giáo án giảng dạy tích hợp liên môn lịch sử 12 bài 20 CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG THỰC dân PHÁP kết THÚC (1953 1954) (LỊCH sử 12 – BAN cơ bản)

TIẾT 32:
BÀI 20: CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG THỰC DÂN
PHÁP KẾT THÚC (1953 - 1954) (LỊCH SỬ 12 – BAN CƠ BẢN)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Qua tiết học trong dự án này, học sinh phải đạt được:
1. Về kiến thức:
1.1.Kiến thức bộ mơn:
- Lí giải được: Vì sao ta và địch đều quyết định chọn Điện Biên Phủ làm
điểm quyết chiến chiến lược
- Nắm được những nét chính về diễn biến, thắng lợi to lớn và ý nghĩa lịch
sử của chiến dịch Điện Biên Phủ
- Nắm được những nét chính về vai trị của hai người anh hùng dân tộc:
Đại tướng Võ Nguyên Giáp và chủ tịch Hồ Chí Minh đối với chiến dịch Điện
Biên Phủ
1.2.Kiến thức liên môn
- Địa lý: Nắm được vị trí địa lý, đặc điểm địa hình, điều kiện tự nhiên
vùng Điện Biên Phủ
- Ngữ Văn: Nắm được một số tác phẩm văn học về đề tài Điện Biên Phủ
như Hoan hô chiến sĩ Điện Biên (Tố Hữu), Bài ca Điện Biên Phủ (Nguyễn Đình
Thi), Thồ lên Điện Biên (Đào Phương), Đằng sau phía trước (Nguyễn Minh
Châu),…
- Âm nhạc: Biết được những ca khúc đi cùng năm tháng: Hị kéo pháo
(Hồng Vân), Hành qn xa, Giải phóng Điện Biên (Đỗ Nhuận),…
- Quốc phịng: Vận dụng các kiến thức qn sự, quốc phịng để lí giải âm
mưu của địch, chủ trương của ta, quá trình chuẩn bị cho chiến dịch, lí do vì sao
ta chuyển từ “đánh nhanh thắng nhanh” sang “đánh chắc thắng chắc”,….


- Giáo dục công dân: Nắm được tiểu sử, chiến công của các anh hùng,
liệt sĩ như Tô Vĩnh Diện, Phan Đình Giót, Bế Văn Đàn,.. Từ đó trân trọng quá
khứ, có ý thức phấn đấu vươn lên

2. Về tư tưởng, thái độ, tình cảm
- Khắc sâu niềm tin tưởng sâu sắc vào sự lãnh đạo của Đảng và chủ tịch
Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp kháng chiến và xây dựng Tổ quốc
- Trân trọng, tự hào về những chiến thắng vĩ đại của dân tộc trong kháng
chiến chống Pháp
- Vận dụng kiến thức từ bài học để rèn luyện tinh thần, ý chí sắt đá, quyết
tâm vượt qua gian nan để đạt được mục tiêu đề ra
3. Về kĩ năng
3.1. Kĩ năng bộ môn:
- Củng cố kĩ năng khái quát, nhận định, đánh giá những nội dung lớn của
lịch sử
- Tiếp tục rèn kĩ năng sử dụng lược đồ, tranh ảnh để tự nhận thức lịch sử
- Bồi dưỡng các kĩ năng sử dụng tư liệu tham khảo để làm sâu sắc thêm
nhận thức lịch sử
3.2. Kĩ năng chung:
- Bồi dưỡng kĩ năng thuyết trình, hoạt động nhóm, kĩ năng tổ chức hoạt
động chung, …
- Linh hoạt, chủ động, thông minh và khéo léo trong việc vận dụng kiến
thức liên mơn để giải quyết những tình huống cụ thể trong thực tiễn.
- Thấy được mục tiêu đúng đắn là học tập, từ đó đề ra những biện pháp
thiết thực nhằm thực hiện mục tiêu mà mình đã đề ra.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Một số hình ảnh về chiến dịch Điện Biên Phủ
- Phim tư liệu về chiến dịch Điện Biên Phủ
- Một số bài hát về chiến dịch Điện Biên Phủ


