Đánh giá hiện trạng và đề xuất một số giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại làng nghề đúc đồng đại bái gia bình bắc ninh

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O
B NÔNG NGHI P VÀ PTNT
TR
NG
I H C TH Y L I

QUANG SÁNG

ÁNH GIÁ HI N TR NG VÀ
THI U Ô NHI M MÔI TR

XU T M T S

NG T I LÀNG NGH

GI I PHÁP GI M
ÚC

– GIA BÌNH – B C NINH
NGÀNH: KHOA H C MÔI TR
MÃ S : 608502

NG

LU N V N TH C S

Cán b h

ng d n: PGS.TS. Bùi Qu c L p

Hà N i, 2015

NG

I BÁI


L IC M

N

L i đ u tiên, tôi xin g i l i c m n chân thành đ n các quý th y cô trong
tr

ng

i h c Th y L i nói chung và các th y, cô giáo trong khoa Môi tr

ng nói

riêng đã t n tình giúp đ , gi ng d y nh ng ki n th c b ích và h u ích trong th i
gian tôi tham gia h c t p và nghiên c u t i tr

ng

i h c Th y L i.

Tôi xin g i l i c m n sâu s c đ n PGS.TS Bùi Qu c L p đã t n tình giúp
đ , ch b o và h

ng d n tôi trong su t quá trình làm lu n v n t t nghi p.

Tôi c ng xin g i l i c m n t i UBND xã
nghi p

i Bái, Ban qu n lý c m công

i Bái, UBND huy n Gia Bình, S Tài Nguyên và Môi tr

S Khoa h c và Công ngh B c Ninh, ng

i dân đ a ph

ng xã

ng B c Ninh,
i Bái và s giúp

đ c a b n bè, gia đình trong th i gian qua đ giúp tôi hoàn thành t t lu n v n này.
Trong quá trình làm lu n v n, bên c nh nh ng k t qu đ t đ

c c a lu n v n

thì lu n v n v n còn nhi u sai sót. Kính mong các quý th y cô, các chuyên gia và
các b n đóng góp ý ki n đ tôi có th hoàn thi n t t lu n v n h n n a.
Tôi xin trân tr ng c m n!
Hà N i, ngày

tháng n m 2015

H c viên

Quang Sáng


L I CAM OAN
Tên tôi là:

QUANG SÁNG

Mã s h c viên: 138440301025

L p: 21KHMT21
Chuyên ngành: Khoa h c môi tr

ng Mã s : 60–85–02

Khóa h c: 2013 – 2015
Tôi xin cam đoan lu n v n đ

c chính tôi th c hi n d

is h

ng d n c a

PGS.TS Bùi Qu c L p v i đ tài nghiên c u trong lu n v n “ ánh giá hi n tr ng
và đ xu t m t s gi i pháp gi m thi u ô nhi m môi tr
đ ng

ng t i làng ngh đúc

i Bái – Gia Bình – B c Ninh”.
ây là đ tài nghiên c u m i, không trùng l p v i các đ tài lu n v n nào

tr

c đây, do đó không có s sao chép c a b t kì lu n v n nào. N i dung c a lu n

v nđ

c th hi n theo đúng quy đ nh, các ngu n tài li u, t li u nghiên c u và s

d ng trong lu n v n đ u đ

c trích d n ngu n.

N u x y ra v n đ gì v i n i dung lu n v n này, tôi xin ch u hoàn toàn trách
nhi m theo quy đ nh./.
NG

I VI T CAM OAN

QUANG SÁNG


M CL C
L I C M N ............................................................................................................. i
L I CAM OAN ...................................................................................................... ii

M C L C ................................................................................................................. iii
DANH M C T

VI T T T .................................................................................... vi

DANH M C HÌNH V ........................................................................................... vii
DANH M C B NG BI U ...................................................................................... ix
M

U .....................................................................................................................1

CH

NG I .................................................................................................................5

T NG QUAN V CÁC LÀNG NGH
NGH

ÚC

NG

ÚC

NG VÀ GI I THI U V LÀNG

I BÁI ....................................................................................5

1.1. T ng quan v các làng ngh đúc đ ng Vi t Nam và các nghiên c u liên quan ..5
1.1.1. T ng quan v các làng ngh đúc đ ng ..............................................................5

1.1.2. Các nghiên c u liên quan v làng ngh đúc đ ng.............................................7
1.2. Gi i thi u v làng ngh đúc đ ng

i Bái ...........................................................8

1.2.1. i u ki n t nhiên .............................................................................................8
1.2.1.1. V trí đ a lý .....................................................................................................9
1.2.1.2. Khí h u ...........................................................................................................9
1.2.1.3. i u ki n th y v n .......................................................................................10
1.2.1.4.

a hình, đ a m o, đ a ch t ..........................................................................10

1.2.1.5. Hi n tr ng s d ng đ t trong làng ngh .......................................................10
1.2.2. Quá trình hình thành và phát tri n ..................................................................12
1.2.3.

c đi m kinh t , xã h i .................................................................................15

1.2.3.1. Dân s và h t ng c s ................................................................................15
1.2.3.2.

c đi m kinh t ..........................................................................................18

1.3. S n ph m c a làng ngh
1.4. S l
CH

i Bái .......................................................................20

c v các v n đ môi tr

ng ch y u c a làng ngh đúc đ ng

i Bái ...21

NG II ..............................................................................................................24

ÁNH GIÁ HI N TR NG MÔI TR

NG LÀNG NGH

ÚC

NG .............24

I BÁI ....................................................................................................................24
2.1.

c đi m và các ho t đ ng ch y u c a làng ngh đúc đ ng

i Bái ..............24


2.1.1.

c đi m s n xu t c a làng ngh

2.1.2.

c đi m quy trình s n xu t và dòng th i gây ô nhi m môi tr

2.1.3. Các ngu n gây ô nhi m môi tr
2.2. ánh giá nh h
2.2.1. Môi tr

ng môi tr

i Bái ......................................................24
ng t i làng ngh

ng ...............26

i Bái .............................29

ng làng ngh .......................................................30

ng t nhiên ........................................................................................30

2.2.1.1. Môi tr

ng không khí ..................................................................................31

2.2.1.2. Môi tr

ng đ t .............................................................................................35

2.2.1.3. Môi tr

ng n

c ..........................................................................................38

2.2.1.4. H sinh thái ..................................................................................................48
2.2.2. Môi tr

ng kinh t – xã h i ............................................................................49

