Tiết 98 ngữ văn 8(hành động nói)

líp 8B
NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c
thÇy c« ®Õn dù giê


Kiểm tra bài cũ
1. Hành động nói là gì ? Cho ví dụ.
Hành động nói là hành động đợc thực hiện bằng lời nói
nhằm mục đích nhất định.
VD : Cô giáo thực hiện hành động bằng lời nói : Cả lớp
trật tự nhằm mục đích yêu cầu học sinh giữ yên lặng
trong giờ học
2. Nêu những kiểu hành động nói thờng gặp ?
Những kiểu hành động nói thờng gặp là :
+ hỏi,
+ trình bày( báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán,...),
+ điều khiển (cầu khiến, đe dọa, thách thức,...)
+ hứa hẹn
+bộc lộ cảm xúc.


TiÕ95
TiÕt 98: Hµnh ®éng nãi

( tiÕt 2 )


Tiết 98 : hành động nói ( t2 )
Ngữ liệu- phân tích ngữ liệu
( Đoạn văn sgk tr 70)
Tinh thần yêu nớc của nhân dân ta cũng nh các

thứ của quý. Có khi đợc trng bày trong tủ kính,
trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhng cũng có
khi cất giấu kín đáo trong rơng, trong hòm. Bổn
phận của chúng ta là làm cho những của quý kín
đáo ấy đều đợc đa ra trng bày. Nghĩa là phải ra
sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức lãnh đạo, làm
cho tinh thần yêu nớc của tất cả mọi ngời đều đợc
thực hành vào công việc yêu nớc, công việc kháng
chiến.

I/ Bài học
* Cách thực hiện
hành động nói


Tiết 98 : hành động nói ( t2 )
1/Tinh thần yêu nớc của nhân dân ta cũng nh các
thứ của quý.( mục đích trình bày )
3/Nhng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rơng,
trong hòm. ( mục đích trình bày )
2/Có khi đợc trng bày trong tủ kính, trong bình
pha lê, rõ ràng dễ thấy. ( mục đích trình bày )
4/Bổn phận của chúng ta là làm cho những của
quý kín đáo ấy đều đợc đa ra trng bày.( mục đích
cầu khiến )
5/Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ
chức lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nớc của tất
cả mọi ngời đều đợc thực hành vào công việc yêu
nớc, công việc kháng chiến. ( mục đích cầu
khiến )

I/ Bài học
* Cách thực hiện
hành động nói


Tiết 98:

hành động nói ( t 2 )

Câu 1: mục đích trình bày hành động trình bày
Câu 2: mục đích trình bày - hành động trình bày
Câu 3: mục đích trình bày - hành động trình bày
Câu 4: mục đích cầu khiến - hành động điều khiển
Câu 5: mục đích cầu khiến - hành động điều khiển
* Cả 5 câu đều là câu trần thuật
- Câu 1,2,3 : hành động nói trình bày đợc thực hiện
bằng câu trần thuật ( kiểu câu phù hợp với hành
động đó )
- > Cách dùng trực tiếp
-Câu 4,5: hành động nói điều khiển đợc thực hiện
bằng câu trần thuật ( kiểu câu khác chứ không
dùng câu cầu khiến )
- > Cách dùng gián tiếp

I/ Bài học

* Cách thực
hiện hành động
nói

Kiểu hành Thực hiện bằng kiểu câu phù hợp
động nói
Cách dùng trực tiếp
1/Hỏi
2/Trình
bày

Thực hiện bằng kiểu câu khác
Cách dùng gián tiếp

1/ Dùng câu nghi vấn
Bạn học bài cha ?
2/ Dùng câu trần thuật
Ngày mai, em về quê

3/ Dùng câu nghi vấn
3/ Điều
khiển

4/ Hứa
hẹn

5/ Bộc lộ
cảm xúc

3/Dùng câu cầu khiến
Anh đừng hút thuốc nữa

Anh không hút thuốc nữa đợc chứ?
4/ Dùng câu trần thuật
- Tôi mong anh không hút thuốc nữa

4/ Dùng câu trần thuật
Em hứa không đi học muộn nữa.
5/ Dùng câu cảm thán
ôi bức tranh đẹp quá !

5/ Dùng câu trần thuật
Bức tranh đẹp thật.
- Dùng câu nghi vấn
Sao bức tranh đẹp thế ?


Tiết 98: hành động nói
Ngữ liệu- phân tích ngữ liệu
( Ngữ liệu sgk tr 70 )
* Câu 1,2,3 : hành động nói trình bày đợc
thực hiện bằng câu trần thuật ( kiểu câu
phù hợp với hành động đó ) - > Cách
dùng trực tiếp
* Câu 4,5: hành động nói điều khiển đợc
thực hiện bằng câu trần thuật ( kiểu câu
khác chứ không dùng câu cầu khiến ) - >
Cách dùng gián tiếp
Có mấy cách thực hiện hành động
nói ? Đó là những cách nào ?

I/ Bài học

* Cách thực hiện hành
động nói :
C1: Dùng kiểu câu có
chức năng chính phù hợp
với hành động đó ( cách
dùng trực tiếp )
C2: Dùng kiểu câu có
chức năng khác để thể
hiện hành động đó ( cách
dùng gián tiếp )

* Ghi nhớ : sgk tr 71


Tiết 98:

hành động nói ( t 2 )

II/ Luyện tập

Bài 1: Tìm các câu nghi vấn trong bài Hịch tớng sĩ của Trần Quốc
Tuấn
- Cho biết những câu ấy đợc dùng làm gì ?
- Vị trí của mỗi câu nghi vấn trong từng đoạn văn có liên quan nh thế
nào đến mục đích nói của nó ?
Nhóm 1: Đoạn: Ta thờng nghe : Kỉ Tín đem mình cùng trời đất
muôn đời bất hủ đợc
Nhóm 2: Đoạn: Chẳng những thái ấp của ta không còn muốn vui vẻ
phỏng có đợc không?

