Đề thi học kì 1 môn Ngữ văn lớp 10 trường THPT Nguyễn Du, TP Hồ Chí Minh năm học 2016 - 2017

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

SỞ GD-ĐT TP. HỒ CHÍ MINH

ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I – NH: 2016 - 2017

TRƯỜNG THPT NGUYỄN DU

Môn: NGỮ VĂN – Khối: 10 (90 phút)

ĐỀ I

(Không kể thời gian phát đề)

I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm):
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi từ 1 đến 4:
Có hai hạt lúa nọ được giữ lại để làm hạt giống cho vụ sau vì cả hai đều là những hạt
lúa tốt, đều to khỏe và chắc mẩy. Một hôm, người chủ định đem chúng gieo trên cánh
đồng gần đó. Hạt thứ nhất nhủ thầm: “Dại gì ta phải theo ông chủ ra đồng. Ta không
muốn cả thân mình phải nát tan trong đất. Tốt nhất ta hãy giữ lại tất cả chất dinh dưỡng
trong lớp vỏ này và tìm một nơi lý tưởng để trú ngụ”. Thế là nó chọn một góc khuất trong
kho lúa để lăn vào đó. Còn hạt lúa thứ hai thì ngày đêm mong được ông chủ mang gieo
xuống đất. Nó thật sự sung sướng khi được bắt đầu một cuộc đời mới. Thời gian trôi qua,
hạt lúa thứ nhất bị héo khô nơi góc nhà bởi vì nó chẳng nhận được nước và ánh sáng. Lúc
này chất dinh dưỡng chẳng giúp ích được gì - nó chết dần chết mòn. Trong khi đó, hạt lúa
thứ hai dù nát tan trong đất nhưng từ thân nó lại mọc lên cây lúa vàng óng, trĩu hạt. Nó lại
mang đến cho đời những hạt lúa mới...
(Hạt giống tâm hồn, Hai hạt lúa)
1. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản. (0,5 điểm)
2. Câu văn “Còn hạt lúa thứ hai thì ngày đêm mong được ông chủ mang gieo xuống
đất. Nó thật sự sung sướng khi được bắt đầu một cuộc đời mới” sử dụng biện pháp tu từ

gì? (0,5 điểm)
3. Nêu ý nghĩa của văn bản. (1,0 điểm)
4. Nếu được lựa chọn, anh/ chị sẽ chọn cách sống như hạt lúa thứ nhất hay hạt lúa thứ
hai? Vì sao? (trả lời trong khoảng từ 5 đến 7 dòng). (1,0 điểm)
II. LÀM VĂN:
Câu 1: (2,0 điểm)
Viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của câu
văn “hạt lúa thứ hai dù nát tan trong đất nhưng từ thân nó lại mọc lên cây lúa vàng
óng, trĩu hạt”.
Câu 2: (5,0 điểm)
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của con người và thời đại nhà Trần trong bài thơ “Tỏ
lòng” (Thuật hoài) của Phạm Ngũ Lão.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

SỞ GD-ĐT TP. HỒ CHÍ MINH

ĐÁP ÁN ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I – NH: 2016 - 2017

TRƯỜNG THPT NGUYỄN DU

Môn: NGỮ VĂN – Khối: 10
THỜI GIAN: 90 phút

ĐỀ I

PHẦN

CÂU

1
2

NỘI DUNG
Phong cách ngôn ngữ của văn bản: nghệ thuật
Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn: nhân hóa (hạt lúa...
thì ngày đêm mong... thật sự sung sướng)

ĐIỂM
0,5
0,5

Ý nghĩa của văn bản: từ sự lựa chọn cách sống của hai hạt lúa,
I

câu chuyện đề cập đến quan niệm sống của con người: nếu bạn
3

chọn cách sống ích kỉ, bạn sẽ bị lãng quên; ngược lại, nếu bạn

1,0

chọn cách sống biết cho đi, biết hi sinh, bạn sẽ nhận lại quả ngọt
của cuộc đời.
4

Học sinh đưa ra quan điểm của bản thân và lí giải thuyết phục

1.0

Viết 01 đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của
1

anh/chị về ý nghĩa của câu văn “hạt lúa thứ hai dù nát tan
trong đất nhưng từ thân nó lại mọc lên cây lúa vàng óng, trĩu

2,0

hạt”.
a

Đảm bảo cấu trúc đoạn văn: Có nêu vấn đề, triển khai vấn đề, kết
luận được vấn đề theo phương thức nghị luận.

