Bài Giảng Kế Toàn Vật Tư, Hàng Hào

Chương 3
Kế toán vật tư, hàng hoá
Biên soạn: Ths. Nguyễn Thị Hoà
NCS. Đoàn Ngọc Lưu

1
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


Nội dung nghiên cứu
3.1 Nhiệm vụ kế toán các loại vật tư, hàng hoá
3.2 Phân loại và nguyên tắc đánh giá VT, HH
3.3 Kế toán chi tiết vật tư, hàng hoá
3.4 Kế toán tổng hợp vật tư, hàng hoá
3.5 Kiểm kê, đánh giá lại vận tư, hàng hoá
3.6 Kế toán dự phòng giảm giá VT, HH tồn kho

2
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


Thời lượng phân bổ:
-

Phần lý thuyết:

9 tiết

-

Phần bài tập:

5 tiết

-

Kiểm tra:

1 tiết

Tài liệu tham khảo:
-

Giáo trình kế toán tài chính Học viện Tài chính (chương 3); Bài tập môn
kế toán tài chính.

-

Hệ thống kế toán doanh nghiệp ban hành kèm theo Quyết định
1141/QĐ/CĐKT, ngày 1/1/1995 và sửa đổi bổ sung Quyết định
167/2000/CĐKT, ngày 20/10/2000 của Bộ Tài chính.

-

Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02 Hàng tồn kho, ban hành kèm theo
quyết định số 149/2001/QĐ-BTC, ngày 31/12/2001.

-

Thông tư 89/2002/TT-BTC, ngày 9/10/2002 của Bộ Tài chính.

-

Các tài liệu liên quan đến kế tnán doanh thu và thu nhập khác.

3
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


3.1 Nhiệm vụ kế toán vật tư, hàng hoá
Khái niệm:

Hàng tồn kho
Vật tư
Hàng hoá

Đặc điểm chủ yếu của vật tư, hàng hoá
Câu hỏi:

- Nêu sự giống nhau và khác nhau cơ bản của VL, CCDC, HH.
- Tại sao CCDC không được đưa vào TSCĐ.

4
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


3.1 NhiÖm vô kÕ to¸n vËt t­, hµng ho¸
NhiÖm vô kÕ to¸n vËt t­, hµng ho¸
+ Yªu cÇu qu¶n lý VT, HH
•
•

•
•

Kh©u thu mua
Kh©u b¶o qu¶n
Kh©u sö dông
Kh©u dù tr÷

+ NhiÖm vô cña kÕ to¸n vËt t­, hµng ho¸

5
Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC


3.2 Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ vËt t­, hµng
ho¸
3.2.1 Ph©n lo¹i
Ph©n lo¹i vËt liÖu
Ph©n lo¹i c«ng cô dông cô
Ph©n lo¹i hµng ho¸
3.2.2 §¸nh gi¸ vËt t­, hµng ho¸
Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ vËt t­, hµng ho¸
§¸nh gi¸ vËt t­
– X¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña VT nhËp kho
– X¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña VT xuÊt kho

§¸nh gi¸ hµng ho¸
6
Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

3.2.1 Ph©n lo¹i vËt t­, hµng ho¸

Ph©n lo¹i vËt liÖu
• Theo néi dung vµ tÝnh chÊt cña
NVL
-

Nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh
VËt liÖu phô
Nhiªn liÖu
Phô tïng thay thÕ
ThiÕt bÞ XDCB
VËt liÖu kh¸c
7
Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC


3.2.1 Phân loại vật tư, hàng hoá
Theo nguồn gốc của NVL
NVL mua ngoài
NVL tự chế, gia công

Căn cứ vào mục đích và nơi sử dụng
- NVL mua trực tiếp dùng vào SXKD
- NVL dùng cho nhu cầu khác như QL phân
xưởng, tiêu thụ SP,

Phân loại CCDC
8

Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


Phân loại hàng hoá
Theo tính chất thương phẩm kết hợp với đặc trưng kỹ
thuật thì hàng hoá được chia theo từng ngành hàng, trong
từng ngành hàng bao gồm nhiều nhóm hàng; mỗi nhóm
hàng có nhiều mặt hàng. Hàng hoá gồm có các ngành
hàng:
- Hàng kim khí điện máy
- Hàng hoá chất mỏ
- Hàng xăng dầu
- Hàng dệt may, bông vải sợi
- Hàng da cao su
- Hàng gốm sứ, thuỷ tinh
- Hàng mây, tre đan
- Hàng rượu, bia, thuốc lá....
9
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


Phân loại hàng hoá (tiếp)
Theo nguồn gốc sản
xuất gồm có:
Ngành hàng nông sản
Ngành hàng lâm sản
Ngành hàng thuỷ sản
Ngành hàng công
phẩm... .

