Bài 21 so sánh (tiếp theo) ngữ văn 6

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CÀNG LONG
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ AN TRƯỜNG C

Lớp 6/1
Giáo viên thực hiện : Nguyễn Thò Hoàng Thanh


KIỂM TRA BÀI CŨ
CÂU HỎI :
1.Thế nào là so sánh? Cho VD.

2.Nêu cấu tạo của phép so sánh

TRẢ LỜI
1..So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc
này với sự vật, sự việc khác có nét tương
đồng , nhằm tăng sức gợi hình gợi cảm
cho sự diễn đạt
VD: Cô giáo như nẹ hiền

2.Cấu tạo của phép so sánh: Gồm 4 phần
-Vế A : Sự vật, sự việc được so sánh.
-Phương diện dùng để so sánh.
-Từ chỉ ý so sánh gọi tắt là từ so sánh)


GIỚI THIỆU BÀI MỚI

Ở tiết học trước, các em đã hiểu thế nào là phép so sánh, cấu tạo của
phép so sánh. Tiết học này, các em sẽ tiếp tục tìm hiểu các kiểu so sánh
và tác dụng của chúng qua bài “So sánh (tiếp theo)”

Tieát 86

I.Caùc kieåu so saùnh


1.Tìm phép so sánh trong khổ thơ sau :
Những ngôi sao thức ngoài kia .
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con .
Đêm nay con ngủ giấc tròn .
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
( Trần Quốc Minh


ÑAÙP AÙN :
1.Phép so sánh
-Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.
Những ngôi sao thöùc => so sánh <= mẹ thöùc
-Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
Mẹ => so sánh<= ngọn gió


-Những ngơi sao thức ngồi kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.
Những ngơi sao => so sánh <= mẹ
-Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
Mẹ => so sánh<= ngọn gió
2.Từ ngữ so sánh trong các câu trên có gì khác nhau?
ĐÁP ÁN :
2.Các từ ngữ so sánh có sự khác nhau

-Hai phép so sánh sử dụng từ ngữ so sánh khác nhau
So sánh hơn kém (chẳng bằng) , so sánh ngang bằng (là) ;
-Có nghĩa là :
So sánh ngang bằng : A là B.
So sánh hơn kém : A chẳng bằng B


Hỏi :
Vậy so sánh có mấy kiểu ? Đó là kiểu nào?
Ñaùp aùn :
Coù 2 kieåu so saùnh:
+ So saùnh ngang baèng.
A baèng B.
+ So saùnh khoâng ngang baèng.
A khoâng baèng B.


Tiết 86

I.CÁC KIỂU SO SÁNH :
Coù 2 kieåu so saùnh:
+ So saùnh ngang baèng.
A baèng B.
+ So saùnh khoâng ngang baèng.
A khoâng baèng B.


3.: Tìm thêm những từ ngữ chỉ ý so sánh ngang bằng hoặc không ngang bằng ?

Tiết 86 :

I.CÁC KIỂU SO SÁNH :
Có 2 kiểu so sánh:
+ So sánh ngang bằng.
A bằng B.
+ So sánh không ngang bằng.
A không bằng B.
II.TÁC DỤNG CỦA PHÉP SO SÁNH


1.Tìm phép so sánh trong đoạn văn dưới đây :
Mỗi chiếc lá rụng có một tâm hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác
riêng .Có chiếc tựa mũi tên nhọn , tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho
xong chuyện , cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, khơng thương tiếc, khơng
do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên khơng, rồi cố
gượng ngoi đầu lên, bay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt
đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng , khoan thai, đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng
như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : Cả một thời q khứ dài
dằng dặc của chiếc lá trên cành cây khơng bằng một vài giây bay lượn , nếu sự
bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại, rụt rè, rồi như
gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi
bám vào một bơng hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại .
( Khái Hưng)
*Đáp án:
Tìm phép so sánh:
+ Có chiếc lá tựa như mũi tên … như cho xong chuyện …
+Có chiếc lá như con chim lảo đảo …
-+ Có chiếc lá nhẹ nhàng … như thầm bảo …

-+. Có chiếc lá như sợ hãi
-+ Cả một thời q khứ dài dằng dặc của chiếc lá khơng bằng một vài giây bay lượn


Mỗi chiếc lá rụng có một tâm hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng .Có chiếc
tựa mũi tên nhọn , tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện , cho xong
một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con
chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, bay giữ thăng bằng cho
chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng , khoan thai, đùa bỡn, múa
may với làn gió thoảng như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : Cả một thời
quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn , nếu sự
bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại, rụt rè, rồi như gần tới mặt
đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa
thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại .
( Khái Hưng)
Hỏi:
2.Trong đoạn văn trên phép so sánh có tác dụng gì?
-Đối với việc miêu tả sự vật, sự việc?
-Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết?
ÑAÙP AÙN:
-Tác dụng gợi hình ảnh cách rụng khác nhau của chiếc lá, giúp cho việc miêu tả tốc
độ rơi rụng của chiếc lá được cụ thể, sinh động ;
-Vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm hàm suùc của người đọc, người nghe.
Thể hiện quan niệm của tác giả về sự sống và cái chết ..


