Phát Triển Chính Sách Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn

Giới thiệu môn học (tài liệu đính kèm)
Mô tả môn học
Mục tiêu môn học
Nội dung môn học
Phương pháp học
Thang điểm
Trang thiết bị & tài liệu học


Phần 1: Các Khái Niệm Cơ Bản
1. Khái niệm cơ bản về chính sách nông
nghiệp & phát triển nông thôn
2. Khung phân tích chính sách
3. Khía cạnh kinh tế trong phân tích chính
sách


I. Khái niệm cơ bản chính sách NN & NT
1. Chính sách là gì và tác động đến ai?
2. Mục tiêu chính sách ra sao?
3. Ai sẽ phát triển và thực thi chính sách?
4. Phát triển chính sách dựa vào các đặc
điểm gì?
5. Như thế nào gọi là thiên lệch trong hình
thành và thực thi chính sách


Chính Sách là gì?
- Chính sách đuợc định nghĩa như là kế hoạch
hành động đuợc chính phủ lựa chọn để đeo

đuổi vì mục đích chính trị, kinh tế hoặc xã
hội.
- Chính phủ đuợc định nghĩa là nhóm người
chịu trách nhiệm quản lý đất nuớc, và họ có
trách nhiệm thực hiện các quyết định về
chính sách.
- Chính quyền địa phương ( tỉnh, huyện) có
nhiệm vụ đưa ra các định chế và tổ chức để quản
lý và thực thi các quyết định của chính sách.


ChÝnh s¸ch liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng
ác nhân thị truờng café năm 2002

T

0,01 %

Cung QT
99,3%
99,9%

100%

Doanh nghiệp
chế biến

80%

Cung TP. HCM

Đại lý thu gom

Nguời SX

20%

Đại lý thu mua

80%

0,7%

20%
100%

Nguời thu gôm

Doanh nghiÖp

chế biến

ồn::Ví vụ SX & tiêu thụ café Daclak,

Ngu

6/2003

Tiêu thụ trong
nuớc

Mc tiờu chớnh sỏch
1. Khắc phục sai lch v thị trờng:

Public goods: sản phẩm công khắc phục tình trạng phục vụ cho ngời
này lại loại trừ ngời kia
Khc phục tình trạng ngoi ng externality: phát sinh chi phí và lợi
ích ngoài mong đợi của hoạt động sn xut & i sng
Economic to scale: quy mụ kinh t: khắc phục lợi thế của các DN đi
trớc đạt qui mô lớn.
Monopoly: ngăn chặn áp đặt giá độc quyền
Transaction costs: loại bỏ chi phí giao dịch cao vì những phí tổn
không đáng có
Sửa chữa thông tin & quỏn lý không thông thoáng
Moral hazard điều chỉnh sai lch đạo đức trong kinh doanh.


Chính sách nhằm mục tiêu chuyờn
c th:
Đảm bảo công bằng, giảm nghèo và tái
phân phối
Phát triển vững bền, bảo vệ quyền lợi t
ơng lai
Đảm bảo ổn định xó hội, an ninh.
Bảo vệ và phát triển các giá trị tinh thần
của xó hội
Phục vụ cho các mục tiêu u tiên, các nhóm
u tiên

Mục tiêu ChÝnh s¸ch VN trong thêi
kú míi
• NN VN bước vao giai đoạn mới, chuyển đổi cÇn
chÝnh s¸ch míi:
– Từ khai thác nguồn tài nguyên sang phát triển vững bền,
– Từ mở rộng sản lượng sang chất lượng và giá trị gia tăng,
– Từ thúc đẩy sản xuất sang phát triển thị trường,
– Từ tự cân đối sang hội nhập quốc tế sâu rộng

• Møc ®é ph©n cÊp ph©n quyÒn cao
• Yêu cầu lảnh đạo cao & thuờng xuyên nâng cao
năng lực.
• Møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ-xã hội cao h¬n


Ai chịu trách nhiệm hình thành và thực thi
chính sách
Có 3 khối chính:
• Khối lập pháp (quốc hội)
• Khối tư pháp (luật pháp)
• Khối hành pháp ( vai trò chính phủ các
cấp)
 


