TÀI LIỆU THAM KHẢO CHỦ NGHĨA xã hội sự PHÁT TRIỂN hợp QUY LUẬT LỊCH sử

Chủ nghĩa xã hội - sự phát triển hợp quy luật lịch sử
- Từ khi những người cộng sản tuyên ngôn về lý tưởng của mình cho đến nay,
gần hai thế kỷ đã trôi qua, cuộc đấu tranh giữa các lực lượng đại diện cho thế
giới mới - thế giới cộng sản chủ nghĩa, và các lực lượng đại diện cho thế giới cũ thế giới tư bản chủ nghĩa, chưa bao giờ ngừng và ngày càng quyết liệt.
Đặc biệt, sau khi Liên Xô và chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu sụp đổ, các lực lượng
bảo vệ chủ nghĩa tư bản càng chống phá chủ nghĩa xã hội mạnh mẽ, trắng trợn hơn.
Họ tìm mọi cách, dùng mọi lực lượng, phương tiện và thủ đoạn, từ mọi hướng để tấn
công vào chủ nghĩa xã hội. Họ tập trung xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin,
xuyên tạc và phủ nhận những thành tựu và vai trò của chủ nghĩa xã hội hiện thực
trong gần một thế kỷ qua, xuyên tạc và phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản
trong xã hội, xuyên tạc và phủ nhận những thành tựu của đổi mới, cải cách ở các nước
xã hội chủ nghĩa, chống phá chủ nghĩa xã hội trên mọi lĩnh vực, từ kinh tế, chính trị,
văn hoá, xã hội, khoa học kỹ thuật, đến quân sự, ngoại giao. . .
Hiện nay, sự chống phá của các thế lực phản động, thù địch chống chủ nghĩa xã
hội, trên phương diện tư tưởng - lý luận, không dừng lại ở sự phê phán những vấn đề,
những quan điểm cụ thể, là là phê phán toàn bộ, phủ nhận hoàn toàn hệ thống lý luận
về chủ nghĩa xã hội từ gốc rễ của nó. Họ cho rằng: ''Bước sang thế kỷ XXI mà còn nói
lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng là tư duy giáo điều, xơ cứng; đã đến
lúc phải xét lại những nguyên lý cơ bản có tính chất thế giới quan, phương pháp luận
của chủ nghĩa Mác – Lênin, những nguyên lý về giai cấp, lý luận hình thái kinh tế - xã
hội, phải xét lại cả lực lượng, chứ không phải chỉ bỏ những khái niệm “riêng lẻ”.
Trên phương diện chính trị - thực tiễn, các thế lực phản động, thù địch chống chủ
nghĩa xã hội hiện hay không dừng lại ở việc phê phán, xuyên tạc những mặt này, mặt
kia của chủ nghĩa xã hội, mà là phê phán và phủ nhận toàn bộ chế độ xã hội chủ
nghĩa. Họ cho rằng: “Chủ nghĩa xã hội là sự lựa chọn sai lầm của của lịch sử”, “lựa
chọn con đường xã hội chủ nghĩa là đưa dân tộc vào chỗ chết”, họ lớn tiếng tuyên bố
“Các nước xã hội chủ nghĩa còn lại sẽ sụp đổ như một hội chứng đôminô không thể
tránh khỏi”. Gần đây, ngày 26/1/2006, tại thành phố Xtrát-xbua nước Pháp, Hội đồng


