Bài giảng sinh học 9 thao giảng công nghệ tế bào (6)

Chương VI Ứng dụng di truyền học

…………………………………………


H 27.4. Các giai đoạn nhân giống vô tính trong ống nghiệm


I. Khái niệm công nghệ tế bào
Công nghệ tế bào là gì ?
Tại sao cơ quan hoặc cơ thể
hoàn
chỉnh
lại có
Để nhận
được
môkiểu
non,gen
cơ như
quan
dạng
gốcthể
? hoàn chỉnh hoàn toàn
hoặc cơ
giống với cơ thể gốc, người ta
phải thực hiện những công việc
gì?

Vì cơ quan hoặc cơ thể mới
đó được sinh ra từ 1 tế bào

dạng gốc có bộ gen nằm
trong nhân tế bào và được
sao chép.
Nhân giống vô tính trong ống nghiệm

1. Khái niệm :
Công nghệ tế bào là ngành kỹ
thuật về quy trình ứng dụng
phương pháp nuôi cấy tế bào
hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc
cơ thể hoàn chỉnh.
2. Các công đoạn : gồm 2 công
đoạn thiết yếu :
- Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể
rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo
- Dùng hoocmon sinh trưởng kích
thích mô sẹo phân hóa thành cơ
quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.


Hãy cho biết thành tựu
công nghệ tế bào trong
sản xuất

- Nhân giống vô tính ở cây trồng
- Nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống trồng.
- Nhân bản vô tính ở động vật.


I. Khái niệm công nghệ tế bào

II. Ứng dụng công nghệ tế bào
1. Nhân giống vô tính trong
ống nghiệm (vi nhân giống) ở
cây trồng


Sơ đồ nhân giống mía bằng nuôi cấy mô
(viện di truyền nông nghiệp)

Lá non
được nuôi
cấy trên
môi trường
dinh
dưỡng đặc

Mô sẹo
được tạo
thành sau
10 ngày
nuôi cấy

Cây con
được tạo
thành từ
mô sẹo

Cây con
hoàn
chỉnh

Nhà
lưới để
ươm
cây con

Cây tạo
thành từ
nuôi cấy mô
được trồng
trên đồng
ruộng

Quan sát hình 31, nghiên cứu thông tin mục 1/II/SGK/ 89, 90
trình bày:
1/ Qui trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng
trên đối tượng cây mía?
2/ Ưu điểm và triển vọng của phương pháp này ?Lấy ví dụ?


1/ Qui trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng
trên đối tượng cây mía?

Lá non
được nuôi
cấy trên
môi trường
dinh
dưỡng đặc

Mô sẹo
được tạo
thành sau
10 ngày
nuôi cấy

Tế bào gốc

Cây con hoàn chỉnh

Cây con
được tạo
thành từ
mô sẹo

Cây con
hoàn
chỉnh

Mô sẹo

Cây con nuôi trong
nhà lưới

Nhà lưới
để ươm
cây con

Cây tạo thành
từ nuôi cấy mô

được trồng
trên đồng
ruộng

Cây con

Cây con trồng trên
đồng ruộng


Nêu ưu điểm và triển vọng
phương pháp nhân giống vô
tính trong ống nghiệm ở cây
trồng ?

I. Khái niệm công nghệ tế bào
II. Ứng dụng công nghệ tế bào
1. Nhân giống vô tính trong
ống nghiệm (vi nhân giống) ở
cây trồng
- Ưu điểm :
+ Tăng nhanh số lượng cây
trồng.
+ Rút ngắn thời gian tạo cây
con.
+ Bảo tồn một số nguồn gen
thực vật quí hiếm.


Một số thành

tựu nhân
giống vô tính
trong ống
nghiệm (vi
nhân giống )
ở cây trồng.


Ví dụưu
Nêu
: Hoa
điểm
phong
và triển
lan hiện
vọngnay
phương
rất
đẹp vàpháp
giá thành
nhânrẻ
giống vô
tính trong ống nghiệm ở cây
trồng ?

I. Khái niệm công nghệ tế bào
II. Ứng dụng công nghệ tế bào
1. Nhân giống vô tính trong ống
nghiệm (vi nhân giống) ở cây
trồng

- Ưu điểm :
+ Tăng nhanh số lượng cây trồng.
+ Rút ngắn thời gian tạo cây con.
+ Bảo tồn một số nguồn gen
thực vật quí hiếm.
- Thành tựu : nhân giống ở cây
khoai tây, mía, hoa phong lan, cây
gỗ quí…

Khu vực nuôi cấy cây trồng


Tại sao trong nhân giống vô
tính ở thực vật, người ta không
tách tế bào già hay mô đã già ?

Nếu dùng các tế bào đã qua phân hóa hoặc đã già thì khi nuôi cấy
phải qua khâu phản phân hóa, chúng mới có thể phân bào và tái
sinh thành cơ thể hoàn chỉnh → tốn thời gian, hóa chất, kinh phí.
Trong trường hợp cần thiết, người ta mới sử dụng tế bào đã phân
hóa để duy trì các nguồn gen quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng


I – Khái niệm công nghệ tế bào
II - Ứng dụng cơng nghệ tế bào.
1) Nhân giống vơ tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.

2. Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng.

