MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC LỄ GIÁO CHO TRẺ 5 TUỔI NHẰM GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ TẠI TRƯỜNG MẦM NON BA ĐÌNH

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC LỄ GIÁO CHO
TRẺ 5 TUỔI NHẰM GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG
CHO TRẺ TẠI TRƯỜNG MẦM NON BA ĐÌNH

Người thực hiện: Nguyễn Thị Thịnh
Chức vụ : Giáo viên
Đơn vị công tác : Trường Mầm non Ba Đình
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA, NĂM 2015

1


A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Giáo dục lễ giáo cho trẻ mầm non là một hoạt động hết sức cần thiết, là
yêu cầu cần và đã được triển khai chỉ đạo thực hiện thường xuyên trong trường
mầm non. Giáo dục lễ giáo cũng chính là một phần của mục tiêu giáo dục các kỹ
năng sống và mục tiêu phát triển toàn diện cho trẻ trong chương trình giáo dục
mầm non mới hiện nay. Giáo dục lễ giáo cho trẻ bao gồm giáo dục cho trẻ các
kỹ năng về giao tiếp ứng xử, các hành vi văn minh theo chuẩn phù hợp với lứa
tuổi Mầm non ở mỗi độ tuổi; là một trong những yêu cầu để hình thành nhân
cách chuẩn cho trẻ.
Như vậy việc giáo dục lễ giáo cho trẻ là yêu cầu cần thiết trong giáo dục
trẻ mầm non. Tuy nhiên, để giáo dục lễ giáo cho trẻ đạt hiệu quả, đòi hỏi giáo
viên cần phải có nhận tức tốt và quan tâm đến việc nghiên cứu nội dung, các

cách thức, các giải pháp sáng tạo trong việc lồng ghép giáo dục lễ giáo trong tổ
chức hoạt động giáo dục mới có thể thu hút trẻ tham gia hoạt động. Mà chỉ khi
trẻ hứng thú tham gia hoạt động, giáo viên cung cấp kiến thức kỹ năng chuẩn thì
hiệu quả giáo dục mới có sự tác động giáo dục trẻ như mong đợi.
Nhận thức được vai trò, ý nghĩa của giáo dục lễ giáo hướng tới mục tiêu
giáo dục kỹ năng sống cũng như giáo dục trẻ phát triển toàn diện nhân cách. Nên
trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ tôi luôn quan tâm đến
việc việc lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ đạt các yêu cầu về kỹ năng giao tiếp
ứng xử chuẩn đối với trẻ mầm non.
Vì lý do đó tôi đã chọn đề tài: “Một số giải pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ
5 tuổi, nhằm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại trường mầm non Ba Đình”
làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm trong năm học 2014 - 2015.
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Trong chương trình giáo dục mầm non hiện nay, với mục tiêu giáo dục
trẻ phát triển toàn diện theo 5 lĩnh vực. Trong đó lĩnh vực phát triển tình cảm
xã hội cho trẻ có vai trò quan trọng, là tiền đề cho việc học và phát triển toàn
diện của trẻ. Giáo dục phát triển tình cảm – xã hội cho trẻ chính là hình thành
2


ở trẻ những năng lực cá nhân, những hành vi tích cực giúp trẻ tham gia vào
cuộc sống hàng ngày, đó là yếu tố vô cùng thiết yếu giúp trẻ học tập tốt ở
trường phổ thông sau này. Nói cách khác giáo dục phát triển tình cảm - xã hội
cho trẻ là trang bị cho trẻ kỹ năng sống để giúp trẻ hòa nhập vào cộng đồng.
Giáo dục lễ giáo cho trẻ mầm non là một phần nội dung giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ. Cụ thể là trang bị cho trẻ kỹ năng giao tiếp ứng xử văn
minh phù hợp với mối độ tuổi trong lứa tuổi mầm non. Như vậy, giáo dục lễ
giáo cho trẻ là những yêu cầu cần thiết phải lồng ghép thực hiện thường
xuyên trong chương trình giáo dục mầm non.

Xuất phát từ đặc điểm về tâm sinh lý lứa Mẫu giáo nói chung, trẻ có nhu
cầu thể hiện tình cảm cũng như có khả năng ứng xử giao tiếp. đạt đến yêu cầu
tối đa của độ tuổi mầm non. Đặc biệt trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi, là lứa tuổi đã có khả
năng rõ nét về nhận biết và biểu lộ trạng thái tình cảm của mọi người xung
quang qua nhiều biểu hiện như: Vui, buồn, tức dận… có khả năng về thực hiện
các hành vi và quy tắc ứng xử xã hội đạt đến yêu cầu tối đa của độ tuổi mầm
non. Vì vậy dưới sự giáo dục hướng dẫn của người lớn, sẽ giúp trẻ hình thành
đầy đủ các kỹ năng về giao tiếp ứng xử phù hợp với lứa tuổi, giúp trẻ có kỹ năng
sống tốt, hình thành nhân cách ban đầu cho trẻ và chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ
vào lớp một.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
1. Thực trạng chung
a, Thực trạng về điều kiện cơ sở vật chất nhà trường
Trường mầm non Ba Đình là trường đã được công nhận chuẩn quốc gia
mức độ I, vì vậy về cơ bản điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng yêu
cầu tối thiểu cho các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ trong nhà trường. Nhà
trường đã chú trọng đến đầu tư trang thiết bị cho hoạt động trải nghiệm thực
hành về khám phá khoa học cũng như các điều kiện để trẻ trải nghiệm thực hành
các hoạt động học tập vui chơi, tạo điều kiện tốt cho giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ.
3


