PHỤ GIÚP BÁC SĨ CHỌC DỊCH NÃO TUỶ, MÀNG PHỔI, MÀNG BỤNG, MÀNG TIM

PHỤ GIÚP BÁC SĨ CHỌC DỊCH
NÃO TUỶ, MÀNG PHỔI,
MÀNG BỤNG, MÀNG TIM
Nguyễn Hoàng Chính


Mục tiêu
1. Trình bày được mục đích, tai biến,
cách phòng và xử trí
2. Trình bày được các ®iÓm cÇn lu ý
khi trợ giúp BS chọc dịch
3. Tiến hành phụ giúp BS chọc dịch
đúng QTKT.


1. Mục đích
• Chọc dịch màng tim, màng phổi,
màng bụng, não tuỷ là những thủ
thuật dùng kim đặc biệt đưa vào các
khoang của màng tim, màng phổi,
màng bụng, khoang díi nhÖn nhằm
mục đích:
Chẩn đoán và điều trị.


1. Mục đích
1. Chẩn đoán bệnh dựa vào:
– Mầu sắc của dịch
– Áp lực của dịch
– XN tế bào ,vi khuẩn, sinh hoá.

1. Mục đích
2. Điều trị bệnh:
– Bơm rửa sạch các khoang.
– Bơm thuốc điều trị tại chỗ
– Bơm thuốc cản quang để chụp (não, hoặc
tuỷ sống )
– Tháo bớt dịch giảm hội chứng chèn ép,
giảm áp lực, NB dễ thở…


2. Những ®iÓm cÇn chó ý
1. Đảm bảo tuyệt đối vô khuẩn: trang
phục, dụng cụ, bàn tay BS, ĐD,
vùng chọc, trong kỹ thuật
2. Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ cần thiết
3. Chuẩn bị địa điểm tốt


2. Những ®iÓm cÇn chó ý
4. Giải thích, động viên NB trong suốt quá
trình
5. Theo dõi NB thật sát trong suốt thời gian
chọc dịch (p/hiện tai biến)
6. Phối hợp thao tác nhịp nhàng với bác sĩ
7. Chăm sóc ,theo dõi NB sau khi chọc dịch.


3. Các kỹ thuật chọc dịch
3.1. Chọc dịch màng phổi:

• Bình thường có một lượng dịch ít
nằm giữa 2 lớp của màng phổi,
• Tràn dịch màng phổi xảy ra khi
lượng dịch này tích tụ quá nhiều.



3. Các kỹ thuật chọc dịch
3.1. Chọc dịch màng phổi:
• Vết thương hở lồng ngực
• Lao phổi, K phổi, viêm MF…
• Do các bệnh ngoài phổi: suy tim, xơ
gan…


3. Các kỹ thuật chọc dịch
3.1. Chọc dịch màng phổi:


Màu sắc dịch màng phổi
•
•
•
•
•

Nước vàng chanh: do lao.
Trong vắt: các bệnh gây ứ nước trong cơ thể,
thận nhiễm mỡ, suy dinh dưỡng, suy tuyến
giáp trạng, suy tim xơ gan.

Dịch hồng hoặc đỏ: ung thư phổi hay do di
căn của các loại ung thư vào phổi.
Dịch đục có nhiễm khuẩn
Trắng, như nước gạo, hoặc vàng đục lóng
lánh.


3. Các kỹ thuật chọc dịch
3.1.1 Vị trí chọc dịch màng phổi :
– Chọc hút dịch thường ở khoang liên sườn
8-9, đường nách sau
– Chọc hút khí thường ở khoang liên sườn
1-2, đường giữa xương đòn.


3. Các kỹ thuật chọc dịch
3.1.2. QTKT chọc dịch màng phổi
• Chuẩn bị NB :
– Thông báo, giải thích , động viên
– Tư thế NB:
• Ngồi theo kiểu cưỡi ngựa trên ghế có lưng tựa
• Nằm nghiêng về phía bên lành, tay bên chọc đưa cao
lên phía đầu

– DÆn NB kh«ng cö ®éng, ho khi BS ®©m kim.

• Chuẩn bị dụng cụ :
• Tiến hành: Thực tập theo QTKT

ĐD rửa tay, đội mũ, đeo khẩu trang


Chuẩn bị xe dụng cụ chọc dịch



Đối chiếu, giải thích, cho NB đi VS
trước


Kiểm tra dấu hiệu sinh tồn


Tư thế NB ngồi
chọc hút dịch
màng phổi


Cho NB ngồi ôm lưng ghế,
mặt quay phía ĐD


Tư thế NB nằm đầu cao nghiêng về bên không chọc



Giúp BS sát khuẩn tay

Sát khuẩn vùng chọc