Đánh giá hiện trạng môi trường khu công nghiệp song khê nội hoàng tỉnh bắc giang và đề xuất một số giải pháp giảm thiểu ô nhiễm quản lý môi trường

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
------------*****------------

NGUY N H U GIANG

ðÁNH GIÁ HI N TR NG MÔI TRƯ NG KHU CƠNG NGHI P
SONG KHÊ - N I HỒNG, T NH B C GIANG VÀ ð XU T
M TS

GI I PHÁP QU N LÝ MÔI TRƯ NG

LU N VĂN TH C SĨ

HÀ N I, 2013


B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
------------*****------------

NGUY N H U GIANG

ðÁNH GIÁ HI N TR NG MÔI TRƯ NG KHU CƠNG NGHI P
SONG KHÊ - N I HỒNG, T NH B C GIANG VÀ ð XU T
M TS

GI I PHÁP QU N LÝ MÔI TRƯ NG

CHUYÊN NGÀNH: KHOA H C MÔI TRƯ NG
MÃ NGÀNH: 60 44 03 01

NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C:
PGS TS. CAO VI T HÀ

HÀ N I, 2013


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a tơi. Các s li u, k t
qu nêu trong lu n văn là trung th c và chưa t ng đư c ai cơng b trong b t
kỳ lu n văn nào khác.
Tôi xin cam ñoan r ng m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này
ñã đư c c m ơn, các thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u ñư c ch rõ
ngu n g c.
Tác gi lu n văn

Nguy n H u Giang

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

ii


L I C M ƠN
Trong quá trình nghiên c u đ hồn thi n lu n văn, tơi đã nh n ñư c s
hư ng d n, giúp ñ nhi t tình, quý báu c a các cơ quan, t ch c và cá nh n.
Tơi xin đư c bày t s c m ơn trân tr ng nh t t i giáo viên hư ng d n
khoa h c PGS TS. Cao Vi t Hà đã t n tình hư ng d n, giúp đ tơi trong su t
q trình hồn thành lu n văn.
Tơi xin trân tr ng c m ơn s góp ý chân thành c a các th y, cô giáo

trong khoa Tài nguyên và Môi trư ng, Ban qu n lý trư ng ð i h c Nông
Nghi p - Hà N i, Trung tâm quan tr c Môi trư ng t nh B c Giang, Ban Qu n
lý các KCN t nh B c Giang đã nhi t tình giúp đ tơi trong q trình hồn
thành lu n văn này.
Nhân đây, tơi cũng xin chân thành c m ơn t i gia đình, đ ng nghi p và
b n bè ñã t o ñi u ki n cho tơi trong su t q trình th c hi n ñ tài.
M t l n n a tôi xin trân tr ng c m ơn!
B c Giang, ngày…...tháng…...năm 2013
Tác gi lu n văn

Nguy n H u Giang

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

iii


M CL C
L i cam ñoan

ii

L i c m ơn

iii

M cl c

iv

Danh m c b ng

vi

Danh m c hình

vii

Danh m c ch vi t t t

viii

M ð U

1

1.1

Tính c p thi t c a đ tài

1

1.2

M c đích c a ñ tài

2

1.3

Yêu c u c a ñ tài

2

Chương 1: T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U

3

1.1

Nh ng v n đ lý lu n v cơng nghi p hóa

3

1.1.1

M t s khái ni m cơ b n

3

1.1.2

Công nghi p hóa, đơ th hóa và mơi trư ng

4

1.2

Tình hình phát tri n các KCN

5

1.3

Hi n tr ng môi trư ng các KCN

1.3.1

Ô nhi m nư c m t do nư c th i KCN

9

1.3.2

Ơ nhi m khơng khí do khí th i KCN

15

1.3.3

Ch t th i r n t i các KCN

18

1.4

Công tác qu n lý môi trư ng KCN

1.5

Các v n đ cịn t n t i trong cơng tác qu n lý môi trư ng KCN

Vi t Nam
Vi t Nam

Vi t Nam

8

20
22

Chương 2: N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

27

2.1

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u

27

2.2

N i dung nghiên c u

27

2.3

Phương pháp nghiên c u

27

2.3.1

Phương pháp thu th p tài li u, s li u.

