05 bai giang 3 do luong rui ro 1116

Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM
Khoa Thương mại - Du lịch

15-Apr-13

3.1. Giới thiệu chung

Chương 3. Đo lường rủi ro

 Nhận

dạng rủi ro mới chỉ là bước khởi đầu của
quản trị rủi ro.
 Rủi ro có nhiều loại, một tổ chức không thể
cùng một lúc kiểm soát, phòng ngừa tất cả mọi
loại rủi ro. Vì vậy, doanh nghiệp
 Cần phân loại rủi ro, từ đó có biện pháp
quản trị rủi ro thích hợp.
 Cần tiến hành đo lường mức độ nghiêm
trọng của rủi ro đối với tổ chức.

Nội dung nghiên cứu:
3.1. Giới thiệu chung về đo lường rủi ro
3.2. Các khái niệm cơ bản
3.3. Phương pháp đo lường rủi ro
3.3.1. Đo lường rủi ro thuần túy
3.3.2. Đo lường rủi ro suy đoán
Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

1

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

2

3.1. Giới thiệu chung (tt)

3.1. Giới thiệu chung (tt)

3.1.1. Mục tiêu của đo lường rủi ro
 Để hiểu biết về rủi ro
 Để tính chi phí rủi ro: xác định được phương pháp xử
lý rủi ro tiết kiệm nhất và định giá chi phí rủi ro.
 Kiểm soát rủi ro:  chọn phương pháp có chi phí rủi
ro nhỏ nhất.

3.1.2. Kiểm soát và quản trị rủi ro
 Mọi rủi ro phải được kiểm soát và quản trị chặt chẽ.
Kết quả đo lường rủi ro sẽ cho phép nhà QTRR ra các
quyết định hợp lý:










Đo lường rủi ro nhằm xác định các rủi ro cần được ưu tiên
kiểm soát và tài trợ khi cần thiết.
Đo lường rủi ro giúp công ty nhận rõ các rủi ro có liên quan
đến sự sống còn của công ty.

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

3



15-Apr-13

Rủi ro nào được chấp nhận, rủi ro nào sẽ chuyển giao?
Phương pháp kiểm soát tổn thất như thế nào?
Loại tổn thất nào được tài trợ? Hình thức tài trợ? Mức tài
trợ?
Hình thức tài trợ có thể bằng vốn vay hay vốn cổ phần?

Hồ Văn Dũng

3.2. Các khái niệm cơ bản

3.2. Các khái niệm cơ bản

Tổn thất trực tiếp và tổn thất gián tiếp

3.2.1. Chi phí ẩn của tai nạn





Tổn thất trực tiếp là hậu quả trực tiếp nguy hiểm gây ra cho
người hay vật. Ví dụ khi lửa thiêu rụi mái nhà của một cửa
hàng bán lẻ thì tổn thất trực tiếp là chi phí sửa chữa hay thay
phần mái nhà bị hư hỏng.
Tổn thất gián tiếp liên hệ đến sự hư hỏng trực tiếp gây ra do
mối nguy hiểm, nhưng các hậu quả về tài chính không phải là
hậu quả trực tiếp từ tác động của nguy hiểm lên người hay vật.
Chẳng hạn thất thu của chủ cửa hàng bán lẻ khi cửa hàng phải
đóng cửa để sửa chữa là tổn thất gián tiếp. Các tổn thất gián
tiếp thường khó thấy, mặc dầu hậu quả của nó có thể lớn hơn
các tổn thất trực tiếp nhiều.

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

Hồ Văn Dũng

Theo Heinrich, các chi phí tai nạn công nghiệp
thường chỉ được thấy qua các khoản bồi thường cho
công nhân và các chi phí thuốc men trong thời gian
điều trị. Tuy nhiên chi phí ẩn thật sự lớn hơn các
khoản bồi thường rất nhiều vì ông thấy chi phí ẩn >

gấp 4 lần các khoản bồi thường. Các chi phí ẩn bao
gồm:
 Chi phí thời gian bị mất của người bị nạn
 Chi phí thời gian bị mất của các công nhân khác do
phải ngừng việc để giúp người bị nạn.

