Nâng cao hiệu quả công tác tra cứu tài liệu phục vụ độc giả tại thư viện trường tiểu học thái đào lạng giang bắc giang
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.81 MB, 73 trang )
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
KHOA HỆ THỐNG THÔNG TIN KINH TẾ
NGUYỄN THỊ THUỲ
NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC TRA CỨU TÀI LIỆU
PHỤC VỤ ĐỘC GIẢ TẠI THƯ VIỆN
TRƯỜNG TIỂU HỌC THÁI ĐÀO – LẠNG GIANG – BẮC GIANG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH QUẢN TRỊ VĂN PHÒNG
BẮC GIANG, NĂM 2016
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
KHOA HỆ THỐNG THÔNG TIN KINH TẾ
KHÓA LUẬN
TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành Quản trị văn phòng
Đề tài:
NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC TRA CỨU TÀI LIỆU
PHỤC VỤ ĐỘC GIẢ TẠI THƯ VIỆN
TRƯỜNG TIỂU HỌC THÁI ĐÀO – LẠNG GIANG – BẮC GIANG
Sinh viên thực hiện: NGUYỄN THỊ THUỲ
Lớp: ĐHLT - QTVP - K13A - BẮC GIANG
Giảng viên hướng dẫn: 1. TS. NGUYỄN VĂN HUÂN
2. Th.S. ĐỖ LOAN ANH
Bắc Giang, năm 2016
LỜI CẢM ƠN
Như chúng ta đã biết, không có sự thành công nào mà không gắn liền với sự hướng
dẫn, hỗ trợ, giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của người khác. Trong suốt
thời gian thực tập, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của các Thầy, Cô giáo
trong Khoa Hệ thống thông tin kinh tế cùng toàn thể cán bộ giáo viên, công nhân viên
Trường Tiểu học Thái Đào.
Để có được kết quả khóa luận tốt nghiệp hôm nay, tôi xin gửi lời cảm ơn chân
thành và sự tri ân sâu sắc tới các Thầy, Cô giáo trong Khoa Hệ thống thông tin kinh tế
đã giảng dạy và trang bị cho tôi những kiến thức cơ bản.
Tôi xin chân thành cảm ơn Thầy giáo Tiến sĩ Nguyễn Văn Huân và Cô giáo Thạc sĩ
Đỗ Loan Anh (Khoa Hệ thống thông tin kinh tế - Trường Đại học Công nghệ thông tin và
Truyền thông) đã tận tình hướng dẫn và góp ý giúp tôi trong quá trình làm khoá luận.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu và toàn thể cán bộ giáo
viên, công nhân viên Trường Tiểu học Thái Đào xã Thái Đào, huyện Lạng Giang, tỉnh
Bắc Giang đã tận tình giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt quá trình thực
tập tốt nghiệp của mình tại trường.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các bạn sinh viên lớp Quản trị văn phòng K13A Bắc
Giang đã chia sẻ tài liệu và kiến thức hỗ trợ tôi trong quá trình thực hiện khoá luận
này. Tôi xin cảm ơn gia đình tôi đã tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi, giúp đỡ tôi trong
quá trình làm khoá luận.
Do khoảng thời gian nghiên cứu làm đề tài khoá luận không dài, bản thân tôi còn
thiếu nhiều kinh nghiệm thực tế nên không tránh khỏi sự thiếu sót. Tôi kính mong
nhận được sự chỉ bảo và hướng dẫn của các Thầy giáo, Cô giáo để khóa luận của tôi
được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên
Nguyễn Thị Thuỳ
i
CAM ĐOAN
Khóa luận tốt nghiệp là tổng hợp toàn bộ quá trình nghiên cứu khoa học để đánh
giá những kết quả đã đạt được sau quá trình học tập, thực tập và rèn luyện, đồng thời
rút ra những bài học kinh nghiệm cho bản thân. Tôi xin cam đoan rằng nội dung khóa
luận của tôi không sao chép nội dung cơ bản từ các khóa luận khác và sản phẩm của
khóa luận là của chính bản thân tôi nghiên cứu, xây dựng dưới sự hướng dẫn khoa học
của Tiến sĩ Nguyễn Văn Huân và Thạc sĩ Đỗ Loan Anh. Các nội dung nghiên cứu
trong khóa luận này là trung thực và chưa từng được ai công bố trước đây. Những số
liệu phục vụ cho phân tích, nhận xét, đánh giá được thu thập từ thực tế đơn vị thực tập.
Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước
Hội đồng cũng như kết quả khoá luận của mình./.
ii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ..............................................................................................................i
CAM ĐOAN ...............................................................................................................ii
MỤC LỤC ..................................................................................................................iii
MỤC LỤC HÌNH ẢNH ...............................................................................................vi
BẢNG CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................................viii
LỜI MỞ ĐẦU ..............................................................................................................1
Chương 1. TỔNG QUAN VỀ TRA CỨU TÀI LIỆU PHỤC VỤ ĐỘC GIẢ TẠI THƯ
VIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC THÁI ĐÀO – LẠNG GIANG – BẮC GIANG...................4
1.1. Khái quát về tra cứu tài liệu phục vụ độc giả .....................................................4
1.1.1. Các khái niệm cơ bản..................................................................................4
1.1.2. Nguyên tắc tra cứu tài liệu ..........................................................................5
1.1.3. Phương pháp tra cứu tài liệu .......................................................................5
1.1.4. Cách quản lý tài liệu tại thư viện.................................................................6
1.2. Giới thiệu chung về Phân hệ Quản lý thư viện (VEMIS.LIBRARY) .................7
1.3. Giới thiệu chung về Trường Tiểu học Thái Đào - Lạng Giang - Bắc Giang ..................8
1.3.1. Nguồn gốc hình thành Trường .........................................................................9
1.3.2. Vị trí, chức năng của Trường Tiểu học Thái Đào........................................... 11
1.3.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của Trường Tiểu học Thái Đào ................................ 11
1.3.4. Vị trí, chức năng của Thư viện ..................................................................... 11
1.3.5. Nhiệm vụ của Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào....................................... 12
1.3.6. Vai trò của Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào....................................... 13
1.3.7. Thư viện góp phần nâng cao chất lượng đào tạo........................................ 14
Chương 2. PHÂN TÍCH QUY TRÌNH QUẢN LÝ TRA CỨU TÀI LIỆU PHỤC VỤ ĐỘC
GIẢ TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC THÁI ĐÀO - LẠNG GIANG - BẮC
GIANG ...................................................................................................................... 17
2.1. Khảo sát thực trạng quản lý tra cứu tài liệu phục vụ độc giả tại thư viện Trường Tiểu
học Thái Đào - Lạng Giang - Bắc Giang.................................................................... 17
iii
2.1.1. Tìm hiểu công tác Thư viện ......................................................................... 17
2.1.2. Cơ sở vật chất của Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào............................ 20
2.1.3. Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào ..... 21
2.1.4. Vai trò của độc giả đối với Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào .............. 24
2.1.5. Tình hình độc giả tại Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào ....................... 25
2.1.6. Quy chế sử dụng Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào .................................. 25
2.1.7. Quy định về mượn sách tại Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào.............. 26
2.1.8. Tìm hiểu công tác tổ chức phục vụ bạn đọc trong Thư viện ...................... 27
2.1.9. Tìm hiểu công tác bạn đọc tại Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào.......... 29
2.2. Sơ đồ quy trình quản lý tra cứu tài liệu phục vụ độc giả tại Thư viện............... 29
2.2.1. Quy trình mượn tài liệu............................................................................. 29
2.2.2. Mô tả sơ đồ quy trình mượn tài liệu .......................................................... 31
2.3. Sơ đồ quy trình phục vục độc giả tại phòng đọc .............................................. 31
2.3.1. Quy trình phục vụ độc giả tại phòng đọc................................................... 31
2.3.2. Mô tả sơ đồ quy trình phục vụ độc giả tại phòng đọc ................................ 33
2.4. Quy trình tra cứu thông tin tại Thư viện........................................................... 34
2.4.1. Sơ đồ quy trình tra cứu thông tin............................................................... 34
2.4.2. Mô tả quy trình tra cứu thông tin............................................................... 35
2.5. Quy trình phục vụ mượn tài liệu về nhà........................................................... 36
2.5.1. Sơ đồ quy trình phục vụ mượn tài liệu về nhà ........................................... 36