Nhóm 3: Đoạn: Nay ta chọn binh pháp các nhà để các ngơi biết bụng
ta


Tiết 98 :

hành động nói ( t 2 )

* Kết quả
Nhóm 1: Đoạn: Ta thờng nghe : Kỉ Tín đem mình cùng trời
đất muôn đời bất hủ đợc
- Câu nghi vấn: Từ xa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nớc
đời nào không có ? : Thực hiện hành động khẳng định
- Câu nghi vấn ở đoạn đầu nhằm mục đích tạo tâm thế cho tớng sĩ
chuẩn bị nghe những lí lẽ của tác gỉa


Tiết 98:

hành động nói ( t 2 )

1/Bài tập 1

Nhóm 2: Đoạn: Chẳng những thái ấp của ta không còn muốn
vui vẻ phỏng có đợc không?
- Câu nghi vấn 1: Lúc bấy gìơ dẫu các ngơi muốn vui vẻ phỏng có đ
ợc không? : Thực hiện hành động phủ định
- Câu nghi vấn 2 : Lúc bấy gìơ dẫu các ngơi không muốn vui vẻ
phỏng có đợc không? : Thực hiện hành động khẳng định
- Câu nghi vấn ở đoạn giữa nhằm mục đích thuyết phục, động viên

khích lệ tớng sĩ khi đa ra sự đối lập giữa hậu quả của lối sống sai trái
& kết quả tốt đẹp nếu nghe lời chỉ bảo của chủ tớng


Tiết 98:

hành động nói ( t 2 )

Nhóm 3: Đoạn: Nay ta chọn binh pháp các nhà để các ngơi biết
bụng ta
- Câu nghi vấn 1: Vì sao vây ? : Thực hiện hành động gây chú ý
- Câu nghi vấn 2: Nếu vậy rồi đây sau khi giặc giã dẹp yên, muôn
đời để thẹn, há còn mặt muĩ nào đứng trong trời đất nữa ? Thực
hiện hành động phủ định
- Câu nghi vấn ở đoạn cuối nhằm mục đích chỉ cho tớng sĩ thấy chỉ
có con đờng duy nhất là chiến đấu bảo vệ đất nớc
Tất cả các câu trên đều thể hiện hành động nói theo cách
gián tiếp


Tiết 98:

hành động nói ( t 2 )

2/Bài tập 2:
2:

Tìm những câu trần thuật có mục đích cầu khiến trong các đoạn trích dới
đây của Hồ Chí Minh & cho biết hình thức diễn đạt đó có tác dụng nh
thế nào trong việc động viên quần chúng ?

a/ Câu 1: Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải
năng cao tinh thần quyết chiến, quyết thắng, quyết tâm giải phóng Miền
Nam, bảo vệ Miền Bắc tiến tới hoà bình, thống nhất Tổ Quốc
Câu 2: Hễ còn một tên xâm lợc trên đất nớc ta, thì còn phải tiếp tục chiến
đấu quýet sạch nó đi
Câu 4: Quân & dân Miền Bắc quyết ra sức thi đua yêu nớc, xây dựng chủ
nghĩa xã hội & làm tròn nghĩa vụ của mình đối với đồng bào Miền Nam
ruột thịt


Tiết 98:

hành động nói ( t 2 )

2/Bài tập 2 :
b/ Câu 2: Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng toàn dân
ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nớc Việt Nam hoà bình, thống
nhất, độc lập, dân chủ & giàu mạnh góp phần xứng đáng vào sự
nghiệp cách mạng thế giới
=> - Tất cả 5 câu trên đều là câu trần thuật dùng thể hiện hành động
cầu khiến, kêu gọi
- Cách dùng gián tiếp này khiến lời kêu gọi vừa rõ ràng sâu sắc,
vừa thể hiện đợc tình cảm, nguyện vọng của ngời nói & tác động
mạnh mẽ tới ngời nghe


Tiết 98:

hành động nói ( t 2 )

3/Bài tập 3:

* Câu nói của Dế Choắt:
- Song anh có cho phép thì em mới dám nói
- Anh đã nghĩ thơng em nh thế thì hay là anh đào giúp cho em một
cái nghách sang nhà anh, phòng khi tối lửa tắt đèn có đứa nào bắt nạt
thì em chạy sang
* Câu nói của Dế Mèn:
- Đợc, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.
- Thôi im cái điệu hát ma dầm sùi sụt ấy đi
= >Tính cách nhân vật Dế Choắt: Yếu đuối nên cầu khiến nhã nhặn,
khiêm tốn
Tính cách nhân vật Dế Mèn: ỷ thế mạnh nên ngạo mạn, hách dịch


Tiết 98:

hành động nói ( t 2 )

4/Bài tập 4:
Nên dùng những cách sau:
b/ Bác làm ơn chỉ giùm cháu bu điện ở đâu a.
e/ Bác có thể chỉ giúp cháu bu điện ở đâu không ạ ?

5/Bài tập 5:
Chọn phơng án ( c) : Đa lọ gia vị cho ngời kia & nói: Mời anh
( hoặc Mời chị , Mời bác )
Vì : Thể hiện ngời nghe hiểu đợc mục đích cầu khiến trong hành động
nói của ngời nói, đồng thời thể hiện sự lịch sự

IV/ Củng cố- dặn dò:
- Học thuc ghi nh - làm tiếp cỏc bi tp.
- Học bài, đọc trớc bài Ôn tập về luận điểm


Cảm ơn các thầy cô giáo
Thân ái chào các em học sinh !