Tiết 91 Nội dung và hình thức của ...

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
Tiết 91 Lí luận văn học:
Ngày soạn:10- 4 - 2010
I .M ụ c tiêu : Giúp học sinh:
1.Kiến thức :Hiểu và bước đầu biết vận dụng các khái niệm nội dung và hình
thức khi phân tích văn bản văn học.
Thấy rõ mối quan hệ của nội dung và hình thức trong văn bản văn học.
2. Kó năng: Vận dụng những hiểu biết nói trên để tìm hiểu tác phẩm văn học.
3.Thái độ: Tạo sự hình thành thói quen, tính cách, nhân cách nhằm phát triển
con người toàn diện theo mục tiêu giáo dục.
II.Chuẩn bò:
1. Chuẩn bò của giáo viên:
-Giáo viên thiết kế giáo án, làm một số sơ đồ biểu bảng. (tranh, mô hình, …)
2. Chuẩn bò của học sinh:
-Học sinh đọc bài, soạn bài, làm bài tập, chuẩn bò tài liệu và đồ dùng học tập .
III. Hoạt động d ạ y h ọ c:
1 . n đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra só số, vệ sinh phòng học, đồng phục .
2. Ki ể m tra bài c ũ : (5phút) Em hãy nêu tiêu chí chủ yếu của một văn bản văn học
Em hãy cho một ví dụ về tầng hàm nghóa của một văn bản văn học ?
3. Giảng bài m ớ i :
* Giới thiệu bài : (1phút) Một văn bản văn học cần phải có sự thống nhất giữa nội
dung và hình thức –thống nhất nội dung tư tưởng cao đẹp và hình thức nghệ thuật hoàn
mó. Những văn bản văn học ưu tú :Truyện Kiều, Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm
khúc, …là những văn bản như vậy.
-Tiến trình bài dạy:
Giáo án 10 cơ bản - 1 - – Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
Giáo án 10 cơ bản - 2 - – Nguyễn Văn Mạnh

Thời

gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung

13’






Hoạt động 1 :
Giáo viên hướng dẫn
học sinh đọc mục I và
trả lời :
-Các khái niệm thường
được coi là thuộc về
mặt nội dung của văn
bản văn học ?
Đề tài của văn bản
văn học là gì ? Cho ví
dụ.
Chủ đề là gì ? Cho ví
dụ.
Tư tưởng của văn bản
là gì? Cho ví dụ.
Giáo viên viên hướng
dẫn học sinh phân tích
ví dụ trong sách giáo
khoa :
* Các yếu tố trên của

nội dung thể hiện một
Hoạt động 1 :
Học sinh đọc mục I
và trả lời: đề tài, chủ
đề, tư tưởng, cảm hứng
nghệ thuật.
Đề tài :
+ Mỗi tác phẩm
mang một đề tài – lónh
vực cuộc sống mà nhà
văn lựa chọn , thể hiện
trong tác phẩm văn
học
+ Việc lựa chọn đề
tài là bước đầu biểu
hiện khuynh hướng và
ý đồ sáng tác của nhà
văn
* Các nhà văn thường
chọn đề tài mình hiểu
biết sâu sắc và có cảm
hứng
Chủ đề :
- Chủ đề là vấn đề
chủ yếu, bức xúc nhất
nổi lên từ đề tài buộc
tác giả phải thể hiện ,
phải bày tỏ thái độ , có
ý kiến đánh giá

Tư tưởng của văn bản :
- Là ý kiến tác giả
trước chủ đề , nghóa là
sự lý giải, nhận thức,
tâm sự trao đổi , nhắn
gửi của tác giả với
người đọc về chủ đề
trong tác phẩm , nó là
I/- Các khái niệm của nội
dung và hình thức trong văn
bản văn học:
(trọng tâm)
1/- Các khái niệm thường
được coi là thuộc về mặt nội
dung của văn bản văn học
gồm :đề tài, chủ đề, tư tưởng,
cảm hứng nghệ thuật.
- Đề tài: là lónh vực đời sống
được nhà văn nhận thức, lựa
chọn, khái quát, bình giá và
thể hiện trong văn bản.
Vídụ : Nguyễn Khuyến
trong chùm thơ thu , nhà văn
chọn đề tài mùa thu để miêu
tả cảnh thu ở Bắc bộ, qua đó
người đọc thấy được sự gắn
bó của tác giả với làng cảnh
nông thôn
- Chủ đề: là vấn đề cơ bản
được nêu ra trong văn bản.

- Tư tưởng của văn bản là sự
lí giải đối với chủ đề đã nêu
lên, là nhận thức của tác giả
muốn trao đổi, nhắn gởi, đối
thoại với người đọc.
- Có tác phẩm nhỏ , ngắn
nhưng chủ đề lớn ( Nam
Quốc sơn hà )
- Có tác phẩm đồ sộ thì chủ
đề lại nhỏ ( Tam quốc diễn
nghóa )
Trong các tác phẩm có giá trò
lớn có khi có nhiều chủ đề có
chủ đề chính, có chủ đề đan
xen ( Sử thi Đăm săn )
-Tư tưởng: là linh hồn của
văn bản.
Vídụ : Tư tưởng của “ Tức
cảnh Pác Bó” là vui, sang,
với cuộc sống đạm bạc ở
Việt Bắc của Bác Hồ thời
kháng chiến chống Pháp
Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
4.Dặn dò học sinh chuẩn bò cho tiết học tiếp theo: ( 3phút)
- Ra bài tập về nhà : Các khái niệm của nội dung và hình thức trong văn bản văn học ?
-Chuẩn bò bài : “ Các thao tác nghò luận”
IV. Rút kinh nghiệm, bổ sung :
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

.................................................................................................................................
Giáo án 10 cơ bản - 3 - – Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008 - 2009
Giáo án 10 cơ bản - 4 - – Nguyễn Văn Mạnh