ĐỊNH DẠNG với cái vô ngã

ĐỊNH DẠNG VỚI CÁI “VÔ NGÔ

access_timeNov 24, 2016 personRubi folder_open Kiến Thức Tâm Lý Nhận
Thức Hiệu Ứng Tâm Lý

Bạn có biết một trong những nguyên nhân chúng ta luôn đau khổ là
gì không? Câu trả lời của tôi có thể khiến bạn ngạc nhiên. Chúng ta
đau khổ là vì chúng ta luôn định dạng bản thân mình.
Theo đạo Phật, cái ngã, cái “tôi” là không có mà chỉ là một tập hợp của Ngũ
uẩn, luôn luôn thay đổi, sinh diệt. (Wiki)
Bạn có biết một trong những nguyên nhân chúng ta luôn đau khổ là gì
không? Câu trả lời của tôi có thể khiến bạn ngạc nhiên. Chúng ta đau khổ là
vì chúng ta luôn định dạng bản thân mình.
Có lẽ bạn sẽ ngạc nhiên và hỏi “Bác sĩ Puff , ý của ông là sao?” Để tôi giải
thích nhé. Bắt đầu lại từ đầu để giải thích nó. Bạn hãy đi đến công viên nơi
có nhiều trẻ em ở các độ tuổi khác nhau và quan sát chúng. Những đứa trẻ
nhất mà bạn thấy được sẽ chơi đủ trò ngốc nghếch, và bọn nó chẳng màng
đến mấy đứa khác nghĩ gì về mình, cũng chẳng thèm quan tâm người lớn


sẽ nói gì. Nhưng dần dà thời gian trôi đi, và chúng sẽ bắt đầu nói, “Ừm, cô
ấy sẽ nghĩ gì về mình nhỉ? Bọn bạn sẽ nói gì về những việc mình đang làm
bây giờ? Chúng sẽ nghĩ gì về bộ đồ mình đang mặc hoặc những gì mình
đang nói?”
Thời gian dần trôi và chúng sẽ bắt đầu định dạng cái “tôi” của bản thân, nói
rằng “ Đây là tôi và tôi như thế này là do cái cách mà những người khác đối
xử với tôi. Tôi phải rất dễ thương vì người khác bảo rằng tôi dễ thương, tôi
phải rất thông minh vì họ khen tôi sáng dạ, tôi phải rất vui tính vì ai cũng
cười trước những trò đùa của tôi.”
Chúng ta bắt đầu định dạng bản thân với cách mà người khác suy nghĩ về
chúng ta và cái mà chúng ta nghĩ về bản thân trở thành chính con người

chúng ta. Chúng ta trở thành những con người theo ý muốn của người khác
và để các mối liên hệ giữa bản thân với người ngoài định hình chúng ta, và
rồi phát triển cảm nhận về bản thân theo hướng này, nhưng chính cái này
lại làm chúng ta đau khổ. Chúng ta đau khổ là bởi vì đôi lúc chúng ta không
thích cái định dạng mà người khác gán cho mình. Chúng ta cũng không
thích người khác bất mãn với mình và trong cuộc sống này, có mấy ai sống
mà không có lấy một người bất mãn hoặc không thích mình chứ?
Để tôi đưa ra ví dụ minh họa cho chuyện này. Nhiều năm về trước, tôi có cơ
hội đi tới Ấn Độ và viếng thăm mẹ Teresa đang làm việc ở đó và quan sát
bà. Bà là một người phụ nữ xinh đẹp làm rất nhiều việc vĩ đại cho thế giới
này và khi chúng ta nghĩ về những con người lương thiện, tuyệt vời nhất,
chúng ta thường nghĩ về mẹ Teresa. Nhưng bạn có biết, ở thời ấy có
những người rất ghét bà. Họ muốn bà chết. Và họ dùng quyền lực của mình
để lấy mạng sống của bà, để chấm dứt nhiệm kỳ bà đang làm ở Ấn, nơi mà
giờ đây mọi người tưởng niệm bà như một vị thánh vĩ đại. Thế cho nên dù
ta có cố gắng như thế nào thì vẫn có người không chấp nhận ta. Mỗi ngày
trên báo đài vẫn đăng đầy những tin về những người rất thành công trong
cuộc sống nhưng lại đang ở trung tâm cai nghiện rượu và thuốc. Tại sao
chuyện này lại xảy ra? Đó là bởi vì mặc dù họ đạt được mọi thứ nhưng họ
vẫn không cảm thấy hạnh phúc bên trong, họ vẫn đang vật lộn với sự bất
mãn của bản thân. Thế giới có thể yêu họ, mến họ, nhưng nếu họ không
yêu bản thân mình thì tất cả sẽ là vô nghĩa.


Tôi là ai?

