Phân tích và đề xuất biện pháp cải thiện tình hình tài chính của tổng công ty cổ phần thiết bị điện việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (889.05 KB, 101 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
VŨ NGỌC LINH
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP CẢI THIỆN
TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA TỔNG CÔNG TY CỔ
PHẦN THIẾT BỊ ĐIỆN VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH
Hà Nội – 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
VŨ NGỌC LINH
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP CẢI THIỆN
TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA TỔNG CÔNG TY CỔ
PHẦN THIẾT BỊ ĐIỆN VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGUYỄN THỊ MAI CHI
Hà Nội – 2016
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
BẢN XÁC NHẬN CHỈNH SỬA LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ và tên tác giả luận văn :
Vũ Ngọc Linh
Đề tài luận văn: Phân tích và đề xuất biện pháp cải thiện tình hình tài
chính của Tổng Công ty Cổ phần Thiết bị điện Việt Nam.
Chuyên ngành:
Quản trị Kinh doanh
Mã số SV:
CA 140260
Tác giả, Người hướng dẫn khoa học và Hội đồng chấm luận văn xác
nhận tác giả đã sửa chữa, bổ sung luận văn theo biên bản họp Hội đồng ngày 26
tháng 10 năm 2016 với các nội dung sau:
-
Thống nhất sử dụng thuật ngữ Tổng công ty hay Công ty.
-
Bổ sung trích dẫn nguồn tài liệu tham khảo.
-
Bổ sung đơn vị tính đầy đủ tại các bảng số liệu.
-
Sửa lại sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của Tổng công ty.
Ngày 30 tháng 10 năm 2016
Giáo viên hướng dẫn
Tác giả luận văn
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan tất cả các nội dung của Luận văn này hoàn toàn được hình thành
và phát triển từ những quan điểm của chính cá nhân tôi, dưới sự hướng dẫn khoa
học của TS Nguyễn Thị Mai Chi. Các số liệu và kết qủa có được trong Luận văn tốt
nghiệp là hoàn toàn trung thực.
Học viên
Vũ Ngọc Linh
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bản Luận văn này, em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình
của TS. NGUYỄN THỊ MAI CHI trong suốt quá trình viết và hoàn thành Luận
văn.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô giáo trong Hội đồng khoa học Trường
Đại học Bách Khoa Hà Nội, Viện Kinh Tế và Quản Lý, Viện đào tạo Sau đại học,
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đã tạo điều kiện và giúp đỡ em hoàn thành
Luận văn này.
Học viên
Vũ Ngọc Linh
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
1. GELEX
Tổng công ty cổ phần thiết bị điện Việt Nam
2. TTS
Tổng tài sản.
3. TSCĐ
Tài sản cố định.
4. TSNH
Tài sản ngắn hạn
5. TSDH
Tài sản dài hạn.
6. XDCB
Xây dựng cơ bản.
7. NSHTK
Năng suất hàng tồn kho.
8. KTNBC
Kỳ thu nợ bán chịu.
9. NSKPT
Năng suất khoản phải thu.
10. ROS
Tỷ suất sinh lợi trên doanh thu.
11.ROA
Tỷ suất thu hồi tài sản.
12.ROE
Tỷ suất thu hồi vốn chủ sở hữu.
13.BEP
Sức sinh lợi cơ sở.
14.KNTTHH
Khả năng thanh toán hiện hành.
15.KNTTN
Khả năng thanh toán nhanh.
16. KNTTTT
Khả năng thanh toán tức thời.
17.KNTTLV
Khả năng thanh toán lãi vay.
18.CSH
Chủ sở hữu.
19. bq
Bình quân.
20. NPV
Giá trị hiện hành của dòng tiền.
21. SXKD
Sản xuất kinh doanh.
22. BH&CCDV
Bán hàng và cung cấp dịch vụ.