27

2.3.2

Phương pháp l y m u, b o qu n và phân tích trong phịng thí nghi m

27

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

iv


2.3.3

Tham kh o ý ki n c a các chuyên gia môi trư ng.

32

2.3.4

Phương pháp t ng h p và so sánh

32

Chương 3: K T QU NGHIÊN C U

33

3.1

ð c ñi m khu công nghi p Song Khê – N i Hồng

33

3.1.1

V trí đ a lý

33

3.1.2

L ch s hình thành và phát tri n

33

3.1.3

Cơ s h t ng khu công nghi p Song Khê – N i Hồng

34

3.1.4

Tình hình đ u tư và các ngành ngh s n xu t

35

3.2

ðánh giá hi n tr ng môi trư ng KCN Song Khê – N i Hồng.

37

3.2.1

Các ngu n gây ơ nhi m KCN

37

3.2.2

ðánh giá nh hư ng đ n mơi trư ng c a KCN Song Khê – N i Hoàng

42

3.2.3

Hi n tr ng mơi trư ng khí

55

3.2.4

Hi n tr ng môi trư ng ch t th i r n

58

3.3

Công tác qu n lý môi trư ng t i KCN Song Khê – N i Hồng

59

3.4

Nh ng v n đ t n t i trong công tác qu n lý môi trư ng

KCN Song

Khê – N i Hoàng.

61

3.5

M t s gi i pháp qu n lý môi trư ng t i KCN Song Khê - N i Hoàng.

63

3.5.1

Hoàn thi n cơ c u t ch c h th ng qu n lý mơi trư ng KCN

63

3.5.2

Xây d ng, hồn thi n h th ng x lý ch t th i t p trung c a KCN

63

3.5.3

Tăng cư ng công tác thanh tra, ki m tra, giám sát ho t ñ ng b o v
môi trư ng c a các doanh nghi p trong KCN.

3.5.4

64

Tăng cư ng công tác tuyên truy n, t p hu n v b o v môi trư ng ñ i
v i các doanh nghi p trong KCN.

64

K T LU N VÀ KI N NGH

65

1

K t lu n

65

2

Ki n ngh

66

TÀI LI U THAM KH O

67

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

v


DANH M C B NG
STT
1.1

Tên b ng

Trang

ð c trưng thành ph n nư c th i c a m t s ngành công nghi p (trư c
x lý)

11

1.2

Phân lo i t ng nhóm ngành s n xu t có kh năng gây ơ nhi m

16

1.3

Thành ph n trung bình các ch t trong ch t th i r n c a m t s KCN
phía Nam

18

2.1

Lý l ch m u nư c

28

2.2

Lý l ch m u khí

29

2.3

Phương pháp phân tích nư c

30

2.4

Phương pháp phân tích khí

31

3.1

Th ng kê s lư ng các doanh nghi p ñang ho t ñ ng theo ngành ngh

36

3.2

Lưu lư ng th i c a các doanh nghi p trong KCN

39

3.3

K t qu phân tích ch t lư ng nư c th i sinh ho t t i m t s Doanh
nghi p trong KCN Song Khê – N i Hồng

3.4

K t qu phân tích ch t lư ng nư c th i sinh ho t t i m t s Doanh

nghi p trong KCN Song Khê – N i Hồng

3.5

43
44

K t qu phân tích ch t lư ng nư c th i công nghi p m t s doanh
nghi p trong KCN Song Khê – N i Hồng t i đi m x cu i trư c khi
x vào c ng t p trung nư c th i c a KCN

3.6

47

K t qu phân tích nư c th i KCN Song Khê – N i Hồng t i đi m x
cu i ra Ngịi Bún

49

3.7

K t qu phân tích nư c m t Ngịi Bún

52

3.8

K t qu quan tr c mơi trư ng khí th i t i m t s Công ty trong KCN
Song Khê – N i Hồng.

