Tài liệu tập huấn tích hợp GD sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả môn thủ công, kĩ thuật

TẬP HUẤN GIÁO DỤC SỬ DỤNG

NĂNG LƯỢNG TIẾT KIỆM
vµ HIỆU QUẢ
TRONG MÔN: Thñ c«ng, kü thuËt ë tiÓu häc

1


I. Mục tiêu tích hợp giáo dục sử dụng NLTK và HQ vào
môn Thủ công, Kĩ thuật tiểu học:

1. Về kiến thức: Giúp cho học sinh bớc đầu biết đợc:
- Thế nào là năng lợng, sử dụng năng lợng tiết kiệm và hiệu
quả.
- Mối quan hệ giữa con ngời và năng lợng. Lợi ích của việc
sử dụng năng lợng tiết kiệm và hiệu quả với cuộc sống con
ngời.
- Cách sử dụng năng lợng tiết kiệm và hiệu quả thông qua
các hoạt động dạy học môn Thủ công, Kỹ thuật và các hoạt
động ngoại khoá từ các chủ đề môn học.
- Biết quan tâm tới môi trờng xung quanh, sống hoà hợp,
thân thiện với thiên nhiên.
2


2. Về kỹ năng - hành vi :
- Tham gia hoạt động sử dụng năng lợng tiết kiệm và
hiệu quả.
- Thuyết phục ngời thân, bạn bè có ý thức, hành vi
sử dụng năng lợng tiết kiệm và hiệu quả.

- Sống tiết kiệm, chia sẻ và hợp tác với mọi ngời.
- Tích cực tham gia các hoạt động giáo dục sử dụng
NLTKHQ ở trờng và địa phơng phù hợp với lứa
tuổi.

3


3. Về thái độ - tình cảm:
- Biết quí trọng, sử dụng năng lợng tiết kiệm cho
bản thân, gia đình, quê hơng, đất nớc.
- Có thái độ tích cực sử dụng năng lợng tiết kiệm và
hiệu quả, phê phán các hành vi lãng phí năng l
ợng; thân thiện với môi trờng sống.
- Có ý thức sử dụng năng lợng tiết kiệm và hiệu quả.

4


II. Phơng thức tích hợp
1. Tích hợp giáo dục sử dụng năng lợng tiết kiệm và hiệu quả
vào môn Thủ công, Kĩ thuật tiểu học

1.1. Tích hợp vào các bài học trên lớp:
Căn cứ vào nội dung các bài học môn Thủ công, môn Kĩ
thuật để tích hợp giáo dục sử dụng năng lợng tiết kiệm và hiệu
quả vào các bài học có liên quan, gần gũi.
Có 2 mức độ tích hợp nh sau:
Mức độ bộ phận: Là mức độ tích hợp cho các bài học có nội
dung giáo dục sử dụng năng lợng tiết kiệm và hiệu quả

Mức độ liên hệ: Là mức độ tích hợp cho bài học có nội dung
gần gũi để liên hệ giáo dục sử dụng năng lợng tiết kiệm và
hiệu quả
5


Lu ý:
- Lựa chọn các bài học có khả năng tích hợp giáo dục sử
dụng năng lợng tiết kiệm và hiệu quả.
- Xác định mức độ, nội dung tránh áp đặt gò bó và quá tải
đối với học sinh.
- Đảm bảo mục tiêu bài học của môn Thủ công, Kĩ thuật
đồng thời đảm bảo mục tiêu giáo dục sử dụng năng lợng
tiết kiệm và hiệu quả.
- Khi chuẩn bị bài dạy giáo viên cần chuẩn bị những vấn đề
gợi mở liên hệ nhằm giáo dục cho học sinh về sử dụng
năng lợng tiết kiệm và hiệu quả có ý thức và kĩ năng sống,
học tập tiết kiệm trong môi trờng phát triển bền vững
- Tổ chức hớng dẫn học sinh liên hệ tự nhiên hài hoà tránh
lan man, sa đà, gợng ép, không phù hợp với đặc trng bộ
môn.
6


Ví dụ:
Bài Cắt, dán và trang trí ngôi nhà (Môn thủ công lớp 1)
Để đạt mục tiêu trên, giáo viên tổ chức 3 hoạt động chủ
yếu:
+ Hoạt động 1: Hớng dẫn học sinh quan sát và nhận xét
mẫu ngôi nhà đã cắt, dán và trang trí

Trong hoạt động này, học sinh phải quan sát và nhận biết đ
ợc ngôi nhà có những bộ phận nào? Hình dáng và màu
sắc các bộ phận của ngôi nhà ra sao?
+ Hoạt động 2: Hớng dẫn thao tác mẫu
ở hoạt động này, giáo viên hớng dẫn học sinh cách cắt, dán
và trang trí để làm đợc ngôi nhà.
+ Hoạt động 3: Hớng dẫn học sinh thực hành cắt, dán, trang
trí ngôi nhà.
7


