H C VI N CHÍNH TR QU C GIA H
CHÍ MINH
NGUY N TH MINH LOAN
L I ÍCH KINH T C A NG
I LAO
NG TRONG
CÁC DOANH NGHI P CÓ V N
UT N
C NGOÀI
TRÊN A BÀN THÀNH PH HÀ N I
Chuyên ngành : Kinh t chính tr
Mã s
: 62 31 01 02
TÓM T T LU N ÁN TI N S KINH T
HÀ N I - 2015
Công trình
c hoàn thành t i
H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh
Ng
ih
ng d n khoa h c: PGS.TS Nguy n Kh c Thanh
Ph n bi n 1:
.
.
Ph n bi n 2:
.
.
Ph n bi n 3:
.
.
Lu n án
c b o v tr
cH i
ng ch m lu n án c p H c vi n
h p t i H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh
Vào h i
gi ngày
tháng
n m 2015
Có th tìm hi u lu n án t i Th vi n Qu c gia
và H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh
1
M
U
1. Tính c p thi t c a
tài
Trong tình hình hi n nay tr c s bùng n v khoa h c k thu t
thông tin và xu th toàn c u hóa kinh t ã t o cho n n kinh t th gi i
phát tri n n ng ng m nh m h n, cùng v i xu th chung ó u t
n c ngoài vào Vi t Nam nói chung và thành ph Hà N i nói riêng ã
có s gia t ng h n tr c r t nhi u.
S gia t ng ó do nhi u y u t khách quan tác ng, c bi t là s
tác ng c a n n kinh t th gi i b c u thoát ra kh i kh ng ho ng.
L m phát m t s n c Châu Á gi m, t ng tr ng kinh t
nhi u n c
trong khu v c ã có chi u h ng gia t ng.
u t n c ngoài vào Hà
N i có s kh i s c ã tác ng tích c c i v i s phát tri n kinh t - xã
h i
a ph ng. áng chú ý là các d án u t
c th c hi n ã góp
ph n quan tr ng trong gi i quy t vi c làm cho s l ng l n lao ng c a
Th ô và các a ph ng lân c n.
Nhi u doanh nghi p có v n u t n c ngoài (DNCV TNN) ã
quan tâm n l i ích c a ng i lao ng làm vi c c s s n xu t c a h ,
tr l ng cho công nhân m c tho áng áp ng nhu c u tái s n xu t s c
lao ng, quan tâm n i u ki n môi tr ng làm vi c c a công nhân và ã
có nh ng ho t ng nh m nâng cao i s ng tinh th n cho công nhân.
Ph n l n ng i lao ng trong các DNCV TNN có thu nh p khá n
nh, ti n th ng t ng lên, l i ích kinh t (LIKT) c a ng i lao ng
c b o m, i s ng c a h t ng b c
c c i thi n, góp ph n th c
hi n m c tiêu n nh kinh t - xã h i thành ph Hà N i.
Tuy nhiên, bên c nh các DNCV TNN có s quan tâm i v i i
s ng v t ch t, tinh th n cho ng i lao ng, c ng còn không ít các ch
doanh nghi p (DN) do ch y theo l i nhu n, m u l i cho mình nên ã h n
ch , không quan tâm t i l i ích chính áng c a ng i lao ng làm vi c
trong c s s n xu t c a mình, tr l ng cho công nhân th p, l ng không
m b o tái s n xu t s c lao ng m c bình th ng, i u ki n, môi
tr ng làm vi c c h i không
c x lý, trang thi t b cho ng i lao
ng không
m b o tiêu chu n v sinh, an toàn lao
ng. Nhi u
DNCV TNN không lo
c ch
cho công nhân, ph n l n công nhân t
thuê nhà, phòng tr
c trú, các nhà tr g n v i khu v c làm vi c c a
công nhân, nh ng mang tính t m b , b trí trong không gian ch t h p,
thi u i n n c th ng xuyên.
i s ng tinh th n c a công nhân c ng r t
h n ch , ngoài gi làm vi c công nhân ít
c ti p xúc v i các ph ng
ti n thông tin i chúng nh sách báo, phim nh, ti vi
2
Nhìn chung, tình tr ng m t s DNCV TNN v n ch a quan tâm
thích áng n LIKT c a ng i lao ng c th là:
- Vi ph m LIKT tr c ti p c a ng i lao
ng: Ti n công; ti n
th ng; qu phúc l i, b o hi m.
- Vi ph m LIKT gián ti p: i u ki n môi tr ng làm vi c c h i,
trang thi t b cho ng i lao ng không m b o tiêu chu n v sinh, an
toàn lao ng th p; i s ng tinh th n thi u th n.
- Xu t hi n nhi u hi n t ng tiêu c c trong quá trình s d ng lao
ng, l a o, ánh p ng i lao ng, không th hi n s quan tâm n
LIKT c a ng i lao ng...
Do i u ki n i s ng v t ch t và tinh th n c a ng i lao ng trong
các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i không
cb o md n
t i tình tr ng công nhân trong nhi u DN ình công, u tranh òi t ng
l ng, c i thi n môi tr ng làm vi c, òi các ch DN quan tâm t i các nhu
c u và l i ích chính áng c a công nhân. M t khác, c ng do l i ích c a
công nhân b xâm h i, m c l ng th p, i u ki n cu c s ng khó kh n ã
có m t b ph n công nhân sa vào các t n n xã h i tr m c p, c b c, l a
o T t c các hi n t ng tiêu c c n y sinh trong i s ng c a ng i lao
ng trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i ã tác ng
không t t i v i s phát tri n kinh t và tr t t an toàn xã h i (TTATXH)
trên a bàn thành ph .
Tr c th c tr ng trên d n n có nhi u cu c ình công, bãi công, c a
ng i lao ng trong các DNCV TNN ngoài trên a bàn thành ph Hà
N i. Do tích t mâu thu n trong gi i quy t LIKT c a ng i lao ng trong
các DNCV TNN xu t hi n nh ng xung t xã h i, gây ra nh ng bi n
ng x u v kinh t , chính tr . ây không ch là v n
b c xúc mà còn là
v n
ph i gi i quy t c b n lâu dài trong quá trình thu hút u t n c
ngoài và b o m LIKT cho ng i lao ng, c n ph i
c nghiên c u và
có nh ng gi i pháp c n thi t. Vì v y, nghiên c u sinh l a ch n v n :
"L i ích kinh t c a ng i lao ng trong các doanh nghi p có v n u
t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i",
làm
tài lu n án
Ti n s chuyên ngành kinh t chính tr r t c n thi t, có ý ngh a lý lu n và
th c ti n sâu s c.
2. M c ích và nhi m v nghiên c u c a lu n án
2.1. M c ích nghiên c u c a lu n án
Trên c s làm rõ nh ng v n
lý lu n v LIKT c a ng i lao ng
trong các DNCV TNN. Lu n án ánh giá th c tr ng LIKT c a ng i lao
ng trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i trong
nh ng n m qua. Trên c s ó,
xu t nh ng gi i pháp nh m b o m
3
LIKT c a ng i lao ng trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph
Hà N i.
2.2. Nhi m v nghiên c u c a lu n án
- Làm rõ nh ng c s lý lu n và th c ti n v LIKT và LIKT c a
ng i lao ng trong các DNCV TNN.
- Phân tích, ánh giá th c tr ng LIKT c a ng i lao ng trong các
DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i.
xu t nh ng quan i m và gi i pháp nh m b o m LIKT c a
ng i lao ng trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i n
n m 2020 và t m nhìn n n m 2030.
3.
i t ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án
3.1.
i t ng nghiên c u c a lu n án: Lu n án t p trung nghiên
c u v LIKT mà ng i lao
ng có
c khi làm vi c trong các
DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i.
