Giáo án nghề điện phổ thông

Giáo án số 5
Ngày soạn:.......................
Nghề Điện dân dụng
Chơng 1: Đo Lờng Điện
Bài 5: thực hành: đo công suất và điện năng
I. Mục tiêu:
Sau bài dạy giáo viên cần làm cho học sinh:
- Đo đợc công suất gián tiếp qua đo dòng điện và điện áp .
- Đo đợc công suất trực tiếp bằng oát kế.
- Kiểm tra và hiệu chỉnh đợc công tơ điện.
II. Chuẩn bị
- Vôn kế điện từ 300v, ampe kế điện từ 1A, oát kế, công tơ một pha.
- 3 bóng đèn 220v-60W, 1 công tắc 5A.
- Phụ tải để đo điện năng tiêu thụ cuả mạch điện ( công suất khoảng 800-1000W).
- Kìm, tua vít, bút thử điện, dây dẫn.
- Đồng hồ bấm dây.
III. Nội dung và trình tự thực hành
Giới thiệu mục tiêu và yêu cầu của bài thực hành:
- Giáo viên nêu mục tiêu bài thực hành.
- Giáo viên cho học sinh tự đọc bà, sau đó trả lời một số câu hỏi về nội quy thực
hành.
- Nêu yêu cầu đánh giá kết quả thực hành của học sinh.
Nội dung Phơng pháp
Hoạt động 1: Đo công suất bằng vôn kế và
ampe kế.
- Mắc mạch điện thực hành theo sơ đồ
hình trên.
- Mắc mạch điện thực hành theo sơ đồ.
Đóng công tắc K, đọc và ghi giá trị ampe
kế và vôn kế rồi tính công suất P = UI, kết
quả thu đợc ghi vaog bảng Hình 5-1.

- Cắt công tắc K, tháo bớt 1 bóng đèn rồi
đóng công tắc K, đọc giá trị ampe kế và
vôn kế rồi tính công suất P = UI, kết quả
thu đợc ghi vaog bảng Hình 5-1.
- Cắt công tắc K, tháo bớt 1 bóng đèn nữa
rồi đóng công tắc K, đọc giá trị ampe kế và
Gv hớng dẫn HS quan sát mạch điẹn thực
hành:
+ GV: Mạch điện gồm những phần tử nào?
kể tên các phần tử đó.
+ Các phần tử đợc nối với nhau nh thế nào?
Hỏi? Tính công suất của mạch điện đó?
- Từ công thức tính công suất mạch điện,
giáo viên hớng dẫn học sinh cách đo gián
tiếp công suất trong mạch điện xoay chiều
thuần tuý điện trở bằng vôn kế và ampe kế
theo sơ đồ mạch điện nh hình vẽ.
GV hớng dẫn HS làm theo trình tự sau:
V
A
X
X
X
~ 220 V
K
vôn kế rồi tính công suất P = UI, kết quả
thu đợc ghi vaog bảng Hình 5-1.
Hoạt động 2: Tìm hiểu oát kế
a. Cấu tạo oát kế:
- Phần tĩnh: Là cuộn dây có tiết diện

lớnmắc nối tiếp với mạch cần đo, gọi là
cuộn dòng điện
- Phần động: là cuộn dây có tiết diện nhỏ
mắc song song với mạch cần đo, gọi là
cuộn điện áp.
Ngoài ra, còn có lò xo phản, kim, bộ phận
cản dịu.
b. Nguyên lý làm việc
Theo sơ đồ: qua cuộn dòng điện có dòng
điện tải, và qua cuộn điện áp có có dòng
điện i
v
tỉ lệ với điện áp u. Mô men quay do
tác động của từ trờng do 2 dòng điện sinh
ra tỉ lệ với u.i là công suất cần đo.
Hoạt động 3: Đo công suất của mạch điện
bằng oát kế.
- Mắc mạch điện thực hành theo sơ đồ hình
5-2.
GV giảng giải để HS hiểu rằng, đo công
suất của mạch điện có thể sử dụng vôn kế
và ampe kế, nhng thuận tiện hơn cả là dùng
oát kế.
GV chia lớp thành các nhóm thực hành (4
-5HS)
- Các nhóm nhận thiết bị dụng cụ thực
hành.
- GV hớng dẫn HS tìm hiểu cấu tạo của oát
kế.
+ Đọc và giải thích các ký hiệu đợc ghi

trên mặt đồng hồ.
+ Xác định các đầu nối của oát kế.
GV lu ý cho HS: Oát kế điện động có cực
tính của cuộn dòng điện và cuộn điện áp.
Khi nối đúng cực tính nghĩa là nối nh hình
5 -2, oát kế sẽ chỉ thuận. Nếu oát kế chỉ
ngợc cần tráo đầu dây của cuộn dòng điện
hoặc cuộn điện áp.
- GV hớng dẫn HS thực hành theo quy
trình kết quả ghi vào bảng 5-2.
- Đọc giá trị đo đợc trên oát kế và so sánh
với giá ttrị tính đợc ở hoạt động 1.
Lu ý: Cũng nh oát kế điện động, công tơ
kiểu cảm ứng cũng có cực tính. Nếu đĩa