3.9

56

K t qu phân tích mơi trư ng khơng khí xung quanh t i KCN Song
Khê – N i Hoàng

57

3.10

T ng h p ch t th i r n không nguy h i t i KCN năm 2012

58

3.11

T ng h p ch t th i nguy h i phát sinh t i KCN năm 2012

59

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

vi


DANH M C HÌNH

STT

Tên hình

Trang

1.1

M i tương quan gi a phát tri n KCN và các v n đ mơi trư ng

5

1.2

Tình hình phát tri n KCN

6

1.3

S lư ng các KCN phân theo vùng kinh t năm 2011

1.4

Sơ ñ nguyên t c các m i quan h trong h th ng qu n lý mơi trư ng KCN

22

2.1

Sơ đ v trí l y m u

31

3.1

Sơ đ h th ng thốt nư c mưa chung c a KCN

34

3.2

Sơ ñ h th ng thoát nư c th i chung c a KCN

35

3.3

Th ng kê s lư ng các doanh nghi p theo ngành ngh

Vi t Nam giai ño n 1991-2011

7

KCN Song

Khê – N i Hồng

36

3.4

Sơ đ h th ng thu gom nư c th i KCN Song Khê – N i Hoàng

40

3.5

Di n bi n n ng ñ BOD5 trong nư c th i sinh ho t

45

3.6

Di n bi n n ng ñ BOD5 trong nư c th i công nghi p t i m t s Công
ty trong KCN

3.7

Di n bi n n ng ñ Amoni trong nư c th i công nghi p t i m t s
Công ty trong KCN

3.8

54

Di n bi n n ng ñ t ng d u m khống trong nư c Ngịi Bún t
tháng 9/2012 ñ n tháng 6/2013

3.13

53

Di n bi n n ng ñ Amoni trong nư c Ngịi Bún t tháng 9/2012 đ n
tháng 6/2013

3.12

50

Di n bi n n ng ñ BOD5 trong nư c Ngịi Bún t tháng 9/2012 đ n
tháng 6/2013

3.11

50

Di n bi n n ng ñ Amoni trong nư c th i t i KCN Song Khê – N i
Hoàng (ði m x cu i ra Ngòi Bún)

3.10

48

Di n bi n n ng ñ BOD5 trong nư c th i t i KCN Song Khê – N i
Hoàng (ði m x cu i ra Ngịi Bún)

