bài giảng TÍCH hợp liên môn KIẾN THỨC văn học, SINH học, vật lý và CÔNG NGHỆ TRONG dạy học hóa học 11 bài 16 PHÂN bón hóa học

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ HỘI
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHƯƠNG MỸ A

ThS. NGUYỄN THỊ MINH NGUYỆT

Dự án

TÍCH HỢP KIẾN THỨC VĂN HỌC, SINH HỌC, VẬT LÝ
VÀ CÔNG NGHỆ TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC 11
Chủ đề: PHÂN BÓN HÓA HỌC

Năm học 2014 - 2015


Tiết 1

HẾT THỜI GIAN


Một số câu tục ngữ ca dao
nói về vai trò của phân bón với cây trồng

1) Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
2) Người đẹp vì lụa, lúa tốt vì phân.
3) Có phân thì lúa mới xanh,
Có bộ áo mới ra anh học trò.
4) Ruộng không phân như thân không
của.
5) Lúa chiêm lấp ló đầu bờ,
Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên.

Lúa chiêm lấp ló đầu bờ,
Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên.
Câu ca dao nhắc nhở người trồng lúa: vụ chiêm khi lúa
đang trổ đòng đòng mà có trận mưa rào, kèm theo sấm
chớp thì sẽ rất tốt và cho năng suất cao vì:
Sét phát sinh do sự phóng điện giữa các đám mây tích
điện trái dấu hoặc giữa một đám mây tích điện với mặt đất
tạo thành tia lửa điện khổng lồ. Hiệu điện thế gây ra sét có
thể tới 108 -109 V và cường độ dòng điện trong sét có thể đạt
tới 10.000 - 50.000A.
Khi có chớp (tia lửa điện) thì sẽ có phản ứng:
Tia LĐ
N2 + O2
2NO
2NO + O2

2NO2

4NO2 + O2 + 2H2O
HNO3

H+ + NO3-

4HNO3



CÁC LOẠI PHÂN BÓN HÓA HỌC
Đạm amoni

PHÂN ĐẠM

Đạm nitrat
Đạm ure

Supephotphat
đơn

Supephotphat

PHÂN LÂN
PHÂN BÓN
HÓA HỌC

Phân lân nung
chảy
Kalisunphat

PHÂN KALI

Kalimagie
sunphat
Kaliclorua

PHÂN KHÁC

Phân hỗn hợp,
phân phức hợp
Phân vi lượng

Supephotphat
kép


I. PHÂN ĐẠM

- Cung cấp nguyên tố N cho cây trồng dưới
dạng ion NH4+và NO3- Vai trò của nguyên tố N đối với cây trồng:
kích thích quá trình sinh trưởng của cây, làm
tăng tỷ lệ của protein thực vật; cây trồng phát
triển nhanh cho năng suất cao.
- Đánh giá độ dinh dưỡng của phân đạm dựa vào
%mN


CÁC LOẠI PHÂN ĐẠM
Đạm amoni
PHÂN ĐẠM

Đạm nitrat
Đạm ure

Phân đạm nitrat


SẢN XUẤT PHÂN ĐẠM AMONI
NH3

H2SO4

T<1500C
(NH4)2SO4

Cho amoniac (NH3) tác dụng với axit
Ví dụ:
2NH3 + H2SO4
(NH4)2SO4
SẢN XUẤT PHÂN ĐẠM NITRAT
Cho axit tác dụng với các muối kim loại tương ứng
Ví dụ:
CaCO3 + H2O
Ca(NO3)2 + CO2 + H2O


SẢN XUẤT PHÂN ĐẠM URE
THÁP SẢN XUẤT
PHÂN ĐẠM URE
Ure (33,7%),carbamate
H2O, NH3
P = 15,5 (atm), t = 1880C

CO2, P = 15,7 (atm)
t = 1200C

NH3, H2O, CO2
P = 15,7 (atm), t = 1350C

CO2 + 2NH3
(NH2)2CO + H2O
Trong đất dưới tác dụng của các vi sinh vật ure bị phân hủy cho thoát ra

amoniac, hoặc chuyển dần thành muối amoni cacbonat khi tác dụng với nước
(NH2)2CO + 2H2O

(NH4)2CO3


MỘT SỐ NHÀ MÁY SẢN XUẤT PHÂN ĐẠM
Địa
chỉ:
Phường Thọ
Xương, TP
Bắc Giang,
tỉnh
Bắc
Giang. Công
suất 100.000
tấn/năm.

Địa chỉ: Khu công nghiệp Phú Mỹ 1,
huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa Vũng
Tàu. Công suất 800.000 tấn/năm

Địa chỉ: xã Khánh An, huyện U Minh,
tỉnh Cà Mau.
Công suất 800.000 tấn/năm


ẢNH HƯỞNG CỦA PHÂN ĐẠM ĐẾN CÂY TRỒNG

N được coi là yếu tố có ảnh hưởng quyết định đến

năng suất và chất lượng cây trồng.
- Khi dư thừa N:
+ Ảnh hưởng đến sự hấp thụ các nguyên tố dinh
dưỡng khác như P,S,K
+ Kìm hãm sự ra hoa và tạo quả
- Khi thiếu N:
+ Sinh trưởng còi cọc
+ Vàng lá, rụng lá
+ Hàm lượng protein thấp, giảm ra hoa