3.2. Ph m vi nghiên c u c a lu n án
- V n i dung: Trên a bàn thành ph Hà N i có v n u t nói chung,
mà ch nghiên c u trong DN thu c lo i 100% v n u t n c ngoài.
- V không gian: Trên a bàn thành ph Hà N i 3 khu công nghi p
(KCN): KCN B c Th ng Long huy n ông Anh, Hà N i; KCN N i Bài
huy n Sóc S n, Hà N i, và KCN Quang Minh huy n Mê Linh, Hà N i.
- V th i gian: Lu n án nghiên c u t n m 2000 n 2014 và xu t
gi i pháp n n m 2020.
4. C s lý lu n và ph ng pháp nghiên c u c a lu n án
4.1. C s lý lu n c a lu n án
Lu n án d a trên c s lý lu n c a ch ngh a Mác - Lênin,
ng l i,
ch tr ng, quan i m c a
ng C ng s n Vi t Nam; chính sách, pháp
lu t c a Nhà n c; k t qu c a nh ng công trình nghiên c u khoa h c tiêu
bi u có liên quan n LIKT c a ng i lao ng trong các DNCV TNN.
T ó, xây d ng c s lý lu n cho tài c a lu n án.
4.2. Ph ng pháp nghiên c u c a lu n án
- V ph ng pháp lu n: Lu n án s d ng các ph ng pháp c a ch
ngh a duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s , ph ng pháp tr u t ng hoá
khoa h c phân tích các v n lý lu n và th c ti n.
- V ph ng pháp nghiên c u c th : S d ng các ph ng pháp
th ng kê, phân tích, lô gíc k t h p v i l ch s , kh o sát th c ti n.
- K th a m t cách có ch n l c k t qu nghiên c u c a các công
trình khoa h c ã
c công b , ng th i c p nh t, b sung nh ng t li u
m i v ch
nghiên c u.
4
5. Nh ng óng góp m i c a lu n án
- Làm rõ khái ni m, b n ch t, c tr ng và c c u l i ích kinh t c a
ng i lao ng trong các DNCV TNN.
- Phân tích các nhân t nh h ng n LIKT c a ng i lao ng
trong các DNCV TNN.
- ánh giá th c tr ng LIKT c a ng i lao
ng trong các
DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i. Ch ra
c nh ng nguyên
nhân gây nên xung
t v l i ích gi a ng i lao
ng v i các ch
DNCV TNN.
xu t các quan i m nh m b o m l i ích kinh t c a ng i lao
ng trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i.
xu t 03 nhóm gi i pháp nh m b o m LIKT c a ng i lao
ng trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i trong th i
gian t i.
- K t qu nghiên c u c a lu n án có th dùng làm tài li u tham kh o
trong gi ng d y, nghiên c u nh ng v n
liên quan n LIKT c a ng i
lao ng nói chung và ng i lao ng trong các DNCV TNN nói riêng.
6. Ý ngh a lý lu n và th c ti n c a lu n án
- V m t lý lu n, lu n án ã h th ng hóa và làm rõ thêm m t s v n
lý lu n c b n v LIKT nh : Khái ni m v l i ích, LIKT, LIKT c a
ng i lao ng trong các DNCV TNN, c tr ng, c c u, các nhân t nh
h ng n LIKT c a ng i lao ng. Trên c s ó, lu n án góp ph n t o
ra c s lý lu n v ng ch c v LIKT c a ng i lao
ng trong các
DNCV TNN Vi t Nam.
- V m t th c ti n, t phân tích th c tr ng LIKT c a ng i lao ng
trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i giai o n 2000 2014, lu n án ch ra nh ng k t qu
t
c, nh ng m t h n ch ch y u
và nguyên nhân c a nh ng h n ch ó, a ra các quan i m và gi i pháp
có tính kh thi, nh m b o m LIKT c a ng i lao
ng trong các
DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i. Vì v y, lu n án có th dùng
làm tài li u tham kh o t t cho thành ph Hà N i nói riêng v n d ng vào
gi i quy t m i quan h LIKT gi a ng i lao ng, DNCV TNN và các
c quan qu n lý nhà n c, các t ch c xã h i.
7. K t c u c a lu n án
Ngoài ph n m
u, k t lu n, m c l c, danh m c tài li u tham kh o,
lu n án g m 4 ch ng, 12 ti t.
5
Ch ng 1
T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U
CÓ LIÊN QUAN
N
TÀI
1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U N
C NGOÀI
1.1.1. M t s tác ph m nghiên c u v l i ích kinh t tiêu bi u c a
n c ngoài
Nh ng công trình nghiên c u v l i ích kinh t c a các tác gi n c
ngoài nh : Nghiên c u c a Adam Smith (1723 - 1790); nghiên c u c a
David. Ricardo (1772 - 1823), Laprinmenco, B.B.Radaev.., th hi n rõ
nh ng quan i m khác nhau v l i ích nói riêng và l i ích kinh t nói
chung. Nh ng ã có nhi u ý ki n ng nh t, c bi t là v vai trò c a l i
ích kinh t v i t cách là m t ng l c phát tri n xã h i.
1.1.2. M t s tác ph m tiêu bi u n c ngoài nghiên c u v
u
t và m i quan h gi a ch doanh nghi p và ng i lao ng
Nh ng công trình nghiên c u v v n u t tr c ti p n c ngoài
(FDI) và quan h gi a ch doanh nghi p (DN) và ng i lao ng c a các
tác gi n c ngoài nh : Abraham Maslow (1908 - 1970); Harold
Meyerson, Daniel S. Hamermesh; Daiji Kawaguchi, Jungmin Lee;
N.Driffield và K. Taylor; Dirk Willem te Velde và Oliver Morrissey;
Khondoker Abdul Mottaleb and Kaliappa Kalirajan; Behzad
Azarhoushang; Abhirup Bhunia; Layna Mosley Theo ó, các tác gi ã
th hi n rõ nh ng quan i m khác nhau v FDI các qu c gia trên nhi u
l nh v c, nh ng t t c
u có chung m c ích là l i nhu n. Cho nên, ã
n y sinh mâu thu n v l i ích kinh t gi a ch DN và ng i lao ng.
gi i quy t các xung t ó c n ph i có s can thi p c a Nhà n c và các
c quan ch c n ng.
1.2. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U C A CÁC TÁC GI
TRONG N
C
1.2.1. M t s công trình tiêu bi u nghiên c u v l i ích kinh t
V n l i ích kinh t ã
c th hi n qua các ch tr ng,
ng l i,
chính sách c a ng và Nhà n c qua các th i k ; Và các công trình tiêu
bi u c a m t s tác gi
c p n l i ích kinh t nh : ào Duy Tùng,
Ph m Thành, V H u Ngo n, Lê Xuân Tùng, Nguy n Duy B y, Nguy n
Linh Khi u,
Huy Hà, Hoàng V n Lu n, Tr n Th Lan.
6
1.2.2. Các công trình nghiên c u v quan h gi a l i ích kinh t và s
ho t ng c a các doanh nghi p có v n u t n c ngoài Vi t Nam
Nghiên c u v th c hi n l i ích kinh t c a ng i lao ng v i t
cách là m t ch th trong các DNCV TNN; Nghiên c u s ho t ng c a
các doanh nghi p có 100% v n n c ngoài u t vào Vi t Nam ã có m t
s công trình nghiên c u
c ng t i d i các góc ti p c n khác nhau.