0,25

Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: trong cuộc sống, không nên
b

chỉ thu mình trong vỏ bọc bình yên mà phải biết vươn ra, chấp

0,25

nhận thử thách, chông gai để đóng góp cho cuộc đời.
Triển khai vấn đề nghị luận bằng việc vận dụng tốt các thao tác
lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng, rút ra bài học
nhận thức và hành động…
- Sự hi sinh của hạt lúa (nát tan trong đất) lại đem đến sự hồi
II

c

sinh, mang lại cho đời vô số những hạt lúa mới; từ đó liên tưởng
đến sự dấn thân, chấp nhận gian khó, thử thách, dám sống và
hành động vì mục đích cao cả, tốt đẹp của con người.
- Phê phán lối sống ích kỉ, thu mình trong vỏ bọc khép kín, chỉ
biết nghĩ đến những quyền lợi của bản thân.

1,0


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Bài học nhận thức và hành động: sống phải biết vươn lên chấp
nhận thử thách, khó khăn để làm mới mình và đóng góp cho đời.
d
e

2

Sáng tạo: HS có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc,
mới mẻ của bản thân, văn viết trong sáng, diễn đạt mạch lạc
Chính tả, dùng từ, đặt câu: không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt
câu.
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của con người và thời đại
nhà Trần trong bài thơ “Tỏ lòng” (Thuật hoài) của Phạm

0,25
0,25

5,0

Ngũ Lão.

a

Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận:
Có đầy đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở đầu bài nêu
được vấn đề, thân bài triển khai vấn đề thành các luận điểm, kết

0,5

bài kết luận được vấn đề.
b

Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: vẻ đẹp của con người , thời
đại nhàTrần trong bài thơ “Tỏ lòng” của Phạm Ngũ Lão
Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt
các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
- Giới thiệu khái quát về tác giả Phạm Ngũ Lão và bài thơ “Tỏ
lòng”
- Nêu và phân tích luận đề: vẻ đẹp của con người và thời đại nhà
Trần trong bài thơ:
*Vẻ đẹp của người trai thời Trần:
+ Hình ảnh người tráng sĩ vệ quốc thuở bình Nguyên cầm

c

ngang ngọn giáo bền bỉ bảo vệ non sông với tư thế hiên ngang,
uy dũng, mang tầm vóc vũ trụ.

+ Hình ảnh người anh hùng với quan niệm về chí làm trai,
tự ý thức về nghĩa vụ, trách nhiệm công dân với đất nước trong
hoàn cảnh có giặc xâm lăng (công danh nam tử còn vương nợ)
+ Nỗi thẹn cao cả, khiêm nhường cho thấy cái tâm của một
nhân cách lớn, hoài bão lớn: mong có được tài cao chí lớn để
đóng góp nhiều hơn cho đất nước.
*Vẻ đẹp của thời đại nhà Trần:
+ Bằng thủ pháp so sánh phóng đại và sử dụng hình ảnh ước

0,5
3,0


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

lệ, Phạm Ngũ Lão đã khắc họa vẻ đẹp và sức mạnh của đội quân
mang hào khí Đông A “Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu”
→ sức mạnh thể chất vô địch, phi thường; sức mạnh tinh thần
với khí thế “xung thiên”, quyết chiến quyết thắng mọi kẻ thù xâm
lược.
- Đánh giá chung về vẻ đẹp của con người và vẻ đẹp thời
đại nhà Trần , đặc sắc nghệ thuật...
d
e

Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện ý nghĩa sâu sắc,
mới mẻ về vấn đề nghị luận, văn phong khoa học, giàu cảm xúc
Chính tả, dùng từ, đặt câu: không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt
câu (trừ 0,25 điểm nếu mắc 1 – 2 lỗi; trên 3 lỗi trừ 0,5 điểm)
ĐIỂM TOÀN BÀI THI: I + II = 10,00 ĐIỂM

0,5
0,5


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

SỞ GD-ĐT TP. HỒ CHÍ MINH

ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I – NH: 2016 - 2017

TRƯỜNG THPT NGUYỄN DU

Môn: NGỮ VĂN – Khối: 10 (90 phút)

ĐỀ II

(Không kể thời gian phát đề)