Đây là hoạt động học sinh thực hành để làm ra ngôi nhà.
Học sinh sẽ phải t duy từ những biểu tợng thu nhận đợc,
những hiểu biết từ hoạt động 1 và 2 để cắt, dán, trang trí đ
ợc ngôi nhà.
- Từ các hoạt động của bài học Thủ công, giáo viên có thể
lồng ghép giáo dục tiết kiệm năng lợng trong hoạt động 1.
Học sinh biết rằng, một ngôi nhà có những cửa sổ, cửa ra
vào không những làm cho nhà có đủ ánh sáng, không khí
trong nhà thoáng mát mà còn tiết kiệm đợc năng lợng
điện sử dụng chiếu sáng nh đèn điện, quạt điện, máy điều
hoà không khí.
- Khi tổ chức hoạt ộng 2 và 3, giáo viên có thể lồng ghép
giáo dục tiết kiệm năng lợng khi hớng dẫn học sinh trang
trí ngôi nhà. Giáo viên hớng dẫn học sinh trang trí thêm
mặt trời và gắn thiết bị thu năng lợng mặt trời thay thế
cho việc sử dụng điện nng trong sinh hoạt.
-

8

Nh vậy, với 3 hoạt động dạy học chủ yếu của bài học Thủ
công trên, chúng ta đã tích hợp vào bài học để giáo dục
tiết kiệm năng lợng điện và có thể khai thác năng lợng
mặt trời phục vụ cuộc sống con ngời.
- Bài Gấp cái quạt, sau khi học sinh đã làm đợc cái quạt
bằng giấy, giáo viên cho học sinh sử dụng quạt để tạo
gió. Từ đó, giáo viên liên hệ với việc dùng sức gió để tiết
kiệm năng lợng điện.
- Các bài học gấp cắt, dán biển báo giao thông (lớp 2), có
thể tích hợp giáo dục học sinh ý thức tiết kiệm nhiên liệu
khi chạy xe; chấp hành luật lệ giao thông, chống ùn tắc
là tiết kiệm năng lợng xăng dầu của các phơng tiện giao
thông trên đờng phố.
9


- Các bài lắp ghép mô hình xe (lớp 4, 5), có thể tích hợp giáo
dục học sinh việc tiết kiệm xăng, dầu, ga bằng việc gắn
thêm phía trên đầu xe tấm pin mặt trời để sử dụng nguồn
năng lợng mặt trời. Trên thực tế, nớc ta và các nớc khác
trên thế giới đang cố gắng khai thác nguồn năng lợng mặt
trời để phục vụ cuộc sống của con ngời
- Các bài học lắp ghép mô hình tự chọn, có thể hớng dẫn
học sinh chọn lắp cối xay gió và giáo dục cho học sinh
biết rằng: sử dụng sức gió sẽ tiết kiệm điện năng.
- Các bài học của chủ đề nấu ăn, có thể tích hợp giáo dục
cho học sinh biết: khi cơm đã cạn, cần nhỏ lửa để cơm
không bị cháy mà còn tiết kiệm củi, ga trong quá trình

nấu ăn.
10


1.2. Tích hợp bằng cách tổ chức các hoạt động khác theo
chủ đề môn học gắn với giáo dục SDNLTK&HQ
Mỗi chủ đề có thể tổ chức một số hoạt động. Những hoạt
động này có thể tổ chức vào các buổi học thứ hai đối với
học sinh các trờng học 2 buổi/ngày hoặc các buổi học
ngoại khoá.
Hoạt động : Trò chơi đóng vai tuyên truyền viên nhỏ về
các đề tài
+ Tiết kiệm giấy (sau khi học các bài thủ công)
+ Tiết kiệm vải (sau các bài khâu thêu)
+ Tiết kiệm củi, ga (sau khi học các bài học nấu ăn)
+ Tiết kiệm xăng, dầu chạy xe (sau khi học các bài học
lắp ghép mô hình xe)
11


2. Một số phơng pháp dạy học tích hợp sử dụng năng l
ợng tiết kiệm và hiệu quả.
Khi dạy học tích hợp giáo dục sử dụng năng lợng tiết kiệm và
hiệu quả vào môn Thủ công, Kĩ thuật, giáo viên sử dụng các
phơng pháp dạy học của bộ môn, nhng lu ý một số vấn đề
sau:

2.1. Phơng pháp thảo luận:
Thảo luận cả lớp:
Ví dụ: Khi dạy bài cắt dán và trang trí ngôi nhà(lớp 1), giáo

viên có thể cho học sinh cả lớp thảo luận những vấn đề sau:
+ Ngôi nhà có những bộ phận nào ?
+ Ngôi nhà có nhiều cửa có lợi ích gì?
12