1.3. ÁNH GIÁ KHÁI QUÁT K T QU NGHIÊN C U LIÊN
QUAN
N
TÀI VÀ NH NG V N
T RA C N PH I
TI P T C NGHIÊN C U
1.3.1. Nh ng v n
có liên quan n
tài ã có s th ng nh t
Các công trình nghiên c u v l i ích kinh t c a ng i lao ng
trong các DNCV TNN d i các d ng sách, lu n án, bài báo, nhìn chung
c b n ã có s th ng nh t v m t s n i dung sau ây:
- V c s lý lu n: Các công trình nghiên c u ã làm rõ khái ni m l i
ích kinh t , l i ích kinh t c a ng i lao ng; Các tác gi
u xác nh
LIKT có vai trò và t m quan tr ng to l n i v i ho t ng kinh t các
nhân, nó óng vai trò là ng l c thúc y s n xu t xã h i phát tri n; Các
tác gi lu n gi i
cm ts
c tr ng c a LIKT c a ng i lao ng.
- V c s th c ti n:
Các công trình nghiên c u ã phân tích, ánh giá ho t ng c a các
DNCV TNN trên ph m vi c n c, làm rõ quan h LIKT c a ng i lao
ng trong các DNCV TNN; Th c tr ng c a quan h LIKT trong các
DNCV TNN và các gi i pháp nh m gi i quy t hài hòa quan h l i ích
kinh t c a ng i lao ng trong các DNCV TNN; Các tác gi nghiên
c u v vi c thu hút v n u t n c ngoài vào Vi t Nam, nh ng óng góp
c as
u t ó i v i n n kinh t qu c dân; Nguyên nhân ình công c a
ng i lao ng m t s DNCV TNN là do m c thu nh p (l ng) c a
ng i công nhân còn quá th p, ti n l ng danh ngh a so v i ti n l ng
th c t còn quá chênh l ch, i s ng c a ng i công nhân ch a th t s
c gi i ch DNCV TNN quan tâm.
1.3.2. Nh ng n i dung có liên quan n tài ch a có s th ng nh t
Có th khái quát m t s n i dung ch y u ch a th ng nh t v LIKT
c a ng i lao ng trong các DNCV TNN Vi t Nam là:
7
- Ch a a ra nh ng tiêu chí ánh giá v LIKT c a ng i lao ng.
- Ch a phân tích làm rõ
c m t cách y
các nguyên nhân gây
c n tr cho vi c th c hi n LIKT c a ng i lao ng làm vi c trong các
DNCV TNN.
- Quy nh v m c l ng t i thi u i v i DNCV TNN còn nhi u
b t c p.
- M i quan h gi a LIKT và v n t ng n ng su t lao ng cá nhân.
Các ch DNCV TNN c ng l i d ng
ch óng b o hi m theo l ng
c ng gây thi t h i v l i ích cho ng i lao ng.
1.3.3. Nh ng v n
t ra c n ti p t c nghiên c u, gi i quy t
L i ích kinh t c a ng i lao ng trong các DNCV TNN trên a
bàn thành ph Hà N i c n
c ti p t c nghiên c u và làm sáng rõ
nh ng khía c nh sau:
M t là: Ti p t c b sung, hoàn thi n nh ng v n
lý lu n v LIKT,
c bi t làm rõ n i hàm c a khái ni m LIKT c a ng i lao ng trong các
DNCV TNN,
Hai là: Phân tích c c u và các nhân t nh h ng n LIKT c a
ng i lao ng trong các DNCV TNN.
Ba là: Ch ra nh ng thu n l i khó kh n trong vi c th c hi n LIKT
c a ng i lao ng trong các DNCV TNN tên a bàn thành ph Hà N i.
B n là: ánh giá th c tr ng LIKT c a ng i lao ng trong các
DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i. T ó th y
c nh ng v n
t ra c n
c gi i quy t trong vi c b o m LIKT c a ng i lao ng
khu v c này.
N m là:
xu t các quan i m nh m và gi i pháp nh m b o m l i
ích kinh t c a ng i lao ng trong các DNCV TNN trên a bàn thành
ph Hà N i nói riêng và trên ph m vi c n c nói chung.
nh h ng nghiên c u c a Lu n án là i sâu vào nh ng v n
v
c c u l i ích kinh t c a ng i lao ng. Vi c l a ch n nghiên c u nh
v y là m i, không trùng l p v i các công trình khoa h c, lu n án ã
c
công b .
8
Ch ng 2
C S LÝ LU N V L I ÍCH KINH T C A NG
I LAO
NG
TRONG CÁC DOANH NGHI P CÓ V N
UT N
C NGOÀI
2.1. LÝ LU N V L I ÍCH KINH T
2.1.1. Quan ni m c a ch ngh a Mác- Lênin và t t ng H Chí
Minh v l i ích kinh t
2.1.2. Quan ni m c a các nhà nghiên c u và c a tác gi lu n án
v l i ích kinh t
Bàn v l i ích kinh t các nhà nghiên c u khoa h c trong và ngoài
n c t nhi u góc
ti p c n khác nhau ã nêu lên nh ng khái ni m v l i
ích kinh t . T s ti p c n trên tác gi lu n án kh ng nh: L i ích kinh t
là m t ph m trù kinh t khách quan nó phát sinh và t n t i trên c s c a
m t quan h s n xu t nh t nh, là hình th c bi u hi n c a quan h s n
xu t và ph n ánh m t b n ch t nh t c a quan h s n xu t. L i ích kinh t
không tu thu c vào y u t ch quan c a con ng i, không tu thu c ch
là con ng i có nh n th c
c nó hay không, mà do a v c a h trong
quan h s n xu t quy t nh.
2.2. L I ÍCH KINH T C A NG
I LAO
NG TRONG
CÁC DOANH NGHI P CÓ V N
UT N
C NGOÀI
2.2.1. B n ch t l i ích kinh t c a ng i lao
ng trong các
doanh nghi p có v n u t n c ngoài
T nh ng quan ni m chung v LIKT, tác gi lu n án cho r ng: L i
ích kinh t c a ng i lao ng trong các DNCV TNN là ph m trù kinh t ,
th hi n m i quan h kinh t gi a nh ng ng i lao
ng v i ch
DNCV TNN; ph n ánh nh ng nhu c u, ng c khách quan c a ng i
lao ng tham gia vào các ho t ng kinh t trong DNCV TNN.
2.2.2.
c i m l i ích kinh t c a ng i lao
ng trong các
doanh nghi p có v n u t n c ngoài
L i ích kinh t c a ng i lao ng trong các DNCV TNN bi u th
và ph n ánh quan h l i ích gi a ng i lao
ng v i các ch
DNCV TNN; l i ích kinh t c a ng i lao ng trong các DNCV TNN
là m t ph m trù kinh t khách quan; l i ích kinh t c a ng i lao ng
trong các DNCV TNN mang tính giai c p và l ch s .
2.2.3. C c u l i ích kinh t c a ng i lao ng trong các doanh
nghi p có v n u t n c ngoài
2.2.3.1. L i ích kinh t tr c ti p
9
L i ích kinh t tr c ti p c a ng i lao ng, bi u hi n d i hình th c
thu nh p b ng ti n bao g m Ti n l ng (ti n công), ti n th ng, qu phúc
l i, b o hi m.
2.2.3.2. L i ích kinh t gián ti p
ó là b ph n l i ích ng i lao ng
c h ng thông qua d i các
hình th c khác ch DN mang l i cho h . L i ích kinh t gián ti p c a
ng i lao ng trong quá trình làm vi c th hi n nh ng n i dung: i u
ki n môi tr ng làm vi c; ào t o nâng cao tay ngh ; m b o i s ng
tinh th n,
c th c hi n thông qua ho t ng s n xu t DNCV TNN.