3.9

48

54

Sơ đ m i quan h trong h th ng qu n lý môi trư ng t i KCN Song
Khê – N i Hoàng

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

61

vii


DANH M C CH

VI T T T

KCN

Khu công nghi p

KCX

Khu ch xu t

QCVN

Quy chu n Vi t Nam

TCVN

Tiêu chu n Vi t Nam

BTNMT

B Tài nguyên Môi trư ng

TNHH

Trách nhi m h u h n

NXB

Nhà xu t b n

LVS

Lưu v c sơng

KTTð

Kinh t tr ng đi m

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

viii


M

ð U

1.1. Tính c p thi t c a đ tài
Khu công nghi p (KCN) là khu chuyên s n xu t và th c hi n các d ch v cho
s n xu t công nghi p. Xây d ng và phát tri n KCN t p trung là xu hư ng chung c a
các qu c gia ñang phát tri n trên th gi i nh m t o bư c chuy n bi n vư t b c trong
n n kinh t c a m t qu c gia. M c tiêu phát tri n các KCN t i Vi t Nam ñ n năm
2015 và ñ nh hư ng đ n năm 2020 là hình thành h th ng các KCN ch đ o có vai
trị d n d t s phát tri n công nghi p qu c gia, đ ng th i hình thành các KCN có
quy mơ h p lý đ t o ñi u ki n phát tri n công nghi p, nh m chuy n d ch cơ c u
kinh t t i nh ng đ a phương có t tr ng công nghi p trong GDP th p.
Trong công cu c cơng nghi p hóa – hi n đ i hóa, chúng ta đã đ t đư c
nh ng thành t u to l n v kinh t , xóa ñói gi m nghèo. Tuy nhiên, song hành v i s
phát tri n công nghi p và KCN, chúng ta ñang ñ ng trư c thách th c v môi
trư ng, v n đ ơ nhi m, suy thối mơi trư ng và c n ki t ngu n tài nguyên thiên
nhiên ñang ngày càng gia tăng. Cho ñ n nay, m c dù Chính ph đã có nhi u n l c
kh c ph c các tác ñ ng tiêu c c đ n mơi trư ng do ho t ñ ng s n xu t gây ra,
chúng ta cũng ph i nhìn nh n m t th c t r ng chúng ta ñang x lý các “tri u ch ng
mơi trư ng” (nư c th i, khí th i, ch t th i…) thay vì gi i quy t “căn b nh môi
trư ng” – nguyên nhân làm phát sinh ch t th i.
B c Giang là t nh trung du mi n núi phía B c n m trên tr c ñư ng xuyên Á
và hành lang kinh t Nam Ninh - L ng Sơn - Hà N i - H i Phòng - Qu ng Ninh, có
nhi u ti m năng phát tri n kinh t . Theo ch trương và ñ nh hư ng c a ð ng và
Nhà nư c trong công cu c cơng nghi p hóa – hi n đ i hóa đ t nư c và m r ng h i
nh p, B c Giang cũng là m t trong nh ng thành ph s m phát tri n các KCN và ñã
ñ t ñư c nh ng thành t u nh t đ nh. ð góp ph n v i c nư c th c hi n m c tiêu
ñ n năm 2020 Vi t Nam cơ b n tr thành nư c cơng nghi p, đ n nay, B c Giang ñã
quy ho ch và ñư c Th tư ng Chính ph cho phép thành l p 05 KCN v i t ng di n
tích 1.163,7ha, đ ng th i b sung 01 khu công nghi p v i di n tích 207 ha vào danh
m c các KCN ưu tiên thành l p m i ñ n năm 2015.

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

1


Khu Cơng nghi p Song Khê - N i Hồng ñư c UBND t nh phê duy t quy
ho ch chi ti t t năm 2012 và n m trong danh m c các KCN d ki n ưu tiên ñư c
thành l p m i ñ n năm 2015. T ng di n tích đ t c a KCN là 90,6 ha, n m trên ñ a
bàn 2 xã Song Khê và N i Hoàng thu c huy n Yên Dũng t nh B c Giang. S hình
thành và ho t ñ ng c a KCN Song Khê - N i Hoàng hoàn toàn phù h p v i ñ nh
hư ng, chi n lư c và nhu c u phát tri n kinh t xã h i c a t nh B c Giang nói riêng
và Vi t Nam nói chung, đ c bi t trong th i kỳ cơng nghi p hóa - hi n đ i hóa. Tuy
nhiên, ngồi nh ng l i ích v m t kinh t - xã h i ho t ñ ng c a KCN Song Khê N i Hồng đã ñang b c l nh ng t n t i, h n ch trong v n ñ qu n lý và m t s
v n ñ v ch t lư ng môi trư ng t i KCN.
Xu t phát t th c ti n trên, ñư c s nh t trí c a ban ch nhi m khoa và dư i
s hư ng d n c a PGS.TS. Cao Vi t Hà, tơi ti n hành nghiên c u đ tài “ðánh giá
hi n tr ng môi trư ng Khu Cơng nghi p Song Khê - N i Hồng, t nh B c Giang
và ñ xu t m t s gi i pháp qu n lý môi trư ng”.
1.2. M c đích c a đ tài
- ðánh giá hi n tr ng môi trư ng c a KCN Song Khê – N i Hoàng.
- ð xu t m t s gi i pháp qu n lý môi trư ng cho KCN Song Khê – N i
Hoàng.
1.3. Yêu c u c a đ tài
- N m đư c quy mơ, s lư ng và các lo i hình cơng nghi p ñã và s ñ u tư
vào khu công nghi p.
- Các m u phân tích ph i l y trong khu v c ch u tác ñ ng c a các ho t ñ ng
s n xu t c a Khu Cơng nghi p.
- ðánh giá đ y đ , ñúng ñ n hi n tr ng s n xu t và tác đ ng c a Khu Cơng
nghi p đ n mơi trư ng xung quanh.
- Tìm hi u và ñ xu t m t s gi i pháp qu n lý môi trư ng.

