Ích kỷ và yêu bản thân

Ích kỷ và yêu bản thân (Selfishness & SelfLove)

access_timeNov 13, 2016 personHannibal folder_open Kiến Thức Tâm Lý Nhận
Thức

Ích kỷ và Yêu bản thân không giống nhau, trên thực tế là đối lập
nhau.
Ích kỷ và Yêu bản thân không giống nhau, trên thực tế là đối lập nhau.
Ích kỷ là một kiểu tham lam. Giống như tất cả các kiểu tham lam, ích kỷ
chứa đựng tính tham lam vô độ, không thể thoả mãn được. Tham lam là
một cái hố không đáy làm một người kiệt sức vì liên tục nỗ lực để thoả mãn
nhu cầu mà không bao giờ cảm thấy hài lòng. Điều này dẫn đến một điểm
quan trọng: Sự quan sát cẩn thận cho chúng ta thấy mặc dù người ích kỷ
lúc nào cũng bận tâm đến bản thân anh ta, nhưng anh ta không bao giờ
cảm thấy thoả mãn, luôn luôn bồn chồn, luôn luôn bị thúc đẩy bởi nỗi sợ
không có đủ, sợ bỏ lỡ thứ gì đó, sợ bị tước đoạt thứ gì đó. Lòng anh ta đầy
ắp lửa ganh tỵ với bất kì ai có nhiều thứ hơn anh.


Nếu chúng ta quan sát kĩ hơn nữa, đặc biệt là những động lực vô thức, thì
chúng ta sẽ phát hiện thấy kiểu người ích kỷ về cơ bản là KHÔNG YÊU
THÍCH bản thân anh ta, đúng hơn là, anh ta ghét mình một cách sâu sắc.
Tính ích kỷ bắt nguồn từ sự thiếu yêu thích bản thân. Người không thích
chính mình, không ủng hộ bản thân, thì liên tục bận tâm đến bản thân anh
ta. Anh ta không có sự an toàn bên trong có thể tồn tại dựa vào nền tảng
của sự ủng hộ và yêu thích chân thành con người mình. Anh ta phải quan
tâm đến bản thân mình, tham lam giành lấy tất cả mọi thứ cho mình, vì về
cơ bản, bản thân anh ta thiếu sự an toàn và thoả mãn.
Điều tương tự cũng đúng với người mắc chứng ái kỷ (narcissistic). Dù bên
ngoài dường như kiểu người ái kỷ rất yêu bản thân họ, thì trên thực tế họ
không hề thích bản thân, và tính ái kỷ của họ – cũng giống như tính ích kỷ –

là một sự bù trừ quá mức cho sự thiếu tình yêu đối với bản thân. Freud
từng chỉ ra rằng, người ái kỷ rút lại tình yêu của anh ta đối với mọi người và
chuyển nó vào bản thân anh ta. Dù vế đầu của câu này là đúng, thì vế hai
lại sai lầm. Anh ta chẳng yêu người khác cũng như bản thân mình.
Chúng ta có thể hiểu cơ chế này dễ dàng hơn khi so sánh nó với sự quá
quan tâm và quá bảo vệ người khác. Dù đó là một bà mẹ quá lo lắng cho
con hay một người chồng quá quan tâm đến vợ, thì sự quan sát đủ sâu sẽ
chỉ ra một sự thật: Trên bề mặt ý thức, những người đó luôn tin rằng họ đặc
biệt yêu con hoặc yêu vợ, thì thực tế là, có một sự thù địch bị kìm nén đối
với người mà họ quan tâm. Họ quan tâm đến con, đến vợ vì họ phải bù trừ
không chỉ cho sự thiếu tình yêu đối với người đó mà còn cả sự thù địch.
NHỮNG BIỂU HIỆN CỦA SỰ GHÉT BẢN THÂN
Sự ghét bản thân được tiết lộ theo nhiều cách. Một trong những biểu hiện
gián tiếp thường xuyên nhất của sự ghét bản thân là CẢM GIÁC THẤP
KÉM (inferiority) rất phổ biến trong nền văn hoá chúng ta. Về mặt ý thức,
những người đó không cảm nhận rằng họ đang ghét bản thân, những gì mà
họ cảm nhận chỉ là cảm giác họ thấp kém hơn những người khác, rằng họ
là đứa ngu ngốc, không quyến rũ.


Một hình thức khác tinh tế hơn của sự ghét bản thân là xu hướng liên tục
chỉ trích bản thân. Những người đó có thể không cảm thấy thấp kém nhưng
nếu họ mắc phải một sai lầm, hay phát hiện ra một điều gì đó ở bản thân
mà họ không nên có, thì giọng nói chỉ trích bản thân của họ vượt quá mức
độ nghiêm trọng của lỗi lầm. Họ phải hoặc là trở nên hoàn hảo theo những
tiêu chuẩn của riêng họ, hoặc ít nhất phải đủ hoàn hảo theo những tiêu
chuẩn của những người xung quanh họ để họ nhận được sự ủng hộ và tình
cảm. Nếu họ cảm thấy những gì họ đã làm là hoàn hảo hoặc nếu họ thành
công trong việc chiếm được sự ủng hộ từ người khác, thì họ cảm thấy dễ
chịu. Nhưng bất cứ khi nào thiếu điều này thì trong lòng họ tràn ngập cảm

giác thấp kém.
Biểu hiện phổ biến nhất của sự thiếu yêu thích bản thân là ở cách người đó
đối xử với bản thân.
Yêu người khác và yêu bản thân không phải là loại trừ lẫn nhau. Cũng như
ghét người khác và ghét bản thân. (Bạn yêu mình, bạn yêu người. Bạn ghét
mình, bạn ghét người). Thái độ đối với người khác và thái độ đối với bản
thân là tương tự nhau. Quan điểm này được nhấn mạnh bởi K. Horney,
1939.