Nội dung và hình thức

Nộ
i dung và hình th ứ
c
Khái ni ệ
m nộ
i dung và hình th ứ
c
-Nội dung là tổng hợp tất cả những mặt, những yếu tố, những quá trình tạo nên sự vật.
-Hình thức là phương thức tồn tại và phát triển của sự vật ấy, là hệ thống các mối quan hệ
tương đối bền vững giữa các yếu tố của nó.

*******************Câu hỏi thảo luận : Làm thế nào để phân biệt được nội dung và hình
thức?
** Phân biệt giữa hình thức và cái bề ngoài:
Hình thức trong phạm trù nội dung-hình thức: không phải hình thức bề ngoài, cái bao bọc bên
ngoài nội dung, bên ngoài sự vật, mà là cái hình thức bên trong sự vật, tức là cơ cấu bên trong
của nội dung.

ví dụ : Của Hình thức :
Trong một tác phẩm văn học:
+ Hình thức: bố cục của tác phẩm, là các hình tượng nghệ thuật, là ngôn ngữ,
phong cách bút pháp v.v... được dùng để diễn đạt nội dung, diễn đạt những tư
tưởng, những vấn đề của cuộc sống mà tác phẩm muốn nêu lên. Đây mới chính là
hình thức trong phạm trù nội dung - hình thức.

***********ví dụ khác :
- Ở rễ cây có nhiều loại :


Về nội dung , lấy ví dụ ở thực vật (cây ):

-Ở cây có các bộ phận như : lá , rễ , quả , hoa....
-Các quá trình : hô hấp , quang hợp........

b) Mối quan hệ biện chứng giữa nội dung và hình thức


******Sự thống nhất và gắn bó khăng khít giữa nội dung và hình thức.

Nội dung và hình thức không tách rời, mà lại gắn bó hết sức chặt chẽ với nhau. Không có một
hình thức nào lại không chứa đựng nội dung, ngược lại, cũng không có nội dung nào lại không
tồn tại trong hình thức.
Tuy nhiên, khẳng định điều đó không có nghĩa là một nội dung bao giờ cũng chỉ được thể hiện ra
trong một hình thức nhất định. Và một hình thức bao giờ cũng chỉ chứa đựng một nội dung nhất
định. Chính vì vậy, vẫn cùng một nội dung mà trong tình hình phát triển khác nhau có thể có
nhiều hình thức và ngược lại, cùng một hình thức có thể thể hiện nhiều nội dung khác nhau. Do
đó, phải tận dụng mọi loại hình thức có thể có (kể cả những hình thức cũ) để phục vụ cho nội
dung mới.

=> Tóm lại : - Bất kì sự vật nào cũng có nội dung và hình thức
-Cùng 1 nội dung có thể được thể hiện qua nhiều hình
thức
- Cùng 1 hình thức có thể truyền tải được nhiều nội
dung
***** ví dụ để giải thích :
-Tuyên truyền cho một nhân tố mới, một điển hình trong sản xuất, chiến đấu, học tập
thì phải có nhiều hình thức
++++ ví dụ cụ thể để giải thích cho ý : “Cùng

1 nội dung có thể được thể

hiện qua nhiều hình thức “
-Đó là quá trình học tập , cùng học tập một nội dung , một kiến thức sách giao khoa nhưng nó
được thực hiện dưới nhiều cách học , hoạt động khác nhau


+++++++Ví dụ cho ý : “

- Cùng 1 hình thức có thể truyền tải được nhiều

nội dung “
Cùng 1 hình thức tổ chức sản xuất như nhau nhưng được thực hiện
trong những ngành , những khu vực, với những yếu tố vật chất khác
nhau, sản xuất ra những sản phẩm khác nhau


********Vai trò quyết định của nội dung so với hình thức
Trong quá trình vận động, phát triển của sự vật, nội dung bao giờ cũng giữ vai trò quyết định, nó
là yếu tố luôn luôn vận động, có khuynh hướng chủ đạo là biến đổi. Còn hình thức là mặt tương
đối bền vững của sự vật, nên khuynh hướng chủ đạo của nó là ổn định.
Vì vậy, sự biến đổi, phát triển của sự vật bao giờ cũng bắt đầu từ sự biến đổi và phát triển của
nội dung. Còn hình thức cũng biến đổi, nhưng biến đổi chậm hơn, ít hơn so với sự biến đổi của
nội dung. Khi nội dung biến đổi thì hình thức cũng buộc phải biến đổi theo cho phù hợp với nội
dung mới.