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

2


Chương 1: T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U
1.1 Nh ng v n ñ lý lu n v cơng nghi p hóa
1.1.1 M t s khái ni m cơ b n
Khu công nghi p (KCN): Khu công nghi p là nơi t p trung các doanh
nghi p chuyên s n xu t các s n ph m công nghi p và th c hi n các d ch v cho s n
xu t cơng nghi p, nó có ranh gi i ñ t ñai ngăn cách v i các khu dân cư xung quanh.
Hay có th hi u, khu công nghi p là khu chuyên s n xu t hàng công nghi p và th c
hi n các d ch v cho s n xu t công nghi p, có ranh gi i đ a lý xác đ nh, ñư c thành
l p theo ñi u ki n, trình t và th t c quy đ nh (Văn phịng Chính ph , 2008).
Khu ch xu t (KCX): là KCN chuyên s n xu t hàng xu t kh u, th c hi n
d ch v cho s n xu t hàng xu t kh u và ho t ñ ng xu t kh u, có ranh gi i ñ a lý xác
ñ nh, ñư c thành l p theo đi u ki n, trình t và th t c áp d ng ñ i v i KCN ñã quy
đ nh. Thơng thư ng KCN và KCX đư c g i chung là KCN, ch tr trong nh ng
trư ng h p có quy đ nh c th (Văn phịng Chính ph , 2008).
C m cơng nghi p: là m t d ng KCN nhưng có quy mơ nh do chính quy n
đ a phương phê duy t, c p phép và qu n lý (B Tài nguyên và Môi trư ng, 2009).
ði m công nghi p: là m t d ng công nghi p t p trung m i xu t hi n g n
ñây do s phát tri n bùng phát c a các làng ngh . ði m cơng nghi p có quy mơ nh
t vài ch c ha tr xu ng, đư c chính quy n ñ a phương phê duy t và c p phép (B
Tài nguyên và Môi trư ng, 2009).
Khu công ngh cao: là nơi t p trung, liên k t ho t ñ ng nghiên c u và phát
tri n, ng d ng công ngh cao; ươm t o công ngh cao, ươm t o doanh nghi p cơng
ngh cao; đào t o nhân l c công ngh cao; s n xu t và kinh doanh s n ph m công
ngh cao; cung ng d ch v công ngh cao (B Tài nguyên và Môi trư ng, 2009).

Khu kinh t : là khu v c có khơng gian kinh t riêng bi t v i mơi trư ng
đ u tư và kinh doanh ñ c bi t thu n l i cho các nhà đ u tư, có ranh gi i ñ a lý xác
ñ nh… Khu kinh t ñư c t ch c thành các khu ch c năng g m: khu thu phí thu
quan, khu b o thu , khu ch xu t (KCX), khu công nghi p (KCN), khu gi i trí, khu
du l ch, khu đơ th , khu dân cư, khu hành chính và các khu ch c năng khác phù h p
v i ñ c ñi m c a t ng khu kinh t (Văn phịng Chính ph , 2008).