Vấn đề ở đây là chúng ta đặt nặng quá, quá nhiều trọng lượng vào cái mà
chúng ta gọi là “bản ngã” (tức cái tôi). Câu hỏi đặt ra là, và đây chính là cái
khiến mọi thứ phức tạp hơn “Cái bản ngã ấy, nó “thật” đến mức nào”? “Mức
độ lâu dài của cái mà chúng ta gọi là bản ngã là bao lâu?” Ý tôi là chúng ta

luôn thay đổi. Vị giác chúng ta thay đổi, loại sách chúng ta đọc thay đổi, và
ngay cả người mà chúng ta thích, chọn lựa để chơi cùng thay đổi. Tính
cách chúng ta cũng thay đổi và cả nhiều thứ khác về bản thân nữa, vậy mà
chúng ta vẫn luôn bám vào cái gọi là “bản ngã” ấy: Đây chính là tôi, đây
chính là tôi. Nhưng thật sự đó là trường hợp của “Đây là tôi ngay tại lúc
này.” Chúng ta luôn thay đổi vậy thì tại sao chúng ta lại phải bấu víu vào cái
“bản ngã” ấy và mặc định rằng nó sẽ không thay đổi? Khi chúng ta làm như
thế cũng là lúc chúng ta tự hành hạ bản thân mình, bởi vì khi chúng ta quá
bám víu vào cái bản ngã ấy, chúng ta bắt đầu quan tâm về những gì người
khác nghĩ. Nếu người khác thích cái bản ngã chúng ta tự định dạng ngày
hôm nay, chúng ta sẽ cảm thấy vui vẻ và hạnh phúc, nhưng nếu ngày mai
lại có người bất mãn với cái định dạng đó thì chúng ta lại cảm thấy tồi tệ.
Đây chính là yếu tố lưỡng cực, lên và xuống. Cảm xúc chúng ta lên xuống
dựa vào suy nghĩ của chúng ta về bản thân mình, hoặc cách mà người
khác nghĩ về chúng ta.
Nếu chúng ta không định dạng cái bản ngã ấy, mà nó cũng không có thật
thì chúng ta có thể tự do như những đứa trẻ kia, không màng đến người
khác nghĩ gì về mình, chúng ta có thể tự do và sống cuộc sống riêng của
mình. Và sau đó bắt đầu tìm kiếm hạnh phúc cho riêng mình vì chúng ta
chẳng còn quá quan tâm đến những gì người khác nghĩ và cố gắng làm
theo để được sự đồng ý của họ. Chỉ làm những gì chúng ta thích làm tạo ra
hạnh phúc bên trong ta, nhưng đồng thời chúng ta phải bỏ cái vị kỷ bên
trong đi. Khi chúng ta còn trẻ, nó chỉ nắm được phần nào trong ta, nhưng
khi chúng ta già rồi, nó sẽ làm tê liệt bản thân. Điều này có thể khó thay đổi


được vì chúng ta được dạy qua bao năm trời là quan tâm đến những gì
người khác nghĩ. Nhưng chúng ta có thể làm ngược lại một chút và càng
nhiều cái một chút ấy thì chúng ta càng cảm thấy hạnh phúc hơn. Chúng ta
bắt đầu thay đổi từng bước nhỏ, có thể bắt đầu đơn giản bằng cách mặc bộ

đồ mà chúng ta không thường mặc, mặc vì chúng ta thích thế. Bây giờ
chúng ta phải cẩn thận một chút, bởi vì nếu không, chúng ta sẽ lại nhìn
người khác và xem coi họ có thích hoặc không thích bộ đồ này, và nếu
chúng ta cho họ quyền lực để làm điều đó thì chúng ta sẽ lại bị gò bó nữa.
Chúng ta nên chơi với những người tốt tính và đáng yêu, hoặc ít nhất là
chẳng để tâm quá nhiều tới những gì người khác nghĩ. Khi người khác chia
sẻ ý kiến của họ với chúng ta, chúng ta cần cẩn thận chắc rằng nó tốt và
tích cực, còn nếu không thì nên nói “Ồ, tốt thôi, nhưng mình không muốn
nghe nó chút nào” Tôi biết rằng nhiều người thích nói về hành vi này nọ,
nhưng nếu chúng ta cố gắng bỏ qua nó trừ khi nó tốt và tích cực, thì chúng
ta có thể trở nên tốt hơn nhiều.
Vậy nên, nếu chúng ta có thể sống một lần trong đời thì hãy giải phóng bản
thân như những đứa trẻ ngoài kia và chúng ta sẽ thấy rằng cuộc đời đẹp đẽ
biết bao nhiều. Những sự thay đổi nhỏ ấy có thể dồn lại tạo nên một sự
khác biệt lớn. Có lẽ, chiếc xe kế tiếp mà chúng ta mua sẽ không dựa trên
những gì người khác nghĩ, có lẽ bộ đồ mà chúng ta sẽ mua tiếp theo sẽ
dựa trên cái mà chúng ta thích mà không dựa vào những gì người khác
muốn… Nếu chúng ta thật sự sống không gò bó, chúng ta có thể tự hỏi bản
thân “Hở, cái gì nghe có vẻ thú vị giờ nhỉ? Nó không làm hại đến ai, và nó
cũng không làm hại tới mình, vậy tại sao mình không làm? Tại sao mình
không ra ngoài tắm mưa? Tại sao mình không ra ngoài đi bơi? Tại sao mình
không hát to khi tắm? Nếu chúng ta không làm tổn thương người khác và
không làm tổn hại bản thân thì có lẽ chúng ta sẽ sống một cuộc sống tự do
hơn, bỏ đi cái bản ngã ấy và chỉnh là chính mình. Chúng ta có thể là chính
mình mà không cần quá quan tâm đến những gì người khác nghĩ. Bạn thấy
những đứa trẻ chơi trong công viên rồi đấy, và bạn có thể giống như chúng,
sống thoải mái mà không bận tâm đến những gì người khác nghĩ.
Đây là vấn đề của sống thoải mái mà không bám víu vào cái tôi là ai, mà chỉ
cần là chính bản thân mình.