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Danh mục
Trang
Bảng 1.1: Quan hệ cân đối giữa tài sản và nguồn vốn
15
Hình 1.1: Sơ đồ Dupont
25
Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của Tổng công ty cổ phần thiết
bị điện Việt Nam
35
Bảng 2.1: Cơ cấu, biến động tài sản của Tổng công ty
36
Biểu đồ 2.1: Cơ cấu tài sản của Tổng công ty cổ phần thiết bị điện Việt
Nam
39
Bảng 2.2: Cơ cấu, biến động nguồn vốn của Tổng công ty
43
Biểu đồ 2.2: Cơ cấu nguồn vốn của Tổng công ty
46
Bảng 2.3: Bảng tóm tắt giữa tài sản và nguồn vốn
48
Biểu đồ 2.3: Mối quan hệ cân đối giữa tài sản và nguồn vốn
49
Bảng 2.4: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
51
Bảng2.5: Bảng phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới kết quả sản xuất kinh
doanh
54
Bảng 2.6: Phân tích các chỉ tiêu doanh thu
54
Bảng 2.7: Phân tích các chỉ tiêu chi phí
56
Bảng 2.8: Phân tích lợi nhuận
57
Bảng 2.9: Khả năng quản lý tài sản
62
Bảng 2.10: Các chỉ số sinh lợi của Tổng công ty
65
Biểu đồ 2.4: Biểu đồ phân tích khả năng sinh lợi của Tổng công ty
65
Bảng 2.11: Các chỉ số khả năng thanh toán của Tổng công ty
68
Bảng 2.12: Đẳng thức Dupont thứ nhất
69
Bảng 2.13: Đẳng thức Dupont thứ hai
70
Bảng 2.14: Đẳng thức Dupont tổng hợp
71
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
Hình 2.2: Sơ đồ Dupont của Tổng công ty cổ phần thiết bị điện Việt
Nam năm 2015
73
Bảng 2.15: Tổng hợp các chỉ số tài chính của Tổng công ty
73
Bảng 3.1: Danh mục hàng tồn kho
80
Bảng 3.2: Bảng kết quả dự tính khi giảm hàng tồn kho
81
Bảng 3.3: Tỷ trọng các thành phần trong chi phí quản lý doanh nghiệp
82
Bảng 3.4: Bảng tổng hợp các chỉ tiêu tài chính sau khi thực hiện biện
pháp
84
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... v
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ v
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ................................................... v
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ ........................................... v
PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... vi
CHƯƠNG 1................................................................................................................1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP VÀ PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP.......................................................................................1
1.1. Khái niệm, vai trò của tài chính doanh nghiệp ...........................................1
1.1.1. Khái niệm về tài chính doanh nghiệp........................................................1
1.1.2.Vai trò, chức năng của tài chính doanh nghiệp ..........................................1
1.1.3. Nội dung cơ bản về quản lý tài chính doanh nghiệp .................................2
1.2. Khái niệm, vai trò và trình tự của phân tích tài chính ...............................4
1.2.1. Khái niệm phân tích tài chính ...................................................................4
1.2.2. Vai trò của phân tích tài chính ..................................................................5
1.2.3. Trình tự các bước trong phân tích tài chính doanh nghiệp .......................7
1.3. Nguồn tài liệu và phương pháp phân tích tình hình tài chính doanh
nghiệp .....................................................................................................................8
1.3.1. Nguồn tài liệu phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp .......................8
1.3.2. Phương pháp phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp.........................9
1.4. Nội dung phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp ..............................14
1.4.1. Phân tích khái quát về tình hình tài chính của doanh nghiệp..................14
1.4.2. Phân tích hiệu quả tài chính ....................................................................18
1.4.3. Phân tích rủi ro tài chính .........................................................................21
1.4.4. Phân tích tổng hợp tình hình tài chính ....................................................23
1.5. Các nhân tố ảnh hưởng tới tình hình tài chính doanh nghiệp .................26
1.5.1. Nhân tố bên ngoài ...................................................................................26
1.5.2. Nhân tố bên trong ....................................................................................26
1.6. Phương hướng cải thiện tình hình tài chính của doanh nghiệp...............27
1.6.1. Quản lý dự trữ, tồn kho ...........................................................................27
1.6.2. Quản lý tiền mặt và các chứng khoán thanh khoản cao ..........................27
1.6.3. Quản lý các khoản phải thu .....................................................................27
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
1.6.4. Quản lý tài sản dài hạn ............................................................................28
1.6.5. Quản lý nguồn vốn ..................................................................................29
CHƯƠNG 2..............................................................................................................31
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI TỔNG CÔNG
TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ ĐIỆN VIỆT NAM.......................................................31
2.1. Giới thiệu chung về Tổng công ty Tổng công ty cổ phần thiết bị điện Việt
Nam.......................................................................................................................31
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Tổng công ty cổ phần thiết bị điện
Việt Nam ...........................................................................................................31
2.1.2. Lĩnh vực hoạt động của Tổng công ty ....................................................32
2.1.3. Các định hướng phát triển của Tổng công ty ..........................................33
2.1.4. Cơ cấu tổ chức của Tổng công ty cổ phần thiết bị điện Việt Nam .........33
2.2. Phân tích khái quát tình hình tài chính của Tổng công ty .......................35
2.2.1. Phân tích tình hình tài chính qua bảng cân đối kế toán ..........................35
2.2.2. Phân tích báo cáo kết quả kinh doanh .....................................................50
2.3. Phân tích hiệu quả tài chính........................................................................58
2.3.1. Phân tích khả năng quản lý tài sản ..........................................................58
2.3.2. Phân tích khả năng sinh lợi .....................................................................63
2.4. Phân tích rủi ro tài chính ............................................................................66
2.4.1 Phân tích khả năng thanh toán .................................................................66
2.4.2. Phân tích khả năng quản lý vốn vay .......................................................68
2.5. Phân tích tổng hợp tình hình tài chính Tổng công ty ...............................69
2.5.1. Đẳng thức Dupont thứ nhất .....................................................................69
2.5.2. Đẳng thức Dupont thứ hai: ......................................................................70
2.5.3. Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố đến tỷ suất thu hồi vốn chủ sở hữu
...........................................................................................................................71
2.5.4. Sơ đồ Dupont ..........................................................................................72
2.6. Đánh giá chung tình hình tài chính của Tổng công ty cổ phần thiết bị
điện Việt Nam ......................................................................................................73
2.6.1. Tổng hợp các chỉ tiêu phân tích ..............................................................73
2.6.2. Ưu điểm ...................................................................................................75
2.6.3. Tồn tại và nguyên nhân ...........................................................................75
CHƯƠNG 3..............................................................................................................78
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI TỔNG
CÔNG TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ ĐIỆN VIỆT NAM .........................................78
3.1. Phương hướng phát triển sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Cổ
phần Thiết bị điện Việt Nam năm 2016 ............................................................78
3.2. Một số biện pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính tại Tổng công ty Cổ
phần Thiết bị điện Việt Nam ..............................................................................79
3.2.1. Giải pháp giảm lượng hàng tồn kho ........................................................79
3.2.2. Giải pháp giảm chi phí quản lý doanh nghiệp ........................................81
KẾT LUẬN ..............................................................................................................85
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................87
PHỤ LỤC
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của nghiên cứu đề tài
Phân tích tài chính có vai trò rất quan trọng trong công tác quản lý của doanh
nghiệp. Thông qua việc phân tích tình hình tài chính sẽ cung cấp toàn bộ thông tin
cho các nhà quản lý để có những quyết định đúng đắn, phù hợp và kịp thời trong tổ
chức sản xuất kinh doanh.