2. Chuẩn bị của học sinh
- Sưu tầm tài liệu liên quan: tranh ảnh, văn thơ,…

- Đóng kịch về đại tướng Võ Nguyên Giáp và quyết định lịch sử của mình
- Chuẩn bị thuyết trình về diễn biến chiến dịch Điện Biên Phủ
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Giới thiệu bài mới
Tiết trước cơ trị chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về những âm mưu, thủ
đoạn của Pháp – Mĩ qua việc thực hiện kế hoạch Nava. Chúng ta cũng thấy rằng
kế hoạch đó của chúng đã bước đầu bị phá sản bởi cuộc Tiến công chiến lược
Đông – Xuân (1953 - 1954) của quân và dân ta. Vậy khi nào nó bị phá sản hồn
tồn? Chiến dịch Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” diễn ra
như thế nào, có ý nghĩa lịch sử to lớn ra sao, cơ trị ta cùng tìm hiểu qua bài học
hơm nay.
4. Tổ chức dạy và học bài mới
KIẾN THỨC CƠ BẢN

HOẠT ĐỘNG CỦA THÀY VÀ TRỊ

II. Cuộc tiến cơng chiến lược Đông
– Xuân 1953 – 1954 và chiến dịch
Điện Biên Phủ 1954.
2.Chiến dịch Điện Biên Phủ
a.
Hoàn cảnh lịch sử :
Hoạt động 1: Tìm hiểu âm mưu của địch và
chủ trương của ta (Hoạt động nhóm – Tồn
lớp)
GV chia cả lớp thành hai nhóm và giao nhiệm
vụ cho từng nhóm
+ Nhóm 1: Vì sao Pháp – Mỹ xây dựng Điện

Biên Phủ thành tập đồn cứ điểm mạnh ?
+ Nhóm 2: Vì sao ta chọn Điện Biên Phủ làm
điểm quyết chiến chiến lược ?
- HS các nhóm trao đổi, thảo luân
- Đại diện các nhóm trình bày
- GV nhận xét và chốt ý
+ Về phía địch


Âm mưu của địch: Điện Biên GV tích hợp kiến thức Địa lý
Phủ có vị trí chiến lược quan trọng
→ Nava cho xây dựng Điện Biên
Phủ thành một tập đoàn cứ điểm
mạnh nhất Đông Dương → Thành
trung tâm điểm của kế hoạch Nava.

Điện Biên Phủ là cánh đồng lớn ở tỉnh Lai Châu
(nay là tỉnh Điện Biên), nằm dọc theo sơng Nậm
Rốm, ở phía Tây Bắc gần biên giới Việt-Lào,
dài khoảng 18 km, rộng 6-8 km, giữa là châu lị
Mường Thanh. Điện Biên Phủ được ví như một
lịng chảo nằm lọt giữa rừng núi Tây Bắc. Điện
Biên Phủ là địa bàn có vị trí chiến lược quan
trong, từ đây có thể cơ động chiến lược giữa
Tây Bắc (Việt Nam), Thượng Lào và Nam
Trung Quốc.
GV tích hợp kiến thức mơn Quốc phòng


Sau khi kế hoạch Nava bước đầu bị phá sản,

nhận rõ vị trí chiến lược quan trọng, Pháp, Mĩ
đã buộc phải tăng cường lực lượng cho Điện
Biên Phủ, biến Điện Biên Phủ trở thành 1 tập
đoàn cứ điểm mạnh nhất Đơng Dương. Chúng
xây dựng ở đây 3 khu phịng thủ kiên cố: Phân
khu Trung tâm, phân khu Bắc và phân khu Nam
với 49 cứ điểm, 2 sân bay. Tổng số binh lực ở
đây lúc cao nhất có tới 16.200 quân. Phân khu
Bắc gồm các cứ điểm Độc Lập và Bản Kéo.
Phân khu Trung tâm tập trung 2/3 lực lượng
địch, có cơ quan chỉ huy, trận địa pháo, sân bay
Mường Thanh, kho hậu cần và hệ thống cứ điểm
trên cao. Phân khu Nam có trận địa pháo và sân
bay Hồng Cúm.
Mỗi cụm cứ điểm là 1 hệ thống hỏa lực nhiều
tầng, có các đường hào nối các cứ điểm với
nhau. Tồn bộ cơ quan chỉ huy và nơi đặt súng
đạn, đều nằm chìm dưới mặt đất. Mỗi cứ điểm
đều được bao bọc bằng nhiều chiến tuyến hào,
những ụ súng đắp đất dày trên 3 m và hàng rào
dây thép gai xung quanh dày từ 20-50m, với
những bãi mìn dày đặc, có lưới dây điện sát mặt
đất. Lực lượng của địch ở đây lên tới 16.200
tên, gồm đủ các loại binh chủng: bộ binh, pháo
binh, cơng binh, thiết giáp, khơng qn.
GV tích hợp kiến thức Văn học
Giáo viên khắc họa âm mưu của địch qua việc
xây dựng tập đoạn cứ điểm Điện Biên Phủ qua
việc trích dẫn một số câu trong tác phẩm Cao
điểm cuối cùng của nhà văn Hữu Mai “Chúng

