Phân Tích Phong Cách Lãnh Đạo Của JACK MA Tại ALIBABA

Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Trên thế giới hiện nay có rất nhiều doanh nhân thành đạt trở thành tỷ phú và thống trị
nhiều lĩnh vực khác nhau. Và những doanh nhân đó để lại nhiều bài học về thành
công cho lớp trẻ sau này. Một trong những doanh nhân đến từ Trung Quốc đó là Jack
Ma, người thành lập nên Tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ Alibaba. Trong một
bài phỏng vần về mình, tỷ phú Jack Ma đã đưa ra 7 chia sẻ thú vị về thành công của
ông ngày hôm nay.
1. Học tiếng Anh hàng ngày
Khi còn trẻ, để học được tiếng Anh, Jack Ma đã phải đến trước khách
sạn Shangri-La vào mọi buối sáng để đón khách du lịch phương Tây và tình nguyện
làm hướng dẫn viên du lịch cho những người khách này tới thành phố quê hương
Hàng Châu của ông.
Để có được những bài học tiếng Anh và được thực hành nói tiếng Anh, Jack Ma
đã tình nguyện làm công việc này suốt 9 năm liền dù nắng hay mưa.
2. Không từ bỏ
"Từ chối" là điều tỉ phú Jack Ma rất quen thuộc, thậm chí ông còn không cảm
thấy buồn lòng khi phải đối mặt với những lời từ chối.
Ông đã trượt kỳ thi tuyển sinh đại học 3 lần. Ông gửi đơn xin 30 công việc đều bị
từ chối. Một điều thú vị chính là khi ông nộp đơn xin việc vào một cửa hàng KFC
cùng 23 người khác. Cuối cùng, cửa hàng KFC đó nhận tất cả 23 người trừ ông.
Không chỉ vậy, ông xin vào Đại học Harvard 10 lần và cả 10 lần đều bị từ chối.
Khi được hỏi về những lá đơn xin học thất bại ở trường Harvard trong suốt cuộc
phỏng vấn, ông trả lời: "một ngày nào đó, tôi phải dạy học ở đây".
3. Chủ động và biến mọi thứ có thể xảy ra
Từ đầu tiên mà Jack Ma tìm trên internet trong suốt 90 giây đầu tiên là "bia". Khi
ông nhìn thấy tất cả các loại bia xuất hiện trên mạng, thì từ thứ hai ông tiếp tục tìm là
từ "Trung Quốc" và không nhận được kết quả tìm kiếm nào. Điều này khiến ông nảy
sinh ý tưởng bắt đầu nghiệp kinh doanh internet.

Nhóm 6

1


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
4. Không sợ hãi
Sự nghiệp kinh doanh của ông được bắt đầu từ 2.000 USD đi mượn để thành lập
công ty. Khi được hỏi về lĩnh vực này, ông cho biết: "Tôi không biết gì về máy tính cá
nhân hoặc e-mail. Tôi chưa bao giờ đụng vào bàn phím trước đó. Đó là lý do tại sao
tôi gọi mình là một người đàn ông mù cưỡi trên lưng một con hổ mù ".
5. Tin tưởng chính mình
Khi Jack Ma có ý tưởng đầu tiên với Alibaba, ông đã tập hợp 17 người bạn của
mình lại và chia sẻ hàng giờ về ý tưởng của ông với Alibaba, mọi người đều cho rằng
đây là một ý tưởng ngốc nghếch. Sau đó Jack Ma đã nằm trằn trọc suốt một ngày một
đêm để suy nghĩ về ý tưởng của mình và sau đó, ông quyết định thành lập nên
Alibaba.
6. Không tạo ra kẻ thù
Phương châm chính của ông là khi giải quyết công việc với đối thủ là không coi
họ là kẻ thù, bởi vì ông nghĩ rằng ông có thể học được nhiều điều từ họ. "Một doanh
nhân thực sự sẽ không có kẻ thù, khi anh hiểu được điều này thì sau đó bầu trời sẽ
không có giới hạn".
7. Chịu trách nhiệm
Để bắt đầu một trang web thương mại điện tử với hệ thống thanh toán ở Trung
Quốc vào thời điểm đó, Jack Ma rất cần một giấy phép từ chính phủ Trung Quốc.
Việc xin giấy phép đã gặp rất nhiều khó khăn.
Sau khi lắng nghe một ban lãnh đạo, ông đã gọi điện cho nhân viên của mình trở
lại căn hộ và nói với họ: "Làm đi, bây giờ, ngay lập tức. Nếu có điều gì đó sai sót và
chính phủ không hài lòng về Alibaba, nếu một người phải đi tù, thì tôi (Jack Ma) sẽ đi
tù".

Qua câu chuyện và những chia sẻ thú vị của vị tỷ phú Jack Ma và những thành công
của tập đoàn thương mại điện tử Alibaba, chúng em muốn tìm hiểu nhiều về phong
cách lãnh đạo của Jack Ma, điều gì đã đưa con người này trở thành tỷ phú và thành
lập nên tập đoàn thành công đến như vậy. Và vì những điều đó chúng em đã chọn đề
tài cho bài báo cáo của mình “Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá về phong cách lãnh
đạo của Jack Ma tại tập đoàn Alibaba”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Nhóm 6

2


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
-

Tìm hiểu phong cách lãnh đạo của Jack Ma
Đề xuất giải pháp hoàn thiện phong cách lãnh đạo
3. Phạm vi nghiên cứu
Tập đoàn Alibaba
Lãnh đạo công ty CEO Jack Ma
Phong cách quản trị doanh nghiệp và văn hóa làm việc của tập đoàn Alibaba
4. Phương pháp nghiên cứu
Thống kê, thu thập các tài liệu liên quan

Bố cục của bài tiểu luận
Chương 1: Cơ sở lý luận và giới thiệu về tập đoàn Alibaba
Chương 2: Phong cách lãnh đạo của Jack Ma
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện phong cách lãnh đạo của Jack Ma

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ GIỚI THIỆU VỀ TẬP ĐOÀN ALIBABA

1.1.
Cơ sở lý luận về lãnh đạo
1.1.1. Khái niệm về lãnh đạo

Lãnh đạo là một quá trình mà một người ảnh hưởng đến những người khác để thực hiện
một mục tiêu nào đó, đồng thời hướng tổ chức tới sự gắn kết chặt chẽ.
Ngoài ra, người ta cũng thường định nghĩa lãnh đạo là một quá trình theo đó một cá nhân
ảnh hưởng đến một nhóm các cá nhân khác để đạt được một mục tiêu chung - Northouse
(2007, trang 3).
1.1.2. Nhà lãnh đạo là ai?

Nhóm 6

3


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Nhà lãnh đạo: là danh từ chỉ chủ thể thực hiện hành động lãnh đạo. Hiểu rộng hơn, nhà
lãnh đạo là người có khả năng tạo ra tầm nhìn cho một tổ chức hay một nhóm và biết sử
dụng quyền lực của mình để gây ảnh hưởng cho những người đi theo thực hiện tầm nhìn đó.
Một nhà lãnh đạo phải đảm bảo được 3 yếu tố: khả năng tạo tầm nhìn, khả năng truyền
cảm hứng và khả năng gây ảnh hưởng.
1.1.3. Phong cách lãnh đạo

- Phong cách tiếp cận theo hệ thống: Likert đã nghiên cứu các kiểu mẫu và phong cách của
các nhà lãnh đạo và quản trị trong nhiều năm và đã đưa ra những ý tưởng và những cách tiếp
cận quan trọng đối với việc hiểu biết về hành vi lãnh đạo.
Nhằm định hướng cho việc nghiên cứu và làm rõ các khái niệm của mình, Likert đã
giả thiết có 4 hệ thống phong cách quản trị.
•

Hệ thống 1: Kiểu lãnh đạo ‘quyết đoán - áp chế’. Các nhà quản trị loại này chuyên quyền
cao độ, có ít lòng tin vào cấp dưới, thúc đẩy người ta bằng sự đe doạ và trừng phạt với
những phần thưởng hiếm hoi, tiến hành thông tin từ trên xuống dưới và giới hạn việc ra
quyết định ở cấp cao nhất.