Phân tích tài chính còn giúp cho doanh nghiệp tìm ra những điểm mạnh,
những yếu kém còn tồn tại trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
dể từ đó có các biện pháp nhằm quản lý, điều hành các hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp, hướng các hoạt động đó theo những mục tiêu đã đạt ra
Tổng công ty cổ phần thiết bị điện Việt Nam.Với cơ cấu tổ chức quản lý tốt,
Tổng công ty đã đạt được một số những thành tựu đáng kể trong nhiều năm qua.
Là một Tổng công ty có quy mô nhỏ hoạt động trong nhiều lĩnh vực có nhiều
cạnh tranh nên Tổng công ty gặp không ít khó khăn và thách thức. Để Tổng công ty có
thể trụ vững được trước những khó khăn đó thì vấn đề tài chính để duy trì sản xuất và
phát triển là một vấn đề rất quan trọng.
Thấy được tầm quan trọng của tài chính đối với doanh nghiệp nên em quyết
định chọn đề tài: “Phân tích và đề xuất biện pháp cải thiện tình hình tài chính
của Tổng công ty cổ phần thiết bị điện Việt Nam”.
Với sự hiểu biết còn hạn chế nên việc thực hiện đề tài này còn nhiều thiếu sót,
em mong được sự góp ý quý báu của thầy cô để bản Luận văn được hoàn thiện hơn.
2. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu
Đề tài đi sâu nghiên cứu công tác phân tích báo cáo tài chính ở Tổng công ty
cổ phần thiết bị điện Việt Nam thông qua các chỉ tiêu, các nội dung phân tích hoạt
động sản xuất kinh doanh trong thời gian 2014 – 2015 thể hiện qua các báo tài
chính gần đây.
3. Mục đích nghiên cứu
Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp nhằm đạt được mục đích sau:
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
- Tìm hiểu cơ cấu tổ chức của bộ máy kế toán và thực trạng tài chính của
doanh nghiệp.
- Nhận dạng những điểm mạnh, điểm yếu, những thuận lợi và khó khăn về mặt
tài chính của doanh nghiệp theo những tiêu chí sau:
+ Kết cấu nguồn vốn và tài sản (Sự hình thành nên tài sản từ các nguồn vốn nào)
+ Rủi ro tài chính (Khả năng thanh toán, khả năng quản lý nợ …)
+ Năng lực hoạt động của doanh nghiệp
+ Hiệu quả về tài chính (Khả năng sinh lời, khả năng quản lý tài sản)
+ Tổng hợp hiệu quả và rủi ro tài chính (Cân đối tài chính, các đòn bẩy...).
+ Liên hệ, so sánh dự tính tốc độ tăng trưởng cũng như xu thế phát triển của
doanh nghiệp.
- Tìm hiểu, giải thích các nguyên nhân đứng sau thực trạng đó.
- Đề ra giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại Tổng
công ty.
4. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích với hệ thống sơ
đồ, bảng biểu để trình bày các nội dung lý luận và thực tiễn.
Các phương pháp so sánh, phương pháp thay thế liên hoàn để thấy các tác
động tổng hợp của một hoặc một số yếu tố tác động đến chỉ tiêu nghiên cứu.
5. Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục mục tài liệu tham khảo, Luận văn
được chia làm 3 phần:
Chương 1: Cơ sở lý luận về tài chính doanh nghiệp và phân tích tài chính
doanh nghiệp.
Chương 2: Phân tích thực trạng tình hình tài chính tại Tổng công ty cổ
phần thiết bị điện Việt Nam.
Chương 3: Một số biện pháp nhằm cải thiện tình hình nâng cao hiệu quả
tài chính tại Tổng công ty cổ phần thiết bị điện Việt Nam.
