Giáo sư Tạ Quang Bửu

Giáo viên thực hiện:Tôn Nữ Bích Vân
TRƯỜNG THCS NGUYỄN KHUYẾN ĐÀ NẴNG
C




Gs Tạ Quang Bửu được sinh ra trong một
gia đình nhà giáo tại thôn Hoành Sơn, xã
Nam Hoành, huyện Nam Đàn, tỉnh
Nghệ An.
Năm 1922, Tạ Quang Bửu thi vào
trường Quốc học Huế và đỗ thứ 11. Sau
đó ông ra Hà Nội học trường Bưởi. Năm
1929, sau khi đỗ đầu tú tài Việt và đỗ đầu
tú tài Tây ban Toán, ông nhận được học
bổng của Hội Như Tây Du học của Nguyễn
Hữu Bài và sang Pháp học.




Tại Pháp, năm 1929 ông đăng ký học lớp toán đặc
biệt của trường Louis le Grand về toán học và
vật lý lý thuyết, đăng ký học cử nhân toán ở Viện
Henri Poincaré. Ở đây có hai giảng đường lớn:
Hermite dành cho cử nhân và Darboux dành cho
những người học trên đại học. Ông đã đến nghe
giảng ở Hermite và tham dự các buổi xê-mi-na ở
Darboux. Tại đây, ông đã tiếp xúc với nhiều nhà

toán học trẻ của nước Pháp, bí mật tham gia
nhóm Nicolas Bourbaki. Mục đích của nhóm
Bourbaki là tổng kết toàn bộ thành tựu toán học
của loài người, mọi thành viên khi in các công
trình toán học dù dưới dạng báo hay sách đều kí
một bút danh là N. Bourbaki. Nhóm đã công bố
hơn 40 công trình đồ sộ, được đánh giá cao. Năm
1961, ông cho ra đời tác phẩm về "Cấu trúc của
Bourbaki".




Ông thi đỗ vào trường Centrale Paris năm 1930,
theo học chương trình cử nhân khoa học ở
Đại học Sorbonne, học toán ở các Đại học Paris,
Đại học Bordeaux (Pháp) từ 1930 đến 1934 và được
trường Bordeaux trao đổi sang Đại học Oxford
(Anh) trong một thời gian ngắn. Tại đây ông học
thêm Vật lý lượng tử.
Trở về nước năm 1934, ông không ra làm quan mà
đi dạy toán và tiếng Anh tại trường tư, ban đầu là
trường Phú Xuân, sau là trường dòng Providence
(Thiên Hựu) ở Huế. Ngoài tiếng Anh và Toán, Lí,
Hóa ông còn dạy các môn khoa học tự nhiên khác
theo yêu cầu của nhà trường. Các môn này (động
vật, thực vật, khoáng vật) ông tự nghiên cứu trong
sách chuyên ngành cao hơn nhiều so với chương
trình trung học rồi lên lớp với những mẫu hiện vật
tự sưu tầm

Với thể thao, ông cũng tỏ ra xuất sắc ở một số
môn và truyền đạt kinh nghiệm luyện tập cho
các học sinh như: đánh bóng bàn theo kiểu
Barma (đương kim vô địch thế giới về bóng
bàn, người Hunggary), tập điền kinh theo
phương pháp khoa học nhất, bơi sải (crawl)...
Từ 1942 đến 1945, ông đi làm công cho hãng
Điện-Nước SIPEA, được cử phụ trách nghiên
cứu. Ông đã thiết kế nhiều bộ phận cho các nhà
máy điện, tái sinh dầu nhờn cho Qui Nhơn. Ông
đã khước từ Huân chương Bắc đẩu do Pháp
trao vì thiết kế đường dây điện cao thế cho nhà
máy vôi Long Thọ. Ngoài ra ông vẫn tranh thủ
học thêm và nghiên cứu cơ học lượng tử và
phương trình vi phân.