2.5.2. Mô tả quy trình phục vụ mượn tài liệu về nhà ........................................... 37
Chương 3. ỨNG DỤNG PHÂN HỆ QUẢN LÝ THƯ VIỆN VÀO CÔNG TÁC TRA
CỨU TÀI LIỆU PHỤC VỤ ĐỘC GIẢ TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC THÁI
ĐÀO – LẠNG GIANG – BẮC GIANG ....................................................................... 38
3.1. Mô tả chung về phần mềm Phân hệ Quản lý Thư viện..................................... 38
3.1.1. Đăng nhập chương trình............................................................................ 38
3.1.2. Giao diện chính của chương trình ............................................................. 39
iv
3.1.2.1. Các Menu chính chương trình ............................................................ 39
3.1.2.2. Thanh công cụ.................................................................................... 40
3.1.3. Chức năng của Phân hệ Quản lý Thư viện................................................. 41
3.2. Kết quả ứng dụng Phân hệ Quản lý Thư viện vào công tác tra cứu tài liệu phục
vụ độc giả ta thực hiện tại giao diện Lưu Thông và giao diện Tìm kiếm................. 47
3.2.1. Tại giao diện Lưu thông............................................................................ 47
3.2.1.1. Đăng ký vào phòng đọc mở ................................................................ 48
3.2.1.2. Mượn ấn phẩm đọc tại chỗ ................................................................. 49
3.2.1.3. Mượn - trả ấn phẩm về nhà................................................................. 51
3.2.1.4. Thuê ấn phẩm..................................................................................... 53
3.2.1.5. Mất ấn phẩm ...................................................................................... 54
3.2.2. Tại giao diện Tìm kiếm............................................................................. 55
3.2.2.1. Tra cứu ấn phẩm................................................................................. 55
3.2.2.2. Tra cứu mượn ấn phẩm....................................................................... 56
3.2.2.3. Tra cứu trả ấn phẩm............................................................................ 57
3.3. Đánh giá việc sử dụng Phân hệ Quản lý Thư viện ........................................... 57
3.4. Nhận xét chung về ưu, nhược điểm trong công tác tra cứu tài liệu phục vụ độc giả tại
Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào......................................................................... 58
3.4.1. Ưu điểm..................................................................................................... 58
3.4.2. Nhược điểm................................................................................................ 58
3.5. Kiến nghị, đề xuất những giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác tra cứu tài liệu.. 58
3.5.1. Kiến nghị, đề xuất ...................................................................................... 58
3.5.2. Một số giải pháp ......................................................................................... 59
KẾT LUẬN................................................................................................................ 60
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 63
v
MỤC LỤC HÌNH ẢNH
Hình 1.1: Giao diện phần mềm Phân hệ Quản lý thư viện VEMIS.Library ..................8
Hình 2.1: Quy trình mượn tài liệu .............................................................................. 30
Hình 2.2: Quy trình phục vụ độc giả tại phòng đọc .................................................... 32
Hình 2.3: Quy trình tra cứu thông tin ......................................................................... 34
Hình 2.4: Quy trình phục vụ mượn tài liệu về nhà...................................................... 36
Hình 3.1: Giao diện đăng nhập Phân hệ Quản lý Thư viện......................................... 38
Hình 3.2: Thanh menu chính...................................................................................... 39
Hình 3.3: Thanh công cụ chính .................................................................................. 40
Hình 3.4: Thanh trạng thái ......................................................................................... 41
Hình 3.5: Giao diện hệ thống ..................................................................................... 41
Hình 3.6: Giao diện khai báo ..................................................................................... 42
Hình 3.7: Giao diện bạn đọc ...................................................................................... 43
Hình 3.8: Giao diện biên mục .................................................................................... 44
Hình 3.9: Giao diện lưu thông.................................................................................... 45
Hình 3.10: Giao diện báo cáo..................................................................................... 46
Hình 3.11: Giao diện tìm kiếm................................................................................... 46
Hình 3.12: Giao diện trợ giúp .................................................................................... 47
Hình 3.13: Giao diện phòng đọc mở .......................................................................... 48
Hình 3.14: Chọn thẻ bạn đọc ..................................................................................... 48
Hình 3.15: Hiển thị bạn đọc là giáo viên đang ở trong phòng đọc mở ........................ 48
Hình 3.16: Thông tin chi tiết lần phạt thẻ................................................................... 49
Hình 3.17: Thông báo trước khi xóa .......................................................................... 49
Hình 3.18: Mượn ấn phẩm đọc tại chỗ ....................................................................... 50
Hình 3.19: Thông báo ghi nhận mất ấn phẩm............................................................. 50
Hình 3.20: Thông báo hủy phiếu mượn...................................................................... 51
Hình 3.21: Xem nhật ký mượn trả ấn phẩm đọc tại chỗ của một độc giả.................... 51
vi
Hình 3.22: Mượn trả ấn phẩm về nhà......................................................................... 52
Hình 3.23: Chọn mã thẻ độc giả................................................................................. 52
Hình 3.24: Chọn mã cá biệt ấn phẩm ......................................................................... 52
Hình 3.25: Thông báo ghi nhận mất ấn phẩm............................................................. 53
Hình 3.26: Thông báo hủy phiếu mượn...................................................................... 53
Hình 3.27: Xem nhật ký mượn trả về nhà của một độc giả......................................... 53
Hình 3.28: Giao diện thuê ấn phẩm............................................................................ 54
Hình 3.29: Giao diện ấn phẩm mất............................................................................. 55
Hình 3.30: Giao diện ấn phẩm để thanh lý, ghi giảm.................................................. 55
Hình 3.31: Giao diện tra cứu ấn phẩm........................................................................ 56
Hình 3.32: Kết quả tra cứu ấn phẩm........................................................................... 56
Hình 3.33: Kết quả tra cứu lịch sử mượn ấn phẩm của một độc giả........................... 57
Hình 3.34: Kết quả tra cứu lịch sử trả ấn phẩm của một độc giả................................. 57
vii
BẢNG CHỮ VIẾT TẮT
STT
Chữ
Chữ viết đầy đủ
viết tắt
1
NĐ
Nghị định
2
CP
Chính phủ
3
Đ
Đồng
4
H
Giờ
5
GDTH
Giáo dục tiểu học
6
QĐ
Quyết đinh
7
BGDĐT
Bộ Giáo dục Đào tạo
8
CB
Cán bộ
viii
LỜI MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài
Trong thời đại ngày nay, công tác thông tin nói chung và thông tin thư viện nói
riêng có một tầm quan trọng đặc biệt và ảnh hưởng sâu sắc tới mọi lĩnh vực của đời
sống xã hội, trong đó có lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Việc khai thác hiệu quả thông
tin đã trở thành một trong những nhân tố hàng đầu trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của bất kỳ một quốc gia nào. Thư viện là cầu nối giữa thông tin và người sử
dụng. Thư viện là một yếu tố căn bản và quan trọng, là thước đo đánh giá vai trò, chức
năng, nhiệm vụ, hiệu quả đào tạo của nhà trường và không thể tách rời trường học với
thư viện. “Thư viện là một bộ phận cơ sở vật chất trọng yếu, là trung tâm sinh hoạt văn
hoá và khoa học của nhà trường”.