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
Em xin chân thành cảm ơn cô giáo Nguyễn Thị Mai Chi, cùng các thầy cô
trong Viện Kinh tế và Quản lý, cán bộ công nhân viên tại Tổng công ty cổ phần
thiết bị điện Việt Nam đã giúp đỡ chỉ bảo để em có thể hoàn thiện Luận văn này. Do
kinh nghiệm thực tế cũng như kiến thức chuyên môn còn hạn chế nên bản Luận văn
này không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự góp ý của các
thầy cô giáo để bản Luận văn của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP VÀ PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1. Khái niệm, vai trò của tài chính doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm về tài chính doanh nghiệp
Xét về hình thức thì tài chính doanh nghiệp là quỹ tiền tệ trong quá trình tạo
lập phân phối, sử dụng và vận động gắn liền với hoạt động của doanh nghiệp. Về
bản chất, tài chính doanh nghiệp là các quan hệ kinh tế dưới hình thức giá trị nảy
sinh gắn liền với việc tạo lập, sử dụng quỹ tiền tệ của doanh nghiệp trong quá trình
hoạt động của doanh nghiệp.
Xét về mặt nội dung thì tài chính doanh nghiệp là một mặt hoạt động của
doanh nghiệp nhằm đạt tới các mục tiêu doanh nghiệp đã đề ra. Các hoạt động gắn
liền với việc tạo lập, phân phối, sử dụng và vận động chuyển hóa của quỹ tiền tệ
thuộc hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
1.1.2. Vai trò, chức năng của tài chính doanh nghiệp
1.1.2.1. Vai trò của tài chính doanh nghiệp
Trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, tài chính doanh nghiệp có
những vai trò chủ yếu sau đây:
- Huy động và đảm bảo đầy đủ, kịp thời vốn cho hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp. .
- Tổ chức sử dụng vốn kinh doanh tiết kiệm và hiệu quả.
- Giám sát, kiểm tra thường xuyên, chặt chẽ các mặt hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp.
1.1.2.2. Chức năng của tài chính doanh nghiệp
- Chức năng phân phối là chức năng cơ bản của tài chính doanh nghiệp:
1
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
+ Tài chính doanh nghiệp thực hiện chức năng phân phối dưới hình thức giá
trị các của cải vật chất thông qua quá trình tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm
đáp ứng nhu cầu tích lũy hay tiêu dùng của doanh nghiệp.
+ Trong điều kiện kinh tế thị trường tài chính doanh nghiệp không chỉ phân
phối thu nhập mà còn phân phối tài chính khai thông các luồng tài chính trong xã
hội đảm bảo vốn cho doanh nghiệp hoạt động.
- Chức năng giám đốc tài chính:
+ Là khả năng giám sát, dự báo tính hiệu quả của quá trình phân phối. Nhờ
khả năng này doanh nghiệp có thể nhìn thấy những khuyết tật trong kinh doanh để
kịp thời điều chỉnh nhằm thực hiện các mục tiêu kinh doanh được hoạch định.
+ Chủ yếu là “Giám đốc” bằng đồng tiền thông qua chi tiêu về tài chính như
hiệu quả, mục đích sản xuất kinh doanh hoặc phản ánh một cách tổng hợp bằng tiền
thông qua các chỉ tiêu tài chính. Vì thế thông qua các chỉ tiêu này để kiểm tra, giám
sát hoặc phát huy, khắc phục, điều chỉnh các mặt và các khâu trong hoạt động sản
xuất kinh doanh một cách hợp lý đạt mục tiêu đã định.
+ Giám đốc là chức năng quan trọng của tài chính. Giám đốc tài chính mang
tính toàn diện và có hiệu quả, thường xuyên và liên tục
+ Các tổ chức thực hiện: Cơ quan tài chính nhà nước, tín dụng, quản lý cấp
trên, tự giám đốc quan trọng nhất doanh nghiệp tự giám sát hoạt động của mình.
Hai chức năng trên có mối quan hệ mật thiết, hữu cơ với nhau, chức năng
phân phối được thực hiện đồng thời cùng chức năng giám đốc.
1.1.3. Nội dung cơ bản về quản lý tài chính doanh nghiệp
1.1.3.1. Quản lý sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp
Trong nội dung hoạt động tài chính của doanh nghiệp, quản lý và sử dụng
vốn kinh doanh là khâu quan trọng nhất, có tính chất quyết định tới mức độ tăng
trưởng hoặc suy thoái của một doanh nghiệp. Quản lý sử dụng vốn kinh doanh bao
gồm nhiều khâu như xác định nhu cầu vốn kinh doanh, khai thác tạo lập vốn kinh
doanh, đầu tư sử dụng và bảo toàn vốn kinh doanh.
2
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
1.1.3.2. Quản lý đầu tư vốn kinh doanh
Trong thực tế, giữa khả năng thu lợi nhuận cao với khả năng an toàn về vốn
thường mâu thuẫn với nhau: mức lợi nhuận càng cao thì độ rủi ro càng lớn. Do đó,
người đầu tư cần phải lựa chọn hướng đầu tư và phương án đầu tư thích hợp. Theo
phạm vi đầu tư, đầu tư của doanh nghiệp chia ra đầu tư vào bên trong và đầu tư ra
bên ngoài doanh nghiệp:
Đầu tư vào bên trong doanh nghiệp được chia làm hai loại, đó là đầu tư xây
dựng cơ bản và đầu tư vốn lưu động. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản là vốn đầu tư
nhằm tạo ra tài sản cố định của doanh nghiệp.