Theo khâu lưu thông:
HH ở khâu bán buôn
HH ở khâu bán lẻ

nghệ

Theo phương thức vận
động của hàng hoá:
HH luân chuyển qua kho
HH giao bán thẳng

10
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


3.2.2 Phân biệt kế toán hàng tồn kho vật tư, hàng hoá theo pháp kê khai thường
xuyên và phương pháp kiểm kê định kỳ.

Phương pháp kê khai thường xuyên
-Là phương pháp theo dõi và phản ánh một cách thường xuyên
liên tục, có hệ thống tình hình nhập, xuất, tồn kho vật tư hàng
hoá trên cơ sở các chứng từ kế toán.
-Mọi tình hình biến động tăng giảm (nhập, xuất) và số hiện có
của vật tư, hàng hoá đều được phản ánh thường xuyên, liên tục
trên các TK vật tư hàng hoá (TK 151,152,153, 156).
-Cuối kỳ kế toán đối chiếu số liệu kiểm kê thực tế vật tư hàng
hoá tồn kho với số liệu vật tư hàng hoá tồn kho trên sổ kế toán.
-Tính giá: Gía thực tế xuất = SL xuất (x) đơn giá tính cho hàng
xuất theo 1 trong các p/pháp tính giá hàng xuất kho.
Ưu điểm

Nhược điểm
Điều kiện áp dụng
11
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


3.2.2 Phân biệt kế toán hàng tồn kho vật tư, hàng hoá theo pháp kê khai thường
xuyên và phương pháp kiểm kê định kỳ. (tiếp)

Phương pháp kiểm kê định kỳ
-Không sử dụng chứng từ kế toán để phản ánh thường xuyên liên tục
tình hình tăng, giảm vật tư, hàng hoá trên TK hàng tồn kho (vtư, hàng
hoá).
-Sử dụng ctừ tăng (nhập) vật tư hàng hoá phản ánh bên Nợ tài khoản
611 - Mua hàng.
-Cuối kỳ tiến hành kiểm kê hàng tồn kho và xác định giá thực tế tồn CK
theo 1 trong các p/p tính giá hàng tồn kho.
-Giâ thực tế xuất = Giá thực tế đầu kỳ (+) Giá thực tế nhập (-) Giá thực
tế cuối kỳ.
-Các TK vật tư, hàng hoá, kế toán hàng tồn kho chỉ phản ánh tình hình
hiện có của vật tư, hàng hoá(mỗi kỳ trên TK hàng tồn kho chỉ ghi sổ 2
lần):
-1/Kết chuyển số dư đầu kỳ tk
-2/Phản ánh số dư cuối kỳ căn cứ vào tài liệu kiểm kê và đánh giá giá
ttế tồn kho cuối kỳ theo 1 trong 4 p/pháp xác định giá hàng tồn kho
12
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


3.2.3 §¸nh gi¸ VT, HH

A, Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ VT, HH

-

Nguyªn t¾c gi¸ phÝ
Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n
Nguyªn t¾c thËn träng
Nguyªn t¾c träng yÕu...

13
Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC


B, Đánh giá vật tư
B1, Xác định trị giá vốn thực tế của VT nhập
kho:
-

Nhập kho do mua ngoài
Nhập do tự sản xuất
Nhập kho thuê ngoài gia công chế biến
Nhập vật tư nhận góp vốn liên doanh
Nhập vật tư được cấp
Nhập kho biếu tặng, tài trợ
Nhập kho do thu hồi,
...
14
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC

B2, Xác định trị giá vốn thực tế của VT xuất
kho:
Phương pháp giá
thực tế đích danh.
Phương pháp bình
quângia quyền

Phương pháp Nhập
trước, xuất trước
Phương pháp Nhập
sau, xuất trước

Theo đơn giá bình
quân cố định
Theo đơn giá bình
quân liên hoàn

Ngoài ra:
Phương pháp tính theo
đơn giá tồn đầu kỳ
Phương pháp giá hạch
toán

15
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


B, Đánh giá vật tư

Tõm

B1, Xác định trị giá vốn thực tế của VT nhập
kho:
-

Nhập kho do mua ngoài
Nhập do tự sản xuất
Nhập kho thuê ngoài gia công chế biến
Nhập vật tư nhận góp vốn liên doanh
Nhập vật tư được cấp
Nhập kho biếu tặng, tài trợ
Nhập kho do thu hồi,
...
16
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


Phương pháp tính theo
giá đích danh: theo phư
ơng pháp này khi xuất
kho vật tư thì căn cứ vào
số lượng xuất kho thuộc
lô nào và đơn giá thực tế
của lô đó để tính trị giá
vốn thực tế của vật tư
xuất kho.

Phương pháp bình quân gia
quyền: Trị giá vốn thực tế
của vật tư xuất kho được

tính căn cứ vào số lượng vật
xuất kho và ĐG bình quân
gia quyền, theo công
thức(gbq c nh)
Trị giá vốn thực tế = Số lượng vật tư
xuất kho (X) Đơn giá bình quân.