2.2.2.1. Kinh t ..........................................................................................................49
2.2.2.2. Xã h i ...........................................................................................................50
2.2.2.3. S c kh e .......................................................................................................51
2.3. Hi n tr ng công tác qu n lý, b o v môi tr

ng t i làng ngh

i Bái .............53

2.3.1. Các v n đ v qu n lý .....................................................................................53
2.3.2. Hi n tr ng h t ng k thu t b o v môi tr
2.3.2.1. Các v n đ v công ngh x lý n

ng làng ngh ..............................55

c th i ....................................................55

2.3.2.2. Các v n đ v công ngh x lý khí th i .......................................................58
2.3.3. M t s v n đ khác .........................................................................................59
2.3.3.1. Môi tr

ng không khí ..................................................................................59

2.3.3.2. Ch t th i r n .................................................................................................60
2.3.3.3. Gi m thi u ô nhi m ti ng n ........................................................................62
2.4. Nh ng v n đ t n t i v môi tr

ng c n gi i quy t trong phát tri n làng ngh

i Bái.......................................................................................................................63
CH

NG III ............................................................................................................67
XU T M T S

LÀNG NGH

ÚC

GI I PHÁP GI M THI U Ô NHI M MÔI TR
NG

NG

I BÁI .....................................................................67

3.1. C s đ xu t gi i pháp ......................................................................................67
3.1.1. C s pháp lý ..................................................................................................67
3.1.2. C s th c ti n ................................................................................................67
3.2.

xu t m t s gi i pháp gi m thi u ô nhi m môi tr

ng.................................68


3.2.1. X lý khí th i...................................................................................................68
3.2.1.1. M t s bi n pháp gi m thi u l

ng khí th i ................................................68

3.2.1.2. Mô hình h th ng x lý khí th i ...................................................................70
3.2.2. X lý n

c th i................................................................................................72

3.2.2.1.

i v i các h s n xu t trong CCN

3.2.2.2.

i v i các h s n xu t trong làng ngh ......................................................78

i Bái ................................................73

3.2.3. X lý ch t th i r n ...........................................................................................80
3.2.4. Các bi n pháp làm gi m ti ng n ....................................................................81
3.3. M t s đ nh h

ng quy ho ch phát tri n làng ngh đúc đ ng

3.3.1. Hi n tr ng quy ho ch c a làng ngh

i Bái .............82

i Bái..................................................82

3.3.2.

xu t gi i pháp quy ho ch không gian h s n xu t trong làng ngh ..........84

3.3.3.

xu t gi i pháp s p x p công đo n s n xu t trong x

3.3.4. Quy ho ch thu gom phân lu ng và x lý n
3.4. Các gi i pháp qu n lý môi tr

ng s n xu t ............85

c th i trong làng ngh ..............86

ng ......................................................................87

3.4.1. Tuyên truy n và giáo d c môi tr

ng .............................................................87

3.4.1.1.

i v i các cán b qu n lý ...........................................................................87

3.4.1.2.

i v i các doanh nghi p, các h gia đình s n xu t ....................................88

3.4.1.3.

i v i ng

i dân ........................................................................................88

3.4.2. T ch c qu n lý môi tr

ng ............................................................................89

3.4.2.1. Nâng cao n ng l c qu n lý ...........................................................................89
3.4.2.2. Áp d ng các công c pháp lu t trong qu n lý môi tr
3.4.2.3. Áp d ng các công c kinh t trong qu n lý môi tr
3.4.2.4. Hoàn thi n b máy qu n lý môi tr

ng

làng ngh

ng ...........................89
ng...............................90
i Bái ......................91

K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................................................93
TÀI LI U THAM KH O .........................................................................................95

PH L C ......................................................................................................................


DANH M C T
STT

VI T T T

Ký hi u

Ti ng Vi t

1

BOD

Nhu c u ôxy sinh hóa

2

BTNMT

B TN&MT

3

BVMT

B o v môi tr

4

CCN

C m Công nghi p

5

COD

Nhu c u oxy hóa h c

6

DO

N ng đ ôxy hòa tan

7

KT – XH

Kinh t xã h i

8

NXB

Nhà xu t b n

9

PTBV

Phát tri n b n v ng

ng

10 QCCP

Quy chu n cho phép

11 QCVN

Quy chu n Vi t Nam

12 QHBVMT

Quy ho ch b o v môi tr

13 QHTT

Quy ho ch t ng th

14 TMDV

Th

15 TN&MT

Tài nguyên và Môi tr

16 TP

Thành ph

17 TTCN

Ti u th công nghi p

18 UBND
19 VSMT

ng m i d ch v

y ban nhân dân
V sinh môi tr

ng

ng

ng


DANH M C HÌNH V
Hình 1.1. S đ v trí xã

i Bái – huy n Gia Bình – B c Ninh ................................9

Hình 1.2. Bi u đ th hi n s chuy n d ch c c u lao đông theo nhóm ngành c a xã
i Bái t 2004 – 2014 .............................................................................................16
Hình 2.1. M i quan h gi a 3 quy trình s n xu t chính c a làng ngh

i Bái .......26

Hình 2.2. S đ quy trình đúc kèm dòng th i ...........................................................28
Hình 2.3. S đ quy trình ch tác kèm dòng th i ......................................................28
Hình 2.4. S đ quy trình cô đúc ph li u kèm dòng th i.........................................29
Hình 2.5. Bi u đ h n tr ng môi tr

ng không khí làng ngh tháng 11/2014 .........33

Hình 2.6. Bi u đ s li u th hi n s ô nhi m kim lo i n ng trong đ t t i làng ngh
i Bái.......................................................................................................................36
Hình 2.7. Bi u đ n ng đ các ch t ô nhi m đ c tr ng trong môi tr
làng ngh

ng n

c th i

i Bái ......................................................................................................41

Hình 2.8. Bi u đ th hi n n ng đ m t s ch t ô nhi m đ c tr ng trong MT n
m t làng ngh

c

i Bái ...............................................................................................46

Hình 2.9. Bi u đ k t qu đi u tra s c kh e lao đ ng ..............................................52
Hình 2.10. S đ công ngh h th ng x lý n

c th i CCN

Hình 2.11. Bi u đ k t qu v hi n tr ng x lý n

i Bái .......................56

c th i t phi u đi u tra .............57

Hình 2.12. ánh giá ý ki n v t m quan tr ng c a vi c x lý khí th i.....................58
Hình 2.13. K t qu đi u tra v hi n tr ng ch t l

ng lò đúc theo phi u đi u tra .....60

Hình 2.14. Bi u đ th hi n t tr ng ch t th i r n nguy h i trong ch t th i r n s n
xu t ............................................................................................................................62
Hình 2.15. K t qu đi u tra v tình tr ng t p k t CTR s n xu t ...............................62
Hình 2.16.