•

Hệ thống 2: Kiểu lãnh đạo ‘quyết đoán - nhân từ’, các nhà quản trị loại này có lòng tin của
cấp trên và tin vào cấp dưới, thúc đẩy bằng khen thưởng và kích thích, chấp nhận một số
thông tin từ cấp dưới. Cho phép một phần ra quyết định của cấp dưới.

•

Hệ thống 3: Kiểu lãnh đạo ‘tham vấn’, thể hiện tin tưởng và hy vọng ở cấp dưới, trước khi
quyết định một vấn đề nào đó thường có tham khảo ở cấp dưới.

•

Hệ thống 4: Kiểu lãnh đạo ‘tham gia theo nhóm’. Thể hiện tin tưởng, hy vọng cấp dưới, tổ
chức cho đối tượng tham gia ý kiến theo nhóm.

Hình 1: Bốn hệ thống phong cách quản trị theo Likert
Nhóm 6

4


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Tiếp cận dựa trên quyền lực quản trị, ta có các phong cách lãnh đạo như sau:

- Phong cách lãnh đạo độc đoán: Người lãnh đạo chuyên quyền là người thích ra lệnh và
chờ đợi sự phục tùng, là người quyết đoán, ít có lòng tin vào cấp dưới. Họ thúc đẩy nhân
viên chủ yếu bằng đe doạ và trừng phạt.
- Phong cách lãnh đạo dân chủ: Người lãnh đạo theo phong cách dân chủ thường tham
khảo ý kiến của cấp dưới về các hành động và quyết định được đề xuất.
- Phong cách lãnh đạo tự do: là phong cách nhà quản trị cho phép người dưới quyền ra
quyết định riêng của mình và họ ít tham gia vào việc ra quyết định của các tổ chức.
1.2. Giới thiệu về tập đoàn Alibaba
1.2.1. Lịch sử hình thành
Alibaba (tiếng Hán: 阿里巴巴 - A Lý Ba Ba) với khẩu hiệu "Global Trade starts here..." là
một tập đoàn thương mại điện tử /đấu giá trực tuyến được Jack Ma thành lập vào năm 1999,
có trụ sở đặt tại Hàng Châu, Chiết Giang, Trung Quốc.
Năm 1999, Jack Ma cùng 17 người khác đã lên kế hoạch thành lập Alibaba. Họ thành lập
trang web Alibaba.com, một cổng thông tin doanh nghiệp với doanh nghiệp để kết nối các
nhà sản xuất Trung Quốc với người mua ở nước ngoài. Năm 2002, công ty này bắt đầu có lợi
nhuận lần đầu tiên.
Website tiếng Anh alibaba.com chuyên về thương mại B2B, đặc biệt cho các khách mua
quốc tế muốn giao thương với các khách bán Trung Quốc. Từ năm 2010, Alibaba.com bắt
đầu mở rộng hoạt động kinh doanh ra toàn cầu bằng việc cho phép các doanh nghiệp nước
ngoài có thể khai thác và sử dụng như doanh nghiệp trung quốc. Alibaba.com là một website
dạng định hướng tìm kiếm như google nhưng chuyên về mua bán xuất nhập khẩu (Tức là
nếu cần nhập bất kỳ sản phẩm nào, chỉ cần dùng từ khóa vào mục tìm kiếm trên web thì
người dùng sẽ có được những thông tin chuyên ngành về sản phẩm và nhà cung cấp).
Website tiếng Trung Quốc chinese.alibaba.com tập trung vào thị trường B2B nội trong
Trung Quốc vàwww.taobao.com là một site thương mại C2C cho các khách hàng Trung
Quốc.

Nhóm 6

5

Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Ngày 11 tháng 8 năm 2005, Alibaba và Yahoo! tuyên bố một thỏa thuận về việc thành lập
một đối tác chiến lược lâu dài tạiTrung Quốc. Theo đó, Yahoo! sẽ đóng góp phần thương mại
của Yahoo! Trung Quốc cho Alibaba và hai bên sẽ làm việc cùng nhau như các đối tác độc
quyền để thúc đẩy chi nhánh Yahoo! ở Trung Quốc. Thêm vào đó, Yahoo! sẽ đầu tư 1
tỉ USDmua cổ phần của Alibaba, tương đương khoảng 40% cổ phần với 35% quyền biểu
quyết, khiến cho Yahoo! trở thành nhà đầu tư chiến lược lớn nhất của Alibaba. Năm 2012,
Alibaba chi 7 tỉ USD mua lại 20% cổ phần của Yahoo.
Tính đến tháng 1 năm 2007, Alibaba Group gồm có 5 công ty:
1. Alibaba.com: Website thương mại quốc tế phục vụ các doanh nghiệp vừa và nhỏ
2. Đào Bảo - Đối thủ chính của eBay ở Trung Quốc về đấu giá trực tuyến. Hiện tại Đào

Bảo đã có trên 65% thị trường đấu giá
3. Yahoo! Trung Quốc - Dịch vụ tìm kiếm trực tuyến của Trung Quốc
4. Chi Phó Bảo – Đối thủ chính của PayPal về thanh toán trực tuyến ở Trung Quốc
5. Phần mềm A Lý - Hoạt động từ tháng 1 năm 2007, Alisoft cung cấp các dịch vụ web

cho thị trường các doanh nghiệp vừa và nhỏ
Alibaba.com cũng là một trang web đối tác GlobalTrade.net cùng với Bộ Thương mại Hoa
Kỳ [3]
Trong năm 2012, hai trong số các cổng thông tin của Alibaba xử lý 1,1 nghìn tỷ nhân dân
tệ (170 tỷ USD) doanh số bán hàng. Công ty chủ yếu hoạt động ở Cộng hòa Nhân dân Trung
Hoa.
Ngày 19 tháng 9 năm 2014, tập đoàn Alibaba chính thức phát hành cổ phiếu lần đầu tài Sở
giao

dịch

chứng

khoán

New

York

với

vốn

hóa

231

tỷ USD,

cao

hơn

cả Amazon và eBay cộng lại. Tính đến thời điểm tháng 9 năm 2014, tập đoàn Alibaba có quy
mô 20.000 nhân viên và 90 văn phòng trên toàn thế giới.
1.2.2. Mục tiêu và sứ mạng kinh doanh
-

Mục tiêu: Alibaba là cổng thông tin doanh nghiệp với doanh nghiệp được hình thành nhằm
kết nối các nhà sản xuất Trung Quốc với người mua ở nước ngoài. Mục tiêu của Alibaba là
phục vụ 2 tỷ khách hàng trên toàn cầu và giúp ích cho 10 triệu doanh nghiệp nhỏ ở bên

ngoài Trung Quốc.
Nhóm 6

6


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
-

Sứ mệnh kinh doanh: “Làm cho việc kinh doanh trên toàn thế giới trở nên dễ dàng hơn.”
1.2.3. Giới thiệu vài nét về lãnh đạo công ty
Những quan điểm lãnh đạo nổi bật của tập đoàn Alibaba

-

Doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ cũng cần xây dựng thật tốt hệ thống quản lý. Bởi vì, “một hệ

-

thống quản lý kém hiệu quả sẽ làm thui chột cả những nhân viên xuất sắc nhất”.
Chiến lược “Cưỡi trên vai người khổng lồ”: đi trước đón đầu thời đại, là công ty đầu tiên ở

-

Trung Quốc hoạt động trên lĩnh vực internet.
Nhà lãnh đạo phải là tấm gương sáng cho nhân viên: đạo đức, phong cách hành xử của nhà
lãnh đạo có ảnh hưởng quan trọng đến môi trường trong doanh nghiệp, bởi vậy, mỗi nhà
quản trị phải là một tấm gương sáng cho nhân viên của mình.
- Tuyển người phù hợp chứ không tuyển người giỏi: nhà lãnh đạo Jack Ma cho
rằng việc bỏ số tiền lớn thuê những chuyên gia hàng đầu về lãnh đạo công ty không phải là ý

kiến tốt. Nó giống như việc lắp một động cơ Boeing vào một chiếc máy kéo nhỏ, động cơ sẽ
không làm cái máy biết bay mà chỉ làm hỏng nó thôi. Thay vào đó, cần tìm những người
thực sự phù hợp với yêu cầu công việc.

