Bài giảng sinh học 9 thao giảng công nghệ tế bào (5)

CHƯƠNG VI
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Bài 31. CÔNG NGHỆ TẾ BÀO


Một số thành tựu ứng dụng
của công nghệ tế bào
Nhân
giống vô
tính chuối
và phong
lan bằng
phương
pháp nuôi
cấy mô

Nhân
giống
vô tính
cừu và
chó


I – KHÁI NIỆM CÔNG NGHỆ TẾ BÀO:
Nghiên cứu thông tin , thảo luận nhóm 5 phút
hoàn thành lệnh vào phiếu học tập
Phiếu học tập :

Câu hỏi lệnh

Công nghệ tế bào là gì ?
Để nhận được mô non, cơ quan hoặc
cơ thể hoàn chỉnh hoàn toàn giống với
cơ thể gốc người ta phải thực hiện
những công việc gì ?
Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn
chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc ?

Trả lời


Câu hỏi lệnh

Trả lời
Công nghệ TB là ngành kó thuật
Công nghệ tế bào là gì ?
về qui trình ứng dụng PP nuôi
cấy TB hoặc mô để tạo ra cơ
quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
Để nhận được mô non, cơ quan * Tách TB từ cơ thể rồi nuôi
cấy trên môi trường dinh dưỡng
hoặc cơ thể hoàn chỉnh hoàn
toàn giống với cơ thể gốc người nhân tạo → mô non (mô sẹo).
ta phải thực hiện những công
* Dùng hoocmôn sinh trưởng
kích thích mô sẹo phân hoá
việc gì ?
thành cơ quan hay cơ thể hoàn
chỉnh
Vì ở cơ thể hoàn chỉnh được sinh

Tại sao cơ quan hoặc cơ thể
hoàn chỉnh lại có kiểu gen như ra từ 1 TB của dạng gốc có bộ
gen nằm trong nhân TB và được
dạng gốc ?
sao chép lại .


I – KHÁI NIỆM CÔNG NGHỆ TẾ BÀO:
- Công nghệ tế bào : là ngành kó thuật về qui trình
ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô
để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh
- Công nghệ tế bào gồm 2 công đoạn:
+ Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi
cấy để tạo mô sẹo.
+ Kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan
hoặc cơ thể hoàn chỉnh .


II – ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO:
1. Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi
nhân giống ) ở cây trồng :

Quan sát hình 31 nghiên cứu thông tin mục

1/II SGK trả lời câu hỏi :
+ Trình bày quy trình nhân giống vô tính trong
ống nghiệm ở cây trồng trên đối tượng cây
mía ?
+ Nêu những ưu điểm và triển vọng của
phương pháp này ?

Sơ đồ nhân giống mía bằng nuôi cấy mô :

Cây con tạo
thành từ mô sẹo

Cây tạo thành từ nuôi cấy mô
được trồng trên đồng ruộng


+ Quy trình nhân giống vô tính trong
ống nghiệm ở cây trồng :

* Tách mô phân sinh (từ đỉnh sinh
trưởng hoặc từ các tế bào lá
non) rồi nuôi cấy trên môi
trường dinh dưỡng đặc trong
ống nghiệm -> tạo ra các mô
sẹo

* Dùng hoocmôn sinh trưởng
phù hợp để kích thích mô sẹo
phân hóa thành cây con hoàn
chỉnh
* Các cây non chuyển sang
trồng trong các bầu trong
vườn ươm có mái che trước
khi trồng từ đồng ruộng

Cây con tạo
thành từ mô sẹo


+Những ưu điểm và triển vọng của phương
pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm :
- Là phương pháp có hiệu quả để tăng nhanh số
lượng cá thể , đáp ứng yêu cầu của sản xuất .
- Bảo tồn nguồn gen thực vật q hiếm có nguy cơ
tuyệt chủng . ( sâm ngọc linh )


Nước ta đã nhân giống vô tính trong ống
nghiệm thành công đối với : khoai tây , mía .
dứa một số phong lan ,…


2. Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn
giống cây trồng
3. Nhân bản vô tính ở động vật
Trao đổi nhóm
Nhóm I : nghiên cứu thông
tin mục 2/II SGK hoàn
thành nội dung sau :

Nhóm II : Nghiên cứu
thông tin mục 3/II SGK và
cho biết :

1. Người ta đã áp dụng

phương pháp nuôi cấy tế bào
và mô trong chọn giống cây
trồng như thế nào ?