Đầu tư ra bên ngoài doanh nghiệp là góp vốn liên doanh với doanh nghiệp
khác, mua cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp khác hoặc của Nhà nước. Trong nền
kinh tế thị trường, để phát triển và bảo toàn vốn phòng ngừa rủi ro, doanh nghiệp
thường dành một tỷ lệ vốn đầu tư nhất định đầu tư tài chính ra bên ngoài.
1.1.3.3. Quản lý tài sản
Trong quá trình sản xuất kinh doanh, tài sản ngắn hạn sản xuất và tài sản
ngắn hạn lưu thông luôn vận động, thay thế và chuyển hoá lẫn nhau, đảm bảo cho
quá trình sản xuất được tiến hành liên tục. Đặc điểm của tài sản ngắn hạn là tham
gia vào từng chu kỳ sản xuất, tài sản ngắn hạn bị tiêu dùng hoàn toàn trong việc chế
tạo ra sản phẩm và thay đổi hình thái biểu hiện. Việc tăng nhanh tốc độ luân chuyển
vốn có ý nghĩa to lớn về mặt kinh tế và tài chính: có thể tăng được khối lượng sản
phẩm sản xuất ra, tiết kiệm vốn, hạ giá thành đơn vị sản phẩm và tăng doanh lợi.
1.1.3.4. Quản lý chi phí sản xuất kinh doanh
Chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là biểu bằng tiền của các yếu
tố phục vụ cho quá trình sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp trong một thời kỳ
nhất định.
Vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp là phải kiểm soát được chi phí sản xuất
kinh doanh, đảm bảo tiết kiệm chi phí. Muốn tiết kiệm chi phí, doanh nghiệp phải
tính toán trước mọi chi phí sản xuất kinh doanh kỳ kế hoạch, phải xây dựng được ý
3
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
thức thường xuyên tiết kiệm để đạt được mục tiêu kinh doanh mà doanh nghiệp đề
ra. Cần phân biệt rõ các loại chi phí trong hoạt động sản xuất kinh doanh để tăng
cường công tác kiểm tra giám sát đối với từng loại chi phí đó.
1.1.3.5. Quản lý lợi nhuận của doanh nghiệp
Lợi nhuận là kết quả tài chính cuối cùng từ hoạt động sản xuất kinh doanh, là
chỉ tiêu chất lượng để đánh giá hiệu quả kinh tế các hoạt động của doanh nghiệp.
Lợi nhuận của doanh nghiệp là khoản tiền chênh lệch giữa doanh thu và chi phí mà
doanh nghiệp đã bỏ ra để đạt được doanh thu đó từ các hoạt động của doanh nghiệp
đưa lại.
Lợi nhuận giữ vị trí quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp vì trong điều kiện hạch toán kinh doanh theo cơ chế thị trường doanh
nghiệp có tồn tại và phát triển được hay không, điều quyết định là doanh nghiệp có
tạo ra được lợi nhuận không. Lợi nhuận được coi là đòn bẩy kinh tế quan trọng,
đồng thời còn là chỉ tiêu cơ bản để đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp, lợi nhuận còn là nguồn tích lũy cơ bản để mở rộng tái sản xuất xã hội. Tuy
nhiên, để đánh giá chất lượng sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp thì không
chỉ dùng chỉ tiêu lợi nhuận tuyệt đối mà còn dùng chỉ tiêu lợi nhuận tương đối (tỷ
suất lợi nhuận vốn, tỷ suất lợi nhuận giá thành, tỷ suất lợi nhuận doanh thu bán
hàng).
1.2. Khái niệm, vai trò và trình tự của phân tích tài chính
1.2.1. Khái niệm phân tích tài chính
Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp là việc vận dụng tổng thể các
phương pháp phân tích khoa học để đánh giá chính xác tình hình tài chính của
doanh nghiệp, giúp cho các đối tượng quan tâm nắm được thực trạng tài chính và an
ninh tài chính của doanh nghiệp, dự đoán được chính xác các chỉ tiêu tài chính trong
tương lai cũng như rủi ro tài chính mà doanh nghiệp có thể gặp phải; qua đó, đề ra
các quyết định phù hợp với lợi ích của họ.
4
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
1.2.2. Vai trò của phân tích tài chính
* Đối với nhà quản lý:
Là người trực tiếp quản lý, điều hành doanh nghiệp, nhà quản lý hiểu rõ nhất
tài chính doanh nghiệp, do đó họ có nhiều thông tin phục vụ cho việc phân tích.
Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp đối với nhà quản lý nhằm đáp ứng
những mục tiêu sau:
- Tạo ra những chu kỳ đều đặn để đánh giá hoạt động quản lý trong giai đoạn
đã qua, việc thực hiện cân bằng tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán và
rủi ro tài chính trong hoạt động của doanh nghiệp...;
- Đảm bảo cho các quyết định của Ban giám đốc phù hợp với tình hình thực
tế của doanh nghiệp, như quyết định về đầu tư, tài trợ, phân phối lợi nhuận...;
- Cung cấp thông tin cơ sở cho những dự đoán tài chính;
- Căn cứ để kiểm tra, kiểm soát hoạt động, quản lý trong doanh nghiệp.