4



5

6

1


Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM
Khoa Thương mại - Du lịch

15-Apr-13

3.2. Các khái niệm cơ bản

3.2. Các khái niệm cơ bản

3.2.1. Chi phí ẩn của tai nạn (tt)

3.2.2. Các yếu tố của rủi ro
 Sử dụng phương pháp chuyên gia để đo

lường các rủi ro có thể xảy ra.
 Sử dụng thang đo ảnh hưởng, thang đo khả
năng xảy ra và sắp xếp ưu tiên các rủi ro.
 Các yếu tố cần đo lường:







Chi phí thời gian bị mất của các quản đốc và các viên
chức khác để chuẩn bị báo cáo và đào tạo người thay thế.
Chi phí do nguyên liệu, máy móc, dụng cụ và các tài sản
khác bị hỏng.
Chi phí của người chủ do phải tiếp tục trả lương đầy đủ
cho người bị nạn khi họ trở lại làm việc, trong khi năng
suất của họ do chưa hồi phục, có thể chỉ đáng giá phân
nửa giá trị so với trước kia.
Các chi phí xảy ra như là hậu quả về mặt tinh thần của tai
nạn (sự lo sợ, căng thẳng).
Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

 Tần suất
 Mức độ
7

Thang đo tần suất xuất hiện (khả năng xảy ra)

xuất hiện rủi ro (probability)
nghiêm trọng của rủi ro (impact)
Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

8

Thang đo ảnh hưởng (mức độ nghiêm trọng)
Đánh giá

Xác suất

Mức độ

Ảnh hưởng

Đánh giá

Mức độ

Hầu như chắc chắn
xảy ra

5

Có thể xảy ra nhiều lần trong một
năm

Nghiêm trọng

5

Tất cả các mục tiêu đều không đạt

Nhiều

4

Hầu hết các mục tiêu đều bị ảnh hưởng

Dễ xảy ra

4

Có thể xảy ra một lần/ năm

Trung bình

3

Có thể xảy ra

3

Có thể xảy ra trong thời gian 5 năm

Một số chỉ tiêu bị ảnh hưởng, cần có sự nỗ
lực để điều chỉnh

Khó xảy ra

2

Có thể xảy ra trong thời gian 5-10
năm

Ít (nhỏ)

2

Cần ít nỗ lực để điều chỉnh các mục tiêu

Không đáng kể

1

Ảnh hưởng rất nhỏ, điều chỉnh bình thường

Hiếm khi xảy ra

1

Có thể xảy ra sau 10 năm

 Dựa vào thang đo ảnh hưởng DN phải nhận dạng được tất cả
các sự cố rủi ro có thể xảy ra trong hoạt động SXKD của DN,
đánh giá sự cố nào là nghiêm trọng, bình thường hoặc có ảnh
hưởng không đáng kể, để có quyết định xử lý rủi ro hiệu quả

nhất.

 Từ thang đo khả năng xảy ra ở trên, DN cần xác định các sự
cố rủi ro có thể xảy ra trong hoạt động của DN sẽ ở bậc nào.
15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

9

Định lượng rủi ro

15-Apr-13

2.

Rủi ro = Xác suất xuất hiện * Mức độ nghiêm trọng

3.
4.

Hồ Văn Dũng

10

Sắp xếp thứ tự ưu tiên của rủi ro
1.

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

Hồ Văn Dũng

11

Đánh giá mức độ tổn thất theo đơn vị tiền tệ.
Tính khả năng xảy ra rủi ro theo đơn vị phần
trăm.
Nhân khả năng xảy ra rủi ro với mức độ tổn
thất sẽ được giá trị mong đợi của rủi ro.
Sắp xếp thứ tự ưu tiên theo giá trị mong đợi
giảm dần.

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

12

2


Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM
Khoa Thương mại - Du lịch

15-Apr-13

Ma trận mức độ rủi ro
Không

đáng kể

Ít (nhỏ)

Trung
bình

Nhiều

Nghiêm
trọng

Hầu như chắc chắn xảy ra

5

10

15

20

25

Dễ xảy ra

4

8

12

16

20

Có thể xảy ra

3

6

9

12

15

Khó xảy ra

2

4

6

8

10

Hiếm khi xảy ra

1

2

3

4

5

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

Thứ tự ưu tiên để giải quyết
Mức độ nghiêm trọng
(mức độ tổn thất)

Khả năng xảy ra

Không đáng kể
(thấp)

13

Phân cấp các yếu tố

(tần số của tổn thất)

Ảnh hưởng
Xác suất

Thấp

Cao

Nghiêm trọng
(cao)