-

Người lãnh đạo phải thể hiện sự tin tưởng vào nhân viên và phải theo sát họ trong quá trình

-

làm việc.
Một điểm thú vị trong cách lãnh đạo tập đoàn Alibaba đó là họ sử dụng rất nhiều nhân viên
nữ. Trong Alibaba, có đến 47% nhân viên, 33% quản lý và 24 % lãnh đạo cao cấp là phụ nữ.
Giám đốc điều hành- Jack Ma giải thích về điều này như sau: phụ nữ biết cách nghĩ cho
người khác hơn, nên họ là nhân tố tối quan trọng trong kinh doanh.

Nhóm 6

7


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba

CHƯƠNG 2: PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CỦA JACK MA
2.1. Sơ lược tiểu sử về Jack Ma

Jack Ma – một nhà tỷ phú tài ba của Trung Quốc với những phát ngôn nổi tiếng và có tầm
ảnh hưởng không chỉ với người dân Trung Quốc mà nó còn ảnh hưởng tới nhiều nước trên
thế giới. Tuy nhiên khi nói về tiểu sử cuộc đời ông, không phải ai cũng biết.
Nhóm 6

8


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Jack Ma được sinh ra vào ngày 10 tháng 9 năm 1964 tại Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, Trung
Quốc. Tên thật của ông là Mã Vân.
Xuất thân trong một gia đình bình dân, cha mẹ ông đều là nghệ sĩ biểu diễn bình đàn – một
loại hình nghệ thuật dân gian của Trung Quốc. Điều kiện kinh tế của gia đình ông cũng
không mấy khá giả và cha mẹ ông không có nhiều tiền dành cho con cái.
Hồi còn nhỏ Jack Ma học không giỏi Toán, nhưng lại yêu thích tiếng Anh. Vì vậy, khi còn
nhỏ ông đã không ngại đạp xe đạp tới một khách sạn để được học và đàm thoại tiếng Anh
với người nước ngoài. Khi đó ông thường tình nguyện làm hướng dẫn viên cho các du khách
nước ngoài.
Sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông, ông thi vào Đại học Quốc Gia Trung Quốc. Tuy
nhiên ông đã bị trượt tới 2 lần, mãi tới lần thứ ba ông mới đậu vào khoa tiếng Anh trường
ĐH Sư phạm Hàng Châu.
Năm 1988, Jack Ma tốt nghiệp ĐH Sư phạm Hàng Châu. Sau khi tốt nghiệp, ông phải rất vất
vả mới có thể tìm cho mình một công việc. Ông cũng khá lận trong việc tìm kiếm việc làm,
sau khi tốt nghiệp Jack Ma nộp đơn xin việc tới hàng chục công ty nhưng đều bị họ từ chối.
Ngay cả cửa hàng thức ăn nhanh KFC tại Trung Quốc cũng từ chối nhận Jack Ma vào làm.
Ông chia sẻ: "Thời đó 50 người xin nộp KFC thì 49 người được nhận, và tôi là người còn
lại"
Cuối cùng ông cũng tìm được cho mình một công việc dạy tiếng Anh ở Viện Kỹ thuật điện
tử Hàng Châu với mức lương ít ỏi.
Năm 1995 Jack Ma có chuyến công tác tại Mỹ để làm phiên dịch viên. Con đường từ một
giáo viên tiếng Anh với mức lương ít ỏi trở thành một tài phiệt công nghệ bắt đầu từ khi một
người bạn của ông chỉ cho ông cách lên mạng Internet tìm kiếm thông tin. Ông đã thử tìm
kiếm với từ khóa về bia Trung Quốc. Tuy nhiên ông lại không nhận được bất kỳ một thông
tin nào về từ khóa bia Trung Quốc ấy. Trong khi đó Yahoo lại gợi ý cho ông biết rất nhiều

thông tin về bia Đức, hay bia Mỹ.
Từ đó ông đã nảy sinh ý tưởng và nghĩ rằng Internet sẽ làm thay đổi cả thế giới và Trung
Quốc. Sau khi trở về Trung Quốc, ông đã mở trang web China Pages, tại trang web này các
Nhóm 6

9


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
doanh nghiệp Trung Quốc hoạt động ở nhiều lĩnh vực khác nhau có thể tìm kiếm khách hàng
nước ngoài. Tuy nhiên China Pages của ông đã thất bại.
Năm 1998 Jack Ma tiếp tục đầu tư vào Trung tâm Thương mại Điện tử quốc tế Trung Quốc
(CIECC). Ông đã nảy sinh ý tưởng lập nên một sàn giao dịch cho các công ty vừa và nhỏ với
dự án này. Tuy nhiên, ông đã thất bại và phải rời bỏ CIECC.
Những thất bại này không làm ông nản trí, ông nói rằng: “Việc tôi thất bại không quan trọng.
Ít nhất tôi truyền tải được ý tưởng của mình cho những người khác. Và nếu tôi không thành
công thì người khác sẽ thành công”.
Năm 1999, Jack Ma đã tập hợp những người bạn thân thiết của mình tại nhà riêng. Khi đó
ông đã mời và thuyết phục được 17 người tham gia góp vốn với mình để xây dựng một trang
thương mại điện tử. Mục tiêu của trang thương mại điện tử này là giúp cho các nhà xuất
khẩu hàng hóa đăng tải và chia sẻ hàng hóa cho khách hàng. Và khách hàng cũng có thể trao
đổi mua bán trực tiếp trên mạng Internet.
Ông đưa ra những lý lẽ và tính khả thi của dự án. Bạn bè cũng ủng hộ và cộng tác với ông để
xây dựng lên trang web có tên Alibaba.
Ý tưởng về tên gọi này được ông chia sẻ rằng, khi ông đang ngồi trong quán cafe và nghĩ tới
câu chuyện Alibaba và 40 tên cướp, câu thần chú “Vừng ơi mở ra” trong truyện đã giúp
Alibaba mở ra kho báu. Từ ý nghĩ về câu thần chú đó ông đã lấy trang thương mại với tên
Alibaba.
Đến giữa năm 2000 Alibaba của ông đã đánh bại hoàn toàn eBay tại thị trường Trung Quốc.
Jack chính là biệt danh mà ông tự đặt cho mình để tiện xưng hô với khách nước ngoài. Với

phong cách thuyết trình đầy “lửa” và những mục tiêu hết sức táo bạo, nhiều phóng viên đã
gọi ông là “Crazy Jack”.
Đến năm 2013, Jack Ma đã chính thức từ chức CEO và tập trung vào vị trí Chủ tịch. Và tất
nhiên ông vẫn là chiến lược gia trưởng tại trang thương mại điện tử Alibaba đồng thời ông
cũng là bộ mặt đại diện của công ty. Tháng 9 năm 2014, Jack Ma đã trở thành người giàu
nhất Trung Quốc với khối tài sản lên tới 25 tỷ USD.

