Nghĩa tường minh và hàm ý

Bài: NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ
Bài: NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ
HÀM Ý ( tiết 128)
HÀM Ý ( tiết 128)

Môn: Tiếng Việt 9
Môn: Tiếng Việt 9

Ngày soạn: 07/ 3/ 2007
Ngày soạn: 07/ 3/ 2007

Ngày dạy: 10 / 3 / 2007
Ngày dạy: 10 / 3 / 2007

Gv: NGUYỄN HỮU TẠO
Gv: NGUYỄN HỮU TẠO

Trường THCS DUY CẦN.
Trường THCS DUY CẦN.

A.
A.
Tìm hiểu bài
Tìm hiểu bài
:
:

I.ĐIỀU KIỆN SỬ DỤNG HÀM Ý
I.ĐIỀU KIỆN SỬ DỤNG HÀM Ý
:

:

Hs Đọc đoạn trích ở SGK trang 90.
Hs Đọc đoạn trích ở SGK trang 90.

Nêu hàm ý của những câu:
Nêu hàm ý của những câu:

- “ CON CHỈ ĐƯC ĂN Ở NHÀ BỮA NÀY NỮA THÔI".
- “ CON CHỈ ĐƯC ĂN Ở NHÀ BỮA NÀY NỮA THÔI".

- " CON SẼ ĂN Ở NHÀ CỤ NGHỊ THÔN ĐOÀI"
- " CON SẼ ĂN Ở NHÀ CỤ NGHỊ THÔN ĐOÀI"

Hàm ý: C1:Sau bữa cơm này, con không còn được ở nhà với
Hàm ý: C1:Sau bữa cơm này, con không còn được ở nhà với
thầy mẹ và các em nữa.
thầy mẹ và các em nữa.

C2:Mẹ đã bán con cho nhà cụ Nghò thôn Đoài.
C2:Mẹ đã bán con cho nhà cụ Nghò thôn Đoài.

-Vì sao chò Dậu không nói thẳng với con mà phải dùng hàm
-Vì sao chò Dậu không nói thẳng với con mà phải dùng hàm
ý?.
ý?.

- Vì đây là điều đau lòng, nên chò Dậu không dám nói thẳng
- Vì đây là điều đau lòng, nên chò Dậu không dám nói thẳng
ra.

ra.

Hàm ý trong câu nào của chò Dậu rõ
Hàm ý trong câu nào của chò Dậu rõ
hơn?
hơn?

- Câu thứ 2.
- Câu thứ 2.

Vì sao chò Dậu phải nói rõ như vậy?
Vì sao chò Dậu phải nói rõ như vậy?

-Vì cái Tí không hiểu hàm ý của mẹ ở câu 1
-Vì cái Tí không hiểu hàm ý của mẹ ở câu 1

- Chi tiết nào trong đoạn trích cho thấy cái Tí đã
- Chi tiết nào trong đoạn trích cho thấy cái Tí đã
hiểu hàm ý của mẹ?
hiểu hàm ý của mẹ?

-Sự "giãy nảy" và câu nói trong tiếng khóc của cái
-Sự "giãy nảy" và câu nói trong tiếng khóc của cái
Tí " U bán con thật đấy ư?" cho thấy cái Tí đã hiểu
Tí " U bán con thật đấy ư?" cho thấy cái Tí đã hiểu
ý mẹ.
ý mẹ.


- Vậy theo em có những điều kiện nào khi sử dụng
- Vậy theo em có những điều kiện nào khi sử dụng
hàm ý?
hàm ý?

-
-
Tổng kết
Tổng kết
: Ghi nhớ ( SGK trang 91)
: Ghi nhớ ( SGK trang 91)




Tổng kết
Tổng kết
- Ghi nhớ
- Ghi nhớ

Hs đọc lại 1 - 2 lần phần ghi nhớ.( SGKtrang 91)
Hs đọc lại 1 - 2 lần phần ghi nhớ.( SGKtrang 91)

Hãy tìm thêm ví dụ trong câu nói ta có sử dụng hàm
Hãy tìm thêm ví dụ trong câu nói ta có sử dụng hàm
ý?
ý?

Vd
Vd

: Mẹ ơi, trường con sắp tổ chức đóng trại mừng
: Mẹ ơi, trường con sắp tổ chức đóng trại mừng
ngày thành lập Đoàn TNCSHCM vào ngày 26/3.
ngày thành lập Đoàn TNCSHCM vào ngày 26/3.

Theo em hàm ý trong câu nói đó là gì?
Theo em hàm ý trong câu nói đó là gì?

- Mẹ ơi cho con tiền đi đóng trại.
- Mẹ ơi cho con tiền đi đóng trại.

B.
B.
LUYỆN TẬP
LUYỆN TẬP
:
:




Hs làm các bài tập 1,2
Hs làm các bài tập 1,2

1a.Người nói:anh thanh niên- người nghe:Ông hoạ só và cô gái.
1a.Người nói:anh thanh niên- người nghe:Ông hoạ só và cô gái.

Hàm ý: Mời bác và cô vào uống nước.
Hàm ý: Mời bác và cô vào uống nước.


Hai người nghe đều hiểu qua chi tiết: " ông theo liền anh thanh niên vào
Hai người nghe đều hiểu qua chi tiết: " ông theo liền anh thanh niên vào
trong nhà" và " ngồi xuống ".
trong nhà" và " ngồi xuống ".

1b. Người nói: Anh Tấn - người nghe là chò hàng đậu ( ngày trước).
1b. Người nói: Anh Tấn - người nghe là chò hàng đậu ( ngày trước).

Hàm ý: " Chúng tôi không thể cho được".
Hàm ý: " Chúng tôi không thể cho được".

Người nghe hiều thể hiện ở câu nói " Thật là càng giàu có càng không
Người nghe hiều thể hiện ở câu nói " Thật là càng giàu có càng không
dám rời một đồng xu ! Càng không dám rời đồng xu lại càng giàu có!".
dám rời một đồng xu ! Càng không dám rời đồng xu lại càng giàu có!".

1c. Người nói: Thuý Kiều - người nghe :Hoạn Thư.
1c. Người nói: Thuý Kiều - người nghe :Hoạn Thư.

Hàm ý: C1 Quyền quý như tiểu thư cũng có lúc phải đến đây.
Hàm ý: C1 Quyền quý như tiểu thư cũng có lúc phải đến đây.

C2: Hãy chuẩn bò nhận sự báo oán.
C2: Hãy chuẩn bò nhận sự báo oán.

Hoạn Thư hiểu hàm ý đó cho nên " Hồn lạc phách xiêu -Khấu đầu dưới
Hoạn Thư hiểu hàm ý đó cho nên " Hồn lạc phách xiêu -Khấu đầu dưới
trướng liệu điều kiêu ca"
trướng liệu điều kiêu ca"


Bài tập 2.
Bài tập 2.