Bên cạnh thuận lợi trên thì thực trạng khó khăn lớn nhất về trang thiết bị đồ
dùng đồ chơi vẫn còn có một số lớp trong trường chưa đạt được đồ dùng đồ chơi
theo quy chuẩn theo thông tư 02/BGD - ĐT. Vì vậy cũng có những ảnh hưởng
nhất định đến hiệu quả giáo dục chung của toàn trường, trong đó có nhớm lớp
tôi phụ trách.
b) Thực trạng phụ huynh
Đa phần các bậc phụ huynh có nhận thức khá tốt về vai trò ý nghĩa của

giáo dục mầm non, có thái độ tích cực trong việc phối hợp giữa gia đình và nhà
trường trong việc thực hiện chăm sóc giáo dục trẻ.
Bên cạnh đó điểm khó khăn về phụ huynh đó là: Đa số phụ huynh làm
nông nghiệp vì vậy điều kiện đầu tư cho con em cũng có những hạn chế nhất
định. Thói quen văn hóa ứng xử của nhân dân vùng quê cũng có nhiều hạn chế,
điều đó cũng đã ảnh hưởng đến giáo dục lễ giáo, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
trong nhà trường.
c) Đội ngũ cán bộ giáo viên
Đa số cán bộ giáo viên nhà trường có tinh thần trách nhiệm cao trong
thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. Đội ngũ giáo viên có tấm lòng yêu
nghề mến trẻ, luôn thể hiện sự quan tâm chăm sóc trẻ như người mẹ hiền thứ 2
của trẻ.
Nhưng bên cạnh điểm hạn chế về giáo viên đó là: Phương pháp tổ chức
hoạt động vẫn còn nặng về hoạt động của cô; đặc biệt là ở các giáo viên cao
tuổi; Nhận thức về ý nghĩa, vai trò giáo dục kỹ năng sống cho trẻ còn hạn chế,
nên thực hiện lồng ghép giáo dục lễ giáo, giáo kỹ năng sống cho trẻ chưa linh
hoạt, sáng tạo và chưa đạt hiệu quả cao.
d) Thực trạng học sinh
Phần lớn các cháu trong trường nói chung và lớp tôi nói riêng đều ngoan,
có khả năng tiếp thu các kiến thức kỹ năng theo yêu cầu độ tuổi khá tốt.
Tuy nhiên các cháu là con em ở vùng nông thôn nên nhiều trẻ còn thiếu
mạnh gian tự tin trong giao tiếp ứng xử. đặc biệt là các kỹ năng giao tiếp ứng
xử theo chuẩn còn hạn chế.
2. Thực trạng nhóm lớp

4


Năm học 2014 - 2015 tôi được phân công chủ nhiệm nhóm lớp mẫu giáo
5 - 6 tuổi. Với tổng số 38 cháu, trong đó 18 cháu nữ, 20 cháu nam. Đa số các

cháu trong lớp ngoan ngoãn, hồn nhiên, đạt yêu cầu cơ bản về phát triển 5 lĩnh.
Cùng với hạn chế chung của các cháu trong trường, do ảnh hưởng
điều kiện văn hóa vùng quê có những hạn chế về văn hóa ứng xử văn minh. Vì
vậy có ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp giao tiếp ứng xử của trẻ.
Từ thực trạng trên, để thực hiện mục tiêu của đề tài nghiên cứu và chuẩn
bị cho việc tổ chức thực hiện: “Một số giải pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 5 tuổi,
nhằm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại trường mầm non Ba Đình”. Tôi đã tiến
hành khảo sát ban đầu. Cơ sở xác định các nội dung khảo sát, được căn cứ vào
kết quả mong đợi về kỹ năng sống của trẻ 5 - 6 tuổi ( Trong phạm vi các kỹ
năng giao tiếp ứng xử, hành vi văn minh); căn cứ theo mục tiêu về giáo dục phát
triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ 5 - 6 tuổi trong chương trình giáo dục
mầm non và mục tiêu của đề tài đặt ra.
Kết quả khảo sát các nội dung như sau:
Số lượng
Kết quả khảo sát
STT
Tiêu chí đánh giá
Trẻ khảo Số trẻ đạt
Tỉ lệ %
các yêu cầu
sát
Mạnh dạn tự tin giao tiếp và bầy tỏ ý
1
38
23
60,5
kiến
Nhận biết và thể hiện cảm xúc, tình
2
38

22
57,8
cảm với con người.
Hành vi và quy tắc ứng xử xã hội.
3
( Lắng nghe ý kiến của người khác, sử
38
23
60,5
dụng lời nói, cử chỉ lễ phép, lịch sự)
4
Quan tâm chia sẻ, giúp đỡ người khác
38
22
57,8
5
Quan tâm bảo vệ môi trường
38
26
68,4
III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
1. Giải pháp tự bồi dưỡng nâng cao nhận thức, nghiệp vụ của bản thân,
năng lực tổ chức các hoạt động lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ đạt hiệu
quả
Đối với giáo viên mầm non để đảm bảo cho việc thực hiện tốt nhiệm vụ
chăm sóc giáo dục trẻ, việc tích cực tự học tập nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ là yêu cầu cần thiết không thể thiếu. Tự học tập để nắm vững về nội