nghị viện của Hội đồng Châu Âu đã công bố Nghị quyết 1481 – “Nghị quyết lên án

tội ác của các chế độ cộng sản cực quyền”. Mục tiêu, ý đồ thâm độc của những người
ra nghị quyết này không chỉ là kết án, “tiêu diệt” chủ nghĩa xã hội, mà còn là bôi đen
hoàn toàn, “xoá sạch” trong ký ức người dân châu Âu về chủ nghĩa xã hội hiện thực
trong gần một thế kỷ qua.
Tựu trung lại, hiện nay các thế lực thù địch đang muốn “xoá sổ” một cách triệt để
chủ nghĩa xã hội. Quan điểm chung nhất, cơ bản nhất của họ là “Chủ nghĩa tư bản là
lý tưởng, là tương lai của nhân loại, chủ nghĩa xã hội là một sai lầm, thậm chí là quái
thai của lịch sử”. Cần khẳng định dứt khoát rằng, những gì mà thực tiễn lịch sử đã trải
qua hoàn toàn không phù hợp với những nhận định sai lầm của các thế lực tán dương
chủ nghĩa tư bản.
Cho đến nay, với những gì mà nhân loại đã trải qua, càng chứng minh sự đúng đắn
quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin: lịch sử xã hội loài người là một quá trình lịch
sử - tự nhiên, đó là sự thay thế nhau của các hình thái kinh tế xã hội từ thấp đến cao.
Lịch sử nhân loại phát triển theo những quy luật khách quan, vốn có của nó, không
phụ thuộc ý muốn chủ quan của con người, càng không phụ thuộc và một đấng siêu
nhiên nào. Nguồn gốc của sự thay thế các hình thái kinh tế - xã hội trong lịch sử chính
là mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, biểu hiện ra trong xã hội là
mâu thuẫn giữa giai cấp thống trị và giai cấp bị trị. Nguyên nhân dẫn tới sự thay thế
các hình thái kinh tế - xã hội trong lịch sử chính là cuộc đấu tranh của giai cấp đại
biểu cho phương thức sản xuất mới và tập hợp chung quanh nó các cấp cấp bị trị khác
để chống lại giai cấp thống trị. Hình thái kinh tế - xã hội phong kiến đã thay thế hình
thái kinh tế - xã hội nô lệ, và hình thái kinh tế - xã hội tư bản chủ nghĩa cũng đã thay
thế hình thái kinh tế - xã hội phong kiến theo đúng cách như vậy.
Lịch sử mấy trăm năm tồn tại của mình, chủ nghĩa tư bản đã mang lại cho nhân loại
một bộ mặt mới. Vài chục năm gần đây, tận dụng được thành tựu của cuộc cách mạng
khoa học và công nghệ, chủ nghĩa tư bản đã có bước phát triển nhất định. Đó là sự
thật, nhưng không phải là tất cả, ứng với sự phát triển của lực lượng sản xuất tư bản
chủ nghĩa là sự bất bình đẳng và phân hoá giàu nghèo ngày càng gia tăng, những

người lao động càng bị bóc lột nặng nề hơn. Ngày nay, GDP bình quân đầu người của
20% số người giàu nhất thế giới so với 20% số người nghèo nhất thế giới đã tăng 74
lần trong thời gian từ đầu cho đến cuối thế kỷ XX. Tỷ xuất bóc lột giá trị thặng dư
không ngừng tăng lên, hiện nay đã vượt con số 500%. Năm 1980, danh sách các nước
kém phát triển nhất thế giới có 25 quốc gia, đến năm 200l, danh sách đó đã tăng lên
48 nước. Tổng sản phẩm quốc nội hàng năm của 48 quốc gia này cộng lại chỉ bằng
giá trị tài sản của 5 tỷ phú ở Mỹ. Nhiều học giả tư sản có tên tuổi, với một thái độ
khách quan đã phải lên tiếng “Chủ nghĩa tư bản là một thế giới không thể chấp nhận
được” (R. Đuymông), “Nhân loại sẽ phải đi tới một xã hội hậu tư bản” (P. Đrắccơ),
“Chủ nghĩa tư bản không phải là câu trả lời cho thế kỷ XXI” (G. Đêria)...
Thực tế trên chứng tỏ rằng những mâu thuẫn vốn có của thế giai tư bản chủ nghĩa:
tư sản với vô sản, đế quốc với thuộc địa, đế quốc với đế quốc vẫn tồn tại dưới những
hình thức mới và ngày càng sâu sắc hơn, không thể giải quyết được trong khuôn khổ
của chủ nghĩa tư bản. Bởi những mâu thuẫn ấy có nguồn gốc sâu xa từ mâu thuẫn cơ
bản của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa - mâu thuẫn giữa tính chất xã hội hoá
cao của lực lượng sản xuất với tính chất chiếm hữu tư nhân của quan hệ sản xuất. Vì
vậy, cho rằng “chủ nghĩa tư bản là tiền đồ, tương lai của nhân loại” là không dựa trên
những gì mà thực tiễn lịch sử đã trải qua, đó chính là quan điểm duy tâm, siêu hình về
lịch sử. Hiện nay, mặc dù đang còn sức mạnh, còn khả năng phát triển, nhưng chủ
nghĩa tư bản không thể là tương lai của nhân loại. Không phải ai khác, chính lực
lượng sản xuất hiện đại và phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân, của các dân
tộc bị áp bức sẽ quyết định số phận của chủ nghĩa tư bản.
Sự diệt vong của chủ nghĩa tư bản và thắng lợi của chủ nghĩa xã hội đều như nhau,
đây là điều đã được chủ nghĩa Mác khẳng định từ nửa đầu thế kỷ XIX và đến nay vẫn
tuyệt đối đúng.
Năm 1848, C. Mác - Ph.ăngghen và những người bạn chiến đấu của các ông chính
thức tuyên ngôn lý tưởng cộng sản chủ nghĩa. Năm 1917, sau 69 năm nhân loại chiến
đấu cho lý tưởng cao đẹp ấy, chủ nghĩa xã hội bắt đầu trở thành hiện thực ở nước Nga
Xô - viết. Ngay trong thời kỳ trứng nước, chủ nghĩa xã hội đã chứng tỏ sức sống

