Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa mác lênin học phần 2 giảng viên phạm thị lý chương 4

HỌC THUYẾT GIÁ TRỊ
CHƯƠNG 4
1


Chương 4 gồm 4 phần:
1.Điều kiện ra đời, đặc trưng và ưu thế
của sản xuất hàng hóa
2.Hàng hóa
3.Tiền tệ
4.Quy luật giá trị
2


1.ĐIỀU KIỆN RA ĐỜI, TỒN TẠI VÀ ƯU
THẾ CỦA SẢN XUẤT HÀNG HỐ
1.1. Điều kiện ra đời, tồn tại của sản xuất
hàng hố:
1.1.1Khái niệm:
- Sản xuất tự cấp, tự túc: Sản xấ ra sản phẩm
để thỏa mãn nhu cầu của người sản xuất.
- Kinh tế tự nhiên :
Là hình thức tổ chức kinh tế mà mục đích
là sản xuất ra sản phẩm là để tiêu dùng.
3


1.1.1Khái niệm
- Sản xuất hàng hóa:
Sản xuất ra sản phẩm để trao đổi
- Kinh tế hàng hóa:

Là hình thức tổ chức kinh tế mà mục đích của những
người sản xuất ra sản phẩm là để trao đổi để bán

4


So sánh kinh tế tự nhiên và kinh tế hàng hóa
Kinh t t nhiờn
LLSX ở trỡnh độ thấp,

-Số lợng SP chỉ đủ cung ứng
cho nhu cầu của một nhóm
nhỏ các cá nhân (SX tự cung
tự cấp, tự sản tự tiêu)

-Ngành SX chính: Sn bắn,
hái lợm, nông nghiệp SX
nhỏ

Kinh t hng húa
- Trỡnh độ của LLSX phát
triển cao
- Số lợng SP vợt ra khỏi nhu
cầu của ngời SX nảy sinh
quan hệ trao đổi SP, mua bán
sản phẩm

-Ngành SX chính: Thủ công
nghiệp, công nghiệp, nông
nghiệp SX lớn, dịch vụ

5


1.1.2 Điều kiện ra đờicủa sản xuất
hàng hóa
a) Có sự phân cơng lao động xã hội:
-Phân cơng lao động XH:là sự chun
mơn hóa lao động của người SX, làm
cho nền SX XH phân thành nhiều
ngành, nhiều nghề khác nhau
6


Có sự phân công lao động xã hội
-

Vì sao phân công lao động xã hội là cơ sở của sản xuất và trao đổi:
*do phân công lao động -> mỗi người chỉ sản xuất 1(một vài sản phẩm)
* Nhu cầu cần nhiều thứ ->mâu thuẫn -> vừa thừa vừa thiếu ->trao đổi sản phẩm cho nhau

7


-Cỏc loi phõn cụng lao ng
+Phõn cụng coõng vieọc: l phõn cụng trong
ni b cụng xng
+Phõn cụng noọi boọ ngaứnh: ngnh ln li
chia thnh ngnh nh
+Phõn cụng chung : hỡnh thnh ngnh kinh
t

-Phõn cụng lao ng xó hi l c s l tin
ca SX v trao i hng húa, phõn cụng lao
ng xó hi cng phỏt trin thỡ SX v trao i
8
ngy cng m rng


b)Có sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế
C.Mácviết:’’Chỉ có sản phẩm của những lao động tư nhân độc lập và không phụ thuộc nhau mới đối diện
nhau như là những hàng hóa”

- Sự tách biệt về kinh tế có nghĩa là những
người sản xuất trở thành những chủ thể
sản xuất độc lập với nhau vì vậy sản
phẩm làm ra thuộc quyền sở hữu hoặc do
họ chi phối.

9


Sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế
-Nguyên nhân dẫn đến độc lập về kinh tế:
+ Chế độ chiếm hữu tư nhân về TLSX
+ Có nhiều hình thức sở hữu về TLSX
+ Sự tách rời giữa quyền sở hữu và
quyền sử dụng
- Sự tách biệt về kinh tế làm cho trao đổi
mang hình thức là trao đổi hàng hóa
10

1.2. Ưu thế của sản xuất hàng hố
Thứ nhất:
Không bò hạn chế bởi nhu cầu và
khả năng, khai thác được những lợi
thế về tự nhiên, xã hội, kỹ thuật của
từng người, từng cơ sở cũng như
từng vùng, từng địa phương. xóa bỏ
tính bảo thủ trì trệ của kinh tế tự
nhiên
11