I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm):
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi từ 1 đến 4:
Chuyện kể rằng, xưa kia tại một ngôi làng xa xôi có một ngôi nhà rất lớn. Trong ngôi
nhà đó bài trí 1.000 chiếc gương.
Gần đó có một con chó nhỏ tính tình vui vẻ biết được điều đó và một hôm nó quyết
định đến thăm ngôi nhà. Nó hăm hở trèo lên những bậc thang, nhìn vào trong với gương
mặt vui vẻ và hạnh phúc, đuôi vẫy nhanh và tai dỏng lên. Con chó nhỏ tỏ ra hết sức ngạc
nhiên vì có tới 1.000 người bạn khác cũng đang nhìn và vẫy đuôi y như mình. Nó mỉm
cười, và 1.000 con chó kia cũng mỉm cười thân ái đáp lại. Khi rời ngôi nhà, con chó vừa
đi vừa nghĩ: “Thật là một nơi tuyệt vời. Mình sẽ còn quay lại nhiều lần nữa”.
Ở cùng ngôi làng đó cũng có một con chó khác, tuy nhiên nó không vui vẻ hạnh phúc

lắm. Nó cũng quyết định đi thăm ngôi nhà gương. Nó chậm chạp trèo lên những bậc
thang, đầu cúi gằm và nhìn vào phía trong. Khi nó thấy 1.000 gương mặt không thân thiện
đang nhìn mình, con chó này sủa và lấy làm khiếp sợ khi thấy 1.000 con chó kia cũng sủa
lại. Và khi đi khỏi ngôi nhà gương, nó nghĩ thầm: “Thật là một nơi kinh khủng. Mình sẽ
không bao giờ trở lại đây nữa”.
(Quà tặng cuộc sống)
1. Thử đặt tiêu đề cho văn bản . (0,5 điểm)
2. Xác định phong cách ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản. (0,5 điểm)
3. Vì sao khi rời ngôi nhà gương, suy nghĩ của hai chú chó lại khác hẳn nhau? (1,0
điểm)
4. Nêu ý nghĩa của văn bản. (1,0 điểm)
II. LÀM VĂN:
Câu 1: (2,0 điểm)
Từ câu chuyện trên, anh/chị rút ra được bài học gì? Viết một đoạn văn khoảng 200
chữ trình bày về điều đó.
Câu 2: (5,0 điểm)
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của con người và thời đại nhà Trần trong bài thơ
“Tỏ lòng” (Thuật hoài) của Phạm Ngũ Lão.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

SỞ GD-ĐT TP. HỒ CHÍ MINH

ĐÁP ÁN ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I – NH: 2016 - 2017

TRƯỜNG THPT NGUYỄN DU

Môn: NGỮ VĂN – Khối: 10
THỜI GIAN: 90 phút

ĐỀ Ii

PHẦN

CÂU

NỘI DUNG

ĐIỂM

1

Câu chuyện ngôi nhà gương, Hai chú chó ,...

0,5

2

Phong cách ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản: nghệ thuật

0,5

Vì: cái mà mỗi chú chó nhìn thấy ở ngôi nhà gương hoàn toàn
3

trái ngược nhau. Chú chó thứ nhất nhìn thấy sự thân thiện, vui vẻ;

1,0

còn chú chó thứ hai chỉ nhận được sự gầm gừ, hằn học.
I

Ý nghĩa của văn bản: Trong cuộc sống này, nếu bạn giữ cho
mình một tinh thần lạc quan vui vẻ, bạn sẽ nhìn thấy mọi thứ
4

xung quanh thật thân thiện và tuyệt vời. Và ngược lại nếu bạn bi

1.0

quan, lúc nào cũng ủ rũ buồn phiền, bạn sẽ nhìn thấy mọi thứ
xung quanh thật tồi tệ.
1
a

Viết 01 đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của
anh/chị về bài học rút ra từ câu chuyện Ngôi nhà gương
Đảm bảo cấu trúc đoạn văn: Có nêu vấn đề, triển khai vấn đề, kết
luận được vấn đề theo phương thức nghị luận.