Nhóm 6

10


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Hiện tại Alibaba là một công ty toàn cầu với số lượng nhân viên đông đảo. Số lượng nhân
viên của Alibaba là 22.000 người và hiện nay tập đoàn này có tới 90 văn phòng trên khắp thế
giới. Taobao và Tmall là hai website phổ biến nhất của hãng, đồng thời hai website này đóng
góp 80% doanh thu ngành bán lẻ trực tuyến tại Trung Quốc.
Tháng 12 năm 2014 Jack Ma đã trở thành người giàu nhất Châu Á với khối tài sản là 28,6 tỷ
USD.
Ngày 29/1/2015 ông đã mất đến 1,4 tỷ USD do cổ phiếu Alibaba giảm mạnh. Tuy nhiên ông
cũng may mắn lấy lại được và ngày 2/2/2015 ông đã tái chiếm ngôi vị giàu nhất Châu Á với
số tài sản là 36,4 tỷ USD.

2.2. Quan điểm quản trị của Jack Ma

1. Về niềm tin
"Hôm nay đầy rẫy những khó khăn, và ngày mai cũng không có điều gì dễ dàng. Nhưng sau
ngày mai, mọi thứ sẽ trở nên tốt đẹp"
Nhóm 6

11


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
2. Về những sai lầm trong quá khứ, những ngày đen tối nhất trong cuộc đời cha đẻ Alibaba.
"Năm 2001, tôi phạm một sai lầm khi nói với 18 cộng sự thân thiết nhất của mình rằng vị trí
cao nhất họ có thể đạt được chỉ là những vị trí quản lý bậc trung" - Jack Ma từng chia sẻ.
"Nếu bạn không từ bỏ, bạn vẫn sẽ còn một cơ hội. Nếu bạn quá nhỏ bé, bạn hãy sử dụng sức
mạnh của trí óc, thay vì thể lực"
3. Về làm việc nhóm
"Nếu chúng ta là một nhóm đoàn kết và biết mình phải làm những gì, thì bất cứ ai trong
chúng ta cũng có sức mạnh đánh thắng tất cả những người còn lại"
4. Về sứ mệnh chung
"Trong một tổ chức, mọi người đều đồng lòng để đạt mục tiêu chung. Nếu tôi thất bại, đó
không phải là một vấn đề. Ít nhất, tôi đã truyền tải được thông điệp đến với các đồng đội của
tôi. Nếu tôi không thành công, tôi cũng rất vui mừng vì có đồng đội đã chiến thắng tôi. Kết
quả cuối cùng là sứ mệnh của tổ chức được hoàn thành nhờ vào sự nỗ lực chung của tất cả
mọi người"
5. Về lòng kiên trì
"Chúng tôi sẽ làm tất cả để thành công. Đơn giản bởi chúng tôi là những người trẻ và chúng
tôi không bao giờ biết từ bỏ".
6. Về công việc
"Tôi luôn tự nói với bản thân tôi rằng chúng ta sinh ra không phải để cắm cúi làm việc, mà
sinh ra để thưởng thức cuộc sống. Chúng ta tạo ra những điều tốt đẹp hơn cho cuộc sống.
Nếu bạn muốn giành toàn bộ cuộc đời bạn chỉ để làm việc, sẽ có ngày bạn phải hối tiếc.
Nếu tất cả nhân viên của Alibaba đều đến văn phòng lúc 8 giờ sáng và về nhà lúc 5 giờ
chiều, thì đó không phải là một công ty công nghệ cao và Alibaba không bao giờ có thể
thành công như bây giờ. Và nếu chỉ duy trì mô hình 8 giờ sáng - 5 giờ chiều như hàng triệu
công ty khác trên thế giới, có lẽ Alibaba đã sụp đổ hoặc kinh doanh một lĩnh vực không liên
quan gì đến công nghệ".

7. Về cạnh tranh
"Chúng tôi luôn học hỏi từ đối thủ, về mọi thứ có thể học hỏi được, nhưng chúng tôi không
bao giờ đi sao chép. Với chúng tôi, sao chép có nghĩa là chết. Cạnh tranh cũng giống như

Nhóm 6

12


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
chơi một ván cờ. Khi chúng ta thua, chúng ta có thể chơi lại một ván cờ khác. Cả hai người
chơi đừng nên chiến đấu triệt hạ lẫn nhau"
8. Về dự định IPO lần đầu tiên năm 2007
"Alibaba không chỉ là một nơi làm việc, Alibaba còn là một giấc mơ, một nơi khởi đầu cho
những thành công mới. Và hãy để các nhà đầu tư phố Wall nguyền rủa chúng tôi, nếu họ
muốn".
9. Về thành lập công ty mới
"Nếu bạn muốn phát triển, hãy tìm kiếm một cơ hội thật tốt. Nếu bạn muốn có một công ty
lớn, bạn hãy nghĩ đến những vấn đề mà bạn phải đối mặt trước khi nghĩ đến thành công"
10. Về lợi ích của việc "mù" công nghệ
"Những người thông minh sẽ cần tìm kẻ ngu ngốc để lãnh đạo. Khi nhóm tất cả các nhà
khoa học trong cùng một đội, cách tốt nhất để quản lý họ chính là tìm ra một người lãnh đạo
trong số họ. Người lãnh đạo bắt buộc phải nghĩ khác mọi người. Và cách duy nhất để thành
công đó là mỗi người nhìn vấn đề ở một khía cạnh khác nhau".
11. Về phát triển
"Trong ngành thương mại điện tử, điều quan trọng nhất là bạn làm mọi thứ với niềm đam mê
và luôn duy trì niềm đam mê ấy đến cuối cùng".
2.3. Phân tích thực trạng phong cách lãnh đạo của Jack Ma
2.3.1. Nguyên nhân dẫn đến phong cách lãnh đạo của Jack Ma

Nhóm 6

13


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Jack Ma là học sinh không giỏi toán, thi đại học trượt 2 lần, Harvard từ chối Jack Ma 10 lần,
xin việc bị 30 lần từ chối. Jack Ma có ngoại hình xấu, người nhỏ nhắn, thể lực không tốt.
Ông xuất thân trong một gia đình bình dân tại Hàng Châu, cha mẹ là nghệ sĩ biểu diễn bình
đàn - một loại hình nghệ thuật dân gian vừa kể chuyện vừa hát và đàn của người Trung
Quốc. Bố mẹ ông chưa bao giờ có nhiều tiền. “Tài sản lớn nhất mà cha mẹ để lại là sự hài
hước và khả năng hùng biện, thuyết phục người khác” - Jack Ma khẳng định. Vì kinh tế gia
đình eo hẹp nên từ nhỏ Jack Ma luôn gầy gò, nhỏ bé. Ông chỉ cao 1,52m. Nhưng theo cuốn
sách Alibaba của hai tác giả Liu Shiying và Martha Avery, khi đi học Jack Ma thường xuyên
đánh nhau với đám bạn bè cùng lớp và “chưa bao giờ sợ những đứa to con hơn mình”.