mãnh liệt của nó trên đất nước của V.I. Lênin vĩ đại, trong sự nghiệp bảo vệ và xây
dựng đất nước, cũng như trong sự nghiệp đấu tranh của nhân loại vì hoà bình, độc lập,
dân chủ và tiến bộ xã hội. Hơn thế nữa, trong Chiến tranh thế giới lần thứ hai, chính
Liên Xô là lực lượng quyết định cứu nhân loại khỏi thảm họa phát xít. Với vai trò to
lớn của chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô, sau khi Chiến tranh thế giới lần thứ hai
kết thúc, chủ nghĩa xã hội đã trở thành hệ thống thế giới, từng bước khẳng định ngày
càng rõ bản chất ưu việt của mình.
Ở các nước xã hội chủ nghĩa, nhân dân lao động được giải phóng khỏi chế độ áp
bức, bóc lột, trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ xã hội, hăng hái tham gia xây
dựng xã hội mới và thu được những thành tựu rực rỡ trên tất cả các lĩnh vực của đời
sống. Mặc dù diểm xuất phát của các nước đi lên chủ nghĩa xã hội là ở mức phát triển
trung bình, nhiều nước còn lạc hậu và chưa phát triển, song chỉ sau hai chục năm ra
đời, hệ thống xã hội chủ nghĩa đã sản xuất được 40% sản lượng công nghiệp của thế
giới; đạt được những thành tựu to lớn trên các lĩnh lực văn hoá, khoa học và giải
quyết các vấn đề xã hội; tạo thế cân bằng về sức mạnh quân sự với các nước đế quốc
chủ nghĩa. . . Chủ nghĩa xã hội đã đóng vai trò là thành trì, trụ cột của nhân loại trong
cuộc đấu tranh vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Đó là bản chất
ưu việt, là sức sống mãnh liệt và vai trò không thể phủ nhận của chủ nghĩa xã hội
trong thế kỷ XX.
Tuy nhiên, vào những thập niên cuối của thế kỷ XX, nhiều nước xã hội chủ nghĩa
đã lâm vào khủng hoảng ở các mức độ khác nhau, mà nguyên nhân cơ bản nhất là đã
thực hiện một mô hình chủ nghĩa xã hội còn nhiều khuyết tật, có thể đồng ý với nhiều
nhà nghiên cứu khi gọi đó là mô hình chủ nghĩa xã hội tập trung, quan liêu và xơ
cứng. Trước thực trạng ấy, các nước xã hội chủ nghĩa đã tiến hành cải cách, cải tổ và
đổi mới, nhằm khắc phục những khuyết tật và đem lại sức số mới cho chủ nghĩa xã
hội hiện thực. Ở châu Âu, do những sai lầm trong quá trình cải tổ, do bị phản bội, nên
chế độ xã hội chủ nghĩa đã không đứng vững được trước sự tấn công, chống phá của
các thế lực thù địch. Chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu đã bị sụp đổ.