Hỏi: Vậy tác dụng của phép so sánh là gì?

Đáp án :
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả s ự v ật, s ự việc được cụ

thể, sinh động” vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.


Tiết 86

I.CÁC KIỂU SO SÁNH
Có 2 kiểu so sánh:
- So sánh ngang bằng.
A bằng B.

- So sánh không ngang bằng.
A không bằng B.
II.TÁC DUNG CỦA PHÉP SO SÁNH
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả s ự v ật, s ự vi ệc đ ược c ụ thể,
sinh động, vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.


Tiết 86

I.CÁC KIỂU SO SÁNH
Có 2 kiểu so sánh:
- So sánh ngang bằng.
A bằng B.
- So sánh không ngang bằng.
A không bằng B.
II.TÁC DUNG CỦA PHÉP SO SÁNH
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả s ự vật, s ự vi ệc đđược c ụ
thể, sinh động, vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc .
III.LUYỆN TẬP

III.LUYỆN TẬP
1.Chỉ ra phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây . Cho biết chúng thuộc kiểu so sánh
nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích .
a.Quê hương tôi có con sông xanh biếc.
Nước gương trong soi tóc những hàng tre .
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè.
Tỏa nắng xuống dòng sông lập loáng
( Tế Hanh )
. b. Con đi trăm núi ngàn khe.
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm ..
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi .
(Tố Hữu)
.c.Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng
(Minh Huệ)


Tiết 86

I.CÁC KIỂU SO SÁNH
Có 2 kiểu so sánh:
+ So sánh ngang bằng.
A bằng B.
+ So sánh không ngang bằng.
A không bằng B.
II..TÁC DUNG CỦA PHÉP SO SÁNH

So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc
miêu tả thêm sinh động, có tác dụng biểu hiện tư
tưởng, tình cảm sâu sắc.
III.LUYỆN TẬP .
1.Phép so sánh .


Đáp án bài tập 1:
1.Phép so sánh:
a. Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Tâm hồn -> so sánh <- buổi trưa hè => so sánh ngang bằng
Tác dụng : Nói lên trạng thái vui sướng, trìu mến, sự hoà hợp với quê hương trong
tâm hồn nhà thơ.
b.Con đi trăm núi ngàn khe.
Chưa bằng mn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm ..
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi
-Con đi trăm núi--> chưa bằng<- mn nỗi tái tê lòng bầm :=> so sánh không ngang bằng
-Con đi đánh giặc --> chưa bằng <--.khó nhọc đời bầm…=> so sánh không ngang bằng
⇒Sự biết ơn sâu sắc của con trước công lao to lớn của mẹ.
c. Anh đội viên …….như nằm trong giấc mộng -> so sánh ngang bằng
Bóng Bác cao………..ấm hơn ngọn .lửa hồng -> so sánh không ngang bằng
=>Nói lên sự lớn lao, vó đại, lòng cao cả của Bác


2.Hãy nêu những câu văn có sử dụng phép so sánh trong bài “Vượt thác”. Em thích hình
ảnh so sánh nào? Vì sao?


HỌC SINH THẢO LUẬN NHĨM

Chia 4 nhóm , đại diện nhóm lên trình bày
Đáp án :
* Những câu văn sử dụng phép so sánh trong bài Vượt thác :
-Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng
-Núi cao như đột ngột hiện ra .
-Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc
-Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào giống
như một hiệp só của Trường Sơn oai linh hùng vó .
-Những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám
con cháu …
*Hình ảnh so sánh thích nhất là:
- Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc
-Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào giống
như một hiệp só của Trường Sơn oai linh hùng vó .
*Vì Dượng Hương Thư mạnh mẽ, dũng cảm và hào hùng



Baứi taọp ụỷ nhaứ

3..Da vo bi Vt thỏc, hóy vit mt on vn t ba n nm cõu t dng Hng
Th a thuyn qua thỏc d trong on vn cú s dng c hai phộp so sỏnh ó c gii
thiu .


CỦNG CỐ
Hỏi:
1.Có mấy kiểu so sánh? Kể ra.
Đáp án :
- Có 2 kiểu so sánh : So sánh ngang bằng và so sánh không ngang bằng ..

Hỏi:
2.Nêu tác dụng của phép so sánh?
Đáp án :
Tác dụng của so sánh : So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả
sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình
cảm sâu sắc.
DẶN DỊ ( Hướng dẫn tự học )
- Học thuộc mục I.II
-Chuẩn bò: Chương trình Ngữ văn đòa phương.(Tiếng Việt)
-Ghi sẵn phần nội dung vào tập , vào lớp các em luyện tập dễ dàng hơn
-Viết đoạn văn miêu tả có sử dụng phép so sánh .