2.3. CÁC NHÂN T
NH H
NG
N L I ÍCH KINH T
C A NG
I LAO
NG TRONG CÁC DOANH NGHI P CÓ
V N
UT N
C NGOÀI VI T NAM
2.3.1. Nhóm các nhân t nh h ng gián ti p
- H th ng chính sách, pháp lu t c a Nhà n c i v i doanh nghi p
có v n u t n c ngoài bao g m: H th ng chính sách c a Nhà n c;
H th ng pháp lu t c a Nhà n c; S ki m tra, ki m soát c a các c quan
qu n lý.
- Vai trò c a Nhà n c i v i doanh nghi p có v n u t n c ngoài.
- Môi tr ng t nhiên, kinh t - xã h i
2.3.2. Nhóm các nhân t nh h ng tr c ti p
- Các nhân t thu c v ng i lao ng
- Ho t ng c a t ch c công oàn c s
- Các nhân t thu c v th tr ng
- Các nhân t thu c doanh nghi p có v n u t n c ngoài
2.4. KINH NGHI M M T S T NH C A VI T NAM V
VI C GI I QUY T L I ÍCH KINH T C A NG
I LAO
NG
TRONG CÁC DOANH NGHI P CÓ V N
UT N
C NGOÀI
2.4.1. Kinh nghi m m t s t nh c a Vi t Nam
2.4.1.1. Kinh nghi m c a t nh V nh Phúc
2.4.1.2. Kinh nghi m c a thành ph H i Phòng
2.4.1.3. Kinh nghi m c a t nh Bình D ng
10
2.4.2. M t s bài h c rút ra t kinh nghi m c a các t nh có th v n
d ng vào gi i quy t l i ích kinh t c a ng i lao ng trong các doanh
nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
Qua tìm hi u kinh nghi m gi i quy t l i ích kinh t c a ng i lao
ng trong các DNCV TNNc a m t s
a ph ng trong n c, có th rút
ra m t s bài h c v n d ng i v i thành ph Hà N i.
- Th nh t: C n nh n th c y
h n n a vai trò, m i quan h l i
ích kinh t - xã h i c a ng i lao ngvà ng i s d ng lao ng trong các
DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i nói riêng trong s nghi p y
m nh CNH, H H t n c và ch
ng h i nh p qu c t . T ó, ti p t c
th ch hóa h th ng pháp lý, b sung chính sách cho phù h p, b o m l i
ích c hai bên và g n v i m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i c a thành ph
trong t ng giai o n.
- Th hai: T ng quy n t ch c a DNCV TNN trong tr l ng, g n
tr l ng v i hi u qu s n xu t kinh doanh c a DN. T ng c ng ki m tra
và gi i quy t k p th i nh ng ki n ngh , b c xúc c a công nhân v ti n
l ng, ti n th ng, óng b o hi m, th a c lao ng t p th và các ch
khác theo quy nh. Th ng xuyên ph i h p gi a T ch c Công oàn
trong các DNCV TNN
n m b t tâm t , nguy n v ng chính áng, h p
pháp c a ng i lao ng, qua ó àm phán v i ch DN nh m gi m b t các
tranh ch p v lao ng, bãi công, bi u tình.
- Th ba: Nhà n c c n có c ch , chính sách ti n l ng, thu nh p
cho phù h p v i khu v c DN nói chung và DNCV TNN nói riêng. Nhà
n c t o hành lang pháp lu t thu n l i cho DN và ng i lao ng th a
thu n ti n l ng phù h p v i m c l ng trên th tr ng và quy nh c a
pháp lu t.
- Th t : Môi tr ng lao ng t t và i u ki n làm vi c thu n l i là
ti n quan tr ng b o m LIKT c a ng i lao ng.
- Th n m: C n quan tâm n giáo d c & ào t o, d y ngh cho
ng i lao ng theo úng yêu c u c a DN tr c khi c p gi y phép u t
và th c hi n úng theo h p ng lao ng.
11
Ch ng 3
TH C TR NG L I ÍCH KINH T C A NG
I LAO
NG
TRONG CÁC DOANH NGHI P CÓ V N
UT N
C NGOÀI
TRÊN A BÀN THÀNH PH HÀ N I
3.1. NH NG THU N L I VÀ KHÓ KH N TH C HI N L I
ÍCH KINH T C A NG
I LAO
NG TRONG CÁC DOANH
NGHI P CÓ V N
U T N
C NGOÀI TRÊN
A BÀN
THÀNH PH HÀ N I
3.1.1. Nh ng thu n l i c a Hà N i trong th c hi n l i ích kinh t
c a ng i lao ng trong các doanh nghi p có v n u t n c ngoài
Lu n án
c p n các v n
v :
c i m t nhiên; c i m
chính tr , kinh t , v n hóa xã h i; c i m ngu n lao ng trong các
DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i; nh ng u th trong thu hút
các DNCV TNN vào s n xu t kinh doanh.
3.1.2. Nh ng khó kh n c a Hà N i trong th c hi n l i ích kinh t
c a ng i lao ng các doanh nghi p có v n u t n c ngoài
H th ng c ch chính sách còn thi u, ch a ng b , th t c và th i
gian th c thi pháp lu t còn dài, ngu n nhân l c ch t l ng cao còn h n ch .
3.2. TÌNH HÌNH TH C HI N L I ÍCH KINH T C A
NG
I LAO
NG TRONG CÁC DOANH NGHI P CÓ V N
UT N
C NGOÀI TRÊN A BÀN THÀNH PH HÀ N I
3.2.1. Tình hình thu hút v n u t n c ngoài và ho t ng c a các
doanh nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
3.2.1.1. Tình hình thu hút v n u t n c ngoài trên a bàn
thành ph Hà N i
Hi n nay, Hà N i có 63 qu c gia và vùng lãnh th tham gia u t
v i s l ng h n 2.700 d án, t ng s v n u t g n 22 t USD; Trong
ó, Nh t B n là qu c gia có v n u t l n nh t (520 d án, v i 4,6 t
USD, chi m 22%). N p thu chi m 61,3%; gi i quy t vi c làm cho h n
130 nghìn lao ng (chi m 75% t ng s lao ng FDI)
Hà N i có 19 KCN, 3.500 ha, trong ó có 8 KCN ã i vào ho t
ng v i t ng di n tích t t nhiên là 1235 ha; 5 KCN ang tri n khai th
t c n bù và xây d ng c s h t ng.
Qua kh o sát 3 KCN: KCN N i Bài; KCN Quang Minh; KCN Th ng
Long: Công ty Canon thu c KCN B c Th ng Long, huy n ông Anh, Hà
12
N i. Cho th y, nhìn chung các công ty u chú tr ng n ng d ng khoa
h c công ngh vào s n xu t, liên t c c i ti n ch t l ng s n ph m, không
ng ng phát tri n th tr ng t i Vi t Nam.
Theo y ban nhân dân Thành ph Hà N i, Ti p ó là k t qu thu hút
u t n c ngoài s li u tính n tháng 12 n m 2014, thành ph Hà N i ã
thu hút
c 418 d án u t và t ng v n, v i t ng s v n u t
ng ký là
1.397,2 tri u USD, t ng 26% so v i n m 2013 và t ng 7,4 so v i k ho ch
n m 2014 (1.300 tri u USD). Trong ó: Tình hình c p m i gi y ch ng nh n
u t n m 2014 là 313 d án v i t ng v n ng ký là 651,2 tri u USD; Tình
hình i u ch nh t ng v n u t d án: N m 2014 toàn Thành ph có 105
l t d án i u ch nh t ng v n v i giá tr v n t ng là 746 tri u USD (t ng
20% so v i n m 2013.