Thảo luận nhóm
Ví dụ:
Dạy bài: Một số dụng cụ nấu ăn và ăn uống trong gia đình
(môn Kĩ thuật lớp 5), giáo viên có thể tổ chức cho học sinh
thảo luận nhóm các câu hỏi sau:
+ Hãy kể tên các loại bếp đun trong gia đình
+ Loại bếp nào tiết kiệm năng lợng?
- Dạy bài: Nấu cơm (môn Kĩ thuật lớp 5), giáo viên có thể
tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm câu hỏi:
+ Gia đình em thờng nấu cơm bằng cách nào? Theo em,
cách nấu cơm nh vậy đã tiết kiệm năng lợng cha? Vì sao?
+ Cần tiết kiệm năng lợng nh thế nào khi nấu ăn?
13


2.2. Phơng pháp quan sát
* Đây là phơng pháp dạy học đặc trng của môn thủ Công và môn Kĩ thuật và cũng là phơng pháp quan trọng trong giáo dục sử dụng năng lợng tiết kiệm và hiệu quả cho học sinh tiểu học.

* Dạy các bài học thực hành với 3 hoạt động dạy học chủ yếu (đã nêu ở phần trên), hoạt động 1 là hoạt động hớng dẫn học sinh quan sát và nhận xét mẫu, giáo viên sử dụng phơng pháp quan sát để lồng ghép những nội dung cần quan sát phải phù hợp, đúng nơi, đúng chỗ

14

,

2.3. Phơng pháp trò chơi

Trò chơi có ý nghĩa rất quan trọng đối với học sinh tiểu
học. Trò chơi gây hứng thú học tập cho học sinh giúp các
em lĩnh hội kiến thức về môn học và giáo dục sử dụng
năng lợng tiết kiệm và hiệu quả nhẹ nhàng, tự nhiên, hiệu
quả. Khi sử dụng phơng pháp trò chơi, giáo viên lu ý tổ
chức thực hiện theo trình tự sau: chuẩn bị trò chơi; giới
thiệu tên trò chơi; hớng dẫn cách chơi, thời gian chơi và
luật chơi; nhận xét kết quả của trò chơi; rút ra bài học
qua trò chơi.
15


III. Nội dung địa chỉ và mức độ tích hợp GD SD
NG
NLTKHQ trong môn Thủ công , Kĩ thuật:
Lớp

1

Tên bài

Nội dung

Mức độ

Giới
thiệu

một số loại
giấy, bìa và
một số dụng
cụ học Thủ
công

- Tiết kiệm các loại giấy thủ công khi
thực hành xé dán, gấp hình, cắt, dán
giấy.
- Tái sử dụng các loại giấy báo, lịch
cũđể dùng trong các bài học Thủ
công. Hiểu đợc đặc điểm, tác dụng
dùng trong cuộc sống lao động của
con ngời để từ đó hình thành cho học
sinh ý thức tiết kiệm năng lợng

Liên hệ

16


Lớp

1

Tên bài

Nội dung

Mức độ

Cắt, dán
Nhà có các cửa sẽ có đủ ánh Bộ phận
và trang trí sáng và không khí, tiết kiệm
ngôi nhà
năng lợng điện sử dụng chiếu
sáng và sử dụngquạt ,máy điều
hoà.
Trang trí thêm mặt trời vàgắn
thiết bị thu năng lợng mặt trời
trên mái nhà để phục vụ cuộc
sống con ngời

17


Lớp

Tên bài

Nội dung

Mức độ

2

Gấp, cắt, dán
biển báo giao
thông chỉ lối đi
thuận chiều và

cấm xe đi ngợc
chiều

-Biển báo giao thông giúp cho ngời
Liên hệ
tham gia giao thông chấp hành đúng
luật giao thông, góp phần giảm tai
nạn và tiết kiệm nhiên liệu

2

- Gấp thuyền
phẳng đáy không
mui
- Gấp thuyền
phẳng đáy có
mui

Muốn di chuyển thuyền có thể dùng Liên hệ
sức gió (gắn thêm buồm cho thuyền)
hoặc mái chèo thuyền (gắn thêm
mái chèo)
Thuyền máy dùng nhiên liệu xăng,
dầu để chạy. Khi sử dụng thuyền
máy cần tiết kiệm xăng, dầu.
18


Lớp

Tên bài

Nội dung

Mức độ

3

Gấp tàu
thuỷ hai
ống khói

Tàu thuỷ chạy trên sông, biển, cần Liên hệ
xăng, dầu. Khi chạy khói của nhiên
liệu chạy trên tàu đợc thải ra hai
ống khói. Cần sử dụng tàu thuỷ tiết
kiệm xăng, dầu

3

Làm quạt
giấy tròn

Tạo quạt gió. Sử dụng quạt sẽ tiết
kiệm năng lợng điện.