Tóm lại Jack ma toàn nhược điểm, thế mà Jack Ma trở thành chủ tịch của Alibaba, một tập
đoàn eCommerce có giá trị vốn hóa lớn hơn cả tập đoàn eBay của Mỹ, Jack Ma trở thành tỷ
phú giầu nhất châu Á với tài sản lên đến 36 tỷ USD (02/2015).
Hiển nhiên Jack Ma phải có điểm gì thật đặc biệt, cá nhân tôi cho rằng có 2 nguyên nhân
chính sau đây:
Thứ nhất:
TƯ DUY & SUY NGHĨ vượt trội, khác thường.
Với những suy nghĩ và tư duy về các giá trị sống khác thường, một cách vượt trội đã quyết
định các hành động một cách đặc biệt, khác thường đã giúp Jack Ma có những kết quả đặc
biệt, vượt trội, kể cả so với các tỷ phú khác.
Các suy nghĩ, tư duy về các giá trị sống đặc biệt của Jack Ma có thể kể là:
1. Niềm đam mê và các giá trị sống
2. Đánh giá đúng cơ hội và hành động biến cơ hội thành kết quả
3. Nhìn xã hội với tư duy tích cực, không oán trách

4. Đánh giá và sử dụng về Tài năng khác biệt
5. Tư duy vượt trội, khác thường về tiền bạc
6. Biến những điều phức tạp trở thành vô cùng đơn giản
Thứ hai:
Sinh ra và lớn lên ở TRUNG QUỐC

Nhóm 6

14


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Trong lĩnh vực IT, chỉ có 2 quốc gia là Mỹ và Trung Quốc là có thể sản sinh ra các tỷ phú,
thành công một cách nhanh chóng và vượt trội. Lý do là Mỹ và Trung Quốc là 2 quốc gia có
qui mô dân số và kinh tế lớn gấp nhiều lần các quốc gia còn lại, nên các sản phẩm/giải pháp
IT sẽ có giá trị rất lớn khi được sử dụng rộng dãi.
2.3.2. Thực trạng phong cách lãnh đạo của Jack Ma
Tỷ phú Jack Ma, nhà sáng lập và là nguyên Giám đốc điều hành Alibaba Group. Ông cũng là
một trong những doanh nhân công nghệ thành công nhất của Trung Quốc, cũng như thị
trường châu Á. Sau kết quả IPO thành công trên thị trường chứng khoán New York, ông trở
thành tỷ phú giàu nhất Trung Quốc và đứng thứ 70 của thế giới.
Ông đã chia sẻ những kinh nghiệm sâu sắc nhất của mình về cuộc sống và nghiệp doanh
nhân.
1. Tôi luôn tin vào 2 nguyên tắc:
•

Thái độ của bạn sẽ quan trọng hơn khả năng của bạn.

•

Tương tự, sự quyết đoán của bạn cũng quan trọng hơn khả năng của bạn

2. Bạn không thể thống nhất suy nghĩ của tất cả mọi người, nhưng bạn có thể thống

nhất mọi người thông qua một mục tiêu chung.
– Đừng bao giờ tin rằng bạn có thể thống nhất suy nghĩ của tất cả mọi người. Đó là chuyện
viễn vông.
– Sẽ có khoảng 30% số người không bao giờ tin bạn. Thay vì để đồng nghiệp và nhân viên
làm việc cho bạn, hãy để họ làm việc vì một mục tiêu chung.
– Sẽ dễ dàng để thống nhất công ty dưới một mục tiêu chung hơn là thống nhất công ty dưới
một người cụ thể nào đấy.
3. Điều gì làm nên một nhà lãnh đạo thật sự?

– Nhà lãnh đạo phải là một người nhìn xa trông rộng, và anh ta phải có cái nhìn sâu sắc hơn
một người nhân viên.
– Nhà lãnh đạo nên có sự bền bĩ, ngoan cường, và anh ta có thể chịu đựng áp lực mà một
nhân viên không thể chịu được.
– Nhà lãnh đạo nên có một sự nhẫn nại kiên định và khả năng đương đầu và đối diện thất
bại. Do đó, những phẩm chất của một nhà lãnh đạo kiệt xuất là tầm nhìn, sự nhẫn nại, và
năng lực của anh ta.
Nhóm 6

15


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
4. Đừng dính líu vào chính trị

Theo lẽ thường, tiền và quyền lực chính trị sẽ không bao giờ đi chung. Khi bạn làm chính trị,
đừng bao giờ nghĩ đến tiền bạc. Ngược lại, khi bạn làm kinh doanh, đừng nghĩ đến dính líu

vào chính trị. Khi tiền bạc đụng đến chính trị, nó giống như bạn đụng đến một quả mìn nổ
chậm, nó chỉ chực chờ bùng nổ.
5. Bốn câu hỏi chính yếu mà thế hệ trẻ nên tự hỏi

– Thất bại là gì? Bỏ cuộc là sự thất bại lớn nhất.
– Ứng biến là gì? Chỉ khi bạn trải qua những gian khó cùng cực, những thất vọng vô bờ
bến, khi đấy bạn mới hiểu cái gọi là ứng biến.
– Nghĩa vụ của bạn là gì: Là cần cù, chăm chỉ, và tham vọng hơn tất cả.
– Chỉ những đứa ngốc mới thích dùng miệng để thể hiện. Người đàn ông thông minh sẽ sử
dụng trí não, và người uyên bác sẽ thể hiện bằng trái tim của anh ấy.
6. Chúng ta sinh ra để được sống và thưởng thức cuộc sống này

Tôi luôn tự nói với bản thân tôi rằng chúng ta sinh ra không phải để cắm cúi làm việc, mà
sinh ra để thưởng thức cuộc sống. Chúng ta tạo ra những điều tốt đẹp hơn cho cuộc sống.
Nếu bạn muốn giành toàn bộ cuộc đời bạn chỉ để làm việc, sẽ có ngày bạn phải hối tiếc.
Không cần biết bạn thành công đến đâu trên con đường sự nghiệp, bạn phải luôn nhớ rằng
chúng ta có mặt ở đây là để tận hưởng cuộc sống.
7. Sự cạnh tranh và tranh đấu lẫn nhau

– Những người cạnh tranh gay gắt lẫn nhau là những người ngốc nghếch.
– Nếu bạn xem mọi người là kẻ thù, thì những người xung quanh bạn sẽ trở thành kẻ thù
của bạn.
– Khi bạn cạnh tranh bình đẳng với những đối thủ khác, đừng để xuất hiện sự ghen tức. Sự
ghen tức nhỏ nhoi sẽ chỉ làm hại bạn về sau.
– Cạnh tranh cũng giống như chơi một ván cờ. Khi chúng ta thua, chúng ta có thể chơi lại
một nước cờ khác. Cả hai người chơi đừng nên chiến đấu triệt hạ lẫn nhau.
– Một người làm kinh doanh hay một doanh nhân chân chính sẽ không có kẻ thù. Chỉ khi
anh ta hiểu được điều này, anh ta mới nhận ra cơ hội luôn luôn rộng mở với tất cả mọi người.
8. Đừng để phàn nàn trở thành thói quen