5

dung, phương pháp, các hình thức tổ chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ đạt
hiệu quả.
Tôi xác định, để việc tự học tập bồi dưỡng cho trẻ đạt hiệu quả, bản thân
luôn phải chấp hành việc tích cực học tập bồi dưỡng do ngành và nhà trường
triển khai tổ chức, như: Học tập tiếp thu các chuyên đề, các hội thảo, chương
trình bồi dưỡng thường xuyên… Ngoài ra còn cần phải tích cực sưu tầm tài liệu
để tự học tập để có những sáng tạo thêm về phương pháp, hình thức tổ chức các
hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ, như: Học tập thông qua sách báo, qua ứng
dụng công nghệ thông tin, qua trao đổi học tập từ đồng nghiệp…
Qua việc ý thức được tầm quan trọng của nhiệm vụ tự học tập bồi dưỡng,
tôi luôn có tư duy về cách học tập để đạt hiệu quả. Hàng năm tôi thường lựa
chọn cho mình những nội dung học tập trọng tâm để nắm vững kiến thức yêu
cầu về lý luận vấn đề học tập đạt ra, đồng thời có kế hoạch thực ứng dụng kiến
thức đã học tập được vào thực hành trong chăm sóc giáo dục trẻ.
Năm học 2014 - 2015, cùng với một số nội dung trong kế hoạch học tập,
tôi đạt ra yêu cầu học tập để nắm vững nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ, giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ, để phục vụ thực hiện đề tài sáng kiến trong năm học
cũng như thực hiện hiệu quả công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung. Qua
nghiên cứu chuyên đề về giáo dục lễ giáo, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ; nghiên
cứu các tài liệu hướng dẫn tổ chức thực hiện chương giáo dục mầm non, các tài
liệu báo, tập san, chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên… Tôi đã nắm những yêu
cầu cơ bản về giáo dục lễ giáo cho trẻ bao gồm:
+ Nắm vững các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục lễ giáo cho trẻ.
+ Nắm vững các kiến thức kĩ năng về lễ giáo cần đạt ở trẻ trong mỗi độ tuổi.
+ Nắm vững và vận dụng linh hoạt phương pháp hình thức tổ chức giáo
dục lễ giáo cho trẻ ở mỗi hoạt động cụ thể đạt hiệu quả.
+ Nắm vững các yêu cầu về điều kiện trang thiết bị, đồ dùng cần có để tổ
chức hoạt động lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ.
+ Biết cách làm thế nào để tạo được tình huống để giáo dục lễ giáo cho trẻ

trong mỗi hoạt động đạt hiệu quả cao nhất.
+ Nắm vững kết quả mong đợi của độ tuổi về giáo dục trẻ phát triển tình
cảm và kỹ năng sống trong chương trình giáo dục mầm non. + Nắm vững nội
dung yêu cầu về giáo dục lễ giáo đối với trẻ ở độ tuổi 5-6 tuổi.

6


Qua nghiên cứu tìm hiểu tôi đã hệ thống hóa yêu cầu về nội dung, kết quả
mong đợi về giáo dục lễ giáo cho trẻ 5 - 6 tuổi để có mục tiêu cụ thể cho kết
quả nghiên cứu đề tài sáng kiến như sau:
*Phát triển tình cảm
- Ý thức bản thân
+ Sở thích, khả năng của bản Thân.
+ Điểm giống nhau và khác nhau của mình với người khác.
+ Vị trí và trách nhiệm của bản thân trong gia đình và lớp học.
+ Thực hiện công việc được giao (Dọn đồ chơi…..)
+ Chủ động và độc lập trong một số hoạt động.
+ Mạnh dạn, tự tin bày tỏ ý kiến.
- Nhận biết và thể hiện cảm xúc, tình cảm với con người, sự vật và hiện tượng
xung quanh.
+ Nhận xét một số trạng thái cảm xúc (Vui, buồn, tức giận, sợ hãi….) qua nét
mặt, cử chỉ , giọng nói, tranh ảnh, âm nhạc.
+ Bày tỏ tình cảm phù hợp với trạng thái cảm xúc của người khác trong các tình
huống giao tiếp khác nhau.
+ Mối quan hệ giữa hành vi của trẻ và cảm xúc của người khác.
+ Kính yêu Bác Hồ.
+ Quan tâm đến di tích, lịch sử, cảnh đẹp, lễ hội của quê hương, đất nước.
* Phát triển kỹ năng xã hội.
- Hành vi và quy tắc ứng xử xã hội.

+ Một số quy định ở lớp, gia đình và nơi công cộng (Để đồ dùng, đồ chơi đúng
chỗ, trật tự khi ăn, khi ngủ, đi bên phải lề đường.)
+ Lắng nghe ý kiến của người khác, sử dụng lời nói, cử chỉ lễ phép, lịch sự.
+ Tôn trọng hợp tác, chấp nhận.
+ Yêu mến, quan tâm đến người thân trong gia đình.
+ Quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ bạn.
+ Nhận xét và tỏ thái độ đối với hành vi “ Đúng” - “Sai”, “ Tốt” - “ Xấu”.
- Quan tâm đến môi trường.
* Kết quả: Qua hoạt động tự bồi dưỡng nâng cao nhận thức, nghiệp vụ của bản
thân, năng lực tổ chức các hoạt động lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ, từ đó
bản than tôi có kiến thức vững vàng về chăm sóc giáo dục trẻ nói chung cũng