(I) Không cần hành
động

(II) Yêu cầu hành
động

(III) Hành động nếu
hiệu quả về chi phí

(IV) Hành động
ngay

Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

14

Ma trận quyết định phương pháp xử lý rủi ro

Ô (I) diễn tả các rủi ro có tần số và độ nghiêm trọng
thấp; những rủi ro này ít khi gây ra tổn thất, và nếu
tổn thất có xảy ra cũng tương đối thấp.
 Ô (II) diễn tả các rủi ro có tần số thấp và độ nghiêm
trọng cao; tổn thất ít khi xảy ra nhưng nếu xảy ra thì
nghiêm trọng.
 Ô (III) diễn tả các rủi ro có tần số cao và độ nghiêm
trọng thấp; tổn thất thường xảy ra nhưng từng tổn thất
thì tương đối thấp.
 Ô (IV) diễn tả các rủi ro có tần số và độ nghiêm trọng
cao; tổn thất xảy ra thường xuyên và mỗi lần đều
nghiêm trọng.


Mức độ nghiêm trọng

Khả năng xảy ra

(tần số của tổn thất)

(mức độ tổn thất)

THẤP
I
THẤP

- Lưu giữ

CAO

III
- Lưu giữ
- BHBP

CAO
II
- BHBP
- BHTP
IV
- BHTP

BHBP: bảo hiểm bán phần

15

16

BHTP: bảo hiểm toàn phần

Quy trình chung của các phương pháp đánh
giá rủi ro

Các số liệu được sử dụng để đo lường rủi ro
 Số liệu

thống kê về: tỷ lệ sản phẩm hư hỏng,
sai lỗi, khiếu nại của khách hàng, số lượng
công nhân/ nhân viên bỏ việc, doanh số hàng
tháng/năm…

 Số liệu thống kê về đơn hàng, mẫu mã phải sản
xuất
 Lưu đồ hoạt động của công ty
 Các báo cáo tài chính (ít nhất 2 năm gần nhất)
15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

Hồ Văn Dũng

17










Nhận dạng các hiểm họa và tổn thất tiềm năng liên quan đến
sản phẩm hay quy trình.
Nhận dạng rủi ro của sản phẩm và xếp hạng mức độ nghiêm
trọng.
Nhận dạng nguyên nhân và xếp hạng khả năng xảy ra.
Ma trận mức độ rủi ro phân biệt các rủi ro có thể chấp nhận
với rủi ro không thể chấp nhận dựa trên độ nghiêm trọng của
tổn thất xảy ra.
Xếp hạng rủi ro trong tổng thể cho mỗi rủi ro tiềm năng được

nhận ra.

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

18

3


Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM
Khoa Thương mại - Du lịch

15-Apr-13

3.3. Các phương pháp định lượng đo lường rủi ro

3.3.1.1. Phương pháp triển khai tổn thất

 Mục tiêu

 Phương pháp

của định lượng rủi ro là thay thế các
khái niệm mơ hồ bằng các diễn giải xác thực
và số liệu cụ thể.
3.3.1. Đo lường rủi ro thuần túy:  ước lượng
khiếu nại bồi thường
Phương pháp triển khai tổn thất

Phương pháp dự báo dựa trên nguy cơ rủi ro
 Lịch thanh toán khiếu nại bồi thường
 Ước lượng độ chính xác



Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

triển khai tổn thất là kỹ thuật dựa
trên số liệu tổn thất trong quá khứ để ước
lượng các tổn thất có thể xảy ra trong tương lai
(nếu tình hình chung không thay đổi đáng kể
thì quy luật tổn thất có thể vẫn còn phù hợp).
 Hệ số triển khai k năm = Tổng khiếu nại/ Số
khiếu nại đã phát sinh sau k năm
 Sử dụng hệ số triển khai để ước lượng tổng số
khiếu nại

19

20

Các ví dụ về phương pháp triển khai tổn thất
3.3.1.1. Phương pháp triển khai tổn thất (tt)


Bước 1. Xác định hệ số triển khai






Phân tích tổn thất trong quá khứ nhằm xác định hệ số triển
khai. Hệ số triển khai từng kỳ bằng tổng số khiếu nại có thể
có chia cho khiếu nại cộng dồn của kỳ đó

Bước 2. Dự báo khiếu nại có thể có


Khiếu nại có thể có của từng lô hàng sẽ bằng số khiếu nại
đã báo cáo nhân với hệ số triển khai tương ứng

Bước 3. Dự báo dòng khiếu nại bồi thường theo thời
gian
 Bước 4. Dự báo dòng tiền thanh toán và hiện giá về
thời điểm dự báo