ví dụ để giải thích :
Nội dung giai cấp của nhà nước bao giờ cũng quyết định hình thức của
nhà nước hợp với nó. Trong mỗi thời đại, kiểu tổ chức quyền lực nhà
nước được quy định bởi bản chất giai cấp của nó; bởi tính chất và trình
độ phát triển của sản xuất, của kinh tế. Chính vì vậy, tương ứng với ba
hình thái kinh tế - xã hội cơ bản dựa trên sự đối kháng giai cấp có ba

kiểu nhà nước khác nhau: nhà nước chủ nô, nhà nước phong kiến, nhà
nước tư sản.
Đó là lý do giải thích vì sao ở nước ta việc chuyển sang phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều
thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã


hội chủ nghĩa đòi hỏi nhà nước phải có quy chế quản lý tương ứng nhằm phát huy tính chủ động
tích cực của mọi thành phần kinh tế.
**************Sự tác động tích cực trở lại của hình thức đối với nội dung.
Tuy nội dung giữ vai trò quyết định so với hình thức nhưng điều đó không có nghĩa là hình thức
chỉ là cái bị động. Trái lại, hình thức luôn luôn có tính độc lập nhất định và tác động tích cực trở
lại nội dung theo hai hướng: khi phù hợp với nội dung, hình thức sẽ mở đường và thúc đẩy sự
phát triển của nội dung; nếu không phù hợp với nội dung, thì hình thức sẽ ngăn cản, kìm hãm sự
phát triển của nội dung.
Sự tác động qua lại giữa nội dung và hình thức diễn ra trong suốt quá trình phát triển của sự vật.
Cụ thể như sau:
+ Lúc đầu, những biến đổi diễn ra trong nội dung chưa ảnh hưởng đến hệ thống mối liên hệ
tương đối bền vững của hình thức.
+ Nhưng khi biến đổi đó tiếp tục diễn ra thì tới một lúc nào đó, hệ thống mối liên hệ bền vững ấy
của hình thức bắt đầu trở nên chật hẹp, và bắt đầu kìm hãm sự phát triển của nội dung. Lúc này
hình thức không còn phù hợp với nội dung nữa, sự không phù hợp ấy tiếp tục phát triển và đến
một lúc nào đó sẽ xảy ra sự xung đột giữa nội dung và hình thức thì nội dung mới sẽ phá bỏ
hình thức cũ và hình thành nên một hình thức mới phù hợp, lúc này trên cơ sở của hình thức
mới hình thành, nó tiếp tục biến đổi, phát triển và chuyển sang một trạng thái mới vềchất.

ví dụ
Trong các hình thái kinh tế-xã hội thì lực lượng sản xuất là nội dung, còn
quan hệ sản xuất là hình thức. Lúc đầu quan hệ sản xuất phù hợp với
lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất sẽ là hình thức của lực lượng sản
xuất. Nhưng khi lực lượng sản xuất phát triển lên thì quan hệ sản xuất

không còn phù hợp nữa và bắt đầu kìm hãm sự phát triển của lực lượng
sản xuất. Sự không phù hợp ấy tiếp tục tăng lên và cuối cùng dẫn đến
sự xung đột giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, làm cho cách
mạng xã hội bùng nổ sẽ xoá bỏ quan hệ sản xuất cũ, thiết lập quan hệ
sản xuất mới phù hợp với trình độ phát triển mới của lực lượng sản xuất
và mở đường cho lực lượng sản xuất mới phát triển.

Ý NGHĨA PHƯƠNG PHÁP LUẬN
* Trong hoạt động nhận thức và thực tiễn, không được tách rời giữa nội dung &
hình thức, hoặc tuyệt đối hóa một trong hai mặt đó
* Nội dung quyết định hình thức nên khi xem xét sự vật, hiện tượng thì trước hết
phải căn cứ vào nội dung. Muốn thay đổi sự vật, hiện tượng thì trước hết phải thay
đổi nội dung của nó.
* Trong thực tiễn cần phát huy tác động tích cực của hình thức và nội dung trên cơ
sở tạo ra tính phù hợp với nội dung
-hẾT-