3.2.1.2. Ho t ng c a các doanh nghi p có v n u t n c ngoài
trên a bàn thành ph Hà N i
Trong quá trình u t nhi u DN ã tích c c i m i công ngh ,
nâng cao n ng su t lao ng, m r ng u t nên v n gi
ct c
t ng
tr ng khá, t o thêm nhi u vi c làm cho ng i lao ng và óng góp
ngu n thu cho ngân sách l n. i n hình là các DN: Marumitsu (KCN
Quang Minh I) u t thêm 12 tri u USD, t ng thêm 800 công nhân; Công
ty MHI Acrospale Vi t Nam (KCN Th ng Long) khánh thành dây chuy n
s n xu t linh ki n máy bay Boeing; Công ty Cheewah (KCN Phú Ngh a)
u t thêm 3 tri u USD t ng thêm 600 công nhân; Công ty Yamaha
(KCN N i Bài) u t thêm 32 tri u USD; Công ty i n t Hanel (KCN
Sài ng B) u t t ng 105 t
ng.
Tuy nhiên, quy mô c a các DNCV TNN còn h n ch , c s h t ng
k thu t và xã h i c a các DNCV TNN hi n có v n ch a ng b .
3.2.2. C c u l i ích kinh t c a ng i lao ng trong các doanh
nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
3.2.2.1. Ti n l ng và ti n th ng
Ti n l ng là v n
quan tâm hàng u i v i ng i lao ng
trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i, nó liên quan thi t
th c i v i i s ng hàng ngày c a b n thân và gia ình c a h . Qua i u
tra kh o sát cho th y thu nh p c a ng i lao ng còn th p, m c
hài
lòng v các ch
chính sách cho công nhân ch a cao,
c th hi n qua
bi u
3.2 trong lu n án.
- V v n
ti n l ng: a ph n ng i lao ng có thái
bình
13
th ng v i m c l ng thu nh p c a mình chi m 68,9%, s ng i lao ng
không hài lòng v i m c l ng c a mình 22,2% và có 8,9 % ng i lao
ng hài lòng v i m c thu nh p c a mình.
- V ti n th ng: S công nhân không hài lòng v i ti n th ng c a
mình lên t i 22,2%, có 64% ng i lao ng có thái
bình th ng v i
m c ti n th ng c a DN, có 5,8% là hài lòng v i m c th ng hi n t i.
Nh ng ng i lao ng cho bi t: i kèm v i t ng l ng s là t ng
nh m c, cùng k n m ngoái nh m c c a m t công nhân (tính c ca)
kho ng 1850 s n ph m/chuy n/ngày nh ng n nay nh m c khoán là 2000
s n ph m/chuy n/ngày; nh m c th ng là 2300 s n ph m/chuy n/ngày.
N u hoàn thành nh m c khoán thì ngoài ti n l ng và ti n n gi a ca,
ng i lao ng m i
c h ng ph c p chuyên c n.
tr
nh m c
y, nhi u công nhân khác ph i ch p nh n n tr a th t nhanh hay h n ch
v sinh cá nhân ch c m m t làm vi c liên t c t 8 - 10h/ ngày. Và n u
không
nh m c, công nhân b c t i m chuyên c n và thu nh p.
Công nhân nhà máy Nissei Electric Hanoi t i KCN B c Th ng Long,
ông Anh, Hà N i cho bi t: nh m c t ng ca cùng k n m ngoái ch là
4500 s n ph m/chuy n/ngày nh ng n m nay ph i t 5000 - 6000 s n
ph m/chuy n/ngày. Nh v y, công nhân ph i làm c t l c h n v i n ng
su t lao ng t ng t 20 - 25% mà l ng ch t ng thêm 350.000/ tháng.
Tuy nhiên, v i nh m c này nhi u công nhân lành ngh v n làm không
s n l ng mà có nguy c tr l ng, tr th ng. L ng tháng c a ng i
lao ng nh n
c không khá h n tr c ây trong khi giá c ã t ng g p
nhi u l n h n th .
Ng i lao ng ch a hài lòng v l ng th p (chi m 75,4%); ít quan
tâm n công nhân (chi m 26,4%); thi u c h i th ng ti n (chi m 22,1%);
không h tr ch
cho công nhân (chi m 22,7%) [Xem bi u
3.3].
T ó, d n n nh ng cu c ình công c a ng i lao ng trong các
DNCV TNN v n th ng x y ra, nguyên nhân ch y u là ti n công th p
(chi m 89,3%), ch
ãi ng kém (chi m 32,2%), b ép th i gian làm vi c
(chi m 21%), liên quan tr c ti p t i l i ích kinh t c a ng i lao ng.
3.2.2.2. Các ch
ãi ng c a ch doanh nghi p có v n u t
n c ngoài i v i ng i lao ng
Ph n l n ng i lao ng u
c h ng các ch
ãi ng khi làm
vi c trong các DNCV TNN, nh ng ch a th t s áp ng
c nhu c u
c n thi t c a ng i lao ng. M t khác, nhi u doanh nghi p ch m l ng
14
ho c không nâng l ng úng k h n cho ng i lao ng, c tình lách lu t
sa th i ng i lao ng, vì m c ích l i nhu n nên các DNCV TNN t
ra nh ng quy nh không phù h p v i v n hóa Vi t Nam, áp d ng chính
sách t i n i làm vi c không rõ ràng, x lý k lu t, sa th i lao ng không
úng quy nh, ó là nguyên nhân chính gây ra các cu c ình công, bãi
công, tranh ch p lao ng hi n nay.
3.2.2.3. V nhà cho ng i lao ng
Nhìn chung, các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i thì v n
nhà c a ng i lao ng th c s ch a
c các ch DN quan tâm.
Qua kh o sát c a tác gi các DNCV TNN t i 3 KCN: KCN Th ng
Long - ông Anh; KCN N i Bài - Sóc S n; KCN Quang Minh - Mê Linh:
T l ng i lao ng i thuê nhà tr v i 343/487 phi u (70,4%); t l
ng i lao ng cùng gia ình là 57/487 phi u (17,5%); t l ng i lao
ng nhà t p th c a DN là 57/487 phi u (11,7%).
Do DNCV TNN ch a có h th ng nhà cho công nhân nên t l
ng i lao ng ph n l n là i thuê nhà tr chi m 70,8%, ng i lao ng
ph i i thuê nhà g n DN n i mình làm vi c. Ngoài th i gian làm vi c c ng
th ng nhà máy thì cu c s ng c a công nhân còn r t khó kh n, l ng
th p, th i gian làm vi c kéo dài, c ng
lao ng t ng, không có c h i
phát tri n ngh nghi p
3.3. ÁNH GIÁ CHUNG V TH C HI N L I ÍCH KINH T
C A NG
I LAO
NG TRONG CÁC DOANH NGHI P CÓ V N
UT N
C NGOÀI TRÊN A BÀN THÀNH PH HÀ N I
3.3.1. Nh ng k t qu
t
c
Trong nh ng n m v a qua, v i h th ng chính sách, pháp lu t úng
n c a ng và Nhà n c Vi t Nam i v i khu v c kinh t có v n u
t n c ngoài, nhi u nhà u t n c ngoài ã th c hi n u t vào a
bàn thành ph Hà N i, k t qu c a vi c u t này ã mang l i nhi u thành
t u áng ghi nh n trong th c hi n l i ích kinh t c a ng i lao ng, góp
ph n cho s phát tri n kinh t - xã h i trên a bàn thành ph Hà N i. C
th : Gi i quy t vi c làm cho ng i lao ng; thu nh p c a ng i lao ng
c t ng lên và khá n nh; ngoài ti n công là ngu n thu nh p chính
nhi u DNCV TNN c ng th c hi n r ng rãi các hình th c tr th ng
khuy n khích ng i lao ng làm vi c h ng say, nhi t tình có hi u qu cho
các ch DN, l i ích kinh t c a ng i lao ng nhi u DNCV TNN ã
ph n ánh th c ch t hi u qu lao ng c a h ; môi tr ng và i u ki n làm
vi c, i s ng c a ng i lao ng
c c i thi n h n.