Phân tích hoạt động tài chính làm rõ điều quan trọng của dự đoán tài chính, mà dự
đoán là nền tảng của hoạt động quản lý, làm sáng tỏ, không chỉ chính sách tài chính
mà còn làm rõ các chính sách chung trong doanh nghiệp.
* Đối với các nhà đầu tư:
Các nhà đầu tư là những người giao vốn của mình cho doanh nghiệp quản lý
sử dụng, được hưởng lợi và cũng chịu rủi ro. Đó là những cổ đông, các cá nhân
hoặc các đơn vị, doanh nghiệp khác. Các đối tượng này quan tâm trực tiếp đến
những tính toán về giá trị của doanh nghiệp. Thu nhập của các nhà đầu tư là tiền lời
được chia và thặng dư giá trị của vốn. Hai yếu tố này phần lớn chịu ảnh hưởng của
lợi nhuận thu được của doanh nghiệp. Trong thực tế, các nhà đầu tư thường tiến
hành đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Câu hỏi chủ yếu phải làm rõ là:
Tiền lời bình quân cổ phiếu của doanh nghiệp là bao nhiêu? Các nhà đầu tư thường
không hài lòng trước món lời được tính toán trên sổ sách kế toán và cho rằng món
lời này chênh lệch rất xa so với tiền lời thực tế.
Các nhà đầu tư phải dựa vào những nhà chuyên nghiệp trung gian (chuyên
gia phân tích tài chính) nghiên cứu các thông tin kinh tế, tài chính, có những cuộc
5
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
tiếp xúc trực tiếp với ban quản lý doanh nghiệp, làm rõ triển vọng phát triển của
doanh nghiệp và đánh giá các cổ phiếu trên thị trường tài chính.
Phân tích hoạt động tài chính đối với nhà đầu tư là để đánh giá doanh nghiệp và ước
đoán giá trị cổ phiếu, dựa vào việc nghiên cứu các báo cáo tài chính, khả năng sinh
lời, phân tích rủi ro trong kinh doanh...
* Đối với các nhà đầu tư tín dụng:
Các nhà đầu tư tín dụng là những người cho doanh nghiệp vay vốn để đáp
ứng nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất - kinh doanh. Khi cho vay, họ phải biết
chắc được khả năng hoàn trả tiền vay. Thu nhập của họ là lãi suất tiền cho vay. Do
đó, phân tích hoạt động tài chính đối với người cho vay là xác định khả năng hoàn
trả nợ của khách hàng. Tuy nhiên, phân tích đối với những khoản cho vay dài hạn
và những khoản cho vay ngắn hạn có những nét khác nhau.
Đối với những khoản cho vay ngắn hạn, nhà cung cấp tín dụng ngắn hạn đặc
biệt quan tâm đến khả năng thanh toán ngay của doanh nghiệp. Nói khác đi là khả
năng ứng phó của doanh nghiệp khi nợ vay đến hạn trả. Đối với các khoản cho vay
dài hạn, nhà cung cấp tín dụng dài hạn phải tin chắc khả năng hoàn trả và khả năng
sinh lời của doanh nghiệp mà việc hoàn trả vốn và lãi lại tuỳ thuộc vào khả năng
sinh lời này.
* Đối với những người hưởng lương trong doanh nghiệp:
Người hưởng lương trong doanh nghiệp là người lao động của doanh nghiệp,
có nguồn thu nhập chính từ tiền lương được trả. Bên cạnh thu nhập từ tiền lương,
một số lao động còn có một phần vốn góp nhất định trong doanh nghiệp. Vì vậy,
ngoài phần thu nhập từ tiền lương được trả họ còn có tiền lời được chia. Cả hai
khoản thu nhập này phụ thuộc vào kết quả hoạt động sản xuất - kinh doanh của
doanh nghiệp. Do vậy, phân tích tình hình tài chính giúp họ định hướng việc làm ổn
định và yên tâm dốc sức vào hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp tuỳ
theo công việc được phân công.
Từ những vấn đề nêu trên, cho thấy: Phân tích hoạt động tài chính doanh
nghiệp là công cụ hữu ích được dùng để xác định giá trị kinh tế, để đánh giá mặt
6
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
mạnh, mặt yếu của doanh nghiệp, tìm ra nguyên nhân khách quan và chủ quan, giúp
cho từng đối tượng lựa chọn và đưa ra được những quyết định phù hợp với mục
đích mà họ quan tâm.
* Đối với các cơ quan quản lý nhà nước:
Dựa vào các báo cáo tài chính doanh nghiệp, các cơ quan quản lý của Nhà
nước thực hiện phân tích tài chính để đánh giá, kiểm tra, kiểm soát các hoạt động
kinh doanh, hoạt động tài chính tiền tề của doanh nghiệp có tuân thủ đúng chính
sách, chế độ và pháp luật quy định không, tình hình hạch toán chi phí, giá thành,
tình hình thực hiện nghĩa vụ với nhà nước và khách hàng...