Sự sụp đổ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu là một tổn thất vô
cùng đau đớn của chủ nghĩa xã hội và của nhân loại. Đó là sự sụp đổ của một mô hình
chủ nghĩa xã hội còn nhiều khuyết tật và sự thất bại của một đường lối cải tổ xa rời
những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Trong giai đoạn mới hình thành,
chủ nghĩa xã hội còn non yếu, thì những khuyết tật, thậm chí sự thất bại cũng là điều
dễ hiểu. Lịch sử một số nước tư bản chủ nghĩa ở châu Âu thế kỷ XVIII và XIX cũng
đã xảy ra như vậy.
Ở những nước xã hội chủ nghĩa khác, cải cách, đổi mới thành công, đã trụ vững và
phát triển mạnh mẽ như Trung Quốc, Việt Nam, Cu Ba, Lào. Điều này tiếp tục khẳng
định chủ nghĩa xã hội vẫn tràn đầy sức sống, nếu trung thành và biết vận dụng sáng
tạo chủ nghĩa Mác - Lênin phù hợp với điều kiện lịch sử đã thay đổi.
Cùng với những thành tựu của các nước xã hội chủ nghĩa. Phong trào đấu tranh vì
chủ nghĩa xã hội trên thế giới gần đây đã có bước phát triển mới rất đáng khích lệ. Kết
qua thăm dò dư luận ở nước Nga cho thấy số nguời ủng hộ việc khôi phục Liên Xô đã
không ngừng tăng lên, năm 2001 số liệu đó là 28%, đến năm 2005 đã là 32%. Đa số
người dân Lít Va - một nước cộng hoà thuộc Liên Xô trước đây, đã cho rằng chất
lượng cuộc sống thời Xô - viết hơn hẳn hiện nay. Một hiện tượng khác rất đáng quan
tâm là ở nhiều nước Nam Mỹ, như Vênêduêla, Braxin, Achehtina, Panama, Urugoay,
Bôlivia, các lực lượng cánh tả đã lên nắm chính quyền với sự tín nhiệm của đa số
quần chúng.
Thực tiễn trên đã chỉ rõ rằng, quan điểm của các thế lực chống đối chủ nghĩa xã
hội, ca ngợi sự “vĩnh hằng của chủ nghĩa tư bản” không chỉ là duy tâm siêu hình mà
còn là xuyên tạc lịch sử. Thực chất phản động về chính trị của những quan điểm này
là sự hy sinh lợi ích của tuyệt đại đa số các giai cấp, tầng lớp trong xã hội, hy sinh lợi
ích của các dân tộc, để duy trì sự thống trị, bóc lột của giai cấp tư sản, bảo vệ chủ
nghĩa tư bản. Họ lớn tiếng phê phán “chuyên chính giai cấp”, “đấu tranh giai cấp”... ra
sức xuyên tạc, bôi đen và làm mọi cách để “đào sâu, chôn chặt” chủ nghĩa xã hội ...
chính là để ru ngủ quần chúng, hòng xoá đi hình ảnh về một chế độ xã hội mang lại tự

do, ấm no, hạnh phúc thật sự cho con người, nhằm duy trì mãi mãi sự áp bức, thống
trị giai cấp.
Khái quát lại quá trình lịch sử như trên có thể nhận thấy: từ khi chủ nghĩa xã hội
xuất hiện đến nay, cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản ngày
càng chứng tỏ là cuộc đấu tranh trung tâm của nhân loại. Cuộc đấu tranh ấy đã và vẫn
là vấn đề trung tâm của thời đại, chi phối mọi giai cấp và dân tộc trên toàn thế giới.
Từ đó không thể dẫn tới một kết luận hơn là: chủ nghĩa xã hội chính là mặt đối lập, là
nguy cơ, cản trở lớn nhất của chủ nghĩa tư bản, là xã hội sẽ tất yếu thay thế chủ nghĩa
tư bản. Và vì thế cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản, cả trên
phương diện tư tưởng - lý luận và trên phương diện chính trị - thực tiễn, rất mạnh mẽ
và quyết liệt hiện nay là điều hoàn toàn dễ hiểu. Những nhà kinh điển của chủ nghĩa
xã hội khoa học đã từng cảnh báo: cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa
tư bản là cuộc đấu tranh giai cấp triệt để nhất, cuộc đấu tranh giai cấp cuối cùng của
lịch sử, bởi nó xoá tận gốc rễ nguồn gốc phân chia xã hội thành giai cấp, do vậy đây
sẽ là cuộc đấu tranh giai cấp một mất một còn, quyết liệt, phức tạp, lâu dài, các thế lực
bảo vệ chủ nghĩa tư bản sẽ chống lại rất điên cuồng. Cuộc đấu tranh ấy không bao giờ
ngừng nghỉ từ khi chủ nghĩa xã hội còn đang thai nghén trong lòng chủ nghĩa tư bản
cho đến khi chủ nghĩa xã hội chiến thắng triệt để trên phạm vi toàn thế giới.
Một vấn đề khác không kém phần quan trọng được rút ra từ quá trình đấu tranh
giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản hiện nay cần lưu ý là: khi các lực lượng thù
địch với chủ nghĩa xã hội phủ nhận, phê phán toàn bộ, từ gốc rễ hệ thống lý luận về
chủ nghĩa xã hội, bôi đen và phủ nhận toàn bộ chế độ xã hội chủ nghĩa, tất yếu đòi hỏi
các lực lượng đấu tranh vì chủ nghĩa xã hội cũng phải tiếp tục vạch rõ tận gốc rễ tính
chất phản khoa học, phản động trong quan điểm của chúng.