7


như những kiến thức, kỹ năng để thực hiện lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ.
Từ đó có cơ sở để tổ chức thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đạt hiệu quả.
2. Giáo dục lễ giáo cho trẻ thông qua hoạt động học
Việc lồng ghép nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ trong các hoạt động học
của trẻ là một hình thức giáo dục lễ giáo đạt hiệu quả. Các hoạt động học của trẻ
được thực hiện thường xuyên trong ngày. Hoạt động học của trẻ bao gồm phong
phú về nội dung. Vì vậy mỗi nội dung của một hoạt động học ta đều có thể vận
dụng để lồng ghép giáo dục một hoặc nhiều nội dung lễ giáo cho trẻ.
* Qua hoạt động Cho trẻ làm quen với văn học:
Ta có thể thấy rằng, qua hoạt động cho trẻ làm quen với văn học, nội dung
các bài thơ, câu chuyện trong chương trình, hầu hết đều có giá trị giáo dục cao
về một vấn đề nào đó. Như giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, thiên nhiên,
tình yêu giữa con người với con người và giáo dục trẻ biết yêu quý cái thiện,
ghét cái ác.
Như vậy thông qua tất cả các giờ hoạt động cho làm quen với văn học ta

cần quan tâm để khai thác nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ.
Ví dụ:
+ Qua câu chuyện Tích Chu: Có thể khai thác giáo dục trẻ tình yêu
thương dành cho bà, giáo dục trẻ cần biết được mình phải quan tâm giúp đỡ bà
khi bà ốm, biết phải vâng lời…;
+ Qua câu truyện: Cáo, thỏ, gà trống: Giáo dục trẻ tính chia sẻ, nhường
nhịn ; thái độ hợp tác với mọi người.
+ Qua câu chuyện: “Thánh Gióng” Giáo dục trẻ biết yêu cái thiện, ghét
cái ác, yêu quê hương đất nước, lòng dũng cảm, tình yêu mến với mọi người
xung quanh, đoàn kết với bạn bè.
Hay qua bài thơ: Cái bát xinh xinh - Giáo dục trẻ lòng biết ơn đối với
người làm ra sản phẩm cho mình dùng, biết ơn người lao động.

8


Hình ảnh 1: Giờ hoạt động kể chuyện - lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ
* Qua hoạt động khám phá khoa học:
Thông qua hoạt động cho trẻ khám phá khoa học, mỗi hoạt động ta đều có
thể khai thác lồng ghép giáo dục trẻ về những nội dung về giáo dục lễ giáo như:
Giáo dục trẻ ý thức về bảo vệ môi trường; các kỹ năng chủ động và độc lập
trong một số hoạt động, mạnh giạn tự tin bày tỏ ý kiến. Mỗi hoạt động trẻ tìm
hiểu khám phá, thông qua hoạt động hướng dẫn tìm hiểu có tính gợi mở của giáo
viên, qua đó khai thác giáo dục và rèn luyện trẻ thể hiện được kỹ năng giao tiếp
ứng xử khi trả lời các câu hỏi, nhận xét các tình huống khám phá.
Ví dụ: Hoạt động khám phá khoa học - Đề tài: “ Cây xanh và môi trường sống”
Qua việc cô giáo đàm thoại gợi ý khám phá tìm hiểu: Các con có biết cây
xanh dùng để làm gì không? Cây xanh có ích lợi gì cho chúng ta và cho môi
trường? muốn có nhiều cây xanh chúng ta phải làm gì? Muốn cho cây được
xanh tốt thì cần phải làm gì?... Cô giáo dục trẻ trả lời câu hỏi đủ cấu trúc câu, thể

hiện sự lễ phép; rèn luyện cho trẻ kỹ năng ứng xử qua các câu hỏi của cô.
Qua lợi ích của cây xanh, cô giáo dục các con phải biết yêu quý, chăm sóc
bảo vệ cây xanh, tưới nước cho cây thường xuyên, không được ngắt hay bẻ cành

9


cây để tạo nhiều bóng mát cho sân trường góp phần làm cho môi trường trong
lành hơn.

Hình ảnh 2: Giờ hoạt động khám phá khoa học - Đề tài
“ Cây xanh và môi trường” - lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ
*Qua hoạt động làm quen chữ cái:
Cô giáo có thể giáo dục trẻ nề nếp thói quen học tập. Khi học xong biết
cất đồ dùng gọn gàng, đúng nơi quy định, biết giữ gìn, bảo quản đồ dùng, sách
vở, không được làm rách sách, hay làm quăn các mép sách vở của mình và của
bạn.
Khi trẻ chơi các trò chơi chữ cái: gạch chân chữ cái theo yêu cầu, Bật qua
vòng gắn chữ cái theo yêu cầu…Giáo dục trẻ kỹ năng hợp tác qua việc giáo
dục trẻ thông qua trò chơi như: Khi chơi không được chen lấn mà phải chờ đến
lượt mới được chơi...
*Qua hoạt động làm quen với âm nhạc:
Cũng như hoạt động làm quen với văn học, hoạt động làm quen với âm
nhạc cũng là một hoạt động có thể khai thác được khá nhiều các nội dung giáo
dục lễ giáo cho trẻ. Qua nội dung các bài hát trong chương trình đều có nội dung
giáo dục lễ giáo cho trẻ. Qua nội dung các tác phẩm âm nhạc, có thể khai thác để
giáo dục cho trẻ tình cảm dành cho cô giáo, ông bà, bố mẹ, sự quan tâm của trẻ
10