15
3.3.2. Nh ng h n ch và nguyên nhân
3.3.2.1. Nh ng h n ch
- M t là:Ti n l ng, ti n th ng còn th p, ch a áp ng nhu c u t i
thi u c a ng i lao ng; ch DNCV TNN ch a quan tâm th a áng n
quy n l i c a ng i lao ng; ch t l ng nhà và i s ng tinh th n c a
ng i lao ng ch a
c b o m.
- Hai là: M t s DNCV TNN v n ch a th t s quan tâm n ng i
lao ng, nh không nâng l ng úng k h n cho ng i lao ng, c tình
lách lu t
sa th i ng i lao ng; Các DNCV TNN vì m c ích l i
nhu n t ra nh ng quy nh không phù h p v i v n hóa Vi t Nam, áp
d ng chính sách t i n i làm vi c không rõ ràng, x lý k lu t, sa th i lao
ng không úng quy nh Do ó, c n tìm ra nh ng v n
t n t i ang
di n ra m t s DNCV TNN và các bi n pháp kh c ph c nh m b o m
l i ích kinh t chính áng c a ng i lao ng trong các DNCV TNN.
3.3.2.2. Nguyên nhân c a nh ng h n ch
- Th nh t: H th ng c ch , chính sách b o m l i ích kinh t c a
ng i lao ng ch a th c s phù h p, hoàn thi n.
- Th hai:
i ng lao ng c a Vi t Nam còn y u v trình
n ng
l c chuyên môn, r t nhi u ng i có trình h c v n th p, ít
c trang b ki n
th c pháp lu t v quy n và ngh a v lao ng, trình chuyên môn, tay ngh , k
n ng làm vi c theo nhóm, ch a áp ng
c yêu c u c a các DVCV TNN.
- Th ba: Các t ch c công oàn c s ch a phát huy
c vai trò
b o v quy n l i h p pháp ng i lao ng.
-Th t : S gia t ng s l ng lao ng l n trong các DNCV TNN
c bi t là DNCV TNN trong KCN d n n v t quá kh n ng qu n lý
c a các c quan ch c n ng gây m t tr t t an toàn xã h i trên a bàn, t
n n ngày càng gia t ng, nh tr m c p, c b c, nghi n hút, m i dâm...
- Th n m: Các DNCV TNN u t vào Vi t Nam nói chung và
u t trên a bàn thành ph Hà N i nói riêng u nh m m c ích h ng
t i thu l i nhu n ngày càng cao.
3.3.3. Nh ng v n
t ra v l i ích kinh t c a ng i lao ng
trong các doanh nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành
ph Hà H i
- L i ích kinh t c a ng i lao ng ch a b o m
c các nhu c u
s ng t i thi u, nh h ng n i s ng v t ch t và tinh th n ng i lao ng.
- L i ích kinh t c a ng i lao ng và ch doanh nghi p ch a
c
gi i quy t hài hòa, d n t i phát sinh mâu thu n.
- L i ích kinh t c a ng i lao ng ch a b o m
tái s n xu t
s c lao ng m r ng, d n n n y sinh các hi n t ng xã h i tiêu c c.
16
Ch ng 4
QUAN I M VÀ GI I PHÁP NH M B O
M L I ÍCH KINH T
C A NG
I LAO
NG TRONG CÁC DOANH NGHI P CÓ V N
UT N
C NGOÀI TRÊN A BÀN THÀNH PH HÀ N I
4.1. NH NG QUAN I M C B N NH M B O
M L I
ÍCH KINH T C A NG
I LAO
NG TRONG CÁC DOANH
NGHI P CÓ V N
U T N
C NGOÀI TRÊN
A BÀN
THÀNH PH HÀ N I
- L i ích kinh t c a ng i lao ng trong các doanh nghi p có v n
u t n c ngoài ph i b o m tái s n xu t s c lao ng và c i thi n i
s ng v t ch t và tinh th n c a ng i lao ng.
- B o m LIKT c a ng i lao ng trong các doanh nghi p có v n
u t n c ngoài ph i g n ch t ch v i hoàn thi n chính sách, pháp lu t
c a Nhà n c.
- B o m LIKT c a ng i lao ng trong các DNCV TNN nh m
duy trì ho t ng lâu dài c a doanh nghi p.
- B o m LIKT c a ng i lao ng trong DNCV TNN ph i thông
qua th a c t p th và phát huy vai trò c a t ch c công oàn.
4.2. CÁC GI I PHÁP C B N NH M B O
M L I ÍCH
KINH T C A NG
I LAO
NG TRONG CÁC DOANH
NGHI P CÓ V N
U T N
C NGOÀI TRÊN
A BÀN
THÀNH PH HÀ N I
4.2.1. Nhóm gi i pháp v phía Nhà n c
4.2.1.1. Hoàn thi n môi tr ng kinh doanh c a các doanh nghi p
có v n u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
C i thi n môi tr ng u t tr c h t ph i không ng ng hoàn thi n
th ch kinh t , h th ng pháp lu t, các ch tr ng chính sách c a ng và
Nhà n c v thu hút u t n c ngoài c n
c xây d ng theo h ng
thông thoáng có s c h p d n i v i các nhà u t , c n t o ra nh ng i u
ki n u ãi cho phép giúp các nhà u t th c hi n các quy trình, th t c
thu n l i trong vi c tham gia u t . Ph i ti p t c hoàn thi n môi tr ng
th ch chính sách, i u ch nh nh ng i u kho n ch a h p lý trong Lu t
u t , Lu t Doanh nghi p sao cho v a phù h p v i i u ki n th c t c a
Vi t Nam v a k t h p hài hòa l i ích kinh t c a các nhà u t v i l i ích
17
qu c gia dân t c
các bên cùng có l i. C n rà soát l i các th t c, quy
trình c p phép u t và các quy ch trong ho t ng s n xu t kinh doanh,
c t b nh ng khâu trung gian các th t c phi n hà không c n thi t nh m
t o i u ki n thu n l i cho các nhà u t .
4.2.1.2. Hoàn thi n c ch , chính sách ho t ng c a các doanh
nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
b o
m l i ích cho ng i lao ng
- Xây d ng l trình chi n l c, quy ho ch s d ng hi u qu v n FDI.
Thu hút các DNCV TNN có quy mô v a và nh phù h p v i t ng l nh
v c, t ng vùng, chú ý thu hút và ch m sóc nh ng nhà u t l n, s d ng
công ngh cao, thân thi n môi tr ng, t o m t quy ho ch th ng nh t, d
th c hi n, t k t qu cao. Nhà n c ph i có k ho ch nh h ng thu hút
u t vào l nh v c có giá tr cao nh công nghi p h tr , công nghi p s n
xu t, phát tri n h t ng
- T o l p môi tr ng u t , s n xu t kinh doanh thu n l i cho các
DNCV TNN luôn m b o n nh v chính tr , kinh t cho ho t ng
s n xu t kinh doanh c a các nhà u t n c ngoài.
- Nhà n c xây d ng h th ng lu t pháp và c ch , chính sách liên
quan n ho t ng c a DNCV TNN, hoàn thi n theo h ng quy nh
trách nhi m c a ch DNCV TNN có s d ng lao ng gi n n ph i b
trí th i gian và i u ki n m i m i ng i lao ng có th v a h c v a
làm, nâng cao trình
chuyên môn, nh n th c pháp lu t.
- Khuy n khích, tôn vinh các DNCV TNN th c hi n t t l i ích kinh
t c a ng i lao ng.