Đọc thông tin sgk, trả lời các câu hỏi sau :

- Giống lúa mới cấp quốc gia DR2 có đặc tính gì ?
- Người ta đã làm như thế nào để tạo ra giống lúa DR2 ?
- Giống lúa mới DR2 có năng suất và độ thuần chủng cao, chòu nóng
và khô hạn tốt.
- Chọn lọc được dòng tế bào xôma chòu nóng và khô từ tế bào phôi
của giống lúa CR203.
- Dùng phương pháp nuôi cấy tế bào để tạo ra giống lúa mới DR2 có
năng suất và độ thuần chủng cao, chòu nóng và khô hạn tốt.


I. Khái niệm công nghệ tế bào

II. Ứng dụng công nghệ tế bào
1. Nhân giống vô tính trong ống
nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng
2. Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô
trong chọn giống cây trồng
- Tạo giống cây trồng mới bằng cách
chọn dòng tế bào xôma biến dị.
- VD : SGK
3. Nhân bản vô tính ở động vật

Nhân giống hoa đồng
Tạo
giống
cây trồng
ở cây
Thanh
Long
tiền

bằng
nuôi
cấy
mô


Q trình nhân giống của cừu Đơli
Cõu c¸i mỈt
®en cho TÕ
bµo trøng

Cõu c¸i l«ng
tr¾ng cã
chưa t¸ch tÕ
bµo tun vó
nu«i trong
m«i tr­êng
nghÌo dinh
d­ìng
Cừu Đôli

Hót bá nh©n
no·n bµo
Cho hai tÕ bµo
tiÕp xóc
råi xung
®iƯn rung hỵp
Ph«i ë
giai ®o¹n
1 tÕ bµo ( 2n)

Ph«i 6 ngµy

Đưa phôi vào
dạ con của
cừu mặt đen


Phương pháp nhân bản vô tính ở động
vật là gì?

Nhân bản vô tính ở động vật là phương pháp nhân
giống bằng cách chuyển nhân của một tế bào sinh
dưỡng vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân rồi
kích thích phát triển thành một phôi, từ đó làm cho
phôi phát triển thành một cơ thể mới. Cơ thể mới
này chỉ chứa một bộ NST 2n của cơ thể “mẹ”.


Thế giới: Nhân bản
thành công trên cừu
Dolly, Hươu sao, lợn
(Mỹ), ngựa (Italy),
dê (Trung quốc) đã
đẻ sinh đôi.....

Việt Nam: Nhân bản
thành công trên Cá trạch


ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC

Một
bổ
sung
về cừu
Dolly
BÀIsố31thơng tin
CÔ
NG
NGHỆ
TẾ BÀ
O
I – Khái niệm công nghệ tế bào Dolly là con cừu cái sinh ra từ kĩ
CHƯƠNG VI

thuật từ 1 tế bào trưởng thành
Nó có 3 bà mẹ
- Mẹ cho gen

- Công nghệ tế bào là
ngành kó thuật về quy trình- Mẹ cho nỗn
Cơng nghệ tế bào
là gì?
ứng dụng phương pháp nuô-i Mẹ mang thai
cấy tế bào hoặc mô để tạo
- Dolly ra đời sau nhiều năm nghiên
ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn
cứu, ít nhất là 277 thử nghiệm
chỉnh.
chuyển
nhân tế bào được 29 phơi

( 12 % thành cơng). Nó giống hệt
hình dáng đến tính cách của cừu mẹ
cho gen
- Tháng 3/1998 nặng 45 kg
- Tháng 2/2003 Dolly chết do chững
viêm khớp và sưng phổi nặng


Nhân bản vô tính
thành công ở
động vật có ý
nghĩa như thế
nào?

I. Khái niệm công nghệ tế bào
II. Ứng dụng công nghệ tế bào
1. Nhân giống vô tính trong ống nghiệm
(vi nhân giống) ở cây trồng
2. Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong
chọn giống cây trồng

3. Nhân bản vô tính ở động vật
-Ý nghĩa :
+ Nhân nhanh nguồn gen động vật
quí hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng
+ Tạo cơ quan nội tạng của động
vật đã được chuyển gen người để
chủ động cung cấp cơ quan thay thế
cho các bệnh nhân bị hỏng cơ quan
tương ứng.

Công nghệ tế bào là gì ?
A
B
C
D
X

Ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng pp nuôi cấy tế
bào hoặc mô
Để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh
Ngành kĩ thuật tách tế bào hoặc mô
A và B đúng


Điền vào chỗ chấm (….) các
từ còn thiếu trong câu sau
đây:

Để tạo ra cơ quan (hoặc cơ thể) hoàn chỉnh,
Tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi
người ta tách………………….
Mô sẹo
nuôi cấy để tạo ……………,
dùng hoocmôn
sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hóa
Cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
thành………….

Bằng kiến thức đã học, hãy hoàn chỉnh sơ đồ sao cho đúng
với qui trình nhân giống vô tính ở thực vật:
Cây con nuôi trong
nhà lưới (1)

Mô sẹo (2)

Cây con hoàn chỉnh(4)

Tế bào gốc (5)

Cây con trồng trên
đồng ruộng (3)

Cây con
(6)


- Học bài theo nội dung ghi.
- Trả lời 2 câu hỏi SGK
- Chuẩn bị bài mới :
Công nghệ gen.