đối với mọi người; giáo dục trẻ các hành vi lễ giáo như: Biết nói cảm ơn khi
được giúp đỡ, biết nhận và đưa bằng 2 tay; và ngược lại giáo dục trẻ cảm nhận
được sự yêu thương, chăm sóc, quan tâm của người khác dành cho trẻ. Thông
qua hoạt động âm nhạc, lồng ghép giáo dục và rèn luyện cho trẻ mạnh dạn, tự tin
hơn trong giao tiếp cũng như trong sinh hoạt hàng ngày của trẻ, rèn luyện kỹ
năng sống - hành vi văn minh và hình thành nhân cách chuẩn ở trẻ.
Vì vậy giáo viên cần quan tâm để lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ đạt
hiệu quả thông qua hoạt động này.
Ví dụ:
Qua bài hát: “Bông hoa mừng cô”.
Cô đàm thoại: Các con có yêu quý và kính trọng cô giáo của mình không?
Sắp đến ngày nhà giáo Việt Nam thì các con phải làm gì? Để thể hiện tình cảm
đối với cô giáo thì các con phải làm gì? Khi tặng hoa hong cho cô giáo, các con
phải dùng mấy tay?...
* Kết quả: Qua việc quan tâm lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ trong các hoạt
động học, việc giáo dục lễ giáo cho trẻ đã được rèn luyện, củng cố thường xuyên
mỗi ngày. Vì đối với trẻ Mầm non, mỗi kiến thức, hành vi cần cung cấp cho trẻ
cần thiết phải được nhắc đi nhắc lại hoặc rèn luyện nhiều lần. Như vậy qua việc
lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ thông qua hoạt động học, tôi đã thường xuyên
rèn luyện củng cố ở trẻ các hành vi lễ giáo, cung cấp mới những hành vi lễ giáo
chuẩn mực cho trẻ. Kết quả sau mỗi hoạt động học, sau mỗi chủ đề đánh giá lại
kết quả, tôi nhận thấy đa số trẻ trong lớp đều có hành vi lễ giáo tối hơn, sửa chữa
hiệu quả các hành vi lễ giáo chưa chuẩn.
3. Giáo dục lễ giáo cho trẻ mọi lúc mọi nơi
* Qua hoạt động ngoài trời:
Qua hoạt động ngoài trời, trẻ có điều kiện tiếp xúc trực tiếp với môi
trường thiên nhiên và môi trường xã hội. Các sự vật hiện tượng mà trẻ được tiếp
xúc vừa phong phú, đa dạng, vừa phản ánh sinh động các mối quan hệ về thế
giới xung quanh. Thông qua việc tiếp xúc với thiên nhiên và xã hội trong hoạt
11

động ngoài trời góp phần hình thành cho trẻ những biểu tượng ban đầu chân
thực về thế giới khách quan; giáo dục trẻ thể hiện tình cảm, thể hiện các hành vi
chuẩn mực với thế giới xung quanh.
Thông qua hoạt động ngoài trời, ở trẻ hình thành những ấn tượng cảm xúc
tích cực, tạo điều kiện cho việc giáo dục tình cảm gần gũi, gắn bó với thiên
nhiên và cuộc sống xung quanh.
Ví dụ:
+ Khi cho trẻ quan sát cây: Giáo dục trẻ biết yêu quý cây xanh, không
được ngắt lá, biết chăm sóc cho cây lớn, bảo vệ chúng.
+ Quan sát vườn cây ăn quả: Qua trẻ được quan sát và đàm thoại với trẻ;
Lồng ghép giáo dục trẻ kính trọng, yêu những người lao động, khi ăn quả phải
từ tốn, chậm rãi không vứt vỏ và hạt bừa bãi mà phải để vỏ vào nơi quy định.
Giáo dục trẻ giữ gìn vệ sinh môi trường, vệ sinh lớp, biết đoàn kết,
giúp đỡ bạn bè, mọi người xung quanh.

12


Hình ảnh 3: Giờ hoạt động ngoài trời - trẻ chơi tự do - lồng ghép giáo dục lễ
giáo cho trẻ nhặt bỏ rác đúng nơi quy định.
*Qua hoạt động góc:
Đối với trẻ lứa tuổi này trẻ học mà chơi, chơi mà học, trong giờ vui chơi
trẻ được thực hành trải nghiệm nhiều vai chơi khác nhau phản ánh sinh hoạt
cuộc sống của người lớn, tôi tiến hành lồng ghép lễ giáo qua hoạt động vui chơi.
Qua vui chơi trẻ được đối thoại những câu chào hỏi lễ phép, câu cảm ơn, xin lỗi,
trao nhận bằng hai tay; rèn luyện tính hợp tác, tôn trong và chấp nhận; rèn
luyện kỹ năng chủ động trong một số hoạt động. Thông qua hoạt động chơi rèn
luyện kỹ năng sống cho trẻ đạt hiệu quả như mong đợi.

Ví dụ: Qua trò chơi phân vai - y tá - bác sĩ.
Trẻ đã biết đóng vai bác sĩ trẻ đã biết thăm hỏi bệnh nhân ân cần, xưng
hô, cô, chú, bác.
Bác sĩ đã biết hỏi bệnh nhân, cháu đau chỗ nào? Đau ra sao? Và qua đó
trẻ biết ứng xử những tình huống cụ thểnhư: Bác sỹ chăm sóc bệnh nhân; bệnh
nhâ biết nhận thuốc bằng 2 tay, biết cảm ơn bác sỹ…
Hay qua trò chơi bán hàng: Lồng ghép giáo dục trẻ ứng xử văn minh trong lời
nói, hành vi khi mua bán.
Qua hoạt động góc, đã lồng ghép được giáo dục trẻ những nội dung về lễ
giáo, những kỹ năng của hành vi lễ giáo như: Trẻ tự tin trong giao tiếp với bạn,
đoàn kết và hợp tác, rèn luyện kỹ năng giao tiếp, sửa được các lỗi nói trống
không, biết nói và trả lời đầy đủ câu, biết xưng hô chuẩn mực đối với cô và bạn.
Để trẻ chơi đạt được kết quả cao cũng như có điều kiện để lồng ghép giáo
dục lễ giáo cho trẻ thông qua hoạt động góc; Điều cần giáo viên phải quan tâm
đó là: việc chuẩn bị đầy đủ đồ dùng đồ chơi cho trẻ chơi. Có đủ đồ dùng đồ chơi
thì mới phát huy được hết ý tưởng của trẻ trong khi chơi. Cũng từ đó giáo dục
trẻ biết giữ gìn đồ dùng đồ chơi và biết sử dụng các nguyên vật liệu sẵn có để
làm ra các đồ chơi đó, phát huy khả năng sáng tạo cũng như rèn luyện các kỹ
năng làm việc cho trẻ.
13


