nghiên cứu tổn thương dị sản và loạn sản trong ung thư biểu mô dạ dày

Đặng Trần Tiến

nghiên cứu tổn thương dị sản và
loạn sản trong ung thư biểu mô dạ dày

Báo cáo Thuộc đề tài:

Nghiên cứu mối liên quan giữa tổn thương trong và ngoài
vùng ung thư biểu mô dạ dày

Người hướng dẫn khoa học:

GS.TS. Nguyễn Vượng
12/06/16 04:47

1


đặt vấn đề
Hàng năm trên thế giới có khoảng trên 7 triệu người mắc UT,
ung thư dạ dày (UTDD) là một trong những loại hay gặp nhất.
Châu á có tỷ lệ cao nhất là Nhật Bản, Trung Quốc.
ở Việt Nam, UTDD đứng thứ hai sau ung thư phổi đối với nam,
sau ung thư vú ở nữ.
UTBMDD có mối liên quan chặt chẽ với DSR và LS
DSR là điều kiện tiền UT, LS dạ dày là một tổn thuơng tiền UT

12/06/16 04:47

2

đặt vấn đề
Có nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về
lâm sàng, nội soi, hình thái MBH, UTBM d dy
Hiện ít công trình nghiên cứu tìm hiểu các tổn thương dị
sản, loạn sản và về hình thái học của UTBM d dy

12/06/16 04:47

3


Mục tiêu nghiên cứu



Xác định hình thái học của ung thư biểu mô dạ dày



Tìm hiểu các tổn thương dị sản, loạn sản trong ung thư
biểu mô dạ dày.

12/06/16 04:47

4


nguyên nhân

* Yếu tố cá nhân:
* Tuổi và giới: > 40 tuổi, nguy cơ tăng dần ở tuổi 60-70
* Yếu tố di truyền:

liên quan đến chủng tộc

* Yếu tố môi trường, chế độ ăn
* Nghiện thuốc lá nặng mắc t2 - 6 lần
* Yếu tố vật chủ:

Viêm dạ dày mạn tính teo, polýp u tuyến, dạ dày sau cắt

đoạn, loét dạ dày mạn tính lâu năm

* HP: HP liên quan chặt chẽ với UTDD

12/06/16 04:47

5


giải phẫu bệnh UTDD.

1. Vị trí.
2. Kích thước.
3. Giải phẫu bệnh đại thể:

Có nhiều cách phân

loại, nhưng hiện nay dựa vào:

- Phân loại theo Hội nghiên
cứu ung thư Nhật Bản (1988 )

12/06/16 04:47

6


gi¶i phÉu bÖnh UTDD.

4. M« bÖnh häc cña UTDD
* Ph©n lo¹i cña Lauren (1965 )
* Ung th­ biÓu m« týp ruét
* Ung th­ biÓu m« týp lan to¶
* Ung th­ biÓu m« týp hçn hîp

12/06/16 04:47

7


* Ph©n lo¹i m« học ung thư biểu m« của WHO (1977 )
1). Ung th­ biÓu m«.
+ Ung th­ biÓu m« tuyÕn, gåm
- Ung th­ biÓu m« tuyÕn nhó
BH cao
- Ung th­ biÓu m« tuyÕn èng
BH võa
- Ung th­ biÓu m« tuyÕn nhµy

Ýt BH
- Ung th­ biÓu m« tÕ bµo nhÉn.
+ Ung th­ biÓu m« kh«ng biÖt ho¸
+ Ung th­ biÓu m« tuyÕn v¶y
+ Ung th­ biÓu m« tÕ bµo v¶y
+ Ung th­ kh«ng xÕp lo¹i
2). Carcinoide
3). Ung th­ kh«ng biÓu m«
+ U cña m« lym pho
+ Ung th­ c¬ tr¬n
12/06/16 04:47

8


Ph©n lo¹i m« học ung thư biểu m« của WHO ( 2000 )
Ung th­ biÓu m« tuyến
+ Týp ruột
+ Týp lan toả
+ Ung thư biểu m« tuyến nhó
+ Ung thư biểu m« tuyến nhày
+ Ung th­ biÓu m« tÕ bµo nhÉn.
+ Ung th­ biÓu m« tuyÕn v¶y
+ Ung th­ biÓu m« tÕ bµo v¶y
+ Ung thư Biểu m« tế bào nhỏ
+ Ung th­ biÓu m« kh«ng biÖt ho¸
+ Ung th­ hắc tố
+ C¸c lo¹i kh¸c
Carcinoide
12/06/16 04:47

9


*

Phân loại dị sản ruột.