- Ti p t c rà soát, ch nh s a các B lu t Lao ng, Lu t u t trong
n c và n c ngoài có liên quan n l i ích ng i lao ng, môi tr ng
u t , các chính sách u ãi u t h p d n.
- Các c quan ch c n ng c n t ng c ng ki m tra, ki m soát ho t ng
s n xu t kinh doanh c a DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i.
- Tri n khai th c hi n a d ng hóa, linh ho t ho t ng i ngo i,
xây d ng tình h u ngh oàn k t gi a Hà N i v i c ng ng ng i n c
ngoài ang làm vi c sinh s ng trên a bàn.
18
4.2.1.3. H tr c a nhà n c v ào t o ng i lao ng trong các
doanh nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
- Nhà n c c n ph i có các chính sách k t h p v i DNCV TNN hai
bên u ph i có vai trò nh t nh trong v n
m b o ngu n nhân l c.
Nhà n c và các c quan ch c n ng c n qu n lý t t h th ng ào t o
ngu n nhân l c, ch
ng ti n hành kh o sát, quy ho ch n m ch c nhu c u
ngu n nhân l c c a các ch DNCV TNN
- T ng b c i m i h th ng giáo d c và ào t o nh m phát tri n
ngu n nhân l c, t o ngu n l c có trình
cao áp ng yêu c u h i nh p
và phát tri n kinh t
t n c.
- Các c quan ch c n ng ph i t ng c ng giám sát theo dõi, qu n lý
l c l ng lao ng trong các DNCV TNN.
- C n ph i rà soát, b sung quy ho ch m ng l i các c s d y ngh
áp ng nhu c u lao ng trong các DNCV TNN, trong ó khuy n khích
thành l p c s d y ngh trong các DNCV TNN, nh t là trong các
DNCV TNN có s d ng nhi u lao ng.
4.2.1.4. Nâng cao trách nhi m c a c quan Nhà n c, chính
quy n a ph ng trong qu n lý các doanh nghi p có v n u t n c
ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
Ti p t c duy trì ch
giao ban nh k gi a các b , ngành trung
ng v i các a ph ng có nhi u d án u t n c ngoài; y m nh
công tác h ng d n, ki m tra, x lý các tr ng h p vi ph m pháp lu t,
chính sách, quy ho ch; t o môi tr ng kinh doanh t t v i các nhà u t ;
nâng cao hi u qu qu n lý c a ban qu n lý các KCN c a Hà N i.
4.2.1.5. T ng c ng s k t h p gi a các c quan ch c n ng trong
gi i quy t v n
l i ích kinh t c a ng i lao ng trong các doanh
nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
- T ng c ng xây d ng các
n công an t i các KCN v i quy mô
chính quy và l c l ng chuyên nghi p nh m n m b t tình hình th c t .
- Xây d ng c ng tác viên bí m t các DNCV TNN nh m n m tình
hình ho t ng s n xu t, kinh doanh c a t ng công ty, bi t
c công nhân
làm vi c trong môi tr ng nh th nào, ng th i n m b t
c ho t ng
ch DN s d ng ng i lao ng.
- M h s i u tra c b n i v i các DNCV TNN ho t ng trong KCN.
19
- T ng c ng m b o tr t t giao thông trong các khu công nghi p.
- L c l ng Công an ph i k t h p v i các c quan ch c n ng nh
Ban qu n lý khu công nghi p, Liên oàn lao ng thành ph Hà N i, nh m
phòng ng a và n m b t k p th i các cu c ình công, bãi công t i các KCN,
nh m n nh tình hình an ninh tr t t t i KCN.
- L c l ng Công an ph i k t h p v i DNCV TNN, chính quy n
a ph ng, c bi t là l c l ng Công an xã làm t t công tác t m trú, t m
v ng, n m ch c
c s l ng nhân kh u trên a bàn.
4.2.1.6. Khuy n khích, tôn vinh các doanh nghi p có v n u t
n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i th c hi n t t l i ích kinh t c a
ng i lao ng
4.2.2. Nhóm gi i pháp v phía ng i lao ng
4.2.2.1. Nâng cao trình v n hóa, tay ngh , chuyên môn nghi p v cho
ng i lao ng trong các doanh nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn
thành ph Hà N i
- Ng i lao ng làm vi c trong DNCV TNN ph i t nâng cao trình
chuyên môn, tay ngh , thành th o vi tính, thích nghi v i công ngh máy
móc tiên ti n, có k n ng giao ti p, làm vi c theo nhóm, thích nghi v i s
thay i và tình hu ng m i mà DNCV TNN t ra.
- Khi
c tuy n d ng làm vi c trong DNCV TNN, bên c nh
n ng l c nghi p v chuyên môn, ng i lao
ng c n rèn luy n cho
mình tác phong công nghi p, c n cù ch u khó, sáng t o và bi t cách
làm vi c theo nhóm.
- Cùng v i trình
chuyên môn k thu t trong lao ng, thái
c a
nh ng ng i lao ng trong vi c òi h i nh ng nhu c u chính áng c a
mình c ng có vai trò i v i vi c b o m l i ích kinh t c a h . Các
quy n l i chính áng c a nh ng ng i lao
ng
c các ch
DNCV TNN áp ng thì l i ích kinh t c a h s
c th c hi n t t h n.
4.2.2.2. Nâng cao hi u bi t lu t pháp c a ng i lao ng làm vi c
trong các doanh nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành
ph Hà N i
- Nâng cao hi u bi t pháp lu t cho ng i lao
ng trong các
DNCV TNN nh m t ng b c hình thành thói quen hàng ng theo pháp
lu t, giúp ng i lao ng gi i quy t hài hòa các m i quan h xã h i, c
20
bi t h n ch tình tr ng xung t trong m i quan h v i ng i s d ng lao ng.
- a d ng hóa các hình th c tuyên truy n, ph bi n, giáo d c pháp
lu t cho ng i lao ng các v n b n pháp lu t có liên quan tr c ti p n
ngh a v và quy n l i c a ng i lao ng nh : B lu t Lao ng; Lu t
Công oàn; Lu t b o hi m xã h i.
4.3.2.3. Nâng cao ý th c, k lu t c a ng i lao ng làm vi c trong
các doanh nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
- Xây d ng cho ng i lao ng có tác phong công nghi p.
- Ng i lao ng c n tôn tr ng tính c thù c a DNCV TNN, xây
d ng s g n bó lâu dài gi a ng i lao ng v i DNCV TNN.
4.2.3. Nhóm gi i pháp v phía doanh nghi p có v n u t n c ngoài
4.2.3.1. Nâng cao ý th c ch p hành lu t pháp Vi t Nam c a các
doanh nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
DNCV TNN kinh doanh trên t n c Vi t Nam và a bàn thành
ph Hà N i nói riêng khi u t vào ho t ng s n xu t kinh doanh tr c
h t ph i tuân th và th c hi n úng, y
các qui trình v th t c ti n
hành u t , ph i nghiên c u xem xét
hi u v h th ng lu t pháp và
chính sách i v i các nhà u t n c ngoài c a Nhà n c, các c p chính
quy n a ph ng.
4.2.3.2. Xác nh b o m l i ích kinh t c a ng i lao ng ng
th i c ng chính là b o m l i ích kinh t cho ch doanh nghi p có v n
u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
i v i nh ng quan h lao ng làm vi c trong các DNCV TNN
trên a bàn thành ph Hà N i, các ch DN c n xây d ng quan h g n bó
m t thi t t o i u ki n giúp
l n nhau
ôi bên cùng có l i. Trong vi c
b o m th c hi n l i ích c a nh ng ng i lao ng c m có thái
quan
tâm t i l i ích chính áng c a nh ng ng i lao ng, thông qua vi c tr ti n
công, ti n th ng, ti n chi phí n gi a ca, nâng cao tay ngh , t o môi tr ng
thông thoáng trong lao ng và b o m i s ng tinh th n cho ng i lao
ng. Bên c nh ó, trong quan h ng x v i ng i lao ng c n ph i b o
m tính nhân v n, truy n th ng v n hóa c a ng i Vi t Nam.