Liên hệ

19

Lớp

Tên bài

Nội dung

Mức độ

4

ích lợi của việc
trồng cây rau,
hoa.

- Cây xanh cân bằng không khí, giúp
giảm thiểu việc dùng năng lợng làm
sạch không khí trong môi truờng sống.
- Cây cung cấp chất đốt, giảm thiểu
tiêu thụ điện dùng để đun nấu.

Liên hệ

- Lắp xe ôtô tải
- Lắp thêm thiết bị thu năng lợng mặt
trời để chạy xe ôtô tiết kiệm xăng dầu.
- Lắp ghép mô
hình tự chọn (nếu - Tiết kiệm xăng, dầu khi sử dụng xe
chọn lắp xe)

Liên hệ

4

20


Lớp

Tên bài

Nội dung

Mức độ

5

Một số dụng cụ nấu ăn và - Chọn loại bếp nấu ăn tiết kiệm năng lợng
ăn uống
- Nấu ăn nh thế nào để tiết kiệm năng lợng
- Có thể dùng năng lợng mặt trời, khí bioga
để nấu ăn tiết kiệm năng lợng

Bộ phận

5

- Nấu cơm
- Luộc rau

- Khi nấu cơm, luộc rau bằng bếp củi, ga
cần đun lửa vừa phải ở mức độ cần thiết để
tiết kiệm củi, ga
- Sử dụng bếp đun đúng cách để tránh lãng
phí chất đốt.

Bộ phận

5

- Lắp xe cần cẩu
- Lắp xe ben
- Lắp máy bay trực thăng
- Lắp ghép mô hình tự
chọn (nếu chọn lắp xe)

- Chọn loại xe tiết kiệm năng lợng để sử
dụng. Khi sử dụng xe cần tiết kiệm xăng,
dầu
- Lắp thiết bị thu năng lợng mặt trời để tiết
kiệm xăng, dầu

Liên hệ

21


IV. THỰ
C HÀNH SOẠN GIÁO ÁN
Để dạy tốt các bài Thủ công kĩ thuật tích hợp nội dung GD sử

dụng NLTKHQ, khi soạn giáo án cần lưu ý một số điểm sau:

1. Xác đị nh Mục tiêu
Để xác định được mục tiêu của một bài học cần trả lời được
các câu hỏi sau:
- Bài học cung cấp đượ c những kiến thức gì về GD sử dụng
NLTKHQ ?
- Bài học góp phần rèn luyện kĩ năng, hành vi sử dụng NLTKHQ
cho học sinh như thế nào?
- Bài học giáo dục hành vi sử dụng NLTKHQ cho học sinh như thế
nào?
22


2. Nghiên cứu nội dung bài
-

X¸c định nội dung GD sử dụng NLTKHQ cã khả năng tÝch hợp.

-

X¸c định mục tiªu gi¸o dục GD sử dụng NLTKHQ của bµi

23


Giáo án minh hoạ
Bài: Cắt , dán và trang trí ngôi nhà
Mục tiêu:

(2 Tiết)

- Biết cách cắt , dán và trang trí ngôi nhà.
- Cắt dán trang trí đợc ngôi nhà.

chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Mẫu ngôi nhà đợc cắt, dán và trang trí đẹp
- Tranh quy trình cắt, dán và trang trí ngôi nhà
- 1 tờ giấy trắng để làm nền
- Bút dạ, hồ dán, khăn lau
- Hai sản phẩm đẹp của HS năm trớc
2. Học sinh:
- Giấy thủ công nhiều màu.
- Bút chì, thớc kẻ, kéo, hồ dán, khăn lau tay
- Vở để dán sản phẩm thủ công
hoạt động dạy học :
(Tiết 1)

24


GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS
Giới thiệu bài :
Dùng tranh ảnh hoặc liên hệ thực tế để gới thiệu bài học.
Hoạt động 1: Hớng dẫn HS quan sát, nhận xét mẫu
Cách tiến hành
- Giới thiệu hình mẫu, hớng dẫn HS quan sát, nhận xét
- Yêu cầu HS trả lời:
+ Ngôi nhà gồm những bộ phận nào?

+ Ngôi nhà có nhiều cửa có tác dụng gì?
+ Nêu nhận xét về về hình dạng và màu sắc của từng bộ phận của
ngôi nhà.
- Nhận xét câu trả lời của HS và kết luận: Ngôi nhà gồm có .
* Nhà có nhiều cửa làm cho ngôi nhà có nhiều ánh sáng, sử dụng
ít điện để chiếu sáng. Về mùa hè mở các cửa, không khí trong nhà
thoáng mát, có thể không dùng điều hoà không khí nên tiết kiệm
đợc điện sinh hoạt.
25