5. Thiờn

lch chớnh sỏch

1. Thiờn lch v cỏch nghiờn cu
- Thiên về mô tả tình hình, không phân tích vấn đề.

- Xác định khung phân tớch không phù hợp tên và yêu cầu
đề tài
- Không s dng khung phân tích ỏng tin cy.
- Lựa chọn phơng pháp nghiên cứu máy móc và hình thức
- Các đề nghị chính sách không xuất phát từ kết quả
nghiên cứu
- Các kiến nghị chung chung không có giá trị áp dụng.
- Không có kênh chuyển tải kết quả cho ngời làm chính
sách


2. Thất
-

bại nhà nuớc can thiệp thị trường

Thất bại trong cạnh tranh để phát triển
Thị trường không hoàn hảo
Thất bại về thông tin: hầu hết viên chức
chính quyền cho rằng hiểu biết thị trường
hơn ai cả và sẳn sàng can thiệp nhiều hơn là
sự vận hành theo quy luật thị trường.
 Lý thuyết tốt nhất thứ hai (second – best
theory): khi có nhiều rũi ro về thất bại thị
trường ( market failures), hoạt động của nhà
nuớc chỉnh sữa bất kỳ một nhân tố thất bại
về thị trường thì kết quả mong đợi sẽ xấu

nhất cho xã hội so với không nên làm gì cả.
-


3. Thất bại về quản lý thực thi chính sách
1. Ảnh hưởng quyền lợi kinh tế: nhà nuớc
không thể tiên đoán hết một cách
chính xác về nguồn thu phụ của CB
nhà nuớc trong hoạt động liên quan
đến kinh tế khi thực thi chính sách.
2. Triển khai lỏng lẽo: ngay cả một chính
sách thiết kế chính xác để tăng thịnh
vuợng cho xã hội), nhưng có thể thất
bại do thực thi một cách nghèo nàng
và lỏng lẻo.


Thất bại thực thi chính sách (tt)
3. Thất bại về kích thích: Quan chức nhà
nuớc thuờng lương thấp, thậm chi không
đủ trang trãi cho cuộc sống hàng ngày.
Do vậy, nguồn thu phụ thường

tạo ra sai lệch thực thi
chính sách.

từ

4. Thủ tục ruờng rà và hiệu quả xã hội
thấp. thí dụ thủ tục cấp giấp phép kinh

doanh, hành nghề…


Nghiên cứu chính sách làm những gì?






Nghiên cứu vấn đề cần làm chính sách
Nghiên cứu căn cứ khoa học để lập chính sách
Nghiên cứu hình thức và qui mô CS thích hợp
Dự báo ảnh hởng của chính sách sẽ ban hành
Nghiên cứu hiệu quả của chính sách áp dụng


Chưong 2: Khung phân tích chính sách
Mục tiêu:
1. Mô tả khung công việc mà các nhà kinh
tế thuờng sử dụng về chính sách nông
nghiệp của nhà nuớc
2. Tiến trình hình thành & thực thi chính
sách liên quan đến khung công việc về
chính sách NN của nhà nuớc
3. Các cách tiếp cận phân tích chính sách


1. Khung chính sách: Mục tiêu, Ràng Buột &
Công Cụ Chính sách

Khung phân tích chính sách còn duợc gọi
“Lý thuyết về chính sách kinh tế”. Theo
khung này.
- Mục đích nhà nuớc tối đa hoá về phúc lợi
xã hộI ( biến mục tiêu” cần đạt như: Thu
nhập /đầu nguời, số bac si/bệnh nhân, sản
lượng cây trồng, vật nuôi cho vùng SX.
- Do vậy, nhà nuớc phải chọn công cụ
( phươngthức đầu tư) để đạt mục tiêu,
trong bồi cảnh ràn buột: (1) nguồn lực
nhà nuớc, khả năng quản lý, (2) yếu tố
chính sách không thể kiểm soát (khí hậu),
(3) khía cạnh ảnh hưởng bất lợi cần phải
giảm thiểu tối đa: (Hình: Tinbergen )


Hình: Khung phân tích chính sách Tinbergen (tiếp cận mục tiêu-yếu tố
ràng buộc-công cụ”. Nguồn: Thorbecke & Hall (1982: 9).