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

3


Khu công nghi p sinh thái (KCNST): là m t “c ng ñ ng” các doanh
nghi p s n xu t và d ch v có m i liên h m t thi t trên cùng m t l i ích: hư ng t i
m t ho t ñ ng mang tính xã h i, kinh t và mơi trư ng ch t lư ng cao, thông qua s
h p tác trong vi c qu n lý các v n ñ v môi trư ng và ngu n tài nguyên. B ng các
ho t ñ ng h p tác ch t ch v i nhau, “c ng ñ ng” KCNST s ñ t ñư c hi u qu
t ng th l n hơn nhi u so v i t ng các hi u qu mà t ng doanh nghi p ho t ñ ng
riêng l g p l i (Nguy n Cao Lãnh, 2004).
1.1.2 Cơng nghi p hóa, đơ th hóa và mơi trư ng
Cơng nghi p hóa đư c hi u là q trình chuy n đ i cơ b n, tồn di n các
ho t đ ng s n xu t, kinh doanh, d ch v và qu n lý kinh t - xã h i. T quá trình s
d ng lao đ ng th cơng là chính sang s

d ng lao đ ng cùng v i cơng ngh ,

phương ti n và phương pháp tiên ti n, hi n ñ i d a trên s phát tri n c a công
nghi p và ti n b khoa h c – công ngh , t o ra năng su t lao ñ ng xã h i cao (Lê
Văn Khoa và c ng s , 2009).
Trong khi đó đơ th hóa đư c hi u là q trình t p trung dân cư vào m t đơ

th , là s hình thành nhanh chóng các đi m dân cư ñô th trên cơ s phát tri n s n
xu t và ñ i s ng (Lê Văn Khoa và c ng s , 2009).
Như v y, có th hi u m t cách đơn gi n ðơ th hóa, cơng nghi p hóa là q
trình hình thành và phát tri n c a các đơ th , các khu cơng nghi p. Trên th c t q
trình đơ th hóa và cơng nghi p hóa khơng tách r i nhau mà chúng g n li n v i nhau
như hình v i bóng. Q trình cơng nghi p hóa làm t p trung m t lư ng l n ngư i
trong m t khu v c và t o ra các ñi u ki n kinh t , xã h i thu n l i cho q trình đơ
th hóa di n ra. Do đó bên c nh các khu cơng nghi p m i thư ng hình thành nên các
khu đơ th m i (Ph m Ng c ðăng, 2000).
Q trình cơng nghi p hóa s kéo theo q trình đơ th hóa và đưa đ n s
tăng trư ng các ngành kinh t , phát tri n xã h i, nâng cao m c s ng c a nhân dân.
Tuy nhiên q trình đơ th hóa và cơng nghi p hóa s gây áp l c m nh m đ i v i
mơi trư ng và tài nguyên thiên nhiên, làm m t cân b ng sinh thái, làm gi m ch t

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

4


lư ng mơi trư ng, làm suy thối tài ngun thiên nhiên. M i tương quan c a vi c
phát tri n các KCN v i các v n ñ mơi trư ng đư c ch ra trong hình dư i đây.
Khí th i & ơ nhi m
khơng khí
Ơ nhi m
do ti ng n

C n ki t các ngu n tài
nguyên

H y ho i MT s ng &

gi m ðDSH

Nư c th i và Ô nhi m
các ngu n nư c

Ho t đ ng
c a các KCN

Các s c mơi trư ng
KCN

Phân b l i ñ a bàn dân
cư & các v n ñ MT liên
quan
CTR, ch t th i đ c h i
& Ơ nhi m đ t

Hình 1.1: M i tương quan gi a phát tri n KCN và các v n đ mơi trư ng
Ngu n: Lê Văn Khoa và c ng s , 2009
1.2. Tình hình phát tri n các KCN

Vi t Nam

* Quá trình hình thành và phát tri n KCN

Vi t Nam

Chúng ta bi t r ng, tr thành m t nư c công nghi p địi h i ph i có m t n n
cơng nghi p phát tri n

trình đ cao c v năng l c s n xu t, trình đ k thu t cơng

ngh , hình th c t ch c s n xu t ... Kinh nghi m phát tri n c a nhi u nư c và t
th c ti n phát tri n c a Vi t Nam cho th y, t ch c s n xu t công nghi p t p trung
t i các KCN ñã th t s mang l i nhi u hi u qu to l n không ch riêng cho s phát
tri n c a ngành cơng nghi p, mà cịn ñ i m i c n n kinh t - xã h i

m t qu c gia,

nh t là ñ i v i các nư c ñang phát tri n. Thành cơng c a s nghi p cơng nghi p
hóa, hi n đ i hóa g n li n v i s hình thành và phát tri n c a các KCN.
Quá trình hình thành các KCN

nư c ta b t đ u t năm 1991. T đó đ n

nay, v i nhi u cơ ch , chính sách liên quan ñ n vi c thành l p, ho t ñ ng c a các
KCN ñư c ban hành, ñi u ch nh ñã t o ra hành lang pháp lý cho s ra ñ i và phát