ánh giá ý ki n v t m quan tr ng c a x lý gi m thi u ti ng n trong

s n xu t ......................................................................................................................63
Hình 3.1. S đ h th ng x lý khí th i làng ngh
Hình 3.2. S đ c i ti n h th ng x lý n
Hình 3.3. S đ h th ng x lý n
Hình 3.4. Mô hình x lý n

úc đ ng

i Bái .....................71

c th i s n xu t CCN

c th i sinh ho t t i CCN

i Bái................75

i Bái. .....................77

c th i t i c s đúc đ ng nh ......................................78


Hình 3.5.

xu t mô hình b t ho i c i ti n BASTAF ..........................................79

Hình 3.6.

xu t mô hình h th ng thu gom, t p k t rác th i c a làng ngh ..........81

Hình 3.7

xu t mô hình t ch c t i h s n xu t trong khu v c làng ngh

i Bái

...................................................................................................................................85

Hình 3.8.

xu t mô hình t ch c không gian cho các công đo n s n xu t ............86


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1. Th ng kê hi n tr ng s d ng đ t n m 2014 t i xã
B ng 1.2. Phân b dân c trong làng ngh
B ng 1.3. C c u kinh t theo l c l

i Bái ......................11

i Bái [23] ..........................................15

ng lao đ ng xã

i Bái n m 2014.................19

B ng 1.4. Phân lo i các s n ph m làng ngh đúc đ ng

i Bái ...............................20

B ng 2.1. S h làm ngh ti u th công nghi p c a đúc đ ng làng
B ng 2.2. Phân lo i h s n xu t trong làng ngh

i Bái ............24

i Bái n m 2014 [6] ..................25

B ng 2.3. Các lo i nguyên, nhiên li u chính trong s n xu t làng ngh

B ng 2.4. B ng

c tính l

ng b i và khí th i trong s n xu t c a làng

i Bái .......26
i Bái n m

2014 [18] ...................................................................................................................31
B ng 2.5. V trí l y m u không khí ...........................................................................32
B ng 2.6. K t qu kh o sát b i và khí th i tháng 11/2014 .......................................32
B ng 2.7. T ng h p k t qu kh o sát ti ng n tháng 11/2014 ..................................34
B ng 2.8. V trí l y m u môi tr

ng đ t ...................................................................35

B ng 2.9. K t qu phân tích ch t l
B ng 2.10. T i l

ng môi tr

ng đ t ...........................................35

ng ch t ô nhi m sinh ho t t o ra/ngày đêm t i khu v c làng ngh

i Bái.......................................................................................................................38
B ng 2.11. V trí l y m u môi tr

ng n

B ng 2.12. K t qu phân tích ch t l

c tháng 11/2014 ......................................39

ng n

c th i làng ngh

i Bái tháng 11/2014

...................................................................................................................................40
B ng 2.13. K t qu phân tích ch t l

ng n

c th i CCN

i Bái tháng 11/2014 ...42

B ng 2.14. K t qu phân tích ch t l

ng n

c m t làng ngh

i Bái tháng 11/2014

...................................................................................................................................44
B ng 2.15. K t qu phân tích ch t l

ng n

c ng m t i làng

i Bái tháng 11/2014

...................................................................................................................................46
B ng 2.16. K t qu phân tích m u n
B ng 2.17. S ng

i m c b nh xã

c th i sinh ho t (N12) c a CCN

i Bái.....47

i Bái n m 2014 ..............................................52

B ng 2.18. Th ng kê hi n tr ng lò đúc trong làng ngh

i Bái .............................59

B ng 2.19. S li u th ng kê ch t th i r n s n xu t t 2008 – 2014 ..........................61
B ng 3.1. M t vài tiêu chí đ h s n xu t tham gia vào CCN

i Bái [1] ...............84


1

M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Hi n nay, s phát tri n c a các làng ngh t i vùng nông thôn đã đóng góp
đáng k cho s phát tri n kinh t – xã h i c a các đ a ph

ng. Tuy nhiên, s phát

tri n c a các làng ngh c ng đã làm n y sinh nh ng v n đ môi tr

ng nghiêm

tr ng đòi h i s quan tâm c a các ngành, các c p, đ c bi t là chính quy n đ a
ph

ng và c ng đ ng n i có làng ngh phát tri n.
B c Ninh là m t t nh có h n 62 làng ngh truy n th ng chi m 10% s làng

ngh truy n th ng trong c n

c, ch y u trong l nh v c: s n xu t gi y, đ g m

ngh xu t kh u, g m, s t, thép tái ch , đúc đ ng. Trong đó, làng ngh đúc đ ng

i

Bái – huy n Gia Bình – t nh B c Ninh là m t làng ngh truy n th ng n i ti ng v i
l ch s phát tri n lâu đ i. Hi n nay, làng đúc đ ng

i Bái có h n 184 lò đúc đang

ho t đ ng . Khói và b i t ho t đ ng c a các lò đúc đã và đang gây ra tình tr ng ô
nhi m môi tr

ng không khí trong và xung quanh làng ngh . N

c th i sau quá

trình s n xu t có ch a các hóa ch t nh axit, kim lo i n ng... c ng ch a đ
mà đ th ng ra sông, ao, h nên đã gây ra tình tr ng ô nhi m ngu n n
n

c ng m trong làng ngh . Môi tr

l

ng Cu, Zn v

làng ngh đúc đ ng
nh các b nh v đ
bi t nh h

c m t và

ng đ t t i m t s v trí trong làng ngh có hàm

t quá tiêu chu n cho phép nhi u l n.

Ô nhi m môi tr

ra, còn nh h

c x lý

ng không khí, n

c, đ t, ti ng n t ho t đ ng s n xu t c a

i Bái đã và đang làm phát sinh nhi u b nh t t cho ng

i dân

ng hô h p, tiêu hóa, b nh m t ng , các b nh lý v m t ... Ngoài

ng nghiêm tr ng đ n các h sinh thái xung quanh làng ngh và đ c

ng đ n s t n t i, phát tri n c a chính làng ngh . Vì v y, c n ph i có

nh ng gi i pháp đ gi m thi u t i đa vi c ô nhi m môi tr

ng t i làng ngh

i

Bái.
tài: “ ánh giá hi n tr ng và đ xu t m t s gi i pháp gi m thi u ô
nhi m môi tr

ng t i làng ngh đúc đ ng

i Bái – Gia Bình – B c Ninh”

nh m phân tích và đánh giá hi n tr ng ô nhi m môi tr

ng t i làng ngh

i Bái,


2
trên c s đó nh m đ xu t các gi i pháp đ góp ph n b o v và gi m thi u ô nhi m
môi tr

ng t i

i Bái.