Biến ngoại sinh

Công Cụ Chính
Sách

Mối Liên hệ
giũa các biến
“Mô hình ”

Biến nội sinh

Mục đích cuối
cùng

Mục đích
hoặc
“ biến mục tiêu”

w

Ràng buộc

Những yếu tô
ngoài vòng
kiểm soát

Khía cạnh ảnh
hưởng

Cho phúc lợI
Xã hộI


Mục tiêu Chính Sách nông
nghiệp
Can thiệp chính sách NN có nhiều mục
tiêu khác nhau:
1. Ổn định chính trị & xã hộI
2. Lòng ghép phát triển kinh tế quốc gia
3. An ninh lương thực
4. Thu ngoại tệ qua xuất khẩu

5. Chống suy dinh dưỡng
6. Tăng thu nhập & tạo việc làm nông
thôn
7. Phát triển kinh tế và giảm nghèo


Các ràng buộc để đạt mục tiêu
1. Phát triển kinh tế ( hiệu quả)
2. Phân bổ thu nhập khi kinh tế phát triển
(tính công bằng): yếu tố xã hội.
3. Phát triển là khái niệm động, trong khi
hiệu quả (efficiency) là khái niệm tỉnh
4. Kinh tế chuẩn tắc:
- Hiệu quả là tối ưu hoá nguồn tài nguyên
quốc gia
- Tính công bằng: đo lường tổng thu nhập
phân bố cho cá nhân hoặc nhóm xã hội
khác nhau


Các ràng buộc (tt)
5. Trong thực tế, tăng trưởng và phân phối
thu nhập mâu thuẩn nhau. Do vậy công
cụ chính sách nhằm cân bằng hai yếu tố
này trong điều kiện có thể có đuợc.


Ràng buột (tt)
6. Yếu tố ràng buột bao gồm đặt ra mục tiêu,
nhung mục tiêu đó sẽ bị thay đổi tính tự nhiên

về các vấn đề chính sách. Thí dụ, nếu giá
không ổn định sẽ ảnh hưởng đầu ra của nông
hộ nhỏ. Vì vậy, chính sách bình ổn giá sẽ đuợc
đưa ra để phân tích
7. Yếu tố ràng buộc ảnh huởng cung: như khí hậu,
luợng mưa sẽ ảnh huởng sản luợng nông
nghiệp.
8. Kinh tế vĩ mô: tỉ giá hối đoái, nguồn lực tài
chính nhà nuớc, giá quốc tế về đầu vào và đầu
ra đều bị ảnh hưởng. Thí vụ giá dầu thế giới
tăng & chính sách bình ổn giá việt nam?.


Công cụ chính sách
1. Là phương pháp can thiệp của nhà nuớc
để đạt mục tiêu trong điều kiện bị ràng
buộc.
2. Một chính sách có thể tác động kép. Thí
vụ nếu gạo là thức ăn hàng ngày, và nông
dân sản xuất lúa còn nghèo. Do vậy, đưa ra
chính sách tăng giá lúa sẽ giải quyết kép
là: tăng trưởng ( tăng sản lượng lúa) và
đạt mục tiêu công bằng (tăng phân bổ thu
nhập huớng về nông dân nghèo)


Ứng dụng công cụ
3. Công cụ kỹ thuật:
Khả thi về nguồn lực & giải pháp kỹ thuật
là ràng buộc quan trọng về tính khả thi

phát triển kinh tế.
Yếu tố kỹ thuật ảnh hưởng rất lớn về sử
dụng nguồn lực. Tại vì kỹ thuật mớI có thể
tăng khả năng sản xuất và cải tiến phương
thức sử dụng nguồn lực. Do vậy, chính sách
về nghiên cứu & về huấn luyện và về giáo
dục sẽ tác động rất lớn đến tăng khả năng
SX nông nghiệp


Tiến trình hình thành & thực thi
chính sách
Đuợc chia ra làm công đoạn:
1. Hình thành chính sách
- Đuợc diễn đạt bởi những nhà làm chính
sách liên quan đến mục tiêu nhà nuớc
cần phải đạt đuợc. Thí vụ Bộ trưởng NN
tuyên bố năm 2007 SX bắp ĐBSCL sẽ
tăng 10%.