Ưu thế của sản xuất hàng hố
Thứ hai:
Sản xuất hàng hóa sinh ra cạnh
tranh tạo điều kiện thuận lợi cho
việc ứng dụng những thành tựu
khoa học - kỹ thuật vào sản
xuất..., thúc đẩy lực lượng sản
xuất phát triển
12


Ưu thế của sản xuất hàng hố
Thứ ba:
Làm cho giao lưu kinh tế văn
hóa giữa các địa phương, các
ngành ngày càng phát triển. Mở
rọâng giao lưu văn hóa giữa các

dân tộc
13


Ngoài ra:
Kinh tế hàng hóa cũng có những
khuyết tật nhất đònh như:
- Sự chi phối của các quy luật, dẫn đến
tự phát mất cân đối giữa cung và
cầu, khủng hoảng hinh tế.
- Phân hóa xã hội thành giầu và
nghèo
- Tàn phá môi trường . . .
14


2 - HÀNG HOÁ
2.1. Hàng hoá và hai thuộc tính của
nó
a. Bản chất cuả hàng hóa
Hàng hóa là SP của lao
động,thỏa mãn nhu cầu nào đó của
con người, thông qua trao đổi bằng
mua và bán
15


Hàng hóa
- Phân thành 2 loại:
+Hàng hóa hữu hình :lương

thực,quần áo, tư liệu sản xuất…
+ Hàng hóa vô hình (hàng
hóa dịch vụ):dịch vụ vận tải, dịch vụ
chữa bệnh…
16


b. Hai thuộc tính của hàng hóa :
b1.Giá trị sử dụng:

- Khái niệm: là công dụng
của hàng hóa nhằm thỏa mãn một
nhu cầu nào đó của con người:
* Nhu cầu tiêu dùng sản xuất
* Nhu cầu tiêu dùng cá nhân
- Vật chất
- Tinh thần văn hóa
17


- Đặc trưng:
+ Giá tri sử dụng được phát hiện dần trong
qúa trình phát triển của lực lượng sx
+Giá trị sử dụng do thuộc tính tự nhiên của
hàng hóa quyết định vì vậy GTSD là phạm
trù vĩnh viễn
+Giá trị sử dụng là nội dụng vật chất của
của cải, mọi của cải đều là những GTSD,
được tích lũy lại
18

b2. Giá trị của hàng hố
- Giá trị trao đổi:
+ Khái niệm:Là một quan hệ về số
lượng,thể hiện tỉ lệ trao đổi giữa
hàng hóa này với hàng hóa khác
+VD: 1 m vải = 10 kg thóc
Cơ sở của sự = nhau của 2 hàng hóa:
nó chứa đựng lượng hao phí lao
độâng bằng nhau
Thực chất của trao đổi sản phẩm là
trao đổi lao động

19


Giá tr ị:
- Giá trị của hàng hóa là lao động
của người SX kết tinh trong hàng
hóa (chất,thực thể của giá trị)
Đặc trưng:
* Là phạm trù lịch sử
* Phản ánh quan hệ giữa người sản
xuất hàng hóa
* Là thuộc tính xã hội của hàng hóa
20


Giá trị



Giá trị trao đổi là hình thức
biểu hiện của giá trị, giá trị là nội
dung, là cơ sở của giá trị trao đổi

21


b3.Quan hệ giữa hai thuộc
.
tính
+ Thống nhất :đã là hàng hóa
phải có 2 thuộc tính
+
Đối
lập:
Giá trị
Giá trị sử dụng
-Mục đích của người
sản xuất

-Mục đích của người
mua

-Tạo ra trong sản
xuất

-Thực hiện trong tiêu
dùng

- Thực hiện trước

-Thực hiện sau

22


2.2 Tính chất hai mặt của lao động sản
xuất hàng hoá
a. Lao động cụ thể
- Lao động có ích dưới một hình thức cụ
thể của một nghề nghiệp chuyên môn
nhất định:
Mỗi lao động cụ thể có mục đích
riêng, phương pháp, công cụ lao động,
đối tượng lao đông và kết quả lao động
riêng
23


2.2 Tính chất hai mặt của lao động sản xuất
hàng hoá
Lao động của
thợ mộc

Lao động của
Thợ may

Đối tượng

Gỗ

Vải

Công cụ

Cưa ,bào

Máy khâu

Phương pháp Khác nhau
Kết quả
Bàn ,ghế

Khác nhau
quần áo
24


- Đặc trưng:
+ Là cơ sở của phân công lao động xã
hội.
+ KHKT càng phát triển các hình thức
lao động cụ thể càng đa dạng, phong
phú
+ Tạo ra giá trị sử dụng của hàng hóa
+ Là phạm trù vĩnh viễn
25