2. M c đích c a đ tài
– Phân tích, đánh giá hi n tr ng ô nhi m môi tr
môi tr

ng t i làng ngh đúc đ ng

h p cho làng ngh đúc đ ng
it

3.1.

it

i Bái.

xu t m t s bi n pháp b o v và gi m thi u ô nhi m môi tr

–
3.

ng và hi n tr ng qu n lý
ng phù

i Bái.

ng và ph m vi nghiên c u
ng

Ch t l

ng môi tr

ng làng ngh đúc đ ng

i Bái.

3.2. Ph m vi nghiên c u
Làng ngh đúc đ ng
4. Cách ti p c n và ph

i Bái – huy n Gia Bình – t nh B c Ninh.

ng pháp nghiên c u

4.1. Cách ti p c n
- Ti p c n t tìm hi u hi n tr ng s n xu t và các v n đ trong s n xu t c a
làng ngh đúc đ ng

i Bái. T đó xác đ nh các công đo n, ngu n th i gây ô nhi m

trong quá trình s n xu t

làng ngh .

- Ti p c n h th ng: các v n đ liên quan đ n môi tr
s ng và phát tri n kinh t t i làng ngh

ng, ch t l

i Bái, t nh B c Ninh.

- Ti p c n t ng h p: các gi i pháp v thu gom và x lý n
i Bái, c m công nghi p

làng ngh

c th i hi n có t i

i Bái; nh ng chính sách, cách t ch c qu n

lý, công ngh , k thu t trong s n xu t và b o v môi tr

4.2. Ph

ng cu c

ng t i làng ngh .

ng pháp nghiên c u

4.2.1. Ph

ng pháp k th a

K th a các tài li u và k t qu nghiên c u đã công b t các ngu n tài li u
liên quan t i đ tài, các k t qu t báo cáo c a các c quan liên quan t i khu v c
nghiên c u ;


3

4.2.2. Ph

ng pháp thu th p, t ng h p và phân tích s li u

Thu th p t t c các s li u v đi u ki n t nhiên, kinh t xã h i c a xã

i

Bái và các s li u v th c tr ng ngành đúc đ ng; s li u v th c tr ng thu gom và
x lý ch t th i trên đ a bàn làng ngh
4.2.3. Ph

i Bái.

ng pháp đi u tra, kh o sát thu th p thông tin

i u tra thu th p thông tin s li u t i khu v c nghiên c u qua h th ng phi u
h i và ph ng v n ph c v đánh giá hi n tr ng s n xu t, xác đ nh ngu n gây ô nhi m
môi tr

ng, đánh giá hi u qu ho t đ ng t các bi n pháp x lý môi tr

Th c hi n l y phi u đi u tra t i 30 h s n xu t t i làng ngh
xu t, l

ng s d ng nguyên li u và bi n pháp b o v môi tr

ng hi n có.

i Bái v quy mô s n
ng hi n có t i h s n

xu t.
4.2.4. Ph

ng pháp chuyên gia

Tham th o ý ki n các chuyên gia thông v các bi n pháp x l và gi m thi u ô
nhi m môi tr
h

ng t i làng ngh

i Bái qua vi c trao đ i, th o lu n v i giáo viên

ng d n.

5. N i dung và k t qu d ki n đ t đ

c

5.1. N i dung tóm t t
– T ng quan v các làng ngh đúc đ ng t i Vi t Nam, gi i thi u v làng
ngh đúc đ ng t i xã

i Bái, đi u ki n t nhiên và kinh t – xã h i c a làng ngh .

– Hi n tr ng s n xu t c a làng ngh đúc đ ng

i Bái v quy mô và phân b

các c s s n xu t, nguyên li u đ u vào, công ngh s n xu t, thông tin liên quan đ n
l

ng s n ph m và tiêu th s n ph m, các ngu n gây ô nhi m chính và thành ph n

các ch t th i gây ô nhi m môi tr
–

ánh giá, phân tích hi n tr ng môi tr

ngh đúc đ ng
–
tr

ng.
ng không khí, n

c, đ t c a làng

i Bái.

xu t gi i pháp qu n lý, gi i pháp k thu t nh m gi m thi u ô nhi m môi

ng cho làng ngh đúc đ ng

5.2. K t qu d ki n đ t đ

c

i Bái.


4

–

ánh giá đ

làng ngh đúc đ ng

c hi n tr ng ch t l

–

ng đ t, n

c, không khí c a

i Bái.

– Phân tích, đánh giá các nh h
làng ngh đúc đ ng

ng môi tr

ng t quá trình s n xu t đ n môi tr

i Bái.

xu t các gi i pháp đ nâng cao hi u qu qu n lý môi tr

ngh đúc đ ng

ng

ng cho làng

i Bái.

– Cung c p c s khoa h c đ có th áp d ng gi i pháp gi m thi u ô nhi m

môi tr

ng cho các làng ngh đúc đ ng khác.


5
CH

NG I

T NG QUAN V CÁC LÀNG NGH
LÀNG NGH

ÚC

ÚC

NG VÀ GI I THI U V

NG

I BÁI

1.1. T ng quan v các làng ngh đúc đ ng Vi t Nam và các nghiên c u liên
quan
1.1.1. T ng quan v các làng ngh đúc đ ng
Theo s li u c a T ng c c Th ng kê, hi n nay Vi t Nam có h n 3000 làng
ngh , trong đó có kho ng 400 làng ngh truy n th ng v i h n 53 nhóm ngh . M i
làng ngh có ngu n g c và l ch s phát tri n khác nhau, t

ng ng v i m i làng

ngh là các s n ph m đ c tr ng mang nhi u giá tr v m t truy n th ng c a ng
dân t i đ a ph

ng đó. Các làng ngh hi n nay phát tri n theo xu th s n xu t hàng

hóa, các s n ph m không ch ph c v th tr
tr

i

ng nhi u n

c trên th gi i và nh n đ

ng trong n

c mà còn xu t kh u ra th

c s đánh giá cao.

Ngh đúc đ ng là m t ngh truy n th ng trong 53 nhóm ngh truy n th ng
c a Vi t Nam. Ngh đúc đ ng c a ng

i Vi t ra đ i t r t lâu, có th th y đ

c

nh ng tinh hoa ngh thu t và thành t u k thu t c a ngh đúc đ ng qua tr ng đ ng

c a n n v n hóa
ng

ông S n. Tr i qua nhi u bi n c l ch s , ngh đúc đ ng c a

i Vi t b mai m t cho đ n đ u th k th XI ngh đúc đ ng đ

c ph c h ng

nh ông t ngh đúc đ ng Nguy n Minh Không và ông t ngh gò đ ng Nguy n
Công Truy n. T đó đ n nay, ngh đúc đ ng phát tri n tr thành m t ngh truy n
th ng n i ti ng v i nhi u làng ngh l n nh trên c n
S l

c [13].

ng làng ngh đúc đ ng còn ho t đ ng trong c n

c hi n nay là

kho ng 16 làng ngh [12], phân b kh p n i trong Vi t Nam, nhi u nh t t i vùng
đ ng b ng B c B và vùng duyên h i mi n Trung. Các làng ngh đúc đ ng n i
ti ng và có truy n th ng lâu đ i có th k đ n làng ngh đúc đ ng T ng Xá và V n
i m (Ý Yên, Nam

nh), làng ngh đúc đ ng

ngh đúc đ ng Ng Xã (qu n Ba

i Bái (Gia Bình, B c Ninh), làng

ình, Hà N i), làng ngh đúc đ ng Trà

(Thi u Hóa, Thanh Hóa), làng ngh đúc đ ng Ph

ng úc (ph

ông

ng Xuân Th y,Tp.

