Bài giảng sinh học 9 thao giảng công nghệ tế bào (3)

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN

Giáo viên: Vũ Thị Nguyệt.


Tiết 32- Bài 31

CÔNG NGHỆ TẾ BÀO


Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I/KHÁI
NIỆM
CÔNG
NGHỆ
TẾ BÀO
II/ỨNG
DỤNG
CÔNG
NGHỆ
TẾ BÀO

1. Công nghệ tế bào là gì ?

2. Các công đoạn của CNTB
1. Nhân giống vô tính trong ống nghiệm
2. Chọn lọc dòng tế bào xô ma biến dị
3. Nhân bản vô tính ở động vật


Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO

I/ Khái niệm Công nghệ tế bào (CNTB)
Nghiên cứu thông tin phần I sgk , trả lời câu hỏi:
1/ Công nghệ tế bào là gì?
2/ Để nhận được mô non, cơ quan hoặc cơ thể hoàn
chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc, người ta phải
thực hiện những công việc gì?
3/ Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu
gen như dạng gốc ?


Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I/ Khái niệm Công nghệ tế bào (CNTB)
CNTB là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng phương
pháp nuôi cấy tế bào /mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể
hoàn chỉnh


Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
2/ Để nhận được mô non, cơ quan hoặc cơ thể hoàn
chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc, người ta phải
thực hiện những công việc gì?


Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I/ Khái niệm Công nghệ tế bào (CNTB)
CNTB là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng kĩ thuật
nuôi cấy tế bào /mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn
chỉnh
CNTB gồm 2 công đoạn thiết yếu
Tách

tế bào/mô
từ cơ thể gốc

Nuôi cấy

Mô sẹo

Hoocmôn Cơ quan/ cơ
sinh trưởng
thể hoàn
chỉnh


Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Tại sao cơ quan
Vì cơ
quan/cơ
thểhoàn
đó được
hoặc
cơ thể
tạo chỉnh
ra bằnglại
cách
có phân
kiểu bào
kiểu
phân
gen nguyên
giống như

dạng gốc?


Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
II/ Ứng dụng Công nghệ tế bào (CNTB)
Công
tế điểm
bào được
ứngvọng
dụng thành
công tựu
Lĩnh vực
ứngnghệ
Ưu
– Triển
Thành
ở những lĩnh vực nào ?
dụng
Nhân giống vô
tính trong ống
nghiệm (vi
nhân giống)
Chọn dòng tế
bào xô ma biến
dị
Nhân bản vô
tính ở động vật


1. NHÂN GIỐNG VÔ TÍNH TRONG ỐNG NGHIỆM

Quan sát tranh nêu quy trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ?


* Quy trình:

B1: Lấy 1 phần cơ thể thực vật ( rễ, thân, lá,..)
B2: Nuôi cấy trên môi trường dinh dưỡng
trong ống nghiệm để tạo mô sẹo

B3: Mô sẹo biệt hóa thành rễ, thân, lá
tạo cây trưởng thành.
B4: Trồng trong vườn ươm

* Ưu điểm?

B5: Trồng đại trà.


- NHÂN
NHANH
NHIỀU
GIỐNG
- BẢO TỒN
1 SỐ
NGUỒN
GEN
THỰC
VẬT
QUÝ HIẾM

Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
II/ Ứng dụng Công nghệ tế bào (CNTB)
Lĩnh vực ứng
dụng

Ưu điểm – Triển vọng

Nhân giống vô
tính trong ống
nghiệm (vi
nhân giống)

Nhân nhanh giống đáp ứng
sản xuất
Bảo tồn 1 số nguồn gen thực
vật quý hiếm

Chọn dòng tế
bào xô ma biến
dị
Nhân bản vô
tính ở động vật

Thành tựu
Nhân giống ở khoai
tây, mía, dứa, phong
lan, 1 số cây thuốc …

2. CHỌN DÒNG TẾ BÀO XÔMA CÓ BIẾN DỊ
* Quy trình:

B1: Nuôi cấy TB xôma (2n) trên môi trường nhân tạo
=> nhiều dòng biến dị có số lượng NST thay đổi và biểu
hiện cao hơn mức bình thường ( biến dị dòng xôma).
B2: Chọn lọc và phát triển các dòng TB có biến dị thành
cơ thể mới .