Hình ảnh 4: Giờ hoạt động góc - Giáo viên quan tâm lồng ghép giáo dục lễ
giáo cho trẻ và các kỹ năng cho trẻ.
* Trong giờ đón trẻ, trả trẻ
Là hoạt động giáo viên có điều kiện để giao tiếp với trẻ. Thông qua hoạt
động đón trả trẻ, tôi đã tân dụng mọi thời gian, mọi tình huống cụ thể để lồng
ghép giáo dục giáo lễ giáo cho trẻ. Tạo các điều kiện tình huống để giáo dục trẻ
từ việc cô ân cần thâm thiện tạo sự gần giũi đón trẻ khi đến trường cũng như tam
biệt trẻ khi về nhà; thể hiện sự chuẩn mực trong xưng hô với bố mẹ trẻ, tập cho

trẻ đến lớp chào cô, sau đó chào tạm biệt bố mẹ để vào lớp học.
Thông qua hoạt động chơi tự do trong giờ đón trả trẻ, tôi quán xuyến chơi
đồng thời tạo các tình huống trong trò chơi cùng với trẻ để lồng ghép giáo dục lễ
giáo cho trẻ. Nắm bát đặc điểm về khả năng của từng trẻ, đối với những trẻ
thường hay nói câu chưa chuẩn, câu trống không, tôi quan tâm giao tiếp nhiều
với trẻ để trẻ trả lời để sửa sai cho trẻ, nhắc nhở trẻ thực hiện những hành vi lễ
giáo.
Ví dụ hỏi trẻ: Bạn An hôm nay được mẹ đưa đi học bằng xe gì? ( Trẻ trả
lời: xe đạp); Tôi nhắc trẻ con phải trả lời đủ câu: Dạ, Con được mẹ đưa đi học
bằng xe đạp ạ!...

14


Khi cháu vội vào lớp mà quên không chào mẹ, Tôi nhắc cháu khoanh tay lại và
nói : Con chào mẹ con đi học ạ !......

Ảnh 5: Giờ đón trẻ - lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ - Nhắc nhở trẻ
Chào hỏi lễ phép với người lớn
* Trong hoạt động tổ chức giờ ăn cho trẻ ăn
Trong tổ chức cho trẻ ăn, dạy trẻ tất cả các hoạt động ăn uống để là hoạt
động giáo dục lễ giáo cho trẻ. Thông qua giờ ăn giáo dục trẻ về hành vi chào hỏi
trong ăn uống; hành vi văn minh trong ăn uống.
Chuẩn bị giờ ăn, tôi rèn luyện cho trẻ thực hiện những hoạt động tự phục
vụ cho ăn uống vừa sức trẻ như: Cùng nhau kê bàn, phân bạn trực cùng chia
cơm với cô giáo, rửa tay trước khi ăn, mời ban mời cô ăn cơm.
Trong giờ ăn, dạy trẻ ngồi ăn ngay ngắn, không nói chuyện trong giờ ăn,
khi ho hoặc hắt hơi phải che miệng hoặc quay ra ngoài, không làm rơi vãi cơm,
khi cơm vãi thì nhặt vào đĩa và lâu tay, ăn hết xuất……
Sau giờ ăn, dạy trẻ tự xếp bát, cất ghế vào nơi quy định, rửa tay, rửa

miệng sau ăn, cùng cô thu dọn bàn ăn…

15


+ Trong khi ăn không nói chuyện, khi ho hoặc hắt hơi phải che
miệng hoặc quay ra ngoài.
Như vậy thông qua giờ ăn là hoạt động có điều kiện tốt để giáo dục lễ
giáo cho trẻ đạt hiệu quả. Vì vậy giáo viên cần phải quan tâm thực hiện nghiêm
túc để đạt được kết quả giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
*Trong giờ nêu gương
- Tâm lý của trẻ thích được khen hơn là chê lúc nào cũng muốn
khen nhiều. Hằng ngày vào giờ nêu gương cuối ngày trước khi cắm cờ, tôi cho
trẻ tự nhận xét về mình trong ngày đó có bạn nào có hành vi lời nói hay cô nêu
gương ra cho cả lớp và tặng trẻ một bông hoa. Tôi làm mỗi màu hoa là một nội
dung yêu cầu như:
Hoa màu trắng: Bé sạch sẽ; Hoa màu hồng: Bé lễ phép; Hoa màu đỏ: Bé
học ngoan
Khi nào trẻ nhận được bông hoa màu gì, cô giáo hỏi cả lớp vì sao bạn
nhận được bông hoa màu đó?
Ngoài ra, vào mỗi sáng cô giáo đưa ra những tiêu chuẩn bé ngoan về lễ
giáo để trẻ thực hiện.
Thông qua hoạt động nêu gương để củng cố, sửa chữa các hành vi lễ giáo
cho trẻ.
Ví dụ qua tình huống như: Khi trong lớp có một bạn làm sai, nói bậy hoặc
nghịch phá đồ chơi nào đó thì, đến giờ nêu gương trẻ sẽ nhận xét về bạn; Cô
giáo dục trẻ: Con cần nhắc nhở bạn khi biết bạn phạm lỗi; nếu bạn đã sửa chữa
rồi thì xem như bạn đã ngoan; nếu như đã được bạn nhắc nhở mà bạn vẫn tái
phạm thì chưa ngoan. Nhưng nếu ai chưa nhắc nhở bạn mà đã nêu gương xấu về
bạn thì bạn đó cũng chưa ngoan vì chưa tự giác nhắc nhở bạn…

Từ đó mà hình thành nhân cách về lễ giáo đúng đắn cho trẻ.
* Kết quả: Thông qua hoạt động mọi lúc mọi nơi giáo viên điều chỉnh kịp thời
các hành vi chưa chuẩn mực ở trẻ.