Tóm lại, phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp mà trọng tâm là phân
tích các báo cáo tài chính và các chỉ tiêu tài chính đặc trưng thông qua một hệ thống
các phương pháp, công cụ và kỹ thuật phân tích, giúp người sử dụng thông tin từ
các góc độ khác nhau, vừa đánh giá toàn diện, tổng hợp khái quát, lại vừa xem xét
một cách chi tiết hoạt động tài chính doanh nghiệp, tìm ra những điểm mạnh và
điểm yếu về hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, để nhận biết, phán
đoán, dự báo và đưa ra quyết định tài chính, quyết định tài trợ và đầu tư phù hợp.
1.2.3. Trình tự các bước trong phân tích tài chính doanh nghiệp
* Thu thập thông tin:
Phân tích tài chính doanh nghiệp sử dụng mọi nguồn thông tin có khả năng
lý giải và thuyết minh thực trạng hoạt động tài chính doanh nghiệp, phục vụ cho quá
trình dự đoán tài chính. Nó bao gồm cả những thông tin nội bộ đến những thông tin
bên ngoài, những thông tin kế toán và thông tin quản lý khác. Những thông tin về số
lượng và giá trị trong đó có các thông tin đặc biệt quan trọng. Do vậy, phân tích tài
chính trên thực tế là phân tích các báo các tài chính doanh nghiệp.
* Xử lý thông tin:
Xử lý thông tin là quá trình sắp xếp các thông tin theo những mục tiêu nhất
định nhằm tính toán, so sánh, giải thích đánh giá, xác định nguyên nhân của các kết
quả đã đạt được phục vụ cho quá trình dự đoán và quyết định.
* Dự đoán và quyết định:
7
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
Thu thập và xử lý thông tin nhằm chuẩn bị vững tiền đề và điều kiện cần
thiết để người sử dụng thông tin dự đoán nhu cầu và đề ra các quyết định tài chính.
Có thể nói mục tiêu của phân tích tài chính là đề ra các quyết định liên quan tới mục
tiêu hoạt động của doanh nghiệp là tăng trưởng, phát triển, tối đa hoá lợi nhuận hay
tối đa hoá giá trị doanh nghiệp. Đối với người cho vay và đầu tư vào doanh nghiệp
thì đề ra các quyết định tài trợ và đầu tư, đối với cấp trên của doanh nghiệp thì đề ra
các quyết định quản lý doanh nghiệp.
Thông tin có giá trị nhất đối với người sử dụng báo cáo tài chính là những gì
xảy ra trong tương lai. Do đó các tỷ số có được do phân tích tài chính sẽ giúp những
nhà sử dụng báo cáo dự đoán trong tương lai bằng cách so sánh và đánh giá và phân
tích cụ thể.
1.3. Nguồn tài liệu và phương pháp phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
1.3.1. Nguồn tài liệu phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
Trong phân tích tài chính, nhà phân tích thu thập và sử dụng các nguồn thông
tin bao gồm: Thông tin bên trong doanh nghiệp và thông tin bên ngoài doanh
nghiệp.
1.3.1.1. Thông tin bên trong doanh nghiệp
Các thông tin kế toán được phản ánh trong các báo cáo tài chính bao gồm:
- Bảng cân đối kế toán
- Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
- Thuyết minh báo cáo tài chính
1.3.1.2. Thông tin bên ngoài doanh nghiệp
* Nguồn thông tin từ chính sách nhà nước
- Tài liệu về đường lối, chủ chương chính sách của Nhà Nước.
- Các văn bản pháp lý có liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp.
* Nguồn tư liệu liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
8
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp chịu tác động bởi nhiều nhân tố
thuộc môi trường vĩ mô nên phân tích tài chính cần đặt trong bối cảnh chung của
kinh tế trong nước và các nền kinh tế trong khu vực. Kết hợp những thông tin này
sẽ đánh giá đầy đủ tình hình tài chính và dự báo những nguy cơ, cơ hội đối với hoạt
động của doanh nghiệp. Những thông tin thường quan tâm bao gồm:
- Thông tin về suy thoái kinh tế.
- Thông tin về lãi suất ngân hàng.
- Thông tin về lạm phát.
- Các chính sách kinh tế lớn của chính phủ, chính sách chính trị, ngoại giao
của nhà nước…
* Nguồn tư liệu theo ngành
Ngoài những thông tin về môi trường vĩ mô, những thông tin liên quan đến
ngành, lĩnh vực kinh doanh cũng cần được chú trọng đó là:
- Mức độ và yêu cầu công nghệ của ngành.
- Mức độ cạnh tranh và quy mô thị trường.
- Tính chất cạnh tranh của thị trường hay mối quan hệ giữa doanh nghiệp với
nhà cung cấp và khách hàng.
- Nguy cơ xuất hiện những đối thu cạnh tranh tiềm tàng.
Những thông tin trên sẽ làm rõ hơn nội dung các chỉ tiêu tài chính trong từng
ngành, lĩnh vực kinh doanh, đáng giá rủi ro kinh doan .
1.3.2. Phương pháp phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
1.3.2.1. Phương pháp so sánh
So sánh là phương pháp được sử dụng rộng rãi, phổ biến trong phân tích kinh
tế nói chung và phân tích tài chính nói riêng. Mục đích của so sánh là làm rõ sự
khác biệt hay những đặc trưng riêng có của đối tượng nghiên cứu; từ đó giúp cho
các đối tượng quan tâm có căn cứ để đề ra quyết định lựa chọn.
