Bài Giảng Hàng Hóa Công Và Chi Tiêu Công

HÀNG HÓA CÔNG VÀ
CHI TIÊU CÔNG
CHƯƠNG 3
PGS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH

12/03/16

1


NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
 Hàng hóa công
 Chi tiêu công
 Đánh giá chi tiêu công
 Quản lý chi tiêu công

12/03/16

2


KHÁI NIỆM HÀNG HÓA CÔNG
 Tiêu dùng chung.
 Tính không loại trừ




Ví dụ: Ngọn hải đăng (lighthouse)
Thư viện
Quân sự

12/03/16

3


PHÂN LOẠI HÀNG HĨA CƠNG

Mức
độ loại
trừ

HHCNTT

B/1

HHCTT

0

12/03/16

Mức độ tiêu dùng chung

A/1

4


CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG

 Tại sao chính phủ phải cung cấp hàng hóa cơng ?
 Ngun nhân là do sự thất bại của khu vực tư


Tính khơng hiệu quả và làm giảm phúc lợi của xã
hội khi khu vực tư cung cấp hàng hóa cơng

Đối với hàng hóa có
thể loại trừ qua giá,
mà có chi phí biên
sử dụng bằng 0,
việc áp đặt giá
tuy có thể thực hiện
được nhưng không có
hiệu quả, vì gây ra tổn
thất phúc lợi xã hội
12/03/16

Giá

Nhu cầu đi lại

E
A
P

0

Tổn thất
phúc lợi

Khả
năng
cây
cầu

Qe

Qm Qc Số lượt đi
qua cầu
Số lượt không đi qua
cầu do thu phí

5


CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG


Tư nhân cung cấp hàng hóa cơng sẽ làm tăng chi phí
Giá

E

Đường cầu

A

P

Chi phí giao dòch

E
C

B

F

Chi phí sản suất
Qe

Q0

Qm Lượng

0

12/03/16

6


KHÁI NIỆM CHI TIÊU CÔNG



Chi tiêu công phản ánh trị giá của các loại hàng hóa
mà chính phủ mua vào để qua đó cung cấp các loại
hàng hóa công cho xã hội nhằm thực hiện các chức

năng của nhà nước.



Chi tiêu công thực hiện chính sách tái phân phối thu
nhập

12/03/16

7


ĐẶC ĐIỂM CHI TIÊU CÔNG


Chi tiêu công là nhằm phục vụ cho lợi ích chung
của cộng đồng



chi tiêu công luôn gắn liền với bộ máy nhà nước
và những nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội mà
nhà nước thực hiện



Các khoản chi tiêu công cộng mang tính không
hoàn trả hay hoàn trả không trực tiếp.

12/03/16

8


PHÂN LOẠI CHI TIÊU CÔNG


Căn cứ chức năng vĩ mô của nhà nước
Xây dựng cơ sở hạ tầng.
 Toà án và viện kiểm soát.
 Hệ thống quân đội và an ninh xã hội.
 Hệ thống giáo dục.
 Hệ thống an sinh xã hội.
 Hỗ trợ cho các doanh nghiệp.
 Hệ thống quản lý hành chính nhà nước.
 Chi tiêu viện trợ nước ngoài, ngoại giao.
 Chi khác.


12/03/16

9


PHÂN LOẠI CHI TIÊU CÔNG


Căn cứ vào tính chất kinh tế

Chi thường xuyên

 Chi đầu tư
 Chi khác
 Căn cứ quy trình lập ngân sách


Chi tiêu công theo các yếu tố đầu vào
 Chi tiêu công theo các yếu tố đầu ra


12/03/16

10


CÁC NHÂN TỐ
ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHI TIÊU CÔNG


Sự phát triển vai trò chính phủ
 Gánh vác thêm nhiệm vụ mới
 Xã hội hóa các rủi ro



Sự thay đổi quan niệm tổng quát về tài chính
công
 Kinh tế tự do cạnh tranh chuyển sang kinh tế thị
trường.

12/03/16

11


VAI TRÒ CHI TIÊU CÔNG


Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
 Đầu tư cơ sở hạ tầng
 Hỗ trợ kinh doanh
 Phát triển nguồn nhân lực…



Điều chỉnh chu kỳ kinh tế
 Suy thoái kinh tế: Mở rộng chi tiêu công.
 Lạm phát: Thu hẹp chi tiêu công



Tái phân phối thu nhập, thực hiện công bằng xã
hội

12/03/16

12


ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CÔNG


Mục đích đánh giá:

 Giúp cho chính phủ sử dụng hiệu quả hơn các nguồn
lực tài chính công thông qua ưu tiên hóa các khoản
chi tiêu nhằm đem lại lợi ích thiết thực vì mục đích
phát triển kinh tế - xã hội.

12/03/16

13


NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CÔNG
 Về tổng thể, đánh giá chi tiêu công là một quá

trình phân tích trên hai khía cạnh:



Mặt định tính: Lựa chọn những loại hàng hóa
công mà chính phủ nên cung cấp cho xã hội.
Mặt định lượng: Xem xét chi phí bỏ ra để cung
cấp hàng hóa công và lợi ích mà hàng hóa công
mang lại.

12/03/16

14

NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CÔNG
 Về chi tiết, đánh giá chi tiêu công được tiến hành

theo các bước:







Phân tích tổng thể chương trình chi tiêu công
Phân tích chi tiết thất bại của thị trường (độc
quyền, thất bại thị trường, ngoại tác, thông tin bất
cân xứng)
Xác lập những hình thức can thiệp của chính phủ
(tổ chức sản xuất, trợ cấp, ủy thác).
Đánh giá tính hiệu quả (tác động đến khu vực tư và
nền kinh tế)
Đánh đổi giữa công bằng và hiệu quả
12/03/16

15


QUẢN LÝ CHI TIÊU CÔNG
 Khái niệm
 Phản ánh hoạt động tổ chức điều khiển và đưa ra
quyết định của nhà nước đối với quá trình phân

phối và sử dụng nguồn lực tài chính công nhằm
thực hiện tốt các chức năng kinh tế - xã hội của
nhà nước.


Chi tiêu công trực tiếp trả lời câu hỏi nhà nước chi
cho cái gì.



Quản lý chi tiêu công trả lời câu hỏi nhà nước chi
như thế nào.
12/03/16

16


QUẢN LÝ CHI TIÊU CÔNG
 Nội dung






Phân cấp chi giữa cấp chính quyền .
Soạn lập ngân sách .
Cấp phát, thanh toán và kiểm soát chi.
Kế toán, báo cáo và đánh giá thực hiện.
Kiểm toán và giám sát của cơ quan lập pháp

và các cơ quan khác.

12/03/16

17


CÁC PHƯƠNG THỨC QUẢN LÝ CHI TIÊU CÔNG
 Lập ngân sách khoản mục (đầu vào)
 Lập ngân sách theo công việc .
 Lập ngân sách theo chương trình .
 Lập ngân sách theo đầu ra .

12/03/16

18


CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝ CHI TIÊU CÔNG
 Tôn trọng kỷ luật tài chính tổng thể
 Phân bổ theo các chiến lược ưu tiên
 Hiệu quả trong hoạt động .

12/03/16

19