16


Qua việc lồng ghép giáo dục lễ giáo cho trẻ thông qua hoạt động mọi lúc
mọi nơi, đa số trẻ trong lớp đã thực hiện khá tốt các hành vi lễ giáo như: Trẻ tự
tin trong giao tiếp với bạn, đoàn kết và hợp tác, rèn luyện kỹ năng giao tiếp, sửa
được các lỗi nói trống không, biết nói và trả lời đầy đủ câu, biết xưng hô chuẩn
mực đối với cô và bạn; trẻ có ý thức và hành vi bảo vên môi trường; có thói
quen hành vi văn minh trong ăn uống…
4. Phối hợp với các bậc phụ huynh
Trẻ mầm non dễ nhớ lại dễ quên, nếu không được luyện tập thường
xuyên thì sau ngày nghỉ sẽ quên lời cô dạy. Vì vậy việc phối kết hợp với các bậc
phụ huynh là rất quan trọng.
Phối kết hợp với các bậc phụ huynh để thực hiện nhiều nội dung phối hợp
như: Để vận động, tuyên truyền nội dung, phương pháp nuôi dưỡng chăm sóc
trẻ theo khoa học; vận động huy động trẻ đến lớp chuyên cần; phối kết hợp với
phụ huynh để hỗ trợ đóng góp, nguyên vật liệu, phế liệu để làm đồ dùng đồ chơi,
mua đồ dùng, đồ chơi cho trẻ; đồng thời phối hợp để cùng với gia đình có sự
thống nhất và cùng giáo dục lễ giáo cho trẻ.
Vì vậy ngay từ đầu năm học tôi phối hợp cới ban chấp hành hội phụ
huynh của lớp. Từ đó tôi cùng với ban chấp hành hội phụ huynh thống nhất xây
dựng kế hoạch, nội dung, hình thức và biện pháp thực hiện, thống nhất chương
trình dạy trẻ trong độ tuổi.
Tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với phụ huynh vào giờ đón và trả trẻ
nhằm tìm hiểu và nắm bắt hoàn cảnh gia đình của từng cháu để có biện pháp kịp
thời. Trong lớp có trẻ có cá tính đặc biệt tôi phải gặp riêng phụ huynh để trao

đổi và thống nhất biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ.
Trong buổi họp phụ huynh đầu năm tôi cũng đã tao đổi với phụ huynh
nên giành thời gian chăm sóc con cái như vệ sinh thân thể, chải răng đúng cách,
phụ huynh phải luôn mẫu mực trong giao tiếp, trong thực hiện các hành vi ở nhà
để trẻ noi theo. Đồng thời chú ý sửa sai trẻ kịp thời những thiếu sót trong giao
tiếp đối với bạn bè, đối với người lớn của con mình.
17


Hàng tháng tôi trao đổi về tình hình của trẻ thông qua sổ liên lạc cá nhân
với gia đình. Từ đó mà phụ huynh hiểu rõ về con mình hơn và có biện pháp để
uốn nắn con kịp thời hơn.
Tôi trao đổi với phụ huynh không nên nuông chiều con quá mức, phải giải
thích cho trẻ hiểu cái gì là tốt, cái gì chưa tốt. Dần dần trẻ sẽ hiểu ra những
mong muốn của mình đó là sai, là không đúng, là chưa ngoan.
* Kết quả: Thông qua hoạt động phối hợp với phụ huynh thường xuyên, đã đạt
được hiệu quả giáo dục lễ giáo cho trẻ đáng kể, như:
+ Có sự chuyển biến thường xuyên đối với các trẻ có những biểu hiện hành
vi lễ giáo khi được cô sửa sai, nhắc nhở và có sự phối hợp giáo dục của gia đình.
+ Đa phần các trẻ trong lớp trẻ đến trường có ý thức tự giác thực hiện các
hành vi lễ giáo, hành vi văn minh như: tự giác chào cô chào bạn khi đến lớp,
chào hỏi tạm biệt bố mẹ để bố mẹ về; cất đồ dùng cá nhân của mình đúng nơi
quy định, biết chào bố mẹ để bố mẹ ra về.
+ Luôn được đa phần phụ huynh đồng tình hưởng ứng, họ rất vui và phấn
khởi khi thấy con cái mình ngày càng ngoan hơn lễ phép hơn. Từ đó các bậc phụ
huynh yên tâm khi gửi con đến trường.
IV. KIỂM NGHIỆM
Qua quá trình thực hiện “Một số giải pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 5 tuổi,
nhằm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại trường mầm non Ba Đình” thông qua
việc lồng ghép vào các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Đánh giá tổng quát sau

quá trình thực hiện tôi thấyhiệu quả các giảo phát đạt được khá tốt. Để đánh giá
chính xác hiệu quả của các giải pháp đã tổ chức thực hiện, tôi đã tiến hành khảo
sát và kết quả đạt được như sau:
1. Kết quả về giáo viên
Nắm vững kiến thức về chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và kiến thức kỹ
năng chức lồng ghép giáo dục lễ giáo, rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ tối hơn.
Bồi dưỡng thêm năng lực tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ và nẵm
vững các yêu cầu, phương pháp về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong các độ
tuổi.