Hu ), làng ngh đúc đ ng An H i (qu n Gò V p,Tp. H Chí Minh ).


6
M c dù ho t đ ng trong cùng nhóm ngh đúc đ ng nh ng gi a các làng ngh
đúc đ ng có s khác nhau rõ r t v m u mã s n ph m và quy mô, hình th c s n x t.
V m u mã s n ph m, nh ng làng ngh đúc đ ng

vùng đ ng b ng B c B và

vùng duyên h i mi n Trung s n xu t nh ng m u mã s n ph m đa d ng, phong phú
h n nh ng làng ngh

khu v c mi n Nam. S n ph m chung c a các làng ngh đúc

đ ng r t đa đ ng nh đ gia đ ng, đ th cúng, chuông đ ng, t
phi … Nh kinh t th tr

ng đ ng, hoành

ng phát tri n và s h tr c a khoa h c k thu t, các làng

ngh đúc đ ng hi n nay đang có nhi u s thay đ i quy mô s n xu t và lo i hình s n
ph m. Không ch đ n thu n là s n xu t theo quy m t h gia đình, c m h gia đình
mà t i các làng ngh đã xu t hi n nhi u c s xu t quy mô l n, các doanh nghi p và
công ty có kh n ng s n xu t theo đ n đ t hàng đ t ch t l
th tr

ng cao đ xu t kh u ra

ng th gi i [12].
Quy trình đúc đ ng gi a các làng ngh đúc đ ng

Vi t Nam có s t

ng

đ ng các công đo n ch y u nh : l a ch n nguyên li u, t o m u, t o khuôn, n u
ch y nguyên li u, rót nguyên li u vào khuôn, làm ngu i s n ph m, hoàn thi n và
ki m tra s n ph m [12]. Do đ c đi m quy trình s n xu t, mà các thành ph n môi
tr

ng trong các làng ngh đúc đ ng

Vi t Nam th

ng ô nhi m r t n ng. Nguyên

li u đ u vào cho s n xu t c a các làng ngh đúc đ ng ch y u là đ ng th ph m,

k m và chì v n, nhôm th ph m, m t s ch t hóa h c khác (gôm, xút, axít..). Chính
vì v y, t n t i gi a các làng ngh đúc đ ng là các x

ng thu mua, tái ch , phân lo i

nguyên li u đ u vào cho s n xu t đúc đ ng. Hóa ch t t y r a trong quá trình tái ch
nhôm, đ ng, chì, k m th c p không đ
khi n môi tr

ng n

c x lý mà x th i tr c ti p qua c ng th i

c t i các làng ngh đúc đ ng b ô nhi m nghiêm tr ng. Do đ c

đi m c a quy trình s n xu t, trong công đo n t o m u và làm khuôn đ u phát sinh
nhi u ch t th i r n, nguyên li u thô khi n nhi u n i trong làng ngh tr thành n i
t p k t ch t th i r n, nh ng đi m t p k t này th
gây ra ô nhi m môi tr

ng không đ

c che ch n và x lý

ng và c nh quan trong làng ngh . Các lò nung nguyên li u

c a các làng ngh đúc đ ng

Vi t Nam th

ng có ng khói th p ho c không có

ng khói và s d ng nguyên li u đ t chính là than nên gây ra ô nhi m môi tr

ng


7
không khí xung quanh làng ngh . Bên c nh đó, nhi u s n ph m c a làng ngh đúc
đ ng yêu c u c n ph i cán và dát m ng nên c ng t o ra ti ng n l n làm nh h
đ n cu c s ng c a ng
Tr
n

i dân trong làng.

c thách th c v môi tr

c v b o v môi tr

đ ng đã m nh d n đ u t
theo h

ng

ng và đ đáp ng yêu c u c a

ng và Nhà

ng làng ngh , nhi u c s s n xu t c a các làng ngh đúc

ng d ng công ngh s n xu t m i và đang d n thay đ i

ng s n xu t s ch và ti t ki m h n. M t s đ a ph

ng n i có làng ngh đúc

đ ng đã ti n hành th c hi n nhi u bi n pháp nh khuy n khích các h s n xu t
tham gia c m công nghi p trong làng ngh , xây d ng các ch

ng trình thu gom

ch t th i r n trên đ a bàn làng ngh , đ t ra khung th i gian s n xu t đ tránh nh
h

ng x u đ n s c kh e c a ng

i dân… nh m c i thi n hi n tr ng môi tr

ng

trong làng ngh . Bên c nh nh ng thành t u đ t đ

c, các đ a ph

nhi u khó kh n ch a th kh c ph c tr

kh c ph c nh ng khó kh n đó

c m t.

c n có s tham gia góp s c m nh m c a c ng đ ng ng

ng v n còn r t

i dân trong các làng ngh

đúc đ ng.
1.1.2. Các nghiên c u liên quan v làng ngh đúc đ ng
Trong b sách “T ng t p ngh và làng ngh truy n th ng Vi t Nam” do
PGS.TS Tr

ng Minh H ng ch biên đã đ c p đ n ngh đúc đ ng là m t trong

nh ng ngh truy n th ng lâu đ i và n i ti ng bên c nh nh ng ngh truy n th ng
nh d t v i, làm gi y, làm g m, ch m g … Ngh đúc đ ng có l ch s lâu đ i và là
ngh m đ u cho các d ng ngh s d ng nguyên li u chính là kim lo i (đ ng, vàng,
b c...).

úc đ ng đã phát tri n nhanh và lan r ng ra các vùng lãnh th , các s n

ph m đúc đ ng cùng v i đ g m đã tr thành tiêu bi u minh ch ng l ch s các giai
đo n phát tri n c a l ch s dân t c. Cu n sách c ng đ c p đ n l ch s phát tri n c a
m t s làng ngh n i ti ng trong n
(B c Ninh), Ý Yên(Nam

c nh đúc đ ng Ng Xã (Hà N i),

nh) .