Ví dụ 1: Một cửa hàng bán máy vi tính có bảo hành 3
tháng kể từ lúc bán máy. Số liệu thống kê cho thấy
tháng thứ nhất sau khi bán hàng nhận được 50%
khiếu nại, tháng thứ 2 nhận được 30%, 20% còn lại là
vào tháng thứ 3. Mỗi khiếu nại chi phí hết 50USD,
thanh toán làm 2 lần, ngay khi nhận khiếu nại 60%,
40% còn lại vào tháng kế tiếp. Khiếu nại đã báo cáo
của lô hàng bán tháng 9/2010 là 40 và lô hàng bán
tháng 10/2010 là 35. Dự báo số khiếu nại có thể có

cho 2 lô hàng trên, dòng tiền bồi thường và hiện giá
về thời điểm đầu tháng 9/2010 với lãi suất 1% tháng.

21

Các ví dụ về phương pháp triển khai tổn thất

22

Các ví dụ về phương pháp triển khai tổn thất

Ví dụ 1:
 Bước 1: Xác định hệ số triển khai

Ví dụ 1:
 Bước 2: Dự báo khiếu nại có thể có

(1)

(2)

(3)

(4)

1

50%

50%

2

= 100% : 50%

2

30%

80%

1,25

= 100% : 80%

3

20%

100%

1

= 100% : 100%

Lô hàng
(1)
Tháng 9

Khiếu nại

đã báo cáo
(2)

Số tháng đã
Hệ số
Khiếu nại có
bán hàng triển khai
thể có
(3)
(4)
(5)=(2)x(4)

40

2

1,25

Tháng 10

35

1

2

Tổng

75

50
70

Ghi chú: + Cột (1): Thời gian được quyền khiếu nại bồi thường
+ Cột (2): Số khiếu nại được báo cáo từng tháng
+ Cột (3): Tổng số khiếu nại được cộng dồn từng tháng
+ Cột (4): Hệ số triển khai bằng tổng số khiếu nại chia cho số
khiếu nại cộng dồn từng tháng.

Hồ Văn Dũng

23

120

Lưu ý: Các hệ số triển khai lớn nhất được áp dụng cho những
năm gần đây nhất, và các hệ số triển khai giảm dần khi lùi về
quá khứ.

24

4


Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM
Khoa Thương mại - Du lịch

15-Apr-13

Các ví dụ về phương pháp triển khai tổn thất

Các ví dụ về phương pháp triển khai tổn thất

Ví dụ 1:
 Bước 3: Dự báo dòng khiếu nại

Ví dụ 1:
 Bước 4: Dự báo dòng tiền bồi thường

Lô hàng Khiếu nại Tháng 9 Tháng 10 Tháng 11 Tháng 12
bán
có thể có
Tháng 9
50
25
15
10
Tháng 10
Tổng

70
120

35
25

21

50

31

Tổng

T.9

T.10

T.11

T.12

31

14

120

25

50

14

Dòng
khiếu nại
TT 60%

3.600 $

750 $

1.500 $

930 $

420 $

14

TT 40%

2.400 $

500 $

1.000 $

620 $

Tổng

6.000 $

1/(1+k)t
Hiện giá

25

Ví dụ 2: Sau khi phân tích các dữ liệu nhà quản trị

rủi ro nhận thấy 40% khiếu nại được thông báo
trong năm 1, 40% khiếu nại được thông báo trong
năm 2 và 20% còn lại trong năm 3. Chi phí khiếu
nại là 15 USD. Khiếu nại đã báo cáo trong năm
2008 là 20 và trong năm 2009 là 24.
Dự báo khiếu nại có thể có;
Số tiền bồi thường;
Hiện số tiền bồi thường về đầu năm 2008 với lãi
suất chiết khấu 9%/năm.

b.
c.

Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

280 $

750 $

2.000 $ 1.930 $ 1.040 $

280 $

0,9901

0,9803

0,9706

0,9610

0,9515

742,58

1.960,60

1.873,26

999,44

266,42

5.842,30 $

Các ví dụ về phương pháp triển khai tổn thất
Ví dụ 2:

Các ví dụ về phương pháp triển khai tổn thất

a.