Nhóm 6

16


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Có thể chấp nhận được nếu thỉnh thoảng bạn phàn nàn, rên rỉ về những khó khăn. Tuy nhiên,
nếu nó trở thành thói quen, nó sẽ giống như khi bạn uống rượu. Bạn càng cố gắng uống thì
bạn sẽ càng khát. Trên con đường đến với thành công, bạn sẽ nhận ra người thành công sẽ
không phải là người thường phàn nàn.
9. Thế giới này sẽ không thể nhớ những gì bạn nói, nhưng những gì bạn làm được

chắc chắn sẽ không bị lãng quên.
“Nhà lãnh đạo sẽ không nên so sánh kĩ năng chuyên môn của anh ta với nhân viên của anh
ta. Nhân viên của bạn phải luôn có kĩ năng chuyên môn tốt hơn bạn. Nếu không được như
vậy, nghĩa là bạn đã thuê nhầm người” – Jack Ma.
Jack Ma định hướng như thế nào cho Alibaba?
Mục đích của Alibaba là xây dựng một nền tảng cho các doanh nhân. Đơn giản Alibaba
muốn tạo ra việc làm cho các doanh nhân. Phương châm của Alibaba trong hoạt động kinh
doanh của mình là: “Khách hàng là cha là mẹ, khách hàng luôn luôn đúng”. Alibaba phải
chắc chắn người dùng trên các websites của Alibaba đang kiếm được tiền.
Khuấy sâu vào khuyết điểm của đối thủ cạnh tranh
Alibaba biết rằng các nhà đầu tư của eBay không có tính kiên nhẫn - điểm mấu chốt nếu
muốn dành chiến thắng tại thị trường Trung Quốc. Do đó, Jack Ma đã tận dụng điểm yếu
này của e Bay, biến nó thành lợi thế của mình và không ngừng gây áp lực cạnh tranh lên tập
đoàn kinh doanh bán lẻ này. Chính điều đó đã giúp họ sống sót.
Sự kết hợp hoàn hảo
Jack Ma vốn là một giáo viên và điều này đã ảnh hưởng không nhỏ tới phong cách quản lý
của ông. Jack Ma biết lúc nào thì nên cứng rắn, lúc nào thì nên mềm mỏng và luôn thay đổi
một cách linh hoạt. Jack Ma được đánh giá là nhà lãnh đạo hoàn hảo cho đội ngũ nhân viên

chưa có kinh nghiệm.
Điều thú vị và khá độc đạo ở phương pháp mà Jack Ma sử dụng để quản lý bộ máy điều
hành công ty đó là “hình thức nhóm”. Nói cách khác, nếu một doanh nghiệp kinh doanh ở
phương Tây chỉ có 2-3 nhà sáng lập thì ở Alibaba là con số 18.
Không nhất thiết tuyển dụng nhân viên hoàn hảo tuyệt đối
Nhóm 6

17


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Vấn đề quan trọng là tìm ra một đội ngũ nhân viên có khả năng làm việc tốt cùng nhau thay
vì tuyển dụng một đội ngũ tập hợp toàn ngôi sao với CV đẹp. “Jack Ma đã thử tuyển dụng và
đào tạo một nhóm nhân viên bằng cấp cao và có CV hoàn hảo nhưng rồi họ lại không thể
làm việc hiệu quả như một team”.
Cách đối nhân xử thế
Khi Porter gia nhập công ty, anh mang theo tư tưởng quản lý hướng tới sự hoàn hảo của
phương Tây nhưng Jack Ma đã khiến Porter thay đổi. Ông nói nhân viên Alibaba luôn đùa
rằng: “Bên Tây chỉ biết chú trọng phân tích, suốt ngày tổng hợp thông tin rồi lại phân tích
mà quên luôn cả hành động. Trong khi đó, người Trung Quốc coi hành động và kết quả quan
trọng hơn”. Đúng như câu tục ngữ: Nói ít làm nhiều.
2.4. Đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma giai đoạn 1999-2016
2.4.1. Ưu điểm trong phong cách lãnh đạo của Jack Ma
Văn hóa pha trộn Đông Tây
Jack Ma vốn là một giáo viên và điều này đã ảnh hưởng không nhỏ tới phong cách quản lý
của ông. Ông ấy “rất cởi mở nhưng những lúc cần lại cũng rất nghiêm khắc”. Jack Ma được
đánh giá là nhà lãnh đạo hoàn hảo cho đội ngũ nhân viên chưa có kinh nghiệm – mục tiêu
của ông là giúp họ trở thành những nhà quản lý tuyệt vời”.
Nếu nhìn vào Alibaba có thể thấy rõ phong cách quản lý định hướng theo nhóm nhiều hơn so
với phương Tây. Ví dụ điển hình là các công ty phương Tây thường có 2 nhà sáng lập còn

Alibaba có tới 18 nhà sáng lập. “Các công ty Trung Quốc có thể quản lý nhóm lãnh đạo tốt
hơn phương Tây – nơi có xu hướng theo chủ nghĩa cá nhân nhiều hơn”.
Không cần tuyển dụng đội ngũ toàn ngôi sao
Vấn đề quan trọng là tìm ra một đội ngũ nhân viên có khả năng làm việc tốt cùng nhau thay
vì tuyển dụng một đội ngũ tập hợp toàn ngôi sao với CV đẹp. “Alibaba đã thử nghiệm một
đội ngũ nhân viên có bằng MBA và CV đẹp. Tuy nhiên kết quả họ không làm việc tốt cùng
nhau”.

Nhóm 6

18


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Nhân viên mắc lỗi được xử lý thế nào?
Khi Porter gia nhập công ty, anh mang theo tư tưởng quản lý hướng tới sự hoàn hảo của
phương Tây nhưng Jack Ma đã khiến Porter thay đổi. Ông nói nhân viên Alibaba luôn đùa
rằng: “Nhà quản lý phương Tây phân tích nhiều nhưng chẳng làm mấy. Trong khi đó, người
Trung Quốc coi hành động và kết quả quan trọng hơn phân tích”. Đúng như câu tục ngữ: Nói
ít làm nhiều.
“Jack Ma từng nói với tôi rằng, Porter, tôi không bao giờ nổi điên nếu anh mắc lỗi nhưng tôi
không thể chấp nhận việc anh không làm gì cả. Làm sai, không sao cả. Nhưng nếu không
làm gì, anh sẽ bị thay thế”.
Không để mất nhân viên chỉ vì đặt họ vào sai vị trí
Khi Porter làm việc tại Alibaba, chức vụ của anh ấy đã thay đổi 8 lần trong 8 năm. Sau mỗi
năm, hệ thống quản lý sẽ được thay đổi phụ thuộc vào nhu cầu của cả nhóm. Giống như đội
bóng sử dụng quyền thay người dựa trên trạng thái tấn công của đội bạn.
Một nét văn hóa rất hay của Alibaba đó là: Nếu làm việc trong công ty nhưng cảm thấy đó
chưa phải là vị trí phù hợp nhất, Jack Ma sẽ vui vẻ cho phép bạn chuyển sang một vị trí
khác. Dù có thể đóng vai trò ít quan trọng hơn nhưng bạn vẫn ở lại công ty”.

Ví dụ: Khi một đồng sáng lập được giao phụ trách mảng bán hàng tại Thượng Hải, tôi nghĩ
anh ấy có lẽ là người bán hàng tồi nhất trong văn phòng, đây có thể là dấu chấm hết cho sự
nghệp của người đó. Nhưng Jack Ma lại tìm ra được lĩnh vực mà anh này làm tốt và chuyển
sang phụ trách website tiếng Trung của công ty. Và anh ấy nhanh chóng tham gia vào hàng
ngũ lãnh đạo và đạt danh hiệu “nhân viên của năm”.
Rất khó khi bạn cứ mãi đi trên một con đường mà không thể thành công. Trong trường hợp
như vậy, hầu hết các công ty sẽ sa thải nhân viên. Nhưng thật đáng tiếc khi để mất một nhân
viên tài năng chỉ vì bố trí sai vị trí công việc. Chính vì vậy, một trong những giá trị cốt lõi
của Alibaba mà bất kỳ ai cũng luôn tâm niệm đó là “cởi mở với thay đổi”.
2.4.2. Ngược điểm trong phong cách lãnh đạo của Jack Ma
Dù là nhà sáng lập của trang mạng thương mại điện tử lớn nhất thế giới Alibaba nhưng tỉ
phú Jack Ma không hề biết về ngôn ngữ lập trình.
Sai lầm lớn nhất của Jack Ma là tạo ra Alibaba
Nhóm 6