Trong “Nghiên c u tình tr ng hô h p c a ng

Ph

ng

i Bái

úc, thành ph Hu ” c a tác gi

i th

đúc t i làng ngh

ng Th Anh Th ,

Hu đã đánh giá v m i liên quan gi a các y u t môi tr

ih cYD

c

ng liên quan đ n quy


8
trình đúc v i các v n đ v hô h p c a nh ng ng
truy n th ng Ph

ng

i th đúc t i làng ngh đúc đ ng

úc, thành ph Hu . K t qu nghiên c u cho th y t l th

đúc m c b nh hô h p

m c cao, trong đó nhóm ít s kh u trang trong khi làm vi c

có t l m c b nh cao h n nhóm s d ng kh u trang. Nghiên c u c ng cho th y t l
th đúc có s d ng trang b b o h lao đ ng trong khi làm vi c chi m t l th p
(kho ng 36%) và môi tr
h

ng lao đ ng cho th y h u nh các c s đúc không có các

ng d n v an toàn lao đ ng, nhân viên giám sát an toàn lao đ ng hay các

ph

ng ti n s c u ban đ u trong tr

ng h p có tai n n x y ra.

Trong nghiên c u “Gi i pháp qu n lý ch t th i r n t i làng ngh đúc đ ng
xã M

ng, huy n Thu Nguyên, thành ph H i Phòng” c a ThS. Ph m Qu c Ka,

s Tài Nguyên và Môi Tr
ngh đúc đ ng M
tr

ng Tp. H i Phòng đã ch ra hi n tr ng ô nhi m t i làng

ng và đánh giá hi u qu các bi n pháp x lý ô nhi m môi

ng đang áp d ng t i làng ngh này. Bên c nh đó nghiên c u c ng đã đ a ra m t

vài gi i pháp cho các ch ngu n th i nh áp d ng công ngh s n xu t s ch h n, đ u
t l p đ t h th ng lò đi n thay th lò đúc truy n th ng, thay th v t li u làm khuôn
m u và đ xu t áp d ng c ch 4R trong s n xu t. Tác gi c ng cho r ng v lâu dài
không th đ các c s s n xu t n m trong các khu dân c mà c n có quy ho ch
nh m di d i các c s s n xu t này.
Bên c nh nh ng nghiên c u qu n lý môi tr
tr ng môi tr

ng, hi n tr ng s n xu t, hi n

ng liên quan đ n làng ngh đúc đ ng thì c ng đã có nh ng d án áp

d ng các công ngh tiên ti n nh : chuy n giao “Công ngh đúc hút chân không vào
s n ph m m ngh t h p kim đ ng” t s Khoa h c và Công ngh Hà N i cho m t
s x

ng s n xu t trong làng ngh đúc đ ng Ng Xã, d án “Áp d ng công ngh lò

n u đ ng s d ng đi n n ng” do s Khoa H c và Công ngh B c Ninh đang áp
d ng th nghi m t i m t s h s n xu t t i làng ngh đúc đ ng

i Bái. Nhìn

chung, nh ng công trình chuy n giao và áp d ng công ngh m i vào s n xu t đã đ t
nh ng k t qu đáng khích l .
1.2. Gi i thi u v làng ngh đúc đ ng
1.2.1. i u ki n t nhiên

i Bái


9
1.2.1.1. V trí đ a lý

Hình 1.1. S đ v trí xã
– Huy n Gia Bình là huy n n m

i Bái – huy n Gia Bình – B c Ninh
phía ông Nam c a t nh B c Ninh có di n

tích t nhiên 10.752ha, dân s h n 90.000 ng

i. Huy n Gia Bình g m 1 th tr n và

13 xã; phía B c giáp huy n Qu Võ; phía Nam giáp huy n L
giáp huy n Thu n Thành. Sông u ng ch y
Qu Võ và Sông L c
giao thông đ

u

– Xã
Ng c Xuyên,

phía B c huy n, ng n cách v i huy n

phía ông, ng n cách v i t nh H i D

ng th y, giao th

ng Tài; phía Tây

ng gi a các đ a ph

ng thu n l

cho

ng lân c n.

i Bái có di n tích t nhiên 621,28 ha chia thành 3 thôn là
oan Bá. Dân s đ n n m 2014 là 9388 ng

i. Xã

i Bái,

i Bái cách th

tr n Gia Bình 1,5 km v phía Tây Nam. Có v trí đ a lý nh sau:
+ Phía ông giáp th tr n Gia Bình và xã Qu nh Phú
+ Phía Tây giáp huy n Thu n Thành
+ Phía Nam giáp huy n L

ng Tài

+ Phía B c giáp xã ông C u, xã Lãng Ngâm.
1.2.1.2. Khí h u
N m trong khu v c đ ng b ng B c b nên khí h u xã

i Bái mang đ c

tr ng c a khí h u đ ng b ng B c B , mùa hè nóng m m a nhi u, mùa đông l nh
và ít m a. Th i ti t trong n m chia làm hai mùa rõ r t, mùa m a và mùa khô. Mùa


10
m a kéo dài t tháng 5 đ n tháng 10, mùa khô t tháng 11 đ n tháng 4 n m sau.
Nhi t đ trung bình n m là 23,8°C, nhi t đ trung bình tháng cao nh t là 29,6°C
(tháng 7), nhi t đ trung bình tháng th p nh t là 14,5°C (tháng 1) [23].
L
H

ng m a trung bình

:1400 — 1600mm

mt

: 79%

ng đ i trung bình

ng gió ch đ o

: ông Nam (mùa hè); ông B c (mùa đông)

T c đ gió trung bình

: 2,2 m/s (mùa hè); 2,7 m/s (mùa đông)

1.2.1.3. i u ki n th y v n
Xã

i Bái có sông Bái Giang ch y qua v i chi u dài 1,4km, con sông đóng

vai trò quan tr ng trong h th ng tiêu thoát và h th ng m
ng

i dân trong xã. Xã

ng tiêu th y l i cho

i Bái có h xóm Sôn v i di n tích h n 3,8ha là h l n

nh t trong xã, bên c nh đó xã còn có nhi u ao h nh khác vì v y t ng l u l

ng

m t c a xã khá d i dào.
T ng n
kho ng 40m, tr
ng m t i xã

c ng m ch a n
c đây ch t l

c cách m t đ t trung bình 3 – 5m và có b dày
ng n

c ng m t t nh ng hi n nay ch t l

i Bái đã b suy gi m nghiêm tr ng. Ngu n n

ng n

c ng m đ

c

c khai

thác ph c v nhu c u s n xu t và sinh ho t c a xã.
1.2.1.4.