T.1

27

Bước 1: Xác định hệ số triển khai



Năm

Khiếu nại
cộng dồn

Hệ số
triển khai

2008

%
khiếu
nại
40%

40%

2.5

= 100% : 40%

2009

40%

80%

1.25

= 100% : 80%

2010

20%

100%

1

= 100% : 100%

Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

28

Các ví dụ về phương pháp triển khai tổn thất

Các ví dụ về phương pháp triển khai tổn thất

Ví dụ 2 - Bước 2

Ví dụ 2 - Bước 3



a. Dự báo khiếu nại có thể có



Năm

Khiếu nại Số năm đã Hệ số
Khiếu nại
đã báo cáo bán hàng triển khai có thể có
(3)
(4)
(1)
(2)
(5)=(2)x(4)
2008
20
2
1.25
25
2009

24

Tổng

44

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

1

2.5

60
85

Hồ Văn Dũng

29

b. Dự báo dòng khiếu nại bồi thường theo thời gian
Năm
2008

Khiếu nại
có thể có
25

2009

60

Tổng

85

15-Apr-13

2008

2009

2010

10

10

5

24

24

12

34

29

12

10
Hồ Văn Dũng

2011

30

5


Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM
Khoa Thương mại - Du lịch

15-Apr-13

Các ví dụ về phương pháp triển khai tổn thất

3.3.1.2. Phương pháp dự báo dựa trên nguy cơ
rủi ro

Ví dụ 2 - Bước 4

c. Dự báo dòng tiền bồi thường và hiện giá



Năm

Tổng

2008

2009

2010

2011

Dòng khiếu
nại

85

10

34

29

12

Thanh toán

1.275 $

150 $

510 $

435 $

180 $

0,9174

0,8417

0,7722

0,7084

1/(1+9%)^t
Hiện giá
15-Apr-13

1.030,30 $ 137,61 $ 429,27 $ 335,91 $ 127,51 $
Hồ Văn Dũng

31

3.3.1.2. Phương pháp dự báo dựa trên nguy cơ
rủi ro (tt)


Ví dụ dưới đây minh họa việc sử dụng phương pháp
dự báo dựa trên nguy cơ rủi ro để ước lượng số tai
nạn trung bình ở một công ty xây dựng. Công ty có
sử dụng công nhân viên ở nhiều lĩnh vực nghiệp vụ
khác nhau không trực tiếp liên quan đến xây dựng
như: nhân viên văn phòng, đốc công, quản lý, và
các hoạt động hỗ trợ như vận chuyển nguyên vật
liệu…

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

33

3.3.1.2. Phương pháp dự báo dựa trên nguy cơ
rủi ro (tt)
Giả sử:
 Đối với công nhân xây dựng: trung bình 1 công nhân
xây dựng gặp 1 tai nạn/1,5 năm; lương trung bình 30
triệu/năm.
 Một nhân viên văn phòng trung bình kiếm được 20
triệu/năm; 30 năm bị một tai nạn.
 Ta coi 1 năm tuyển dụng 1 công nhân xây dựng là đơn
vị chuẩn để tính tai nạn lao động và mỗi đơn vị chuẩn
này trung bình sẽ gây ra 2/3 khiếu nại bồi thường, mỗi
khiếu nại bồi thường trung bình phải chi trả 12 triệu.
15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

Phương pháp này dùng để ước lượng các chi trả dựa
trên các hoạt động có thể được quy theo một đơn vị
chuẩn.
 Phương pháp này giả định rằng các khiếu nại bồi
thường phát sinh từ các hoạt động tương tự giống
nhau có thể được nhóm lại theo một đơn vị nguy cơ
rủi ro chuẩn.


Hồ Văn Dũng

35

Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

32

3.3.1.2. Phương pháp dự báo dựa trên nguy cơ
rủi ro (tt)


Ví dụ: Một nhà quản trị rủi ro một công ty xây
dựng đang phải dự báo rủi ro về tai nạn lao động
công ty trong năm tới. Ông ta đã phân toàn bộ lực
lượng lao động của công ty thành 5 nhóm và tính
được số liệu hệ số quy đổi cũng như nhu cầu lao
động năm tới.

Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

34

3.3.1.2. Phương pháp dự báo dựa trên nguy cơ
rủi ro (tt)
Nghề nghiệp

Số tai nạn

Lương trung
bình

Bồi thường
mỗi tai nạn

Công nhân xây dựng

1 tai nạn/1.5 năm

30tr/năm

12 triệu

Nhân viên văn phòng

30 năm bị 1 tai nạn

20tr/năm



Kết quả quy đổi các nghiệp vụ khác thành công nhân xây dựng
như sau:






Nếu chỉ xem về phương diện tai nạn: 20 nhân viên văn phòng sẽ
tương đương với 1 công nhân xây dựng.
Kết hợp thêm mức lương thì 20 nhân viên văn phòng nhận 400
triệu/năm.
Kết hợp tai nạn và mức lương thì 400/30 = 13.33 nhân viên văn
phòng tương đương với 1 công nhân xây dựng.
36