19


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
"Có lẽ sai lầm lớn nhất cuộc đời tôi là tạo ra Alibaba", Jack Ma cho biết. "Tôi chưa bao giờ
nghĩ rằng điều này đã thực sự thay đổi cuộc đời của mình. Tôi chỉ đơn giản là tạo ra một
công ty nhỏ, và phát triển nó thành một thứ gì đó lớn hơn. Thế nhưng sự lớn mạnh của nó
mang đến cho tôi quá nhiều trách nhiệm và rắc rối".
Tỷ phú giàu nhất Trung Quốc chia sẻ: "Mỗi ngày của tôi bận rộn không khác gì một vị tổng
thống, nhưng lại chẳng hề có quyền lực. Và rồi tôi cũng chẳng hề có cuộc sống riêng của
mình, bởi mỗi ngày trôi qua thì tôi cũng chẳng còn hơi sức để làm gì nữa."
Jack Ma còn cho biết: "Nếu có kiếp sau, tôi sẽ không bao giờ trở thành một doanh nhân nữa.
Tôi sẽ là chính tôi, và tận hưởng cuộc sống của mình."
Đánh giá nhân viên theo Tiêu chuẩn Riêng của mình
Mỗi người đều có quan điểm, tiêu chuẩn riêng của mình, điều mình cho là đúng chưa chắc

đã là đúng với người khác, chỉ cần bản thân sự việc không có gì sai sót hay không quá to tát
thì cũng nên bỏ qua.
Thế nhưng, không ít lãnh đạo lại luôn coi ý kiến của mình là trên hết, đánh giá của mình là
luôn đúng. Những vị lãnh đạo này không biết rằng, đánh giá không chính xác của họ sẽ
khiến nhân viên mất tự tin.
Sai lầm lớn nhất của người lãnh đạo khi dùng tiêu chuẩn của mình để đánh giá nhân viên là
tùy tiện khen chê, bình phẩm sai đúng, kiểu như: “Anh A quá lỗ mãng, ông B quá luộm
thuộm, anh C là nhân viên gương mẫu”… mà căn cứ của lời bình đó chỉ được ông quan sát
qua 1, 2 lần ngẫu nhiên.
Chỉ một câu cũng có thể làm người ta có nhiều cảm giác khác nhau. Do đó, nhà lãnh đạo nên
hiểu tính quan trọng của ngôn ngữ, không nên tùy tiện bình phẩm khiến nhân viên không
còn cảm thấy tự tin vào việc mình làm nữa.
Đả kích tinh thần sáng tạo của nhân viên trẻ
Nhân viên trẻ tuổi thường rất khó dùng, nhưng khi đã dùng được họ thì họ sẽ có những đóng
góp lớn cho công ty. Vì vậy, không thể coi thường việc dùng những người trẻ tuổi. Nhân
viên trẻ thường có những linh cảm và sáng tạo táo bạo. Chính bởi họ chưa có đủ kinh
nghiệm thực tế và lý lẽ nên những linh cảm hoặc sáng tạo này là khó tránh.
Lãnh đạo không nên vì thế mà coi thường, áp chế hay phỉ báng, đả kích nhân viên trẻ. Nếu
vậy sẽ dễ làm tổn thương lòng tự trọng của họ, từ sau, họ sẽ không có tư tưởng sáng tạo cái
Nhóm 6

20


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
mới, công ty sẽ chìm đắm trong bầu không khí bảo thủ, cũ kĩ, không có phát minh, sáng tạo
và không có sức sống.
Bất luận thuộc mẫu người nào thì người trẻ luôn có trong mình lòng nhiệt tình, hăng say làm
việc. Nếu có điều gì thì chỉ là họ chưa biết cách phát huy bản thân hoặc không muốn phát
huy bản thân mà thôi. Cấp trên có nhiệm vụ hướng dẫn họ phát huy năng lực làm việc. Có

thể giúp những nhân viên này bằng cách trao cho họ những công việc quan trọng, cho họ
những lời khuyên hoặc chê ít, khen nhiều để kích thích sự tự tin của họ.

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CỦA
JACK MA
3.1. Mục tiêu các giải pháp hoàn thiện đối với phong cách lãnh đạo của Jack Ma

Nhóm 6

21


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Khi thành lập Alibaba, Mã Vân đã xác định 3 mục tiêu: Thứ nhất, xây dựng một công ty
thương mại điện tử có thể tồn tại 120 năm; thứ hai, xây dựng một công ty thương mại điện tử
phục vụ các doanh nghiệp vừa và nhỏ; thứ ba, xây dựng một công ty thương mại điện tử
nằm trong top 10 trang web lớn nhất toàn cầu. Đó là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của
Alibaba từ khi thành lập đến tận ngày hôm nay.
Nếu đa phần mọi người nghĩ làm ăn lớn là phải hướng đến những “con cá voi”, tức những
doanh nghiệp lớn với thực lực hùng hậu, thì Mã Vân lại tập trung vào những doanh nghiệp
vừa và nhỏ. Với anh, “doanh nghiệp vừa và nhỏ giống như những viên cuội nhỏ trên bãi đá,
và internet thì giống như xi măng. Những viên cuội được gắn kết bằng xi măng sẽ vô cùng
vững chắc”.
Lý tưởng đó của Mã Vân hình thành từ những hiểu biết và dự đoán của anh đối với tình hình
phát triển internet tại Trung Quốc. Trong khi nhiều người hoài nghi về khả năng thành công
của Alibaba, Mã Vân vẫn luôn kiên định với niềm tin của mình.
Năm 2003, anh đặt ra mục tiêu Alibaba phải đạt lợi nhuận 100 triệu nhân dân tệ. Vào thời
điểm đó, đây là một con số mà không phải ai cũng dám mạnh miệng tuyên bố. Đến cuối
năm, con số tưởng chừng bất khả thi này đã được hoàn thành vượt kỳ vọng. Năm 2004, anh
đặt chỉ tiêu cao hơn, mỗi ngày doanh thu phải đạt một triệu nhân dân tệ. Năm 2005, Mã Vân

nói một ngày Alibaba sẽ nộp thuế một triệu nhân dân tệ. Nhờ vào niềm tin của người đứng
đầu và cả một tập thể, tất cả những mục tiêu trên đều được hoàn thành xuất sắc.
Quan niệm của Jack Ma về con đường kinh doanh của Alibaba: “Tôi không mảy may nghi
ngờ về khả năng kiếm tiền của mô hình kinh doanh Alibaba. Amazone là con sông có lưu
lượng lớn nhất thế giới, Himalaya là dãy núi cao nhất thế giới, còn Alibaba sẽ là kho báu giá
trị nhất thế giới. Một doanh nghiệp không thể sống lâu, sống khỏe nếu chỉ dựa vào việc
truyền máu. Điều mấu chốt là phải tự sản sinh ra nguồn máu. Những dịch vụ hiện có của
Alibaba là miễn phí, trong tương lai cũng sẽ không thu phí, nếu cảm thấy không hài lòng thì
bạn đừng trả tiền, đơn giản vậy thôi. Chúng tôi có một nguyên tắc, miễn phí không đồng
nghĩa với chất lượng kém. Dịch vụ của chúng tôi phải làm tốt hơn cả những trang web có thu
phí”.