Hệ thống thông tin giáo dục ở Việt Nam đang tồn tại nhiều bất cập, từ quy chuẩn
thông tin, quy trình thu thập đến cơ chế kiểm soát tính chính xác, tính đầy đủ, xác thực
của thông tin. Các công cụ quản lý hoặc thu thập dữ liệu hiện thời được phát triển tự
phát, nhỏ lẻ nhằm giải quyết các tác nghiệp đơn trên một quy mô cục bộ. Với cùng
một bài toán nghiệp vụ, các đơn vị phát triển khác nhau sử dụng các quy chuẩn khác
nhau. Để nâng cao hiệu quả công tác tra cứu tài liệu phục vụ độc giả tại thư viện
Trường Tiểu học Thái Đào thì nhà trường đã cài chương trình Phân hệ Quản lý thư viện
vào trong hoạt động của thư viện nhằm giúp độc giả tra cứu tài liệu, tìm kiếm thông tin,
tiếp cận thông tin được nhanh nhất.
Bên cạnh những thành tích và kết quả mà thư viện Trường Tiểu học Thái Đào đạt
được, việc tra cứu tài liệu phục vụ độc giả cũng đang còn nhiều bất cập cần phải nghiên
cứu và tìm ra các giải pháp hữu hiệu để nâng cao chất lượng công tác tra cứu tài liệu. Vì
vậy, việc chọn đề tài nghiên cứu “Nâng cao hiệu quả công tác tra cứu tài liệu phục vụ
độc giả tại thư viện trường Tiểu học Thái Đào – Lạng Giang – Bắc Giang” có ý nghĩa
khoa học và thực tiễn rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu
của nhà trường nói chung và thư viện nhà trường nói riêng.
Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng công tác tra cứu tài liệu phục vụ độc giả của thư
viện Trường Tiểu học Thái Đào, tôi muốn đánh giá những kết quả đã đạt được và tìm
ra những điểm còn hạn chế, ảnh hưởng đến công tác tra cứu tài liệu. Từ đó, đưa ra
những kiến nghị, đề xuất và các giải pháp nhằm góp phần vào việc nâng cao hiệu quả
1
công tác tra cứu tài liệu phục vụ độc giả tại thư viện Trường Tiểu học Thái Đào - Lạng
Giang - Bắc Giang.
Tìm hiểu hiện trạng áp dụng các chuẩn nghiệp vụ trong xử lý tài liệu và phương
pháp tra cứu tài liệu phục vụ độc giả tại thư viện Trường Tiểu học Thái Đào - Lạng
Giang - Bắc Giang. Trên cơ sở đó đưa ra các kiến nghị nhằm tăng cường áp dụng các
chuẩn nghiệp vụ, góp phần nâng cao hiệu quả công tác tra cứu tài liệu phục vụ độc giả
thư viện nhà trường đáp ứng yêu cầu thực tế trong công tác tra cứu tài liệu phục vụ độc
giả ngày một tốt hơn.
Ý nghĩa khoa học
Khoá luận dựa trên cơ sở khoa học và quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin và
tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác sách, báo và thông tin thư viện.
Cán bộ thư viện nhà trường luôn bám sát các tiêu chuẩn quy định theo quyết định
01 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày 02/01/2003 về việc ban hành quy định tiêu chuẩn
thư viện trường phổ thông để xây dựng thư viện ngày càng tốt hơn, có hiệu quả hơn.
Bám sát và thực hiện theo công văn số 11185/GDTH ngày 17 tháng 12 năm 2004
về việc hướng dẫn thực hiện tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông.
Bám sát theo chương trình hoạt động năm học của Trường Tiểu học Thái Đào để
xây dựng và duy trì thư viện xuất sắc.
Cơ sở thực tiễn
Phản ánh thực trạng hoạt động nâng cao hiệu quả công tác tra cứu tài liệu phục vụ
độc giả tại thư viện Trường Tiểu học Thái Đào – Lạng Giang – Bắc Giang.
Thư viện hoạt động tốt có tác dụng thiết thực góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục và góp phần xây dựng, duy trì nền văn hoá đọc cho đông đảo bạn đọc.
Phương pháp nghiên cứu
Trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài “Nâng cao hiệu quả công tác tra cứu tài
liệu phục vụ độc giả tại thư viện Trường Tiểu học Thái Đào - Lạng Giang - Bắc
Giang” tôi đã sử dụng nhiều phương pháp như: điều tra thực tế, quan sát; tổng hợp tài
liệu liên quan đến nội dung đề tài; thống kê và phân tích, đánh giá các số liệu thu thập
được trong thời gian nghiên cứu.
Thông qua điều tra thực tế tỷ lệ bạn đọc tham gia đọc sách tại thư viện Trường
Tiểu học Thái Đào hàng năm kết hợp với phiếu điều tra nhu cầu đọc sách của bạn đọc
2
để lựa chọn phương pháp áp dụng. Đồng thời cán bộ thư viện đầu tư thời gian nghiên
cứu tài liệu, lựa chọn phương pháp phục vụ bạn đọc mới, hiệu quả có tác dụng thiết
thực đối với tình hình thực tế thư viện nhà trường.
Bố cục khoá luận tốt nghiệp
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phần nội dung của
Báo cáo được coi là trọng tâm gồm 3 chương:
Chương 1: Tổng quan về tra cứu tài liệu phục vụ độc giả tại thư viện Trường
Tiểu học Thái Đào – Lạng Giang – Bắc Giang.
Chương 2: Phân tích quy trình quản lý tra cứu tài liệu phục vụ độc giả tại thư
viện Trường Tiểu học Thái Đào – Lạng Giang – Bắc Giang.
Chương 3: Ứng dụng Phân hệ Quản lý thư viện vào công tác tra cứu tài liệu phục
vụ độc giả tại thư viện Trường Tiểu học Thái Đào.