6


Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM
Khoa Thương mại - Du lịch

15-Apr-13

3.3.1.2. Phương pháp dự báo dựa trên nguy cơ rủi
ro (tt)
3.3.1.3. Lịch thanh toán khiếu nại bồi thường

Bảng ước lượng số khiếu nại bồi thường dựa trên đơn vị chuẩn

Nghề nghiệp

Hệ số quy đổi Nhu cầu năm tới

Số đơn vị ước lượng

Công nhân xây dựng

1,00

300

300 (= 300 : 1)

Nhân viên văn phòng

13,33

50

3,8 (= 50 : 13,33)

Đốc công

4,27

20

4,7 (= 20 : 4,27)

Quản lý

6,55

4

0,6 (= 4 : 6,55)

Hỗ trợ

2,13

150

70,4 (= 150 : 2,13)
Tổng



Bài toán: Giả sử người chủ doanh nghiệp có thể phải
trả tổng số tiền bồi thường tai nạn lao động là 50 triệu
trong năm tới, nhưng nếu các chi trả này có thể được
phân bổ trong 10 năm (chi trả phân bổ như trong cột
2) và lãi suất ngân hàng là 6%/năm thì số tiền hiện
nay phải gửi vào ngân hàng là bao nhiêu?

379,5

Số tai nạn trung bình: (2/3) * 379,5 = 253
Chi phí bồi thường trung bình: 12tr * 253 = 3.036 triệu (chi phí bồi thường tai nạn
trong năm tới)
15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

37

3.3.1.3. Lịch thanh toán khiếu nại bồi thường (tt)

Lịch chi trả các khoản khiếu nại và Hiện giá với lãi suất 6%/năm

3.3.1.3. Lịch thanh toán khiếu nại bồi thường (tt)

Năm thứ
(1)

Tỷ lệ chi trả
(2)

Hiện giá của 1$
(3)

Dự toán cho 1$ chi trả
(4) = (2) x (3)

Mô hình chiết khấu dòng tiền (Discounted Cash
Flows Model – DCFM)

1

0.30

0.9434

0.2830

2

0.20

0.8900

0.1780

3

0.10

0.8396

0.0840

4

0.10

0.7921

0.0792

5

0.08

0.7473

0.0598

6

0.07

0.7050

0.0494

7

0.05

0.6651

0.0333

8

0.04

0.6274

0.0251

9

0.03

0.5919

0.0178

10

0.03

0.5584

0.0168

Tổng

1.00



n
CF0
CF1
CFn
CFt
PV 

 .... 

0
1
n
(1  k ) (1  k )
(1  k )
(1

 k )t
t 0

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

39

0.8264



3.3.1.3. Lịch thanh toán khiếu nại bồi thường (tt)

3.3.1.4. Ước lượng độ chính xác

Tổng của cột 4 là 0,8264 là số tiền cần gửi vào ngân
hàng bây giờ để chi trả cho 1$ bồi thường tai nạn.
 Nếu vậy, nhà quản trị rủi ro sẽ phải dành sẵn
41.320.000 đồng (50tr x 0.8264) để trang trải cho các
tai nạn trong năm nếu tổng số tiền bồi thường được
ước lượng là 50 triệu.





15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

Hồ Văn Dũng

41

3 phương pháp đo lường rủi ro đã đề cập bên trên cho
phép nhà quản trị rủi ro chuẩn bị các ước lượng điểm,
đó chính là các ước lượng giá trị trung bình của chi
phí quản trị rủi ro.
 Vấn đề thứ hai nhà quản trị rủi ro cần quan tâm là
mức độ chính xác hay độ tin cậy của dự báo. Điều
này càng quan trọng khi ước lượng ngân sách dành
cho quản trị rủi ro.

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

42

7


Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM
Khoa Thương mại - Du lịch

15-Apr-13





3.3.1.4. Ước lượng độ chính xác


3.3.1.4. Ước lượng độ chính xác

Đối với rủi ro của doanh nghiệp ta không chỉ quan
tâm tới các tổn thất trung bình mà còn phải chú ý đến
tổn thất lớn nhất được ước lượng là bao nhiêu
(Maximum Probable Cost – MPC). MPC là giá trị tổn
thất lớn nhất nhà quản trị rủi ro tin là có khả năng xảy
ra và khả năng chi phí thực vượt quá giá trị này được
gọi là “dung sai của rủi ro”. Nếu biết được phân phối
xác suất của chi phí, ta có thể ước lượng ngay MPC.