Nhóm 6

22


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
3.2. Giải pháp hoản thiện phong cách lãnh đạo của Jack Ma và một số bài học kinh
nghiệm
3.2.1. Phát huy ưu điểm của phong cách lãnh đạo của Jack Ma
Biến điểm mạnh của đối thủ thành điểm yếu của họ
Khi Alibaba và Taobao bắt đầu tham gia vào trận chiến với eBay, họ biết mình không thể đủ
tiềm lực về tài chính để đấu trong cuộc đua marketing. Chính vì vậy, Alibaba đã sử dụng
chính nguồn lực của eBay để tự PR cho bản thân: Mỗi lần eBay nói về cách họ đang đánh
bại Alibaba và Taobao, mức độ nhận diện thương hiệu của Alibaba lại tăng thêm.
Dĩ nhiên, để làm được điều này, bạn cũng phải chắc chắn sản phẩm của mình tốt hơn của đối
thủ cạnh tranh. Trong trường hợp của Alibaba, họ là một công ty nhỏ, có sản phẩm tốt nhưng
mức độ nhận diện thương hiệu kém. Nếu bạn có thể sử dụng sức mạnh truyền thông của đối
thủ để nói về mình – thậm chí dù là giải thích cách đã đánh bại bạn như thế nào thì đây cũng

là công cụ marketing tuyệt vời.
Thuê nhân viên không dựa trên hồ sơ đẹp
Jack Ma đã nửa đùa, nửa thật khi nói rằng những người xây dựng nên Alibaba không hề
thông minh. Bản thân Jack Ma là một giáo viên tiếng Anh và ông có rất ít kiến thức nền tảng
để hỗ trợ cho vị trí CEO một hãng công nghệ. Nhiều nhà đồng sáng lập của Alibaba cũng có
xuất phát điểm như vậy.
Ban đầu, Jack Ma đã sai lầm khi thuê hàng loạt nhà quản lý mới có CV đẹp và tốt nghiệp từ
những trường “đỉnh”. Tuy nhiên, đáng tiếc những người này không thể làm việc cùng nhau.
Khi sa thải những người này, đội ngũ nhà sáng lập cũ quay lại kiểm soát Alibaba và họ nhận
ra rằng mọi thứ trơn tru hơn mặc dù hồ sơ của họ không được đẹp như những người trước
đó.
Khi cân nhắc thuê người mới cho một công ty khởi nghiệp cũng vậy, bạn cần phải nhớ rằng
mức độ phù hợp với văn hóa công ty là yếu tố quan trọng nhất. Dĩ nhiên, tài năng của ứng
viên cũng là điều quan trọng. Tuy nhiên, sự thật là một nhóm nhân viên không quá xuất sắc
có thể làm việc cùng nhau và giải quyết vấn đề sẽ tốt hơn một nhóm gồm những nhân viên
tốt nghiệp từ các trường đại học đỉnh cao nhưng lại không thể đồng nhất về quan điểm.
Chia sẻ tài sản

Nhóm 6

23


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
Giống như tất cả các công ty khởi nghiệp, Alibaba bắt đầu tư một công ty nhỏ. Tuy nhiên
vào thời điểm họ sẵn sàng cho việc IPO Alibaba.com vào năm 2007, công ty đã phải thuê cả
một hội trường lớn chỉ để đủ chỗ cho những nhân viên đồng thời là cổ đông của họ tham dự.
Jack Ma rất rộng lượng với các nhân viên của công ty bởi ông biết rằng trong dài hạn, nếu
mọi người có cảm giác được sở hữu một phần trong sự thành công của công ty, họ sẽ làm
việc chăm chỉ hơn và từ đó mang lại thành công cho công ty. Bản thân sự rộng lượng của

Jack Ma cuối cùng cũng giúp ông giàu có hơn.
Với các công ty khởi nghiệp cũng vậy, nếu đã thuê được một đội ngũ nhân viên tài năng và
tin vào thành công của công ty bạn, hãy để họ sở hữu cổ phần của công ty. Cách này không
chỉ giúp bạn giữ được nhân tài mà còn khuyến khích họ làm việc hăng say hơn.

3.2.2. Hạn chế nhược điểm trong phong cách lãnh đạo của Jack Ma

Thất bại là… chuyện thường
Ai cũng biết đến Alibaba – tập đoàn thương mại điện tử do tỷ phú Jack Ma sáng lập. Tuy
nhiên, có lẽ sẽ không nhiều người biết về ChinaPages – một công ty khởi nghiệp do Jack Ma
thành lập đã bị thất bại trước khi ông nảy ra ý tưởng về Alibaba. Ngoài ra, chắc cũng không
nhiều người nhớ tới thất bại của Alibaba khi tham gia vào thị trường tìm kiếm.
Tất cả những điều này để chỉ ra rằng, ngay cả những công ty lớn nhất, thành công nhất cũng
đã từng gặp thất bại. Thậm chí là thường xuyên. Jack Ma thành công trong rất nhiều thứ
nhưng ông cũng thất bại rất nhiều. Khởi nghiệp cũng vậy, bạn cũng sẽ phải đối mặt với thất

Nhóm 6

24


Đề tài: Tìm hiểu/ phân tích/ đánh giá phong cách lãnh đạo của Jack Ma tại Alibaba
bại. Tuy nhiên, nếu muốn thành công trong dài hạn, bạn phải tin rằng giấc mơ sẽ thành sự
thật.
Chuẩn bị cho mùa đông ngay khi chớm hè
Trong năm 2000, Alibaba không cần đến tiền. Họ vừa hoàn thành một vòng huy động vốn và
cùng lúc này cơn bùng nổ cổ phiếu internet cũng dâng cao. Tuy nhiên, nhà sáng lập Jack Ma
vẫn quyết định tổ chức thêm một vòng huy động vốn khác từ Softbank chỉ để đảm bảo công
ty của ông được an toàn. Chỉ vài tháng sau đó, bong bóng internet vỡ và các quỹ đầu tư
startup cũng bị trượt ngã theo. Nếu như Jack Ma không tổ chức huy động vốn ngay cả khi

không cần đến tiền thì liệu công ty của ông có thể sống sót qua thời kỳ bong bóng internet bị
vỡ hay không?
Dĩ nhiên, nói như vậy không có nghĩa là các công ty khởi nghiệp “mù quáng” và chấp nhận
bất kỳ khoản đầu tư, tại bất kỳ thời điểm nào. Tuy nhiên, nếu muốn bảo vệ công ty mình ở
ngưỡng an toàn, hãy chuẩn bị thật kỹ cho tương lai với suy nghĩ rằng: Rất có thể mọi thứ sẽ
thay đổi.
Jack Ma cho rằng chủ doanh nghiệp không cần những người xuất chúng nhất, mà chỉ cần
những người phù hợp với văn hóa công ty và đáng tin cậy.
Để minh họa nguyên tắc "năng lực không quan trọng bằng thái độ", ông chủ tập đoàn thương
mại điện tử Alibaba kể một sai lầm lớn trong sự nghiệp kinh doanh.
"Vào năm 2001, tôi mắc một sai lầm. Tôi nói với 18 cộng sự trong công ty rằng họ không đủ
năng lực để đảm đương những vị trí quản lý cấp cao", ông nói.
Với suy nghĩ như thế, Jack Ma thuê người ngoài công ty vào những vị trí như phó chủ tịch
tập đoàn, giám đốc các bộ phận. Sau vài năm, tất cả những người đó đều ra đi vì không thể
đảm đương công việc hoặc không cùng chí hướng với Jack Ma. Trong khi đó,những cộng sự
mà ông nghi ngờ năng lực quản lý dần trở thành các phó chủ tịch và giám đốc.
"Tôi tin vào hai nguyên tắc. Thứ nhất, thái độ của bạn quan trọng hơn năng lực. Thứ hai,
quyết định của bạn quan trọng hơn năng lực", ông thổ lộ.
Ngoài nguyên tắc "thái độ quan trọng hơn năng lực", Jack Ma còn tỏ ra tâm đắc với vài
nguyên tắc khác trong nghệ thuật dùng người.

Nhóm 6

25