Trong quá trình thực tập bản thân tôi đã cố gắng tiếp cận thực tế và học hỏi kinh
nghiệm làm việc của các cán bộ trong cơ quan, do khoảng thời gian tôi thực thực tập không
nhiều nên nội dung báo cáo của tôi không tránh khỏi những thiếu sót, khuyết điểm. Để báo
cáo của tôi được đầy đủ và hoàn thiên hơn thì tôi rất cần nhận được sự góp ý thẳng thắn của
quý Thầy, Cô cùng toàn thể các bạn.
Về phía Nhà Trường: Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy giáo, Cô giáo Trường Đại
học Công nghệ Thông tin và Truyền thông Thái Nguyên, các Thầy, Cô giáo trong Khoa Hệ
thống thông tin kinh tế. Đặc biệt là Tiến sĩ Nguyễn Văn Huân và Thạc sĩ Đỗ Loan Anh đã
hướng dẫn giúp đỡ tôi trong kỳ thực tập này.
Về phía cơ quan: Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo Trường Tiểu học
Thái Đào đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành nhiệm vụ trong đợt thực tập này. Tôi
xin chân thành cảm ơn các đồng chí cán bộ giáo viên, công nhân viên trong cơ quan đã giúp
đỡ tôi trong các nội dung thực tập./.
Bắc Giang, ngày 27 tháng 6 năm 2016
Sinh viên thực tập
Nguyễn Thị Thuỳ
3
Chương 1.
TỔNG QUAN VỀ TRA CỨU TÀI LIỆU PHỤC VỤ ĐỘC GIẢ TẠI THƯ VIỆN
TRƯỜNG TIỂU HỌC THÁI ĐÀO – LẠNG GIANG – BẮC GIANG
1.1. Khái quát về tra cứu tài liệu phục vụ độc giả
1.1.1. Các khái niệm cơ bản
Trước đây, khái niệm thư viện theo tiếng Hi Lạp được hiểu là nơi bảo quản sách.
Người Trung Hoa cũng gọi thư viện là nơi tàng trữ sách (thư là sách, viện là nơi tàng
trữ). Năm 1970, UNESCO (Tổ chức văn hoá - khoa học - giáo dục của Liên hiệp quốc)
đã định nghĩa thư viện như sau:
“Thư viện, không phụ thuộc vào tên gọi của nó, là bất cứ bộ sưu tập có tổ chức
của sách, ấn phẩm định kỳ hoặc các dạng tài liệu khác, kể cả đồ hoạ, nghe- nhìn và
nhân viên phục vụ có trách nhiệm tổ chức cho bạn đọc sử dụng các tài liệu đó nhằm
mục đích thông tin, nghiên cứu khoa học, giáo dục hoặc giải trí”.
Thư viện trường học là một bộ phận cơ sở vật chất trọng yếu, là trung tâm sinh
hoạt văn hoá và khoa học của nhà trường. Thư viện góp phần nâng cao chất lượng
giảng dạy của giáo viên, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học và xây dựng thói
quen tự học cho học sinh, tạo cơ sở từng bước đổi mới phương pháp dạy và học.
Tài liệu thư viện là công cụ để thư viện phục vụ độc giả, phục vụ xã hội. Tài liệu
thư viện càng nhiều, càng phong phú, đa dạng về nội dung bao nhiêu thì thư viện càng
thực hiện tốt vai trò của mình bấy nhiêu.
Tra cứu là một cổng giúp cộng đồng bạn đọc và thư viện giao tiếp với nhau được
tiện lợi và hiệu quả. Các công cụ tra cứu tạo ra một môi trường phục vụ bạn đọc tra
cứu và sử dụng thông tin do thư viện cung cấp.
Phục vụ độc giả là toàn bộ hoạt động của thư viện nhằm thoả mãn nhu cầu và
giúp đỡ độc giả thư viện hiệu quả nhất bắt đầu từ việc lựa chọn và sử dụng tài liệu đó.
Dù kho tài liệu có quý đến đâu mà không có độc giả đến tra cứu thì kho tài liệu đó
cũng không có giá trị.
Công tác tra cứu tài liệu phục vụ độc giả là thước đo đánh giá hiệu quả hoạt động
của thư viện. Thư viện càng có nhiều độc giả đến tra cứu tài liệu, tìm kiếm thông tin
tài liệu, học tập, nghiên cứu,… thì vai trò, tác dụng của thư viện càng lớn. Thư viện mà
không có độc giả đến tra cứu, tìm kiếm thông tin tài liệu, số tài liệu trong kho chỉ ở
dạng bó, dạng gói trong thư viện thì thư viện đó chỉ là kho lưu giữ tài liệu mà thôi.
4
Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào - Lạng Giang - Bắc Giang, độc giả là toàn
bộ cán bộ giáo viên – công nhân viên và học sinh trong toàn trường. Độc giả tra cứu,
tìm kiếm thông tin về tài liệu chủ yếu là tìm trên hệ thống tủ mục lục và tìm Phân hệ
Quản lý thư viện.
1.1.2. Nguyên tắc tra cứu tài liệu
Tài liệu là phương tiện bảo đảm thông tin cho quản lý và sản xuất. Theo nghĩa
rộng, tài liệu cần thiết cho mọi lĩnh vực hoạt động xã hội loài người, giúp loài người
ghi nhớ những tri thức và kinh nghiệm trong quá trình sống, làm việc và đấu tranh bảo
vệ quyền lợi của mình. Tài liệu hình thành khi các ký tự, chữ viết xuất hiện.
Để lựa chọn các tài liệu phù hợp trong quá trình tra cứu, thư viện Trường Tiểu
học Thái Đào phải dựa trên một số các nguyên tắc như sau:
+ Đảm bảo tính Đảng trong thành phần vốn tài liệu; tra cứu thường xuyên có kế
hoạch, chính sách cụ thể; căn cứ vào đặc điểm, chức năng của thư viện.
+ Chế độ chính trị - xã hội của đất nước là một trong những nhân tố tác động đến
công tác tra cứu tài liệu nên thư viện đã đưa vào vốn tài liệu của mình những tài liệu
phù hợp với quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ngoài
những văn kiện của Đảng và Nhà nước, thư viện còn quan tâm tới các tài liệu liên
quan đến lĩnh vực kinh tế, ngoại giao để phục vụ cho giáo dục và đào tạo của nhà
trường trong thời kỳ đổi mới.
Thực hiện tốt công tác tra cứu tài liệu thông qua các hình thức và nguyên tắc chung
thư viện Trường Tiểu học Thái Đào đã phản ánh được những chuyển biến mới của xã hội
và thành tựu mới của khoa học công nghệ, sự phát triển kinh tế trên thế giới.
1.1.3. Phương pháp tra cứu tài liệu
Độc giả thư viện Trường Tiểu học Thái Đào - Lạng Giang - Bắc Giang tiến hành
tra cứu tài liệu theo hai phương pháp là tra cứu dựa trên hệ thống tủ mục lục và trên
Phân hệ Quản lý thư viện.
+ Độc giả sử dụng hệ thống tủ mục lục
- Mục lục thư viện là tập hợp danh mục tài liệu có trong thư viện được sắp xếp
theo một nguyên tắc nhất định.
