TG XICLOANKAN

Chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o
®Õn dù giê th¨m líp

Gi¸o viªn : Lª V¨n Duy THPT NguyÔn Trung Ng¹n


Kiểm tra bài cũ
Câu 1. Hiđrocacbon no là hợp chất hữu cơ
A. Chỉ chứa liên kết đơn, mạch hở hay vòng
B. Chỉ chứa C,H và cấu tạo chỉ có liên kết đơn
C. Không chứa liên kết đôi hoặc ba
D. Với mạch cacbon chỉ gồm liên kết đơn


Kiểm tra bài cũ
Câu 2. Cho biết đặc điểm cấu trúc mạch C và liên kết của
ankan? Từ các đặc điểm đó cho biết ankan tham gia
các phản ứng nào?
*Cấu trúc của ankan có các đặc điểm:
- Chỉ có liên kết C-C và C-H
-Mạch hở, mạch C tạo thành đờng gấp khúc (trừ
metan và etan)
*Dới tác dụng của ánh sáng, xúc tác và nhiệt Ankan tham
gia các phản ứng :

- phản ứng thế
- phản ứng tách
- Phản ứng oxi hoá


Xicloankan

Xicloankan

I. cấu trúc, đồng phân, danh pháp
1. Cấu trúc phân tử của một số monoxicloankan
Một số monoxicloankan không nhánh
Công thức phân tử

C3H6

C4H8

C5H10

C6H12

Công thức cấu tạo
Tên gọi
Mô hình
rỗng
Mô hình đặc

xiclopropan xiclobutan xiclopentan xiclohexan


Xicloankan

I. cấu trúc,đồng phân,danh pháp
1. Cấu trúc phân tử của một số monoxicloankan

Xicloankan làXicloankan
những hiđrocacbon
no mạch vòng.
là gì?
monoxicloankan CT chung CnH2n (3 n).
Xiclo
(có 1 vòng)
Có mấy loại xicloankan?
ankan
polixicloankan
(có nhiều vòng)
Cấu trúc monoxicloankan:
- Chỉ có liên kết C-C và C-H
- Các nguyên tử C không cùng nằm trên một mặt phẳng
(trừ xiclopropan)


Xicloankan

I. cÊu tróc,®ång ph©n,danh ph¸p
2. §ång ph©n vµ c¸ch gäi tªn monoxicloankan
a. ThÝ dô:
mét sè xicloankan ®ång ph©n øng víi CTPT C6H12

xiclohexan
3
4

2
1

1,2 - ®imetylxiclobutan

metylxiclopentan
3

2
1

1,1,2-trimetylxiclopropan


Xicloankan

I. cấu trúc,đồng phân,danh pháp
2. Đồng phân và cách gọi tên monoxicloankan

b. Quy tắc:
- Xicloankan mạch không nhánh

Tên gọi: Xiclo + Tên mạch chính + an
- Xicloankan mạch có nhánh
+ Chọn mạch chính là mạch vòng.
+ Đánh số C mạch chính sao cho tổng số chỉ vị trí các
mạch nhánh là nhỏ nhất.
Tên gọi:
Số chỉ vị trí + Tên nhánh + Xiclo + Tên mạch chính + an


Xicloankan

Bµi tËp vËn dông:
H·y gäi tªn cña xicloankan sau ®©y?
4

2

3

a.
H 3C

CH3

CH3

b.
1

2

1,3- ®imetylxiclobutan

3

1

C2 H 5

CH3

1- etyl-1,2- ®imetylxiclopropan


Xicloankan

II. Tính chất

1. Tính chất vật lí
Bảng 5.3. Tính chất vật lí của một vài xicloankan

Xicloankan
tnc,0C

-127

-90

-94

7

ts,0C

-33

13

49

81

0,689
(-400C)

0,703
(00C)

0,755
(200C)

0,778
(200C)