Theo Jass và Felipe đã chia dị sản thành 3 týp, dựa
vào lượng chất nhày của tế bào trụ:
- Týp I: Dị sản ruột hoàn toàn giống ruột non bình
thường. Biểu mô gồm tế bào hấp thu,
Tế bào hình đài chế tiết sialomucin.
- Týp II: Dị sản ruột không hoàn toàn,
Tế bào hình đài nhưng không có tế bào paneth, ít
hoặc không có tế bào hấp phụ.

12/06/16 04:47

10


Ph©n lo¹i dÞ s¶n ruét.

TÕ bµo trung gian: TiÕt chÊt nhµy trung tÝnh hoÆc
sialomucin axit, tÕ bµo h×nh ®µi tiÕt sialomucin.
- Týp III: DÞ s¶n ruét kh«ng hoµn toµn
Theo Owen chia DSR lµm 2 lo¹i:
- DSR ruét hoµn toµn
- DSR kh«ng hoµn toµn, phô thuéc sè l­îng biÓu m« trô

d¹ dµy ®­îc thay thÕ hoµn toµn hoÆc kh«ng hoµn toµn
b»ng tÕ bµo h×nh ®µi vµ tÕ bµo hÊp thu ruét.

12/06/16 04:47

11


Phân loại loạn sản.

Hiệp hội chuyên môn của Tổ chức y tế thế giới chia loạn
sản làm 3 mức độ:
-Loạn sản nhẹ: Tế bào không biệt hoá ít, tiết nhày ưa
kiềm, nhân tương đối đồng dạng, thon dài sát màng đáy, tỷ lệ
nhân trên bào tương tăng nhẹ.
- Loạn sản vừa: Tế bào biểu mô mất tính biệt hoá, nhân
tròn hơn, tỷ lệ nhân trên nguyên sinh chất tăng, chỉ số nhân
chia tăng, cấu trúc tuyến không còn giống bình thường.

12/06/16 04:47

12


Phân loại loạn sản.

-Loạn sản nặng: Tế bào và tuyến có biến đổi không
điển hình, đa hình thái tế bào và nhân, nhiều nhân chia
và nhân chia không điển hình.
Hiện nay nhiều tác giả lưu ý loạn sản nhóm III bởi

khả năng chuyển thành ác tính cao
-Loạn sản thường liên quan chặt chẽ với ung thư týp
ruột và được coi là khả năng báo trước cho một tiền ung
thư týp ruột

12/06/16 04:47

13


II. đối tượng & phương pháp nghiên cứu
2.1. Đối tượng nghiên cứu:


Các bệnh nhân được chẩn đoán là UTDD bng LS, NS, ST
ri c phẫu thuật cắt dạ dày



Thời gian từ 18/12/2006 đến 30/7/2009 (30 tháng).

Số lượng: 150 mẫu
Tiêu chuẩn chọn mẫu


Các bệnh phẩm sau mổ UTDD, gửi lên Khoa GPB, BVE để chẩn đoán



MBH sau mổ xác định là UTBMDD.

14
12/06/16 04:47


II. đối tượng & phương pháp nghiên cứu
2.1. Phương pháp quan sát mô tả, tiến cứu
Thiết kế nghiên cứu
Các bệnh phẩm được cố định formol 10%,
Nhận định tổn thương đại thể,
làm theo quy trình thng quy, đọc dưới kính hiển vi
Phân týp MBH ung thư dạ dày.
chụp ảnh vi tn thng in hỡnh
Xác định tổn thương DSR, LS
Các thông tin bệnh học lâm sàng
Tuổi, giới

12/06/16 04:47

15


II. đối tượng & phương pháp nghiên cứu
2.2. Phương pháp nghiên cứu dạ dày bị cắt
Nghiên cứu hình thái đại thể
+ Xác định vị trí khối u: Theo hội nghiên cứu UTDD Nhật Bản

12/06/16 04:47

Hình. Định khu khối u dạ dày (hinhdaday.jpg)

16


đối tượng & phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu MBH
* Kỹ thuật cố định
* Kỹ thuật pha bệnh phẩm
* Kỹ thuật làm tiêu bản
- Các tiêu chuẩn để phân loại theo WHO và Lauren
Xác định mức độ biệt hoá ung thư biểu mô tuyến.