- Mục lục thư viện có nhiều hình thức nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu tìm kiếm
thông tin, tra cứu tài liệu để độc giả có thể khai thác thư viện một cách tốt nhất.
5
- Với phương pháp tra cứu tài liệu sử dụng hệ thống tủ mục lục thì độc giả có thể
sử dụng các hình thức của mục lục để tiến hành tra cứu như mục lục sách, mục lục
phích, mục lục tờ rời, mục lục trên máy tính.
+ Độc giả tra cứu tài liệu theo phương pháp sử dụng Phân hệ Quản lý thư viện.
Sau khi tra cứu tài liệu trên máy tính xong, bạn đọc ghi ký hiệu xếp giá và các
thông tin cần thiết của tài liệu cần tìm vào phiếu yêu cầu, bạn đọc vào kho tìm tài liệu
theo các bước sau:
Bước 1: Căn cứ vào chỉ dẫn trên tiêu đề đầu giá để xác định vị trí giá chứa tài
liệu cần tìm.
Bước 2: Tiếp cận giá, xem chỉ dẫn trên các tiêu đề chi tiết trong từng ngăn giá để
xác định vị trí của tài liệu trên ngăn giá.
Bước 3: Căn cứ vào quy tắc xếp giá để tìm chính xác vị trí tài liệu cần tìm.
1.1.4. Cách quản lý tài liệu tại thư viện
Quản lý tài liệu, hồ sơ, sổ sách luôn là việc làm khó khăn và tốn nhiều thời gian
nhất ở Trường Tiểu học Thái Đào nói chung và thư viện trường nói riêng. Có nhiều
phương pháp quản lý tài liệu, hồ sơ đang được áp dụng, tuy nhiên không phải phương
pháp nào cũng thực sự tạo ra được tính chuyên nghiệp cũng như tính hiệu quả trong
phục vụ công việc. Chính vì vậy, thư viện Trường Tiểu học Thái Đào đã đưa hệ thống
công nghệ thông tin vào quản lý thư viện. Nhà trường cung cấp cho thư viện một máy
tính có cài chương trình Phân hệ Quản lý thư viện để giúp cho nhân viên thư viện quản
lý tài liệu được thuận lợi và dễ dàng.
* Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào quản lý tài liệu theo phương pháp truyền thống
Theo phương pháp truyền thống, việc quản lý tài liệu trong thư viện được thực
hiện thường xuyên theo cách ghi nhận lại trên giấy tờ, hồ sơ sổ sách theo dõi thông tin
sách báo hiện có, số tài liệu mới nhập vào kho, số tài liệu được phát không, số tài liệu
được quyên góp ủng hộ, sổ học sinh tham gia mượn – trả sách thư viện, kế hoạch hoạt
động thư viện…sau đó lưu lại trong thư viện, các loại hồ sơ đều được nhân viên thư
viện đánh dấu mã số và ghi chép thông tin vào các kẹp file hồ sơ và lưu lại trong thư
viện để sau này nếu bạn đọc nào có nhu cầu muốn tìm kiếm thông tin thì có thể tìm lại
khi cần. Tuy nhiên theo thời gian khối lượng các tài liệu, hồ sơ, sổ sách… phản ánh
quá trình hoạt động của thư viện tăng lên rất nhiều theo từng năm, đòi hỏi cán bộ thư
viện phải lưu trữ các tài liệu, hồ sơ….cẩn thận tránh mối mọt, côn trùng gây hại cho tài
liệu, tránh để mất thông tin trong tài liệu gây khó khăn trong quá trình tra cứu.
6
Trong thực tế, thư viện Trường Tiểu học Thái Đào đã áp dụng tin học hóa công
tác quản lý tài liệu, tuy nhiên hiệu quả không cao vì một phần lý do là bản thân hệ
thống phần mềm quản lý tài liệu được tính toán thiết kế không đáp ứng được yêu cầu
số lượng tài liệu tăng lên sau chỉ vài ba năm vận hành.
* Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào đã lựa chọn được một phần mềm quản lý tài
liệu chuyên dụng theo hướng hiện đại
Thay vì phải tốn nhiều thời gian, công sức, chi phí cho việc quản lý tài liệu theo
cách truyền thống thì hiện nay thư viện Trường Tiểu học Thái Đào đã sử dụng Phân hệ
Quản lý thư viện vào trong công việc của thư viện giúp cán bộ thư viện trong việc
nhập các tài liệu hiện có trong kho, các tài liệu mới, biên mục tài liệu, tra cứu, in phích
ấn phẩm, dự toán mua ấn phẩm, thanh lý ấn phẩm, kiểm kê thư viện, kiểm soát số
đăng ký cá biệt, làm thẻ độc giả, phạt độc giả do vi phạm, gia hạn thẻ, xoá thẻ đọc,
thay đổi trạng thái, rút hạn thẻ,… Khi độc giả đến thư viện thì cán bộ thư viện làm thủ
tục cho độc giả như đăng ký vào phòng đọc mở, cho độc giả mượn ấn phẩm đọc tại
chỗ, mượn – trả ấn phẩm về nhà, báo ấn phẩm mất. Báo cáo thư viện, tìm kiếm tra cứu
ấn phẩm, tra cứu mượn ấn phẩm, tra cứu trả ấn phẩm…. Các tài liệu của thư viện được
sắp xếp lưu trữ một cách khoa học và được tách riêng theo từng năm, do đó việc tìm
kiếm tra cứu tài liệu từ các năm trước đều được tìm kiếm nhanh chóng, dễ dàng.
1.2. Giới thiệu chung về Phân hệ Quản lý thư viện (VEMIS.LIBRARY)
Phân hệ Quản lý thư viện (VEMIS.LIBRARY) gồm có 8 giao diện chính như sau:
+ Giao diện hệ thống.
+ Giao diện khai báo.
+ Giao diện bạn đọc.
+ Giao diện biên mục.
+ Giao diện lưu thông.
+ Giao diện báo cáo.
+ Giao diện tìm kiếm.
+ Giao diện trợ giúp.
7
Hình 1.1: Giao diện phần mềm Phân hệ Quản lý thư viện VEMIS.Library
Phân hệ Quản lý thư viện nằm trong hệ thống phần mềm quản lý trường học VEMIS.
Phần mềm VEMIS có các phân hệ sau: Phân hệ Quản lý học sinh; Phân hệ Quản lý thư
viện; Phân hệ Quản lý thiết bị; Phân hệ Quản lý nhân sự; Phân hệ Quản lý giảng dạy;
Phân hệ Quản lý tài chính – tài sản; Phân hệ giám sát – đánh giá (M&E).