18


2. Kết quả trên trẻ
Đánh giá kết quả trên trẻ được tiến hành khảo sát theo các tiêu chí đã khảo
sát ban đầu; kết quả đạt được như sau:

S
T
T
1
2

3

4
5

Tiêu chí đánh giá

Mạnh dạn tự tin giao tiếp và
bầy tỏ ý kiến
Nhận biết và thể hiện cảm xúc,
tình cảm với con người.
Hành vi và quy tắc ứng xử xã
hội.
( Lắng nghe ý kiến của người
khác, sử dụng lời nói, cử chỉ lễ
phép, lịch sự)
Quan tâm chia sẻ, giúp đỡ
người khác
Quan tâm bảo vệ môi trường

Số
lượng
khảo
sát

Kết quả
Số trẻ
đạt yêu
cầu các
tiêu chí

%

Tỉ lệ % tăng
hơn so với kết
quả ban đầu

38

35

92,1

31,6

38

34

89,5

31,7

34

89,5

29

38

33

86,8

29

38

35

92,1

23,7

38

Như vậy, với kết quả trên cho thấy: Hiệu quả của các giải pháp đã tiến
hành là khá tốt. Đa số trẻ trong lớp đã có được những thói quen, hành vi văn
minh theo yêu cầu độ tuổi trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi. Đặc biệt là góp phần giáo dục
trẻ trong lớp đạt các yêu cầu về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong độ tuổi, góp
phần giáo dục đạt mục tiêu phát triển toàn diện cho trẻ.
C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
I. KẾT LUẬN
Qua việc nghiên cứu và thực hiện đề tài tôi nhận thấy việc lồng ghép nội
dung giáo dục lễ giáo cho trẻ 5 - 6 tuổi là hoạt động hết sức cần quan trọng và
cần thiết trong giáo dục trẻ mầm non; góp phần vào sự phát triển nhân cách của
trẻ. Đối với trẻ thơ, giáo dục lễ giáo là quá trình tác động có mục đích, có kế
19


hoạch nhằm trang bị cho trẻ những hiểu biết đơn giản về những yêu cầu chuẩn
mực hành vi đạo đức, kỹ năng giao tiếp ứng xử trong các mối quan hệ ứng xử
hàng ngày. Giáo dục lễ giáo cho trẻ là thực hiện các yêu cầu giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ, đáp ứng yêu cầu giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ; Chuẩn bị
đầy đủ tâm thế để trẻ bước vào những cấp học sau được tốt hơn.
Để giáo dục lễ giáo cho trẻ đạt hiệu quả, nhất thiết giáo viên phải có kiến

thức về chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và nắm vững các yêu cầu về kết quả
mong đợi phát triển toàn diện, kết quả mong đợi về giáo dục lễ giáo, giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ ở từng độ tuổi. Giáo viên cần có quan tâm để lồng ghép giáo
dục lễ giáo cho trẻ vào các hoạt động thường xuyên liên tục và phù hợp.
Giáo viên cần tích cực tụ học tập để nâng cao năng lực chăm sóc giáo dục
trẻ nói chung và những yêu cầu về giáo dục lễ giáo, giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ.
Có tinh thần trách nhiệm cao trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, có tâm
đức của người giáo viên mầm non “ Cô giáo như mẹ hiền”, để chăm sóc trẻ,
thường xuyên lồng ghép rèn luyện những hành vi lễ giáo, kỹ năng sống cho trẻ
đạt được kết quả mong đợi về mục tiêu giáo dục trẻ phát triển toàn diện.
Có tư duy sáng tạo trong xây dựng các hình thức tổ chức các hoạt động
giáo dục cho trẻ phong phú, cuốn hút sự tích cực tham gia vào hoạt động để
nâng cao hiệu quả của mỗi hoạt động giáo dục.
Tích cực làm nhiều đồ dùng đồ chơi cho trẻ được trải nghiệm, khám phá.
Thường xuyên tạo môi trường phong phú cho trẻ được tham gia hoạt động, vui
chơi.
Hình thức lồng ghép các nội dung nhẹ nhàng, không gò bó, không áp đặt
luôn luôn kích thích sự hứng thú của trẻ.
- Làm tốt công tác phối kết hợp giữa giáo viên và phụ huynh trong việc
nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ.

20


- Người lớn luôn là tấm gương sáng, yêu thương tôn trọng, đảm bảo an
toàn cho trẻ, luôn gương mẫu trước hành động, lời nói của mình để trẻ noi theo.
II. ĐỀ XUẤT
Khi nghiên cứu và thực hiện đề tài, tôi xin mạnh dạn đề xuất một số ý
kiến sau:

* Đối với nhà trường:
- Cần tổ chức cho giáo viên tham gia học tập, trao đổi kinh nghiệm với
các đồng nghiệp ở các trường bạn để củng cố về phương pháp, hình thức tổ chức
các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ sáng tạo hơn.
Trên đây là một số giải pháp lồng ghép nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ 5
- 6 tuổi, rất mong được đánh giá sự góp ý của hội đồng khoa học các cấp.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Hoàng Thị Huệ

Ba Đình, ngày 05 tháng 4 năm 2015
Tôi xin cam đoan bản SKKN là của chính
mình không sao chép của người khác.
Người viết

Nguyễn Thị Thịnh

21