a hình, đ a m o, đ a ch t
a hình c a xã

i Bái t

xu ng Nam và t Tây sang ông, đ

ng đ i b ng ph ng, h

ng d c ch y u t B c

c th hi n qua các dòng ch y m t đ c a sông

Bái Giang. M c đ chênh l ch đ a hình không l n. Trong xã m t s khu v c th p
tr ng ven đê. Nhi u v ng tr ng xung quanh sông Bái Giang t lâu đã đ
dân trong xã ng n đ p đ hình thành h th ng h tr n

c ng

i

c s d ng cho sinh ho t và

s n xu t.
t thu c xã

i Bái có thành ph n c gi i t

ng đ ng: hàm l

ng sét

44,6%; t ng c p h t li–môn 57,2%; dung tr ng 1,1 – 1,3g/cm3; đ x p 48 – 59%; đ
tr

m c c đ i 41 – 46%.

t tính axít nh đ n trung tính; thành ph n dinh d

m c trung bình [19].
1.2.1.5. Hi n tr ng s d ng đ t trong làng ngh

ng


11
Di n tích t nhiên c a xã là 621,28ha trong đó đ t nông nghi p là 469,6 ha
(chi m 75,59%), đ t chuyên dùng là 80,95 ha (chi m 13,03%), đ t dân c là 34,12
ha (chi m 5,49%) [23].
Di n tích đ t s d ng cho m c đích kinh doanh phi nông nghi p có xu h
t ng nhanh

làng ngh

ng

i Bái. Nguyên nhân là do nhi u c s s n xu t có ý đ nh

m r ng quy mô s n xu t và s xu t hi n c a nhi u đ n v s n xu t khác.
B ng 1.1. Th ng kê hi n tr ng s d ng đ t n m 2014 t i xã

i Bái

(đ n v tính: ha)
TT

Lo i đ t

Mã

Hi n tr ng n m 2014
Di n tích

T l (%)

NNP
LUA
NTS

621,28
469,6
453,4
16,2

100,00
75,59
72,98
2,61

t phi nông nghi p
t t i nông thôn
t chuyên dùng
t tr s c quan, công trình
s nghi p
t qu c phòng
t s n xu t, kinh doanh phi
nông nghi p

PNN
ONT
CDG

145,41
34,12
80,95

23,40
5,49
13,03

CTS

3,2

0,52

CQP

2,15

0,35

CSK

40,24

6,48

2.2.4

t có m c đích công c ng

CCC

35,36

5,69

2.3

t tôn giáo, tín ng

TTN

2,64

0,42

NTD

5,3

0,85

SMN

18,6

2,99

PNK

3,8

0,61

1
1.1
1.2
2
2.1
2.2
2.2.1
2.2.2
2.2.3

2.4
2.5
2.6

T ng di n tích đ t t nhiên xã
t nông nghi p
t tr ng lúa
t nuôi tr ng th y s n

ng

t ngh a trang, ngh a đ a

t sông su i và m t n
chuyên dùng
t phi nông nghi p khác

c

3

t ch a s d ng

CSD

6,27

1,01

3.1

t b ng ch a s d ng

BCS

6,27

1,01


12
1.2.2. Quá trình hình thành và phát tri n
* Quá trình hình thành [15]

i Bái x a còn có tên làng V n Lãng, n m bên b sông Bái Giang (hay còn
g i là sông Ng , m t nhánh c a sông Thiên
v phía nam. Tr

c th k th XI, làng

c c ), cách qu c l 18B kho ng 1km

i Bái n i ti ng v i ngh chuyên s n xu t

đ đ ng ph c v v m t d ng c gia đình, nh ng m i đ u ch làm n i sanh, m,
mâm, ch u thau thô s .

n đ u th k XI nh công c a ông Nguy n Công Truy n

lo t ch c s n xu t và t o m u, làng

i Bái m i n i ti ng h n v các đ th công

m ngh b ng đ ng tinh x o nh : l h
Ng

i dân làng

ng, chuông, v c, t

ng đ ng, hoành phi...

i Bái tôn ông Nguy n Công Truy n là "Ti n tiên s " hay “Ông t

ngh gò đ ng”.
Ông Nguy n Công Truy n sinh n m 989 t i làng

i Bái, B c Ninh m t

ngày 29/9 âm l ch n m 1060. N m 995, ông theo cha m vào Thanh Ngh đ sinh
s ng t i làng B

i (nay là làng

i Bái thu c huy n Thi u Hóa, Thanh Hóa và c ng

làm ngh đúc đ ng). N m 25 tu i ông làm quan
i n ti n t

ô uý c a tri u Lý, đ

c phong là

ng quân. Sau khi cha c a ông qua đ i t i Thanh Ngh , ông xin t quan

và tr v làng

i Bái, B c Ninh và b t đ u t ch c s n xu t ngành đúc đ ng. Ông

cho xây lò rèn t i làng, ban đ u đ s a ch a nông c s n xu t nh búa, đe, lò b
.v.v. Nh vào các nông c s n xu t này mà s n xu t nông nghi p d dàng h n, đ i
s ng nhân dân trong vùng đ

c c i thi n. Sau đó ông Nguy n Công Truy n h

ng

t i vi c t ch c và m r ng s n xu t, đ c bi t là vi c phân công chuyên môn hoá
ngành ngh , đã thành l p các ph
Ph

ng chuyên gò n i đ ng, ph

mâm, ph

ng s n xu t riêng t ng lo i m t hàng nh :
ng làm ch u thau, ph

ng làm thau lá và m t ph

ng làm m, ph

ng làm

ng hàng ch có nhi m v mua bán đ cung

c p nguyên v t li u và tiêu th hàng hoá. Ông cho l y đ t sét b sông xây lò đúc,
l y bùn ao nhài v i tro tr u làm n i luy n đ ng, đ ng pha k m làm đ ng thau và
sáng ch ra thu c hàn đ ng n i ti ng... Nh có s t ch c hoàn ch nh đó,

i Bái

nhanh chóng phát tri n v i ngành ngh đúc đ ng, gò đ ng v i k thu t luy n đ ng
điêu luy n và tr nên n i tiêng trong c n

c.


13
* Quá trình phát tri n làng ngh đúc đ ng

i Bái

Tr i qua g n 1000 n m t n t i và phát tri n cho đ n nay, làng ngh đúc đ ng
i Bái v n gi đ

c nét truy n th ng trong s n xu t. Quy trình s n xu t m c dù có

nhi u s thay đ i nh ng v n gi đ

c nhi u nét truy n th ng, làng ngh v n gi l i

s n xu t theo quy mô h gia đình. Qua nhi u giai đo n l ch s , các s n ph m do
làng

i Bái s n xu t ra v n r t tinh x o, đa d ng và phong phú [15].
– Tr

c n m 1945, s n ph m chính c a làng

i Bái ch y u là t

ng đ ng,

chuông đ ng, đ th cúng, hoành phi.
– Sau n m 1945 và trong th i k bao c p, s n ph m chính c a làng là đ gia
d ng, t

ng đ ng.