Khối lợng riêng
g/cm3(nhiệt độ)
Mầu sắc
Tính tan

Không mầu
Không tan trong nớc, tan trong dung môi hữu cơ


Xicloankan

II. Tính chất
2. Tính chất hoá học

a. Phản ứng công mở vòng của xiclopropan và xiclobutan
+ H2

Ni,800C

CH3-CH2-CH3

(propan)

+ Br2

BrCH2-CH2-CH2Br (1,3-đibrompropan)

+ HBr

CH3-CH2-CH2Br

(1-brompropan)

xiclobutan chỉ cộng với hiđro
+ H2

Ni,1200C

CH3-CH2- CH2 -CH3

(butan)


Xicloankan

Bài tập vận dụng:

Dẫn hỗn hợp gồm propan và xiclopropan qua dung
dịch Brom thì:
A. Dung dịch Br2 không phai mầu, có khí thoát ra.
B. Dung dịch Br2 bị phai mầu, có khí thoát ra.
C. Dung dịch Br2 không phai mầu, không có khí thoát ra.
D. Dung dịch Br2 bị phai mầu, không có khí thoát ra.


Xicloankan

II. TÝnh chÊt

2. TÝnh chÊt ho¸ häc
b. Ph¶n øng thÕ
ThÝ dô:
+ Cl2

as

Cl

+ HCl

cloxiclopentan
+ Br2

t0

Br
bromxiclohexan

+ HBr


Xicloankan

Bài tập vận dụng:

Meylxiclopentan khi thực hiện phản ứng thế với clo (theo
tỉ lệ mol 1:1) tạo đợc số lợng sản phẩm thế đồng phân cấu
tạo monoclo tối đa là :
A. 2
B. 3
C. 4
D. 5

Hớng dẫn:

2
1

3

4

5

CH3

Xicloankan

II. Tính chất

2.Tính chất hoá học
c. Phản ứng oxi hoá
CnH2n +

3n O
2 2

t0

n CO2 + n H2O

H<0

Thí dụ :
C6H12 + 9O2

t0

6CO2 + 6H2O H= -3947,5kJ

Chú ý:
xicloankan không làm mất mầu dung dịch KMnO4


Xicloankan

II. TÝnh chÊt

2. TÝnh chÊt ho¸ häc

Chó ý:
Mét sè xicloankan cã thÓ t¸ch hi®ro
ThÝ dô:
t0,xt

CH3

t0,xt

+ 3H2
CH3 + 3H2


Xicloankan

IIi.®iÒu chÕ vµ øng dông
1.§iÒu chÕ

- T¸ch trùc tiÕp tõ qu¸ tr×nh chng cÊt dÇu má
- §iÒu chÕ tõ ankan
ThÝ dô:
CH3 [CH2]4 CH3

t0,xt

+ H2

Xicloankan

IIi. ®iÒu chÕ vµ øng dông
2. øng dông
- Dïng lµm nhiªn liÖu

- Dïng lµm dung m«i
- Dïng lµm nguyªn liÖu ®Ó ®iÒu chÕ c¸c chÊt kh¸c
ThÝ dô:
t0,xt

+ 3H2


Xicloankan

Bài tập củng cố:

Hãy hoàn thành các phản ứng sau?
a.
b.

+ Br2

CCl4

+ H2

Ni, 80oC

c.

+ 9/2 O2

d.

+ HBr

e.

+ Br2

f.

to

BrCH2-CH2-CH2Br
CH3-CH2-CH3
3 CO2 + 3 H2O
CH3-CH2-CH2Br

as

xt, to

Br + HBr
+ 3H2

DÆn dß:

Xicloankan

- Lµm c¸c bµi tËp 1,2,3,4,5,6 SGK
- Xem l¹i vÒ ankan vµ xicloankan chuÈn bÞ cho tiÕt luyÖn tËp


Bài học đến đây là hết, xin trân
thành cảm ơn quý thầy cô và các em