Nội dung so sánh bao gồm:
- So sánh giữa số thực tế kỳ phân tích với số thực tế kỳ kinh doanh trước
nhằm xác định rõ xu hướng thay đổi về tình hình hoạt động tài chính của doanh
9
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
nghiệp. Đánh giá tốc độ tăng trưởng hay giảm đi của các hoạt động tài chính của
doanh nghiệp.
- So sánh giữa số thực tế kỳ phân tích với số kỳ kế hoạch nhằm xác định mức
phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ kế hoạch trong mọi mặt hoạt động tài chính của
doanh nghiệp.
- So sánh giữa số liệu của doanh nghiệp với số liệu trung bình tiên tiến của
ngành, của doanh nghiệp khác nhằm đánh giá tình hình hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp tốt hay xấu, khả quan hay không khả quan.
Ưu điểm của phương pháp so sánh là cho phép tách ra được những nét
chung, nét riêng của các hiện tượng được so sánh, trên cơ sở đó đánh giá được các
mặt phát triển háy kém phát triển, hiệu quả hay kém hiệu quả để tìm ra các giải
pháp quản lý hợp lý và tối ưu trong mỗi trường hợp cụ thể.
Điều kiện khi áp dụng phương pháp so sánh là:
- Phải đảm bảo sự thống nhất về nội dung kinh tế của chỉ tiêu.
- Phải đảm bảo sự thống nhất về phương pháp tính các chỉ tiêu.
- Phải đảm bảo sự thống nhất về các đơn vị tính các chỉ tiêu (Kể cả về hiện
vật, giá trị và thời gian).
- Các chỉ tiêu hay kết quả tính toán phải tương đương nhau và nội dung phản
ánh và cách xác định. Trong phân tích so sánh có thể so sánh số tuyệt đối, số tương
đối và số bình quân.
1.3.2.2. Phương pháp thay thế liên hoàn
Phương pháp thay thế liên hoàn là tiến hành lần lượt thay thế từng nhân tố
theo một trình tự nhất định. Nhân tố nào được thay thế nó sẽ xác định mức độ ảnh
hưởng của nhân tố đó đến chỉ tiêu phân tích. Còn các chỉ tiêu chưa được thay thế
giữ nguyên kỳ kế hoạch hoặc kỳ kinh doanh (gòi tắt là kỳ gốc.)
Phương pháp thay thế kiên hoàn có thể được áp dụng khi mối quan hệ cân
đối các chỉ tiêu và giữa các nhân tố, các hiện tượng kinh tế có thể biểu thị bằng một
hàm số. Thay thế liên hoàn chỉ được sử dụng để tính toán mức ảnh hưởng của các
nhân tố tác động tới cùng một chỉ tiêu phân tích. Trong phương pháp này, nhân tố
10
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
thay thế là nhân tố được tính mức ảnh hưởng, còn các nhân tố khác giữ nguyên. Lúc
đó so sánh mức chên lệch giữa cái trước nó và cái đã được thay thế sẽ tính được
mức ảnh hưởng của nhân tố được thay thế.
Trên cơ sở phân tích sự ảnh hưởng và xác định mức độ ảnh hưởng của từng
nhân tố, cần kiến nghị những giải pháp xác thực nhằm không ngừng nâng cao kết
quả hoạt động đầu tư tài chính và hoạt động khác của doanh nghiệp.
Việc xác định trình tự thay thế liên hoàn hợp lý là một yêu cầu khi sử dụng
phương pháp. Trật tự thay thế liên hoàn được quy định như sau:
+ Nhân tố số lượng thay thế trước, nhân tố chất lượng thay thế sau.
+ Sau khi đã phân biệt rõ ràng các nhân tố ảnh hưởng đến chỉ tiêu cần phân
tích ta áp dụng phương pháp thay thế liên hoàn để xác định mức ảnh hưởng của các
nhân tố đến chỉ tiêu.
Trình tự thực hiện phương pháp thay thế liên hoàn:
Bước 1: Xác định công thức: là thiết lập mối quan hệ của các nhân tố ảnh
hưởng đến chỉ tiêu phân tích qua một công thức nhất định. Công thức gồm tích số
các nhân tố ảnh hưởng đến chỉ tiêu phân tích.
Ví dụ: Doanh thu = Sản lượng tiêu thụ x Giá bán
Khi xây dựng công thức cần thực hiện theo một trình tự nhất định, từ nhân tố
sản lượng đến nhân tố chất lượng, nếu có nhiều nhân tố lượng hoặc nhiều nhân tố
chất thì sắp xếp nhân tố chủ yếu trước và nhân tố thứ yếu sau.
Bước 2: Xác định các đối tượng phân tích.
So sánh số thực hiện với số liệu gốc, chênh lệch có được đó chính là đối
tượng phân tích.
Gọi Q là chỉ tiêu cần phân tích;
Gọi a, b, c là trình tự các nhân tố ảnh hưởng đến chỉ tiêu phân tích được thể
hiện bằng phương trình: Q = a x b x c
Đặt Q1: Chỉ tiêu kỳ phân tích, Q1 = a1 x b1 x c1
Q0: Chỉ tiêu kỳ kế hoạch, Q0 = a0 x b0 x c0
11