1. Nêu một số thành tựu
của Thế giới và ở Viêt
Nam về nhân bản vô tính ở
động vật ?

2. Nêu phương pháp tạo
giống lúa DR2

2. Nhân bản vô tính ở động
vật có ý nghóa gì trong thực
tế đời sống ?


Nhóm I trả lời :
1. Người ta đã áp dụng phương pháp nuôi cấy tế
bào và mô trong chọn giống cây trồng như thế
nào ?
Phát hiện , chọn lọc dòng tế bào xôma biến bò
2. Phương pháp tạo để tạo giống lúa DR2 ?
Chọn dòng tế bào chòu nóng và khô từ các tế bào
phôi giống lúa CR203 rồi nuôi cấy tế bào tạo
giống lúa DR2 có năng suất và độ thuần chủng
cao , chòu nóng và khô hạn tốt


Nhóm II trả lời :

1. Một số thành tựu của Thế giới và ở Viêt Nam về
nhân bản vô tính ở động vật ?
- Thế giới : Nhân
bản thành công
trên cừu Đôli , bò ,
chó , ngựa , khỉ và
một số loài động vật
khác .
- Ở Việt Nam :
nhân bản
thành công
trên cá trạch


2. Nhân bản vô tính ở động vật có ý nghóa gì
trong thực tế đời sống ?
-Nhân nhanh nguồn gen động vật quý hiếm
có nguy cơ tuyệt duyệt
- Tạo cơ quan nội tạng động vật từ các tế bào
động vật đã được chuyển gen người , chủ
động cung cấp các cơ quan thay thế cho các
bệnh nhân có cơ quan bò hỏng tương ứng .


Quy trỡnh nhaõn baỷn voõ tớnh ụỷ cửứu ẹoõli


? So sánh những điểm giống và khác nhau giữa “nhân
giống vô tính ở cây trồng” và “ nhân bản vô tính ở

* Giống

động vật”

Tách tế bào sinh dưỡng , dùng phương pháp nuôi cấy
tạo mô sẹo , kích thích mô sẹo phát triển thành cơ quan
hoặc cơ thể hoàn chỉnh
* Khác :
Nhân giống vô tính
ở cây trồng
Mônon ( mô sẹo ) được
nuôi cấy trong ống nghiệm
chứa môi trường dinh
dưỡng nhân tạo

Nhân bản vô tính
ở động vật
Mônon ( mô sẹo )phải
được nuôi dưỡng từ trong
tử cung của 1 con vật
dùng làm mẹ


II – ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO:


Công nghệ tế bào được ứng dụng trong vi
nhân giống hay nhân bản vô tính hoặc trong
chọn dòng tế bào xôma biến dò để tạo ra
giống cây trồng mới.

Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:
1. Công nghệ TB gồm những công đoạn thiết yếu nào?
a. Tách TB hoặc mô từ cơ thể rồi nuôi cấy trên MT dinh dưỡng
nhân tạo để tạo ra các mô, cơ quan, cơ thể.
b. Dùng hoocmôn sinh trưởng để kích thích mô sẹo phân hoá
thành cơ quan hay cơ thể hoàn chỉnh.
c. Tách và nuôi cấy mô non trong ĐK dinh dưỡng tối ưu.
d. Cả a và b.
2. Những ứng dụng của công nghệ TB là gì?
a. Nhân giống vô tính cây trồng trong ống nghiệm.
b. Ứng dụng nuôi cấy TB và mô trong chọn giống cây trồng.
c. Nhân bản vô tính ở ĐV.
d. Cả a, b và c đúng.


Đáp án : 1 d
2d
Bài tập về nhà
+ Trả lời câu hỏi 1,2 Trang 91 SGK
+ Đọc mục “em có biết” ?
+ Xem trước bài “ công nghệ gen”