còn dựng lên cả một hàng rào lửa trước vị trí.
Cả thung lũng Mường Thanh sơi lên ầm ầm”,
“Khúc hịa tấu rầm rộ ầm ầm như động biển
của các cỡ pháo lớn”,“Khơng gian rung rinh vì
tiếng máy bay”
+ Về phía ta:
Chủ trương của ta: Đầu tháng
12/1953, Bộ Chính trị và Trung GV tích hợp kiến thức Quốc phịng, Văn học,
ương Đảng quyết định mở chiến dịch Âm nhạc, Giáo dục công dân… làm rõ công
Điện Biên Phủ → Điện Biên Phủ trở tác chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên Phủ
thành điểm quyết chiến chiến lược


giữa ta và địch.
Chuẩn bị: Ta huy động mọi
lực lượng, phương tiện, vận chuyển
hàng ngàn tấn vũ khí, đạn dược,
gạo,... ra mặt trận  tháng 3/1954, ta
chuẩn bị xong

Quốc phòng: Công việc chuẩn bị cho chiến dịch
ĐBP được gấp rút tiến hành với khẩu hiệu “tất
cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”. Ta huy
đơng hàng trăm nghìn dân cơng, hàng chục
nghìn tấn gạo. Đồng thời ta cịn huy động hàng
chục ô tô, xe đạp thồ cùng hàng vạn dân cơng để
vận chuyển hàng hóa cho chiến dịch. Bộ đội và
dân cơng ta cịn đào đắp hàng trăm km đường

giao thông, hầm hào phục vụ cho chiến dịch.
Bên cạnh việc chuẩn bị của các đơn vị quân đội,
dân quân... cùng các lực lượng khác trong cả
nước, các văn nghệ sỹ cùng được lệnh vào cuộc.
Văn học
GV liên hệ hai tiểu thuyết Thồ lên Điện
Biên và Đằng sau phía trước miêu tả những khó
khăn vất vả của dân cơng Thanh Hóa chi viện
chiến trường. Mặc dù khơng trực tiếp chiến đấu,
nhưng họ cũng góp phần vẻ vang làm nên chiến
thắng. Cậu thanh niên Quy trong Chiến đấu sau
hỏa tuyến cũng mơ ước trực tiếp cầm súng chiến
đấu nhưng không được thỏa nguyện. Cậu đã tiếp
sức cho trận địa bằng cách tham gia đội xe vận
tải chở hàng hóa vượt 400 cây số.
Âm nhạc:
Khi trình bày quá trình bộ đội ta vận chuyển
lương thực, GV có thể hát hoặc bật một đoạn
nhạc trong bài Hành quân xa của nhạc sĩ Đỗ
Nhuận
Khi nói về q trình bộ đội ta kéo pháo giáo
viên mở bài hát Hị kéo pháo của nhạc sĩ Hồng
Vân
Quốc phịng và giáo dục cơng dân
- GV phát vấn: Tại sao ta chuyển từ phương
châm “đánh nhanh thắng nhanh” sang “đánh
chắc thắng chắc”?
- HS trả lời bằng cách diễn lại một đoạn kịch đã
chuẩn bị từ trước
Đoạn kịch thể hiện rõ hai nội dung:

Một là Diễn tả lại quá trình đồng chí Võ Nguyên
Giáp ra quyết định lịch sử (Đồng chí đã trải qua
hàng chục đêm thức trắng, trăn trở để chọn
phương án “đánh chắc thắng chắc”)
Hai là Thể hiện lòng tin của nhân dân và bộ đội
vào quyết định của đồng chí (Bộ đội, dân cơng lo
lắng trước quyết định kéo pháo ra. Trước tình
hình đó, cấp ủy đã triệu tập hội nghị cán bộ, làm
công tác tư tưởng, phổ biến phương án tác chiến
mới, động viên mọi người,… Các chiến sĩ cán bộ
đã nói: Phải tin vào đồng chí Võ Nguyên Giáp.
Phải tin rằng chiến dịch nhất định thành cơng)
 Chính việc thay đổi cách đánh này là


nhân tố trực tiếp dẫn đến chiến thắng Điện Biên
Phủ, thể hiện sự sáng tạo, dũng cảm về trí tuệ
trong điều kiện phải tôn trọng nguyên tắc tập
thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp với sự minh
mẫn, tài thao lược đã trọn vẹn trách nhiệm
trước tồn dân, tồn Đảng, trước Bác Hồ,
trước Bộ Chính trị. Người đã dám nghĩ dám
làm dám chịu trách nhiệm, quan trọng nhất là
xuất phát từ thực tiễn, phát hiện ra quy luật,
hành động đúng quy luật nên mới đưa chiến
dịch đến thắng lợi. Bài học này khơng chỉ có
giá trị trong chiến tranh mà cịn có giá trị hiện
thực đến bây giờ.
b. Diễn biến chiến dịch :