12/06/16 04:47

17


III. kÕt qu¶ & bµn luËn
3.1. VÒ tuæi, giíi, nhãm m¸u
28%

24%
30%
20%

18%
8%
0%

10%
0%

22%

<40

41-60

Nam

>60

N÷

Ph©n bè bÖnh nh©n theo tuæi, giíi
12/06/16 04:47

18


So sánh tuổi trung bình của bệnh nhân UTDD theo
một số tác giả trong và ngoài nước
Tên tác giả

Tuổi trung bình

Trần Ngọc ánh

55

Ngô Quang Dương

50,3

Phạm Duy Hiển

51,13

Nguyễn Văn Hiếu

50-60

Huỳnh Kim Thôi

57,2

Đỗ Đức Vân

52

Phạm Gia Vân

63

Sandler

65

Campbell. F, Bogomoletz W.V

60

Đặng Trần Tiến

55,6

- Bệnh có xu hướng tăng dần theo tuổi, chưa có sự khác biệt (p > 0,05).
- Tỷ lệ bệnh ở nam nhiều hơn nữ; nam/nữ =3/2=1,5

12/06/16 04:47

19


-Nhóm tuổi: Tuổi càng cao càng dễ mắc và thuờng
từ 40 tuổi trở lên.
- Giới: UTDD thường mắc nhiều ở nam so với nữ trong
khoảng từ 1,2 2 lần

24%
44%

24%

8%
A

B

AB

Nhóm máu hay gặp là
nhóm máu O (44%)

O

Tỷ lệ bệnh theo nhóm máu
12/06/16 04:47

20


Các týp đại thể

Phát hiện ung thư sớm chiếm tỷ lệ thấp (8%), nên m rộng nội soi và sinh thiết dạ
dày, theo dõi những trường hợp có tn thng loạn sản, dị sản ruột.
Kết quả của chúng tôi tương tự như Trần Văn Hợp, Phạm Gia Vân
12/06/16 04:47

21


3.2. các mối tương quan
Tương quan giữa vị trí u và các týp đại thể

Ung thư thể loét týp 2 hay gặp nhất ở 1/3 dưới (22%), tiếp đến là 1/3 giữa
Các týp đại thể khác có tỷ lệ thấp và tương đương nhau ở các vị trí p>0,05.
Ung thư dạ dày sớm chỉ gặp 12 trường hợp
12/06/16 04:47

22


T­¬ng quan gi÷a ®¹i thÓ vµ vi thÓ

12/06/16 04:47

23


-Ung thư sớm gặp 12 trường hợp thì týp mô học chủ yếu là ung thư biểu
mô tuyến ống.
- 9 trường hợp là loét nhỏ nằm trên bề mặt niêm mạc dạ dày.
-Tiến hành pha nhiều mẫu, đã phát hiện được UT.
-loét nhỏ pha bệnh phẩm hàng loạt là vô cùng quan trọng.
- Ung thư muộn ( týp 1- týp 4 ).
Ung thư biểu mô tuyến có tỷ lệ cao ở thể sùi, loét và xâm nhập ( p>0,05 ).
- Các týp MBH khác có tỷ lệ thấp hơn và phân bố đều ở các týp đại thể
(p>0,05). Kết quả tương tự với Trần Văn Hợp, thấp hơn Ngô Quang Dương

12/06/16 04:47

24


Tỷ lệ dị sản ở các vùng pha khác nhau

Vùng
sinh thiết

Vùng ung thư
(n=150)

Rìa ung thư
(n=150)

Vùng xa K (n=300)
Hang vị

Tâm vị

DSR (n)

72

81

75

15

Tỷ lệ %

48%

54%

50%

10%

Tỷ lệ dị sản chung là 42%. Tỷ lệ dị sản ở vùng ung thư, rìa ung thư, hang vị
thì tương tự nhau, không có ý nghĩa thống kê P>0,05 và đều cao hơn tâm vị
p<0,05. Điều này cho thấy việc sinh thiết nên tại vùng loét, rìa ổ loét, và
vùng hang vị ưu tiên nhiều hơn vùng tâm vị và thân vị.
12/06/16 04:47

25