– T khi b t đ u m c a, s n ph m c a làng phát tri n theo h
h n tr

c. Làng ngh

ng da d ng

i Bái không ch khôi ph c vi c s n xu t đ th cúng, đúc

chuông đ ng, hoành phi mà còn s n xu t thêm nhi u s n ph m m i nh đ đ ng c
khí, đ đ ng n i th t. S n ph m c a làng đã xu t kh u ra th tr
đ

c đón nh n t i các n

c nh Nh t, Malaysia,

ng n

c ngoài

ài Loan. Doanh thu trung bình

hàng n m đ t trên 100 t đ ng và tr thành ngành ngh đem l i l i nhu n l n nh t

cho xã

i Bái.
Bên c nh nh ng s n ph m truy n th ng, đúc đ ng

i Bái c ng cho ra

nh ng s n ph m m i. Không ch thay đ i v m t ch t li u mà còn thay đ i v m t
m u mã. M t s x

ng s n xu t còn có các s n ph m ph c v công nghi p c khí,

có kh n ng s n xu t theo đ n đ t hàng l n và yêu c u cao v m t k thu t. Nh
vào danh ti ng và bàn tay khéo léo c a các ngh nhân trong làng đã t o nên nh ng
s n ph m m ngh b ng đ ng vô giá và đã đ
n

c ch p nh n. Nhi u s n ph m c a

gi i và nh n đ

c th tr

i Bái đang có m t

c s đánh giá cao v ch t l

i Bái, Ng c Xuyên và

nhi u n

c và ngoài
c trên th

ng l n m u mã s n ph m.

Sau nhi u quy t đ nh đi u ch nh và sáp nh p, xã
g m

ng trong n

oan Bái. Trong đó làng

i Bái hi n nay có 3 làng
i Bái di n tích l n nh t

trong 3 làng và có nhi u h theo ngh ch tác kim lo i nh t. Làng Ng c Xuyên nh
l u gi đ

c ki n trúc đình làng c , h th ng t

ng th , bia đá và l i th nông


14
nghi p nên phát tri n theo h

ng du l ch và d ch v , làng

oan Bái n i tr i v i các

hình th c kinh doanh và buôn bán các s n ph m th công m ngh n i ti ng c a
làng

i Bái. Gi a các làng trong xã

i Bái có m i quan h m t thi t v i nhau v

v n hóa – xã h i và kinh t đ hình thành m t c ng đ ng làng ngh n i b t c a t nh
B c Ninh. Doanh thu toàn xã n m 2014 đ t 180 t đ ng, trong đó doanh thu ti u th
công nghi p c a làng

i Bái là 160 t đ ng chi m h n 90% doanh thu toàn xã.

Thu nh p bình quân đ u ng

i trong làng

i Bái đ t 25 – 30 tri u đ ng/ng

i/n m

[23].
Nh vào s phát tri n c a n n kinh t th tr

ng, làng ngh

i Bái đã xu t

hi n thêm nhi u c s s n xu t và các doanh nghi p có quy mô l n. Nhi u doanh

nghi p khi m i thành l p đã m nh d n đ u t v m t b ng, đào t o thêm ngu n
nhân l c và nh p nhi u thi t b máy móc hi n đ i t n
hi n ch tr

ng c a đ ng và nhà n

c ngoài. N m 2003 th c

c và ph c v nhu c u m r ng m t b ng kinh

doanh cho các h s n xu t, UBND xã

i Bái đã quy ho ch và xây d ng c m công

nghi p v i di n tích 6,5 ha. Di n tích đang s d ng c a c m công nghi p hi n nay
đ t 52% b i 95 h tham gia.
S phát tri n m nh m c a làng đúc đ ng
s ng ng
các đ a ph
n

i dân trong xã

i Bái không ch thay đ i đ i

i Bái mà hi n còn t o ra nhi u vi c làm cho ng

i dân

ng khác, góp ph n thúc đ y kinh t c a t nh B c Ninh nói riêng và c

c nói chung. Hàng n m Hi p h i đúc đ ng làng

i Bái th

ng xuyên có các

ho t đ ng v i trung tâm khuy n nông c a huy n Gia Bình đ đào t o và nâng cao
tay ngh cho hàng tr m lao đ ng. V n đ ti p gi ngh truy n th ng, truy n ngh và
các k thu t đúc đ ng truy n th ng đ
gi t đ

c các ngh nhân trong làng chú tr ng, l h i

c t ch c đ nh k hàng n m đ nh c nh v vi c luôn ph i gi ngh đúc

đ ng cho làng. Hi n nay đa ph n các h gia đình đ u có lao đ ng tr đ

c đào t o

c b n, chuyên sâu v ngh đúc đ ng truy n th ng c a làng. ây chính ngu n nhân
l c không th thi u cho s phát tri n c a làng

i Bái sau này.


15
1.2.3.

c đi m kinh t , xã h i

1.2.3.1. Dân s và h t ng c s
* Dân s : Theo s li u th ng kê n m 2014, toàn xã

i Bái có 9338 nhân kh u và

2369 h . T l t ng dân s trung bình hàng n m là 1,32%. Trong đó làng

i Bái có

1548 h và 6411 nhân kh u g m 3334 nam, 3077 n .
B ng 1.2. Phân b dân c trong làng ngh

i Bái [23]

STT

Tên xóm

S h

1

Sôn

339

1322

2

Gi a

365

1496

3

Ngoài

443

2018

4

Tr i

262

1095

5

M i

139

480

1548

6411

T ng s

S kh u (ng

i)

– Dân s trong đ tu i lao đ ng toàn xã tính đ n h t n m 2014 là 6069
ng

i. Trong đó, lao đ ng nông nghi p là 2039 ng

nông nghi p là 4030 ng

i, chi m 33,5%; lao đ ng phi

i, chi m 66.5% trong dân s trong đ tu i lao đ ng.

ây

là ngu n nhân l c có kh n ng phát huy các ngành ngh c a xã, có kh n ng t o đáp
ng đ

c nhu c u c a xã h i v các s n ph m m ngh b ng đ ng. Tuy nhiên, n u

không phát huy t t, thì v n đ vi c làm s tr thành thách th c đ i v i làng ngh

i Bái.
Theo s li u v n phòng UBND xã
c c u lao đ ng theo nhóm ngành t i xã

i Bái cung c p, trong 10 n m tr l i đây
i Bái có xu h

ng gi m dân s lao đ ng

trong ngành nông nghi p và t ng d n dân s lao đ ng trong nghành phi nông
nghi p. M c dù s thay đ i không đáng k nh ng c ng cho th y xu th trong phát
tri n kinh t c a xã trong nh ng n m v a qua.