17
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


Phương pháp nhập trước Phương pháp nhập sau
xuất trước: Phương pháp
xuất trước: Theo phương
này dựa trên giả định là
pháp này dựa trên giả
hàng nào nhập sau được
định hàng nào nhập trước
xuất trước, lấy đơn giá
sẽ được xuất trước và lấy
xuất bằng đơn giá nhập.
Trị giá hàng tồn kho cuối
đơn giá xuất bằng đơn
kỳ được tính theo ĐG của
giá nhập. Trị giá hàng tồn
những lần nhập đầu tiên.
kho cuối kỳ được tính
theo đơn giá của những
lần nhập sau cùng.

18
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


Ví dụ:
Số liệu Nhập, Xuất kho vật liệu A, tại Công ty ABC như sau:
(ĐVT: 1.000đ)
Số dư đầu kỳ: SL=100, số tiền=300
Tình hình phát sinh trong kỳ:
Ngày
20/01/04
22/01/04
05/02/04
20/02/04
15/03/04
Cộng:

Nhập
SL
300

TT

960

120

348

50

470

120
1.428

Xuất
SL

TT

80

?

400

?

480

?

Đ/giá
3,2
2,9
4,0
?

Y/c: Tính trị giá vốn vật liệu xuất kho theo các phương pháp?

19
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


H­íng dÉn :

• Ph­¬ng ph¸p NTXT:
-Ngµy 22/01/04: XuÊt SL: 80 x 3,0

= 240 tr®

-Ngµy 20/02/04: XuÊt SL: 400, trong ®ã:
SL 20 x 3,0
SL 300 x 3,2
SL 80 x 2,9

= 60 tr®
= 960 tr®
= 232 tr®
Céng

Tæng Céng

= 1.252 tr®
= 1.492 tr®

20
Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

• Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn
• Tr­êng hîp tÝnh theo ®¬n gi¸ BQ liªn hoµn (biÕn ®æi):
-Ngµy 22/01/04: XuÊt SL: 80 x 3.15

= 252 tr®

(®¬n gi¸ bq = (300+960):(100+300) = 3.15)
-Ngµy 20/02/04: XuÊt SL: 400 x 3.08

= 1.232 tr®

(®¬n gi¸ bq = (48+960+348) : (20+300+120) = 3.08)
Céng

= 1.484 tr®

• Tr­êng hîp tÝnh theo ®¬n gi¸ BQ c¶ kú:
-Ngµy 22/01/04: XuÊt SL: 80 x 3.15

= 252 tr®

(®¬n gi¸ bq = (300+960):(100+300) = 3.15)
-Ngµy 20/02/04: XuÊt SL: 400 x 3.08

= 1.232 tr®

(®¬n gi¸ bq = (48+960+348) : (20+300+120) = 3.08)
Céng
21
Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

= 1.484 tr®


• Ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc (LIFO):

Nhung

-Ngµy 22/01/04: XuÊt SL: 80:
SL 80 x 3,2

= 256 tr®

Ngµy 20/02/04: XuÊt SL: 400, trong ®ã:
SL 120 x 2,9

= 348 tr®

SL 220 x 3,2

= 704 tr®

SL 60 x 3,0

= 180 tr®
Céng

= 1488 tr®

22

Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC


C,§¸nh gi¸ hµng ho¸
• TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp
- TrÞ gi¸ mua thùc tÕ
- Chi phÝ thu mua

• TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ xuÊt
- TrÞ gi¸ mua thùc tÕ xuÊt kho (tÝnh 1 trong 4 PP nªu
trªn)
- Ph©n bæ chi phÝ thu mua cho hµng xuÊt kho.

23
Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC


3.3 Hạch toán chi tiết Vật tư, HH
Chứng từ kế toán sử dụng
- Chứng từ trực tiếp
- Chứng từ gián tiếp

Tr91

Yêu cầu đối với hạch toán chi tiết vật tư,
hàng hoá
Các phương pháp hạch toán chi tiết
Phương pháp ghi thẻ song song
Phương pháp ghi sổ đối chiếu luân chuyển
Phương pháp ghi sổ số dư

24
Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC


Sơ đồ: 3.1

Kế toán chi tiết vật tư, hàng hoá
theo phương pháp ghi thẻ song song

Ghinh: Th kho ghi th kho theo ch tiờu s lng chi tit tng th
Thẻ kho

Phiếu nhập kho

Ghi chú:
Ghi hàng ngày

Phiếu xuất kho

Sổ kế toán chi tiết

Ghi cuối tháng
đối chiếu hàng ngày
Bảng kê Nhập-xuất- tồn
đối chiếu cuối tháng

Sổ kế toán tổng hợp
K toỏn:T ng ng y Ghi s chi tit vt t chi tit tng th theo ch tiờu s lng v giỏ tr;
25

Cu i k : lp BK nhp- xut -tn chi tit tng th theo ch tiờu s lng v giỏ tr