TÁC HẠI CỦA PHÂN ĐẠM ĐẾN MÔI TRƯỜNG

Nước được đưa trực tiếp
ra sông suối

Gây phì hóa nước
(còn gọi là phú dưỡng)

Ảnh hưởng của mưa axit Ảnh hưởng của mưa axit


TÁC HẠI CỦA PHÂN ĐẠM ĐẾN CON NGƯỜI

Nguy cơ mắc hội chứng blue baby, ung thư
Bệnh viện Nhi Trung ương đã điều trị cho bé
Linh Giang (4 tuổi, ở quận Hai Bà Trưng, Hà Nội)
mắc hội chứng blue baby (còn gọi là
methemoglobin - rối loạn máu do không đủ ôxy
nuôi cơ thể). Bác sĩ chẩn đoán có thể bé đã tiếp

nhận lượng lớn nitrat hay có trong các hóa chất
bảo quản thực phẩm, nước uống. Do mắc quá
lâu nên sức khỏe bé suy yếu dần, tức ngực, khó
thở và ngày càng xanh xao, tím tái.


II. PHÂN LÂN

- Cung cấp nguyên tố P cho cây trồng dưới
dạng ion photphat
- Vai trò của nguyên tố P đối với cây trồng:
cần thiết cho phân chia tế bào, sự sinh trưởng
của mô phân sinh, kích thích phát triển của rễ,
ra hoa, quả và hạt. Tham gia tích cực vào quá
trình quang hợp, hô hấp, điều chỉnh sinh
trưởng.
- Đánh giá độ dinh dưỡng của phân lân dựa
vào %m P2O5


CÁC LOẠI PHÂN LÂN
PHÂN LÂN
Supephotphat
Supephotphat đơn

Supephotphat đơn

Phân lân nung chảy

Phân lân nung chảy

Supephotphat kép


MỘT SỐ NHÀ MÁY SẢN XUẤT PHÂN LÂN
Nhà máy supephotphat Lâm Thao, Phú Thọ

Công ty phân lân nung chảy
Văn Điển, HN

Nhà máy sản xuất phân bón Tiến Nông, xã Hoằng Quý, Thanh Hóa


SẢN XUẤT PHÂN SUPEPHOTPHAT ĐƠN
Cho bột quặng photphorit hoặc apatit tác dụng với axit
sunfuric đặc (H2SO4)
Ca3(PO4)2 + H2SO4

Ca(H2SO4)2 + 2CaSO4

SẢN XUẤT PHÂN SUPEPHOTPHAT KÉP
Quá trình sản xuất qua 2 giai đoạn:
- Điều chế axit photphoric;
- Cho axit photphoric tác dụng với photphorit hoặc apatit
Ca3(PO4)2 + 3H2SO4

2H3PO4 + 3CaSO4

Ca3(PO4)2 + 4H3PO4

3Ca(H2PO4)2


SẢN XUẤT PHÂN LÂN NUNG CHẢY

Bột quặng apatit hay
photphorit với đá xà vân
Than cốc ở
T> 10000C

Làm nguội nhanh
bằng nước

Sấy khô

Nghiền thành bột


ẢNH HƯỞNG CỦA PHÂN LÂN ĐẾN CÂY TRỒNG

- Khi thiếu P:
+ Toàn thân còi cọc
+ Lá trưởng thành có màu sẫm đặc trưng đến màu
lam lục, khi thiếu trầm trọng lá và thân có màu tía.
+ Rễ kém phát triển.
+ Chín chậm, không có hạt và quả phát triển kém.
- Khi
thừatrìP:ưu thế đỉnh, ít phân cành.
+ Duy
Gây ra việc thiếu các nguyên tố vi lượng như Zn, Fe

TÁC HẠI CỦA PHÂN LÂN
-Tác hại của phân lân đến môi trường đất:
Làm tăng hàm lượng Flo trong đất; gây ô nhiễm đất, kìm hãm
hoạt động của một số enzim, ngăn quá trình quang hợp và tổng
hợp protein của thực vật.

-Tác hại của phân lân đến con người:
Dư thừa photpho trong sản phẩm trồng trọt hoặc nguồn nước
làm giảm khả năng hấp thu Ca, gây ra nguy cơ loãng xương.


III. PHÂN KALI

- Cung cấp nguyên tố K cho cây trồng dưới
dạng ion K+
- Vai trò của nguyên tố K đối với cây trồng:
giúp cho cây trồng hấp thụ được nhiều đạm
hơn, cần cho việc tạo ra chất đường, chất bột,
chất sơ và chất dầu, tăng cường sức chống
bệnh, chống rét và chịu hạn của cây.
- Đánh giá độ dinh dưỡng của phân kali dựa
vào %K2O


MỘT SỐ LOẠI PHÂN KALI

Phân kali sunphat

Phân Kali magie sunphat

Phân kali clorua


MỘT SỐ LOẠI PHÂN KALI

Phân Kali hiện nước ta chưa sản xuất được do
không có mỏ quặng Kali, vì vậy phải nhập khẩu 100%
nhu cầu.


QUY TRÌNH SẢN XUẤT PHÂN KALI
Quặng thô

Nghiền

Rửa và khử bùn
Tuyển
Tuyển nổi

Kết tinh

Ly tâm và sấy
Muối kali
(hàm lượng K2O tối thiểu 60%)

Phân loại và ép

Quặng thô được khai thác bằng 3 phương pháp:

- Khai thác bằng hầm lò truyền thống
- Khai thác bằng hòa tan
- Khai thác theo bậc