Sử dụng hệ thống này, Hiệu trưởng sẽ tiết kiệm được thời gian trong việc nắm bắt
và giám sát diễn biến kết quả các hoạt động trong nhà trường và chuẩn bị các báo cáo
theo yêu cầu của cấp trên. Nếu thông tin được cập nhật đầy đủ vào hệ thống, Hiệu
trưởng sẽ có được các thông tin chính xác về tình trạng hoạt động của thư viện cũng
như của cả trường, số lượng tài liệu có trong kho, số lượng mượn - trả sách của cán bộ
giáo viên - công nhân viên và học sinh trong toàn trường, số độc giả bị phạt, số sách
gia hạn, số sách thanh lý….. Đây là phần mềm dành riêng cho độc giả là cán bộ giáo
viên, công nhân viên trong trường mà không dùng cho độc giả là học sinh vì độc giả là
học sinh còn nhỏ, hầu hết các em đều không biết sử dụng máy vi tính, nhà trường
không tổ chức đưa môn tin học vào giảng dạy. Do đó, các em không sử dụng tra cứu
tài liệu trên hệ thống Phân hệ Quản lý thư viện mà hầu hết các em sẽ sử dụng hình
thức tra cứu tài liệu trên tủ mục lục của thư viện.
1.3. Giới thiệu chung về Trường Tiểu học Thái Đào - Lạng Giang - Bắc Giang
8
1.3.1. Nguồn gốc hình thành Trường
Trường Tiểu học Thái Đào 45 năm xây dựng và trưởng thành.
Phía sau nhà trường được tựa vào quả đồi lớn trên đỉnh quả đồi là ngôi chùa và
đình làng đã được công nhận là di tích lịch sử. Từ thời Trần, đình và chùa như một
chứng nhân lịch sử, chứng kiến sự đổi thay, đi lên của ngôi trường. Với truyền thống
45 năm xây dựng và phát triển, trường đã trở thành địa chỉ giáo dục và đào tạo uy tín
bậc Tiểu học của Đảng, chính quyền và nhân dân xã Thái Đào và các vùng lân cận.
Năm 1965 Trường được mở ra là Trường cấp 1 Thái Đào.
Năm 1977 đến năm 1991 Trường được hợp nhất từ Trường cấp 1 và cấp 2 thành
Trường Phổ thông cơ sở Thái Đào.
Ngày 24/9/1992 theo Quyết định của Uỷ Ban Nhân Dân huyện Lạng Giang tách
Trường Phổ thông cơ sở Thái Đào thành Trường Tiểu học Thái Đào và Trường Trung
học cơ sở Thái Đào. Từ năm 1992 đến 31/12/2009 nhà trường được sự lãnh đạo, quản
lý của đồng chí Bí thư chi bộ - Hiệu trưởng Đỗ Phúc Hảo.
Từ 1/4/2010 đến nay do sự phân công điều động của tổ chức Bí thư chi bộ - Hiệu
trưởng nhà trường là đồng chí Dương Đăng Doan - Quê quán Đại Lâm - Lạng Giang Bắc Giang.
45 năm xây dựng và phát triển, dưới mái Trường Tiểu học Thái Đào đã có hàng
vạn học sinh trưởng thành, học sinh trong thế hệ trước các anh, các chị đã có mặt hầu
hết trên 2 trận tuyến xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. Nhiều thế hệ thầy giáo, cô giáo và
học sinh đã hăng hái lên đường cứu nước. Đã có tới 32 học sinh của nhà trường ra đi
đã trở thành liệt sỹ, nhiều người đã gửi lại một phần xương máu nơi chiến trường.
Trong 2 cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc có nhiều người đã giữ những cương
vị, trọng trách trong quân đội, trong sự nghiệp xây dựng và đổi mới đất nước như: tiến
sỹ, kỹ sư, bác sỹ, nhà khoa học… Họ công tác, làm việc trên khắp mọi miền đất nước.
Tất cả đã, đang và sẽ đóng góp sức lực của mình để xây dựng quê huơng, đất nước
ngày càng giàu đẹp.
Trong thời kỳ đổi mới cùng với giáo dục của đất nước Trường Tiểu học Thái Đào đã
tích cực thực hiện đường lối chủ trương phát triển giáo dục, đào tạo của Đảng và đất nước,
nhà trường đã đạt được những thành tích đáng trân trọng và tự hào. Đặc biệt những năm
gần đây chất luợng giáo dục toàn diện của nhà trường ngày một nâng cao. Tỷ lệ học sinh
bỏ học không còn. Công tác tuyển sinh vào lớp 1 đạt 100%. Nhà trường có nhiều giải học
sinh về thể dục thể thao, văn hoá. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ giáo viên, công nhân viên nhà
9
trường là một tập thể đoàn kết, hết lòng vì học sinh thân yêu. Luôn có trình độ chuyên
môn vững vàng. Hiện tại, nhà trường có trên 50% cán bộ giáo viên, công nhân viên và cán
bộ quản lý đạt trình độ trên chuẩn, nhiều cán bộ giáo viên đạt danh hiệu giáo viên giỏi cấp
tỉnh, cấp huyện, chiến sỹ thi đua. Trong nhiều năm nhà trường đạt danh hiệu tập thể lao
động tiên tiến cấp huyện. Rất vinh dự cho thầy và trò nhà trường là tháng 12/2007 Truờng
Tiểu học Thái Đào được cấp chứng nhận là Trường đạt chuẩn Quốc gia mức độ 1.
Để có được diện mạo mới với thành tích đạt được dù còn khiêm tốn, ngoài sự tự
lực vươn lên của các thế hệ thầy và trò nhà trường còn có sự quan tâm chăm sóc về
mọi mặt của cấp uỷ Đảng, chính quyền và cán bộ nhân dân địa phuơng. Một vùng đất
nghèo nhưng trong cái chữ cùng sự chung tay góp sức không nhỏ của các thế hệ học
sinh đã trưởng thành và các cơ quan doanh nghiệp, hội phụ huynh học sinh.
Năm học 2015 - 2016 Trường Tiểu học Thái Đào có 672 học sinh, tập thể hội
đồng sư phạm nhà trường có 40 đồng chí cán bộ giáo viên, công nhân viên. Trong đó:
- 03 cán bộ quản lý: 01 hiệu trưởng, 02 phó hiệu trưởng;
- 01 nhân viên kế toán;
- 02 nhân viên văn thư;
- 01 nhân viên thư viện đồ dùng thiết bị;
- 01 nhân viên y tế;
- 32 cán bộ giáo viên.
Cả hội đồng chia làm 03 tổ gồm có tổ văn phòng, tổ 1,2,3 và tổ 4,5. Tuy điều kiện
nhà trường còn gặp nhiều khó khăn thiếu thốn nhưng đội ngũ cán bộ giáo viên, nhân
viên trong nhà trường luôn đoàn kết, đồng lòng nhất trí cao trong mọi công việc.
Hiện nay, Trường Tiểu học Thái Đào đã đáp ứng nhu cầu dạy và học trong thời
kỳ đổi mới. Tuy nhiên, cơ sở vật chất, trang thiết bị của nhà truờng chỉ đáp ứng được
một phần trong công tác dạy và học tập. Nhất là các thiết bị phục vụ ứng dụng công
nghệ thông tin của nhà trường đang còn thiếu và chưa đồng bộ. Chúng ta hy vọng và
tin tưởng rằng trong công tác xã hội hoá giáo dục, bằng sự chung tay góp sức của nhân
dân, hội phụ huynh học sinh và các nhà hảo tâm để thầy và trò nhà trường sẽ sớm có
cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại hơn. Trường Tiểu học Thái Đào thực sự là cái nôi
nuôi duỡng tâm hồn, tài năng, trí tuệ của các thế hệ con em nhân dân Thái Đào.