I
*

Tải
U
I
V

*

I
*

Tải
U

I
V

*
Hoạt động 4: Kiểm tra công tơ điện.
Kiểm tra công tơ điện.
Kiểm tra hằng số công tơ.
Kiểm tra hiện tợng tự quay của công tơ.
Kết quả Cách khắc phục
Kết quả đo và tính
nhỏ hơn hằng số
cho trên mặt đồng
hồ
Kết quả đo và tính
lớn hơn hằng số
cho trên mặt đồng
hồ
Hoạt động 5: Đo điện năng tiêu thụ.
+ Bớc 1: Nối mạch điện thực hành theo sơ
đồ hình 5-4
nhôm quay ngợc chứng tỏ cực tính của
cuộn dòng điện hoặc cuộn điện áp sai, cần
tráo lại một trong 2 cuộn dây.
- GV hớng dẫn HS cách kiểm tra hiện tợng
tự quay của công tơ.
- Các nhóm báo cáo kết quả.
- GV kiểm tra lại và giải thích nguyên
nhân của hiện tợng tự quay trên.
Hỏi: Hãy giải thích ý nghĩa của số liệu kỹ
thuật ghi trên mặt công tơ: 60 vòng/KWh.

Trên mặt công tơ ngời ta cho hằng số công
tơ là: 1kWh = 60 vòng đó là số vòng quay
của đĩa ứng với điện năng tiêu thụ 1kWh
- Dùng đồng hồ bấm dây để đếm số vòng
quay của đĩa trong khoảng thời gian. Từ số
vòng quay của đĩa sẽ tính đợc hằng số
công tơ. Kết quả đo và tính đợc ghi vào
bảng 5-3.
GV cần lu ý HS: Trong thực tế việc chỉnh
định công tơ là trách nhiệm của cơ quan
phân phối điện. Nhng các em phải biết.
- GV hớng dẫn HS trình tự tiến hành thực
hành.
- Lu ý HS về phụ tải của nội dung thực
hành. Cần có công suất đủ lớn để cho công
tơ quay trong thời gian cho phép.
- GV hỏi HS còn thắc mắc nào cần giải
đáp.
- Hớng dẫn HS thực hành bớc 1.
Hỏi? Hãy nêu tên các phần tử của mạch
điện.
GV tạm dừng hoạt động thực hành cảu HS
trong vài phút để trả lời câu hỏi. Mục đích
của câu hỏi này là để HS xác định các phần
tử của sơ đồ mạch điện, trong đó nhấn
mạnh một lần nữa về phụ tải.
- GV hớng dẫn HS thực hành bớc 2.
HS tính, so sánh và báo cáo kết quả với
KWh
A

K
U ~
V
X
- Bớc 2: Đo điện năng tiêu thụ của mạch
điệ.
Các nhiệm vụ thực hành gồm:
- Đọc và ghi chỉ số công tơ trớc khi đo.
- Quan sát hiện tợng làm việc của công tơ.
- Ghi chỉ số công tơ sau khi đo 30 phút vào
bảng 5-4.
- Tính điện năng tiêu thụ của tải.
GV yêu cầu HS ghi kết quả vào bảng 5-4
GV.
GV yêu cầu HS nêu nguyên nhân và cách
khắc phục vào bảng sau:
IV. Tổng kết, đánh giá.
- HS tự đánh giá và đánh giá chéo kết quả thực hành theo các tiêu chí sau:
1. Công việc chuẩn bị.
2. Thực hiện thực hành theo đúng quy trình.
3. ý thức thực hiện an toàn lao động.
4. ý thức thực hiện giữ gìn vệ sinh môi trờng.
5. Kết quả thực hành:
- Kết quả đo công suất.
- Kết quả đo điện năng tiêu thụ.
GV tổng kết và nhận xét giờ học thực hành.
Câu hỏi.
1. Hãy cho biết cách đo công suất trong mạch điện.
2. Trình bày nguyên lý hoạt động của công tơ điện.
3. Cách kiểm tra hiện tợng tự quay của công tơ điện nh thế nào?

4. Nêu cách xác định hằng số công tơ điện và hiệu chỉnh hằng số công tơ điện.
Phiếu báo cáo thực hành
KWh
Bài đo công suất và đo điện năng
Họ và tên: ...................................................................lớp...............................
Bảng 5-1. Đo công suất bằng vôn kế và ampe kế
Trình tự thí nghiệm U(V) I(A) P=U.I(W)
Lần 1
Lần 2
Lần 3
Bảng 5-2. Đo công suất bằng oát kế
Trình tự thí nghiệm Kết quả đo (W)
Lần 1
Lần 2
Lần 3
Bảng 5-2. Kiểm tra hằng số công tơ
Trình tự U(V) I(A) P=U.I(W) Số vòng
quay trong 1
phút (N)
Hằng số
công tơ
Đóng công
tắc K
C=
tP
N
.
Bảng 5-4. Đo điện năn tiêu thụ
Chỉ số công tơ trớc
khi đo

Chỉ số công tơ sau
khi đo
Số vòng quay Điện năng tiêu thụ