Maximum Probable Cost – MPC (tổn thất lớn nhất có thể có)
Tổn thất trung bình: µ
Độ lệch chuẩn (dung sai rủi ro): σ
Tổn thất lớn nhất theo phân phối chuẩn sẽ được tính:
MPC = µ + t*σ

µ
15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

43

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

44



3.3.1.4. Ước lượng độ chính xác (tt)

3.3.2. Đo lường rủi ro suy đoán

Ví dụ: giả sử chi phí thực có phân phối chuẩn với giá
trị trung bình µ = 120 triệu, độ lệch tiêu chuẩn σ =
18,2371 triệu. Ta muốn xác định MPC sao cho tối đa
là 5% chi phí thực vượt quá giá trị này.
 Tổn thất lớn nhất theo phân phối chuẩn sẽ được tính:
MPC = µ + t*σ
α/2 = 5%  ttt = 1.645
MPC = 120 + 1.645 * 18.2371
MPC = 150 tr

Đo lường rủi ro tài chính của một doanh nghiệp



15-Apr-13

Hồ Văn Dũng







45

Khái niệm: Rủi ro tài chính là rủi ro của các doanh nghiệp sử
dụng vốn vay trong cơ cấu tài chính của mình.
Rủi ro tài chính có liên quan đến việc sử dụng các loại chứng
khoán có thu nhập cố định như trái phiếu, cổ phiếu ưu đãi
trong cơ cấu vốn của công ty. Việc sử dụng các vốn thành
phần này làm tăng thêm rủi ro cho các cổ đông của công ty.
Rủi ro tài chính là rủi ro phải gánh thêm của các cổ đông cổ
phiếu thường do kết quả sử dụng đòn cân nợ của doanh
nghiệp.

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

3.3.2. Đo lường rủi ro suy đoán

3.3.2. Đo lường rủi ro suy đoán

Đo lường rủi ro tài chính của một doanh nghiệp

Đo lường rủi ro tài chính của một doanh nghiệp

 Cơ

1.

cấu vốn của một doanh nghiệp được gọi là
tối ưu khi thị giá cổ phiếu của nó đạt giá trị lớn
nhất. Để xác định cơ cấu vốn tối ưu của một
doanh nghiệp chúng ta sẽ phân tích tác động
của đòn cân nợ đến thu nhập trên một cổ phiếu
(EPS) và suất sinh lợi trên vốn cổ phần thường
(ROE).

2.

3.
4.
5.
6.

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

Hồ Văn Dũng

47

15-Apr-13

46

Giá trị sổ sách cổ phiếu (book value):
$200.000/10.000 CP = $20/CP
Thị giá cổ phiếu (market value): P0 = $20 (cổ phiếu
bán bằng giá trị sổ sách, M/B = 1)
Tỷ số P/E = 8.33 lần (= 20/2.4)
Thuế thu nhập DN 40%
Biến phí bằng 60% doanh thu
Công ty có 10.000 cổ phiếu thường đang lưu hành
Hồ Văn Dũng

48

8


Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM
Khoa Thương mại - Du lịch

15-Apr-13

3.3.2. Đo lường rủi ro suy đoán (tt)

2. Báo cáo thu nhập (ĐVT: USD)

3. Các số liệu khác

Ảnh hưởng của cơ cấu vốn đến ROE & EPS của DN:
 Bảng 1: Các số liệu về DN X như sau:
1. Bảng cân đối tài sản (31/12/20XX). ĐVT: USD

Doanh thu

200,000

P0 = 20$

Định phí

40,000

Biến phí

120,000

P/E = 8.33

Tổng chi phí

160,000

Biến phí = 60% DT



TÀI SẢN CÓ
TSLĐ

NỢ VÀ VỐN CHỦ SỞ HỮU
100,000 Nợ

EBIT
0

40,000

Lãi vay

0

TSCĐ ròng

100,000 Vốn CPT

200,000

EBT

40,000

Tổng TS có

200,000 Tổng Nợ và VCP

200,000

Thuế thu nhập DN (40%)

16,000

Lãi ròng (NI)

24,000

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

49

3.3.2. Đo lường rủi ro suy đoán
Đo lường rủi ro tài chính của một doanh nghiệp

Giả sử rằng doanh nghiệp X vay vốn ít nhất là
$20,000 (chiếm 10% tổng vốn) và nhiều nhất là
$120,000 (chiếm tỷ lệ 60% tổng vốn).
 Nhận xét: lượng vốn vay càng tăng thì lãi suất vay
vốn cũng càng tăng (do lượng vốn vay tăng, rủi ro vỡ
nợ tăng, vì vậy các nhà đầu tư cho doanh nghiệp vay
vốn phải đòi hỏi lãi suất cao hơn để bù đắp rủi ro mà
họ phải gánh chịu).