Chia làm 3 đợt :
- Đợt 1 : Từ 13 đến 17/3/1954 quân
ta tấn cơng các cứ điểm Him Lam và
tồn bộ phận khu Bắc, diệt gần 2.000
tên địch.
- Đợt 2 : Từ 30/3 đến 26/4/1954 ta
đồng loạt tấn cơng các cứ điểm phía
Đơng phân khu Mường Thanh như
E1, D1, C1, C2, A1,… chiếm được
phần lớn các căn cứ của địch, hình
thành thế bao vây chia cắt, khống
chế địch.
- Đợt 3 : Từ ngày 1/5 đến ngày
7/5/1954 đồng loạt tiến công phân
khu trung tâm và phân khu Nam, tiêu
diệt các cứ điểm còn lại. Chiều 7/5

Hoạt động 2: Tìm hiểu diễn biến chiến dịch
Điện Biên Phủ (Toàn lớp – Cá nhân)
GV yêu cầu học sinh tường thuật ngắn gọn
chiến dịch Điện Biên Phủ qua việc sử dụng
phim tư liệu và lược đồ (HS đã chuẩn bị trước)
GV chốt và nhấn mạnh một số sự kiện tiêu biểu
trong chiến dịch


quân ta đánh vào sở chỉ huy địch,
17h30 phút cùng ngày bắt sống Đờ
Caxtơri và toàn bộ tham mưu địch.

GV phát vấn: Hãy kể tên những tấm gương anh
dũng hi sinh quên mình trong chiến dịch Điện
Biên Phủ mà em biết?
GV tích hợp kiến thức giáo dục cơng dân tạo
biểu tượng về những tấm gương tiêu biểu đã hi
sinh cho chiến dịch tồn thắng
Tấm gương anh Tơ Vĩnh Diện lấy thân mình
chèn pháo
Tấm gương anh Phan Đình Giót lấy thân mình
lấp lỗ châu mai
Anh Bế Văn Đàn lấy thân làm giá súng
Anh Tạ Quốc Luật, anh Hoàng Đăng Vinh và
anh Bùi Văn Nhỏ đã dũng cảm bắt sống tướng
Đờ-cát
Anh Trần Can đã hy sinh anh dũng sáng ngày 7
tháng 5 năm 1954, ngày kết thúc chiến dịch lịch
sử Điện Biên Phủ.
GV tích hợp kiến thức văn học đọc một đoạn
trong bài thơ“Hoan hô chiến sĩ Điện Biên Phủ”
khắc sâu biểu tượng về những người anh hùng


đó
Hoan hơ chiến sĩ Điện Biên
Chiến sĩ anh hùng
Đầu nung lửa sắt
Năm mươi sáu ngày đêm khoét núi,
ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt
Máu trộn bùn non

Gan khơng núng
Chí khơng mịn!
Những đồng chí thân chơn làm
giá súng
Đầu bịt lỗ châu mai
Băng mình qua núi thép gai
Ào ào vũ bão,
Những đồng chí chèn lưng cứu pháo
Nát thân, nhắm mắt, cịn ơm...
Những bàn tay xẻ núi lăn bom
Nhất định mở đường cho xe ta
lên chiến trường tiếp viện
Và những chị, những anh ngày
đêm ra tiền tuyến
Mấy tầng mây gió lớn mưa to
Dốc Pha Đin, chị gánh anh thồ
Đèo Lũng Lơ, anh hị chị hát
Dù bom đạn xương tan, thịt nát
Khơng sờn lịng, khơng tiếc tuổi xanh..

c. Kết quả :
- Trong Đông – Xuân 1953 – 1954
và Điện Biên Phủ ta đã loại khỏi
vòng chiến đấu 128.200 tên địch, thu
19.000 súng các loại, 162 máy bay,
81 đại bác, giải phóng nhiều vùng
rộng lớn.
- Riêng Điện Biên Phủ loại 16.200

Hoạt động 3: Tìm hiểu kết quả - ý nghĩa

chiến dịch Điện Biên Phủ (Toàn lớp – Cá
nhân)
GV nhấn mạnh kết quả của chiến dịch Điện
Biên Phủ bằng cách cung cấp số liệu và thuyết
minh một số hình ảnh ấn tượng


tên địch, 62 máy bay, thu tồn bộ vũ
khí, phương tiện chiến tranh.