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

5


tri n các KCN trên ñ a bàn c nư c. Theo vi n Ki n trúc quy ho ch (B Xây d ng),
tính đ n 12/2011, c nư c ñã có 283 KCN ñư c thành l p v i t ng di n tích đ t t
nhiên 76.000 ha, ñư c thành l p trên 58 t nh, thành ph trên c nư c. Quy mơ trung
bình c a các KCN, KCX ñ n 12/2011 là 268 ha (ð c Chính, 2012).

ha

80000
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0

1991 1995 2000 2005 2006 2007 2008 2011

Năm

Hình 1.2 Tình hình phát tri n KCN

Vi t Nam giai ño n 1991-2011
Ngu n: B k ho ch và ð u tư, 2012

Tuy các khu cơng nghi p đư c m ra

t nhưng tính đ n năm 2009 t l l p

đ y cho tồn b các KCN c a nư c ta m i ch ñ t 46% v i di n tích tương ng là
17.107 ha (B Tài nguyên và Môi trư ng, 2009).
Xu hư ng phát tri n m nh m các KCN

nư c ta nh ng năm g n đây là do

chính sách đ y m nh cơng nghi p hóa đ t nư c c a ð ng và Nhà nư c, do nhu c u

th c t c a các ñ a phương mu n phát tri n cơng nghi p đ t n d ng cơ h i thu hút
ñ u tư ñang tăng cao trên c nư c. M t khác Ngh đ nh 29/2008/Nð-CP c a Chính
ph đã giao quy n c p Gi y ch ng nh n ñ u tư cho d án phát tri n k t c u h t ng
k thu t KCN cho các ñ a phương cũng t o ñi u ki n thu n l i cho các ñ a phương
ch ñ ng đ y nhanh q trình th c hi n th t c ñ u tư.

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

6


* Phân b các KCN

Vi t Nam

M c dù t c ñ phát tri n các KCN

nư c ta di n ra m nh m trên nhi u

t nh, thành ph c a c nư c (58/63) tuy nhiên s phân b l i khơng đ ng đ u. H u
h t các KCN ñ u t p trung t i 4 vùng kinh t tr ng ñi m là: Vùng ðông Nam B
(93/283), Vùng ð ng b ng B c B (70/283), Vùng ð ng b ng sông C u Long
(45/283) và khu v c B c Trung b và duyên h i mi n Trung (44/283). S phân b
các KCN trên ñ a bàn c nư c ñư c th hi n

hình 1.3.

100
90
80

70
60
50
40
30
20
10
0

ð ng
ð ng
Trung du B c Trung ðông
b ng sông b ng Sông mi n núi
B và
Nam B
C u Long H ng
phía B c duyên h i
mi n
Trung

Tây
Nguyên

Hình 1.3 : S lư ng các KCN phân theo vùng kinh t năm 2011
Ngu n: B K ho ch và ð u tư, 2011
Vi c các KCN phân b khơng đ ng đ u khi n cho vi c phát tri n kinh t - xã
h i c a nhi u ñ a phương trên c nư c g p nhi u khó khăn. M c dù Nhà nư c ta ñã
c g ng ñi u ch nh s phân b các KCN theo hư ng t o ñi u ki n cho m t s t nh
ñ c bi t khó khăn nh m phát tri n kinh t

các vùng này nhưng xu hư ng trên v n

khơng có s thay đ i nhi u.
* ð nh hư ng phát tri n các KCN nư c ta trong th i gian t i
Ngày 21/8/2006, Th

tư ng Chính ph

ñã phê duy t Quy t ñ nh s

1107/2006/Qð-TTg v quy ho ch phát tri n các KCN

Vi t Nam ñ n năm 2015

và ñ nh hư ng ñ n năm 2020.
Theo k ho ch s d ng ñ t 5 năm (2011-2015) và Quy ho ch s d ng ñ t