15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

51

Thuế thu nhập DN =
40%
Số CPT (cổ phiếu
thường) = 10,000

Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

50

Bảng 2. Tỷ lệ lãi vay cho
các mức nợ khác nhau
của DN

Bảng 3. Bảng phân phối xác suất
và doanh thu

Lượng
vốn vay

Doanh 100,000 200,000 300,000
thu

Tỷ lệ
D/A

Lãi suất
KD

0

0%

0%

20,000

10%

8%

40,000

20%

8.3%

60,000

30%

9%

80,000

40%

10%

100,000

50%

12%

120,000

60%

15%

15-Apr-13

Xác
suất

0.2

0.6

0.2

ĐVT: USD

Hồ Văn Dũng

52

Bảng 4. Tính EPS trong tình trạng hiện tại (D=0)
1. Xác suất phân phối cho doanh thu

0.2

0.6

0.2

2. Doanh thu

100,000

200,000

300,000

3. Định phí

40,000

40,000

40,000

4. Biến phí

3.3.2. Đo lường rủi ro suy đoán

60,000

120,000

180,000

Đo lường rủi ro tài chính của một doanh nghiệp

5. EBIT

0

40,000

80,000

 Hệ

6. Lãi vay

0

0

0

7. EBT

0

40,000

80,000

8. Thuế thu nhập

0

16,000

32,000

9. Lãi ròng

0

24,000

48,000

11. EPS = LR/Số CPT

0

2.4 $/CP

4.8 $/CP

12. ROE = LR/Vốn CPT

0

0.12

số biến thiên chỉ ra rủi ro/ 1 đơn vị lợi
nhuận trung bình. Nó là cơ sở cho việc so sánh
suất sinh lợi kỳ vọng của 2 dự án không giống
nhau.

10. Số cổ phiếu = 10,000 CP

0.24

13. EPS kỳ vọng = 0.2*0 + 0.6*2.4 + 0.2*4.8

= 2.4

14. σEPS = [(0 – 2.4)2*0.2 + (2.4 – 2.4)2*0.6 + (4.8 – 2.4)2*0.2]1/2

= 1.52

15. Hệ số biến thiên CV = σ/EPS kỳ vọng = 1.52/2.4

= 0.63

Hồ Văn Dũng

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

54

9


Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM
Khoa Thương mại - Du lịch

15-Apr-13

ROEKV = 0.2*0 + 0.6*0.12 + 0.2*0.24 = 0.12
σROE = [(0 – 0.12)2*0.2 + (0.12 – 0.12)2*0.6 + (0.24 – 0.12)2*0.2]1/2 = 0.076

Bảng 5. Bảng tóm tắt kết quả của EPS theo tỷ lệ vốn vay

CV = 0.076/0.12 = 0.63

Tỷ lệ
vay

EPS kỳ
vọng

σEPS

CV

0%

2.4

1.52

0.63

10%

2.56

1.69

0.66

20%

2.751

1.9

0.69

30%

2.97

2.17

0.73

40%

3.2

2.53

0.79

50%

3.36

3.04

0.90

60%

3.3

3.79

1.15

15-Apr-13

Bảng 6. Bảng tóm tắt kết quả của ROE theo tỷ lệ nợ
ROE

(TB)

σROE

CV

0%

0.12

0.076

0.63

10%

0.128

0.084

0.66

20%

0.138

0.095

0.69

30%

0.148

0.108

0.73

Rủi ro tăng dần khi tỷ
lệ vay tăng từ 0% đến
60%.

Tỷ lệ vay
(D/A)

EPSMax = 3.36 tại mức
vay 50%

Hồ Văn Dũng

55

40%

0.16

0.126

0.79

50%

0.168

0.152

0.90

60%

0.165

0.190

1.15

ROEMax = 0.168 tại
mức vay 50%.
Kết luận: cơ cấu vốn
tối ưu của DN là 50%.

56

KẾT THÚC CHƯƠNG 3

15-Apr-13

Hồ Văn Dũng

Hồ Văn Dũng

57

10