2,0
0,25

Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: trong cuộc sống, không nên
b

bi quan, nhìn đời bằng sự nghi kị, buồn phiền mà hãy lạc quan
vui vẻ, bạn sẽ nhìn thấy mọi thứ xung quanh thật thân thiện và

0,25

tuyệt vời.
Triển khai vấn đề nghị luận bằng việc vận dụng tốt các thao tác
lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng, rút ra bài học
nhận thức và hành động…
- Mỗi con người luôn cần nuôi dưỡng sự lạc quan trong mình,
c
II

đặc biệt trước những khó khăn thách thức muôn hình vạn trạng
của cuộc sống.
- Không ai khác, bạn là người duy nhất quyết định thái độ sống
của mình trước mọi hoàn cảnh. Nếu bạn dùng lăng kính u ám rọi
chiếu vào mọi thứ xung quanh mình, vạn vật có đẹp đẽ nhường

1,0


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

nào cũng biến thành một sắc xám; ngược lại, một vũng nước tù
đọng dưới màn trời đêm cũng có thể lấp lánh những ánh sao nếu
bạn nhìn ngắm mọi thứ với ánh nhìn lạc quan.
- Sống lạc quan giúp mỗi ngày của bạn tràn ngập niềm vui,
những điều thú vị. Trước những khó khăn, thái độ sống lạc quan
giúp mỗi người luôn nhận ra mặt tích cực của mọi vấn đề, nhận
ra những cơ hội mà người tiêu cực không thể nhận ra, từ đó gặt
hái được thành công.
- Với những khó khăn thách thức đang chờ đợi trước mắt, người

trẻ cần nuôi dưỡng thái độ sống lạc quan để trải nghiệm và học
hỏi niềm vui và nỗi buồn, từ thành tựu và thất bại.
d

Sáng tạo: HS có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc,
mới mẻ của bản thân, văn viết trong sáng, diễn đạt mạch lạc

0,25

e

Chính tả, dùng từ, đặt câu: không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt
câu.

0,25

Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của con người và thời đại
2

nhà Trần trong bài thơ “Tỏ lòng” (Thuật hoài) của Phạm

5,0

Ngũ Lão.
Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận:
a

Có đầy đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở đầu bài nêu
được vấn đề, thân bài triển khai vấn đề thành các luận điểm, kết

0,5

bài kết luận được vấn đề.
b

Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: vẻ đẹp của con người , thời
đại nhàTrần trong bài thơ “Tỏ lòng” của Phạm Ngũ Lão

0,5

Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt

3,0

các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
- Giới thiệu khái quát về tác giả Phạm Ngũ Lão và bài thơ “Tỏ
lòng”
c

- Nêu và phân tích luận đề: vẻ đẹp của con người và thời đại nhà
Trần trong bài thơ:
*Vẻ đẹp của người trai thời Trần:
+ Hình ảnh người tráng sĩ vệ quốc thuở bình Nguyên cầm
ngang ngọn giáo bền bỉ bảo vệ non sông với tư thế hiên ngang,


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

uy dũng, mang tầm vóc vũ trụ.
+ Hình ảnh người anh hùng với quan niệm về chí làm trai,

tự ý thức về nghĩa vụ, trách nhiệm công dân với đất nước trong
hoàn cảnh có giặc xâm lăng (công danh nam tử còn vương nợ)
+ Nỗi thẹn cao cả, khiêm nhường cho thấy cái tâm của một
nhân cách lớn, hoài bão lớn: mong có được tài cao chí lớn để
đóng góp nhiều hơn cho đất nước.
*Vẻ đẹp của thời đại nhà Trần:
+ Bằng thủ pháp so sánh phóng đại và sử dụng hình ảnh ước
lệ, Phạm Ngũ Lão đã khắc họa vẻ đẹp và sức mạnh của đội quân
mang hào khí Đông A “Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu”
→ sức mạnh thể chất vô địch, phi thường; sức mạnh tinh thần
với khí thế “xung thiên”, quyết chiến quyết thắng mọi kẻ thù xâm
lược.
- Đánh giá chung về vẻ đẹp của con người và vẻ đẹp thời
đại nhà Trần , đặc sắc nghệ thuật...
d
e

Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện ý nghĩa sâu sắc,
mới mẻ về vấn đề nghị luận, văn phong khoa học, giàu cảm xúc
Chính tả, dùng từ, đặt câu: không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt
câu (trừ 0,25 điểm nếu mắc 1 – 2 lỗi; trên 3 lỗi trừ 0,5 điểm)
ĐIỂM TOÀN BÀI THI: I + II = 10,00 ĐIỂM

0,5
0,5