Để trang vàng truyền thống vẻ vang của nhà trường được ghi danh những tên tuổi
đã cống hiến theo sự nghiệp giáo dục để chính từ nơi đây lớp lớp các thế hệ học sinh
10
tiếp tục truởng thành. Mang theo hành trang trí tuệ, kỹ năng sống tâm phúc của tình
người, tình đời xây dựng quê hương Thái Đào ngày càng phồn vinh, thịnh vượng.
1.3.2. Vị trí, chức năng của Trường Tiểu học Thái Đào
Trường Tiểu học Thái Đào là cơ sở giáo dục của bậc Tiểu học, bậc học nền tảng của
hệ thống giáo dục quốc dân. Trường có tư cách pháp nhân và có con dấu riêng.
1.3.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của Trường Tiểu học Thái Đào
Trường Tiểu học Thái Đào có nhiệm vụ và quyền hạn như sau:
- Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động khác theo chương trình giáo dục
tiểu học do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.
- Huy động trẻ em đúng độ tuổi vào lớp 1, vận động các em bỏ học trở lại lớp. Thực
hiện phổ cập giáo dục, tham gia xóa mù chữ trong phạm vi công đồng.
- Quản lý giáo viên, nhân viên và học sinh.
- Quản lý, sử dụng diện tích đất nhà trường được phân, sử dụng thiết bị và tài chính
theo đúng pháp luật.
- Phối hợp với gia đình học sinh, các tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động giáo dục.
- Tổ chức cho cán bộ giáo viên, công nhân viên và học sinh tham gia các hoạt
động xã hội trong cộng đồng.
- Thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
1.3.4. Vị trí, chức năng của Thư viện
Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào có vị trí đặc biệt quan trọng trong hoạt động học
tập, giảng dạy của giáo viên và học sinh trong nhà trường.
Thư viện góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên, xây dựng thói quen
tự học, tự nghiên cứu của học sinh, tạo cơ sở từng bước thay đổi phương pháp dạy và học,
đồng thời thư viện trường còn tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư tưởng chính trị và
xây dựng nếp sống văn hoá mới cho các thành viên trong nhà trường.
Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào là phòng thư viện trực thuộc Trường Tiểu
học Thái Đào với các chức năng chung như: Thu thập, giữ gìn; bổ sung, bảo quản, tổ
chức khai thác và sử dụng chung vốn tài liệu trong nhà trường, cung cấp thông tin
phục vụ các đối tượng người sử dụng trong và ngoài nhà trường thì thư viện còn có 4
chức năng chính như sau:
* Giáo dục
11
Thư viện là cơ quan giáo dục ngoài nhà trường. Chức năng này được thể hiện ở
những điểm sau:
+ Tham gia vào việc xoá nạn mù chữ cho nhân dân;
+ Nâng cao trình độ dân trí, chuyên môn cho mọi tầng lớp nhân dân.
Trong nhà trường, các tài liệu có trong thư viện góp phần bổ sung, mở rộng thêm
cho các em những kiến thức đã được học ở trường. Ngoài việc học ở trường ra thì việc
học ở trong sách vở cũng giữ vai trò hết sức quan trọng và cần thiết.
* Thông tin
Ngoài chức năng giáo dục, thư viện còn có một chức năng hết sức cơ bản nữa đó
là thông tin. Các thông tin được lưu giữ trong sách báo. Ngày nay, khi mà khoa học
ngày càng phát triển thì các dạng tài liệu được lưu giữ trong thư viện không chỉ đơn
thuần là những sách in truyền thống mà còn có các dạng hiện đại khác như băng đĩa
hình, đĩa tiếng, các dạng tài liệu điện tử đã khiến cho lưu lượng thông tin lưu giữ trong
thư viện ngày càng được mở rộng; đồng thời với việc ứng dụng công nghệ thông tin
trong hoạt động thư viện đã đưa chức năng thông tin của thư viện trở thành một chức
năng cơ bản.
* Văn hoá
Chức năng này được thể hiện bằng việc thư viện hàng ngày tiến hành thu thập và
bảo quản di sản văn hoá chữ viết của nhân loại cũng như của đất nước.
Thư viện đã trở thành một trung tâm sinh hoạt văn hoá, tuyên truyền, phổ biến
sâu rộng những kiến thức về các loại hình nghệ thuật được lưu giữ trong sách, báo.
Thư viện nhà trường thường xuyên tổ chức các hội thi thiếu nhi kể chuyện theo sách,
vẽ tranh theo sách, tuyên truyền giới thiệu sách thể hiện sinh động chức năng văn hoá
của thư viện.
* Giải trí
Bạn đọc, độc giả của thư viện khi đến thư viện không những được tham gia vào
hoạt động đọc và mượn sách báo để học tập, nghiên cứu, công tác … mà còn để giải trí
trong thời gian rảnh rỗi.
Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào là thư viện, là nơi tập trung bạn đọc của cả
trường, có con dấu riêng theo quy định của pháp luật.
1.3.5. Nhiệm vụ của Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào
12
- Cung cấp cho giáo viên và học sinh đầy đủ các loại sách giáo khoa, sách tham
khảo, sách nghiệp vụ, sách pháp luật, truyện, tiểu thuyết… và các loại tài liệu khác
nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập, tự bồi dưỡng thường xuyên của giáo
viên và học sinh trong nhà trường.
- Sưu tầm và giới thiệu rộng rãi trong giáo viên và học sinh những sách báo cần
thiết phục vụ giảng dạy, học tập, nghiên cứu, bổ sung kiến thức, góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện.
- Tổ chức, thu hút toàn thể giáo viên, học sinh tham gia sinh hoạt thư viện thông
qua các hoạt động phù hợp với chương trình và kế hoạch dạy học; tìm hiểu nhu cầu
của giáo viên và học sinh, giúp họ chọn sách và đọc sách có hệ thống.
- Chủ động khai thác, sử dụng vốn sách, báo, trang thiết bị chuyên dùng, huy
động các nguồn kinh phí nhằm tăng trưởng sách báo, trang thiết bị thư viện.
- Tổ chức quản lý theo đúng nghiệp vụ thư viện, có sổ sách quản lý chặt chẽ, bảo
quản giữ gìn sách báo tránh mất mát, hư hỏng; thường xuyên thanh lọc sách báo cũ,
lạc hậu, kịp thời bổ sung các loại tài liệu mới; từng bước đưa các trang thiết bị hiện
đại phục vụ công tác quản lý thư viện, phục vụ bạn đọc có hiệu quả.
- Phối hợp hoạt động với các thư viện trong ngành để khai thác, sử dụng vốn tài
liệu, trang thiết bị chuyên dùng, chia sẻ kinh nghiệm, tổ chức hoạt động đào tạo và bồi
dưỡng nghiệp vụ; huy động các nguồn kinh phí ngoài ngân sách như xã hội hoá giáo
dục để tăng cường cho vốn tài liệu và hoạt động thư viện.
- Thực hiện các nhiệm vụ khác được Hiệu trưởng giao.