(Hình ảnh tướng Đờ-cát xin hàng)
GV phát vấn: Theo em, cuộc tiến công chiến
lược đông –xuân 1953-1954 và chiến dịch ĐBP
thắng lợi có ý nghĩa lịch sử gì?
- HS theo dõi SGK suy nghĩ trả lời.
d. Ý nghĩa :

- GV nhận xét và chốt ý

+ Đây là thắng lợi lớn nhất trong Tích hợp kiến thức văn học qua bài thơ của Tố
Hữu để mở rộng kiến thức cho học sinh
cuộc kháng chiến chống Pháp.
“Mường Thanh, Hồng Cúm, Him Lam
+ Đập tan hoàn toàn Kế hoạch
Hoa mơ lại trắng, vườn cam lại vàng...”
Nava, giáng một đòn quyết định vào
Và:
ý chí xâm lược của thực dân Pháp.
“Chín năm làm một Điện Biên
+ Làm xoay chuyển cục diện chiến

Nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng”
tranh ở Đông Dương, tạo điều kiện
(Tố Hữu)
thuận lợi cho cuộc đấu tranh ngoại Tích hợp kiến thức âm nhạc Nếu còn thời gian
giao.
GV thuyêt trình một cách sâu sắc ý nghĩa to lớn
của chiến dịch Điện Biên Phủ trên nền nhạc bài
hát Giải phóng Điện Biên (Nhạc sĩ: Đỗ Nhuận)


5. Kết thúc bài học
5.1. Củng cố:
Yêu cầu học sinh là bài tập trắc nghiệm (GV chuẩn bị sẵn phiếu)
Hãy khoanh tròn đáp án đúng trong các câu hỏi sau đây:
1/ Đặc điểm chủ yếu của địa hình Điện Biên Phủ là:
a/ Thung lũng b/ Núi cao

c/ Đồng bằng d/ Trung du

2/Tập đồn cứ điểm Điện Biên Phủ gồm có:
a/ 30 cứ điểm b/ 49 cứ điểm c/ 52 cứ điểm d/ 60 cứ điểm
3/ Vị tướng chỉ huy lực lượng quân Pháp ở Điện Biên Phủ là:
a/ Na-va

b/ Đờ Cát-tơ-ri

c/ Sa-lăng

d/ Đác-giăng-li-ơ

4/ Phương tiện vận chuyển lương thực, đạn dược, thuốc men
chủ yếu lên Điện Biên Phủ của quân ta là:
a/ Bè mảng

b/ Gánh bộ

c/ Xe đạp thồ d/ Cả A, B và C

5/ Tổng Tư lệnh quân đội ta trong Chiến dịch Điện Biên Phủ là:
a/ Hồ Chí Minh
c/ Nguyễn Chí Thanh

b/ Võ Nguyên Giáp
d/ Trần Đăng Ninh

6/ Chiến dịch Điện Biên Phủ đã diễn ra qua:
a/ 2 đợt

b/ 3 đợt

c/ 4 đợt

d/ 5 đợt

7/ “… ngày đêm ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt” (Tố Hữu). Trong dấu “…” điền từ:
a/ Năm mươi sáu

b/ Sáu mươi ba

c/ Ba mươi tám

d/ Chín mươi chín

8/ Bài hát “Hị kéo pháo” là bài hát của tác giả:
a/ Đỗ Nhuận

b/ Hoàng Vân c/ Huy Du

d/ An Thuyên


9/ Trận đánh ác liệt nhất trong Chiến dịch Điện Biên Phủ là:
a/ Him Lam

b/Mường Thanh

c/ Đồi A1

d/ Sân bay Hồng Cúm

10/ Nét đặc sắc trong cách đánh giặc của quân ta ở Chiến dịch ĐiệnBiênPhủ là:
a/ Đánh điểm, diệt viện

b/ Đánh “lấn”, bắn tỉa

c/ Đánh truy kích

d/ Mai phục, tập kích

5.2. Dặn dị

Chuẩn bị: Hiệp định Giơ-ne-vơ (1954); Ngun nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử
của kháng chiến chống Pháp