4.2.3.3. Phát huy vai trò c a các t ch c công oàn c s trong các
doanh nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn thành ph Hà N i
i v i các DNCV TNN ch a có t ch c công oàn: C n ph i
21
nhanh chóng xây d ng t ch c công oàn trong DNCV TNN.
i v i các DNCV TNN ã có t ch c công oàn: nh k t ch c
sinh ho t, i h i công oàn úng nh k .
4.2.3.4. Doanh nghi p có v n u t n c ngoài trên a bàn
thành ph Hà N i c n t o môi tr ng làm vi c sáng t o và thân thi n
trong doanh nghi p cho ng i lao ng
- V môi tr ng lao ng: C n t o môi tr ng làm vi c sáng t o và
thân thi n, các ch
b o hi m y ; ãi ng u vi t và không ch m
l ng c a ng i lao ng.
- V ho t ng ào t o: Ch DNCV TNN c n ph i có chi n l c
ào t o cho ng i lao ng có trình
chuyên môn k thu t t t. Luôn có
ch tr ng, chính sách ào t o th ng xuyên nâng cao k n ng, nh n th c
t duy m i cho ng i lao ng.
- V nhà n cho ng i lao ng: Xây d ng các nhà n s ch s , thông
thoáng. Th c n m i ngày có s thay i b o m ch t l ng v sinh an
toàn th c ph m và dinh d ng cho ng i lao ng.
- Khích l ng i lao ng: Hàng n m ch DN nên t ch c th m quan
du l ch cho ng i lao ng, quan tâm n ngày sinh nh t c a ng i lao
ng, c bi t có ch
chính sách cho ng i lao ng ang mang thai
- Các ch DNCV TNN c n khuy n khích, phát huy tính sáng t o
c a ng i lao ng "trí tu Vi t trong DNCV TNN".
4.2.3.5. Ch doanh nghi p có v n u t n c ngoài th ng xuyên
tìm hi u v phong t c, t p quán, quan tâm th c hi n trách nhi m xã h i
i v i ng i lao ng trong doanh nghi p
- Ch DN luôn l ng nghe, th u hi u và chia s v i ng i lao ng.
- Th c hi n trách nhi m xã h i i v i ng i lao ng trong DN
c th hi n nh ng cam k t c a DN trong vi c h p tác v i ng i lao
ng, gia ình, c ng ng, a ph ng và xã h i
c i thi n ch t l ng
cu c s ng c a ng i lao ng.
22
K T LU N
Các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i trong nh ng n m
qua ã có nh ng óng góp tích c c cho s phát tri n kinh t - xã h i, t ng
thu nh p, t o vi c làm cho ng i lao ng. Tuy nhiên, v n
phân ph i
ti n l ng, thu nh p, ch t l ng cu c s ng, quy n l i c a ng i lao ng,
v n còn nhi u b t c p, c n có nh ng gi i pháp nh m b o m LIKT c a
ng i lao ng trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i.
V i b n ch ng, tác gi lu n án ã nghiên c u, phân tích, ánh giá và a
ra m t s k t lu n sau:
1. L i ích kinh t là m t ph m trù kinh t khách quan nó phát sinh và
t n t i trên c s c a m t quan h s n xu t nh t nh, là hình th c bi u
hi n c a quan h s n xu t và ph n ánh m t b n ch t nh t c a quan h s n
xu t. LIKT không tu thu c vào y u t ch quan c a con ng i (không tu
thu c ch là con ng i có nh n th c
c nó hay không, mà do a v
c a h trong QHSX quy t nh).
2. L i ích kinh t c a ng i lao ng trong các DNCV TNN là
ph m trù kinh t , th hi n m i quan h kinh t gi a nh ng ng i lao ng
v i các ch DNCV TNN; ph n ánh nh ng nhu c u, ng c khách quan
c a ng i lao
ng tham gia vào các ho t
ng kinh t trong
DNCV TNN.
3. L i ích kinh t c a ng i lao ng trong các DNCV TNN mang
nh ng c i m sau: Bi u th và ph n ánh quan h l i ích gi a ng i lao
ng v i ch DN; là m t ph m trù mang tính khách quan; mang tính giai
c p và l ch s
m nét. C c u LIKT c a ng i lao
ng trong các
DNCV TNN bao g m LIKT tr c ti p và LIKT gián ti p và hai nhóm
nhân t nh h ng l i ích tr c ti p, l i ích gián ti p n LIKT c a ng i
lao ng trong các DNCV TNN.
ng th i lu n án nghiên c u kinh
nghi m c a m t s
a ph ng trong n c v b o m LIKT c a ng i lao
ng trong các DNCV TNN, t ó rút ra n m bài h c kinh nghi m có giá
tr tham kh o b ích cho thành ph Hà N i.
23
4. Lu n án ã phân tích nh ng thu n l i và khó kh n th c hi n LIKT
c a ng i lao ng trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i.
Trên c s làm rõ tình hình thu hút v n u t n c ngoài và tình hình
ho t ng SXKD c a các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i;
lu n án phân tích, ánh giá th c tr ng th c hi n LIKT c a ng i lao ng
trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i th i gian qua, t ó
th y
c nh ng k t qu
t
c nh t nh. Tuy nhiên, LIKT c a ng i
lao ng trong các DNCV TNN trên a bàn thành ph Hà N i c ng còn
m t s h n ch nh : Ti n l ng, ti n th ng còn th p, ch a áp ng nhu
c u t i thi u c a ng i lao ng; Ch DNCV TNN ch a quan tâm th a
áng n quy n l i c a ng i lao ng; Ch t l ng nhà và i s ng tinh
th n c a ng i lao ng ch a
c b o m. Nguyên nhân c a nh ng h n
ch trên ch y u là: H th ng c ch , chính sách b o m LIKT c a ng i
lao ng ch a th c s phù h p, hoàn thi n; trình
i ng ng i lao
ng cò y u; các t ch c công oàn c s ch a phát huy vai trò b o v c a
ng i lao ng; s gia t ng s l ng lao ng l n; m c ích c a các
DNCV TNN là l i nhu n cao. T ó t ra nh ng v n
c n quan tâm
gi i quy t là: LIKT c a ng i lao ng ch a b o m
c các nhu c u
s ng t i thi u, nh h ng n i s ng v t ch t và tinh th n ng i lao
ng; LIKT c a ng i lao ng và ch DN ch a
c gi i quy t hài hòa,
d n t i phát sinh mâu thu n; LIKT c a ng i lao ng ch a b o m
tái s n xu t s c lao ng, d n t i n y sinh các hi n t ng tiêu c c, ây là
c s quan tr ng b o m c n c khoa h c và th c ti n cho vi c gi i quy t
nh ng n i dung ti p theo.
5.
b o m LIKT c a ng i lao ng trong các DNCV TNN
trên a bàn thành ph Hà N i lu n án a ra 4 quan i m c n ph i quán
tri t: LIKT c a ng i lao ng trong các DNCV TNN ph i b o m tái
s n xu t s c lao ng và nâng cao i s ng v t ch t và tinh th n c a ng i
lao ng; B o m LIKT c a ng i lao ng trong các DNCV TNN ph i
g n ch t ch v i hoàn thi n chính sách, pháp lu t c a Nhà n
c; B o
m