MÔT SỐ THÀNH TỰU CHỌN DÒNG TẾ BÀO XÔMA CÓ
BIẾN DỊ

Tạo được giống cà chua đặc ruột quả to; khoai
tây kháng bệnh; giống lúa chịu hạn, chịu nóng....
Ví dụ: Giống lúa CR203
có nhiều gen quý như
tính chống chịu rầy nâu,
tính thích ứng rộng,
năng suất ổn định và
phẩm chất gạo khá..

giống lúa CR203


Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
II/ Ứng dụng Công nghệ tế bào (CNTB)
Lĩnh vực ứng
dụng

Ưu điểm – Triển vọng

Thành tựu

Nhân giống vô
tính trong ống
nghiệm (vi
nhân giống)

Nhân nhanh giống đáp ứng
sản xuất
Giữ nguyên đặc tính cây
gốc
Dùng pp nuôi cấy mô/tế
bào để phát hiện và chọn
lọc dòng tế bào xô ma biến
dị

Khoai tây, mía,
dứa, phong lan, 1
số cây thuốc …

Chọn dòng tế
bào xô ma biến
dị
Nhân bản vô
tính ở động vật

Giống lúa CR203,

DR2 chịu nóng và
chịu khô hạn tốt


3. NHÂN BẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT

Cừu Dolly

Cừu Dolly (1997) là động vật
có vú đầu tiên được nhân bản
vô tính trên thế giới .
Cái tên Dolly bắt nguồn từ việc
nó được tạo ra từ tuyến vú của
một con cừu cái, do đó nó
được đặt theo tên của Dolly
Parton nữ ca sĩ nhạc đồng quê
nổi tiếng có bộ ngực đồ sộ


Cừu Dolly
giống cừu
A, cừu B
hay cừu C?
Vì sao?


Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
II/ Ứng dụng Công nghệ tế bào (CNTB)

Mang lại những hi vọng

trong điều
Kĩ thuật
nhântrị các bệnh
đang có rất đông người
mắc
bản
vôphải
tínhnhư
ở tiểu
đường, parkinson, khiếm
độngkhuyết
vật cóchức
ý năng miễn
dịch di truyền, ung thư máu, bạch cầu, tổn
nghĩa gì?
thương hệ thần kinh, tổn thương tủy sống...


Một số thành tựu nhân giống vô tính
Sau Dolly, Chó ( 2/1998 tại Nhật
Bản, 12/1999 tại Hàn Quốc,
3/2000 tại Thái Lan), chuột, bò,
lợn.
Nghiên cứu nhân bản vô tính tại
Việt Nam đã được thực hiện trên
các loài chuột, trâu, bò nhà, bò
tót, gấu, lợn, khỉ và sao la.

Heo nhân bản thế hệ thứ

Các nhà khoa học tại Dubai
(UAE) nhân bản vô tính một con
lạc đà cái và đặt tên cho nó là 
Injaz.

Vào tháng 8-2004 tại Ý Con ngựa nhân bản đầu
tiên bản sao của một con ngựa cái giống Haflinger
(trái) đang dạo chơi trên bãi cỏ.


Bài 31: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
II/ Ứng dụng Công nghệ tế bào (CNTB)
Lĩnh vực ứng
dụng

Ưu điểm – Triển vọng

Thành tựu

Nhân giống vô
tính trong ống
nghiệm (vi
nhân giống)

Nhân nhanh giống đáp ứng
sản xuất
Giữ nguyên đặc tính cây gốc

Khoai tây, mía,
dứa, phong lan, 1 số

cây thuốc …

Chọn dòng tế
bào xô ma biến
dị

Dùng pp nuôi cấy mô/tế bào
để phát hiện và chọn lọc dòng
tế bào xô ma biến dị

Giống lúa CR203,
DR2 chịu nóng và
chịu khô hạn tốt

Nhân bản vô
tính ở động vật

Nhân nhanh nguồn gen ĐV
quý hiếm sắp tuyệt chủng.
Tạo ra các cơ quan nội tạng
ĐV đã chuyển gen người…

Cừu, bò, cá
trạch, …