1.3.6. Vai trò của Thư viện Trường Tiểu học Thái Đào
Là một trong những yếu tố cấu thành chất lượng giáo dục, thư viện trường học là
bộ phận không thể thiếu trong việc hình thành môi trường văn hóa học đường. Thư
viện trường học sẽ khơi nguồn và thỏa mãn những nhu cầu về thông tin, tri thức của
Thầy giáo, Cô giáo và học sinh. Hơn thế nữa, thư viện trường học còn là trung tâm
thông tin văn hóa cộng đồng.
Thư viện trường học là một bộ phận cơ sở trọng yếu, là trung tâm sinh hoạt văn hóa,
khoa học của nhà trường. Thư viện trường học góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy
và học tập của giáo viên và học sinh, xây dựng thói quen tự học cho học sinh. Mặt khác,
thư viện trường học còn tạo cơ sở từng bước thay đổi phương pháp dạy và học, xây dựng
nếp sống văn hóa cho các thành viên trong nhà trường.
13
Thư viện trường học giúp học sinh tự bổ sung kiến thức. Cũng chính ở thư viện
trường học, các em tự rèn luyện tính độc lập, tư duy và thói quen tự học. Qua các tác
phẩm mà các em đã đọc, sẽ hình thành cho các em tình cảm đúng đắn, giúp các em hiểu
thêm về con người, về đất nước, về cuộc sống.
Được tiếp xúc với sách, các em học sinh được tiếp cận với trí tuệ, công sức của các
nhà khoa học, các nhà nghiên cứu văn hóa, nghệ thuật, giáo dục. Qua đó, hình thành ở các
em đức tính khiêm tốn, thấy được ý nghĩa to lớn của lao động trí óc, sự kiên nhẫn và cần
cù của nhiều thế hệ trong và ngoài nước. Chính điều này sẽ dần hình thành cho các em chí
hướng phấn đấu để đạt được ước mơ trong cuộc đời mình.
Đối với các Thầy giáo, Cô giáo thì thư viện trường học càng có vị trí quan trọng.
Đây là nơi lưu giữ, cung cấp, bổ sung, cập nhật kiến thức để cho những bài giảng thêm
phong phú và sinh động, giúp các thầy, cô giáo tiếp cận với những phương pháp giảng
dạy tiên tiến, tích cực.
Các thầy, cô giáo sử dụng những tri thức từ sách báo để hướng dẫn học sinh bổ sung
kiến thức mà mình chưa có điều kiện để trình bày trên lớp. Đây chính là con đường tốt
nhất để nâng cao hiệu quả dạy và học. Qua những buổi sinh hoạt của thư viện, tình cảm
giữa thầy và trò thêm gắn bó, không khí trường học trở nên sôi nổi, sống động.
Với vị trí quan trọng của thư viện trường học. Những năm qua Đảng và Nhà nước
mà đặc biệt là Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có sự quan tâm đối với công tác thư viện
trường học. Ngày 11/01/2001 Chủ tịch nước Trần Đức Lương đã ký lệnh công bố
Pháp lệnh Thư viện. Ngày 02/01/2003, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết
định Số 01 về tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông.
1.3.7. Thư viện góp phần nâng cao chất lượng đào tạo
* Thư viện là động lực đóng góp vào việc đổi mới giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực
Trong trường học, thư viện góp phần đào tạo nguồn nhân lực có tri thức cho đất
nước, thúc đẩy tiến bộ xã hội, phát triển sản xuất và các khoa học công nghệ. Thư viện
cung cấp cho xã hội những thông tin khoa học mới mẻ, đặc biệt là những thành quả
của các công trình nghiên cứu khoa học của cán bộ giáo viên và học sinh trong trường.
Đây là dạng thông tin mang tính đặc thù và đôi khi là những thông tin độc nhất, khó
tìm thấy ở nơi khác.
Thư viện bổ sung và cập nhật những kiến thức mới, những phương pháp giảng dạy
tiên tiến làm cho việc học tập và giảng dạy thêm sinh động và hấp dẫn. Thư viện mở rộng
14
điều kiện học tập cho học sinh cả về không gian, thời gian và các lĩnh vực tri thức hơn so
với khuôn khổ quy định về nội dung, chương trình và kế hoạch đào tạo của nhà trường.
Công nghệ thông tin và truyền thông đang đưa đến một cuộc cách mạng giáo dục
sư phạm thật sự, làm thay đổi nhiều khái niệm cơ bản của giáo dục, nghiên cứu khoa
học. Tại nhiều hội thảo bàn về vấn đề này, các ý kiến đã thống nhất hiệu quả, tiện ích
của áp dụng phương tiện thông tin hiện đại và công nghệ vi tính để soạn giáo trình,
soạn bài giảng để dạy học, khai thác các nguồn tư liệu trong dạy học và nghiên cứu
khoa học. Tham gia quá trình ứng dụng công nghệ thông tin và internet vào giảng dạy,
học tập, nghiên cứu khoa học, thư viện trở thành những trung tâm thông tin, tư liệu
thực sự, góp phần đắc lực biến thông tin thành tri thức bằng cách liên kết các nguồn tài
nguyên thông tin với nhau. Vai trò giáo dục góp phần đào tạo nguồn nhân lực của cán
bộ thư viện được thể hiện rõ nét qua việc hướng dẫn, giảng dạy về các kỹ năng tìm
kiếm và khai thác thông tin để hỗ trợ cho người dùng tin khai thác hiệu quả nguồn
thông tin sẵn có.
* Thư viện góp phần đổi mới phương pháp dạy học, tạo môi trường tự học và tự
nghiên cứu, kích thích sự chủ động của người học
Mục tiêu quan trọng nhất đối với giáo dục đại học trong kỷ nguyên thông tin là
tạo ra những con người có khả năng tự định hướng học tập, tự học thường xuyên, biết
chọn lọc, xử lý thông tin và có khả năng sáng tạo tri thức, tự tin hội nhập vào thị
trường lao động “chất xám” quốc tế đầy tính cạnh tranh. Đây là xu thế tất yếu trong xã
hội thông tin.
Hoạt động giảng dạy, học tập thực chất là một quá trình truyền đạt và tiếp nhận
thông tin. Nếu giáo viên nắm bắt, cập nhật được những thông tin mới thường xuyên và
vận dụng phù hợp với quá trình giảng dạy thì bài giảng sẽ sinh động, phong phú và đi
sát với thực tế hơn. Nếu học sinh tìm tài liệu, khai thác thông tin, tư liệu hiệu quả thì
chất lượng học tập và khả năng nghiên cứu khoa học sẽ được nâng cao rõ rệt. Trong
trường học, hoạt động khai thác thông tin đóng vai trò tích cực vào việc nâng cao chất
lượng đào tạo, đổi mới phương pháp dạy và học.
Phương pháp dạy và học mới đòi hỏi một số điều kiện tiên quyết cho phép người
học “phát huy nội lực” và người dạy “dạy cách phát huy nội lực”. Chính vì vậy, để
thực hiện tốt sứ mệnh của mình, người thầy không thể không đọc tài liệu, cập nhật và
sử dụng thông tin. Cũng có thể nói rằng, nhà trường sẽ không thể làm tốt nhiệm vụ đào
tạo của mình nếu không có vai trò đóng góp của thư viện.
15