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

7


ñ n năm 2020 ñã ñư c Qu c h i khóa VIII phê duy t, t ng di n tích đ t KCN đ n
năm 2015 là 130.000 ha và ñ n năm 2020 d ki n là 200.000 ha.
* Các thành t u ñ t ñư c
Vi c phát tri n m nh m các KCN trong nh ng năm v a qua đã đóng góp
vai trị quan tr ng vào vi c phát tri n kinh t - xã h i c a ñ t nư c. M t s thành
t u c th :
- Góp ph n hi n đ i hóa h th ng k t c u h t ng, m t s KCN có h t ng
hi n đ i như: Thăng Long, Biên Hòa II, Nomura, Vi t Nam – Singapore, ...

- KCN góp ph n phát tri n kinh t và gi i quy t lao ñ ng, vi c làm. Tính
đ n năm 2008 thì các KCN trên c nư c ñã thu hút 1,17 tri u lao ñ ng tr c ti p,
n u tính c s lao đ ng gián ti p con s này l n hơn r t nhi u. Như v y bình
qn 1ha đ t công nghi p gi i quy t vi c làm cho 70 lao đ ng, trong khi đó 1ha
đ t nông nghi p ch gi i quy t vi c làm cho 10-12 lao ñ ng (B Tài nguyên và
Mơi trư ng, 2009).
- Các KCN cũng đóng góp đáng k vào vi c thu hút các ngu n v n ñ u tư c
nư c, ñ c bi t là ngu n đ u tư nư c ngồi. Tính ñ n cu i tháng 12/2011, các KCN,
KCX ñã thu hút đư c 4.113 d án có v n đ u tư nư c ngồi cịn hi u l c v i t ng
v n ñ u tư ñăng ký ñ t 59,6 t USD. Hàng năm v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài
(FDI) vào KCN, KCX chi m t 35-40% t ng v n FDI ñăng ký tăng thêm c a c
nư c, trong ñó các d án FDI v s n xu t trong KCN, KCX chi m g n 80% t ng
v n ñ u tư tr c ti p nư c ngồi vào ngành cơng nghi p.
- Góp ph n chuy n d ch cơ c u và tăng trư ng kinh t : KCN góp ph n gia
tăng t tr ng công nghi p, chuy n d ch cơ c u kinh t và cơ c u lao ñ ng c a c
nư c theo hư ng công nghi p hóa – hi n đ i hóa (ð c Chính, 2012).
1.3 Hi n tr ng môi trư ng các KCN

Vi t Nam

Trong giai ño n phát tri n hi n nay, s phát tri n c a KCN ñã t o s c ép
khơng nh đ i v i mơi trư ng. V i ñ c thù là nơi t p trung các cơ s công nghi p
thu c các ngành ngh , lĩnh v c khác nhau, n u cơng tác b o v mơi trư ng khơng
đư c đ u tư đúng m c thì chính các KCN tr thành ngu n th i ra môi trư ng m t
lư ng l n các ch t th i gây ô nhi m môi trư ng, nh hư ng l n ñ n s c kh e, cu c

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

8

s ng c a c ng ñ ng xung quanh và tác ñ ng x u lên h sinh thái nơng nghi p và
th y sinh.
1.3.1 Ơ nhi m nư c m t do nư c th i KCN
1.3.1.1 ð c trưng nư c th i KCN
Nư c th i cơng nghi p là nư c th i đư c sinh ra trong q trình s n xu t
cơng nghi p, t các cơng đo n s n xu t và các ho t ñ ng ph c v cho s n xu t như
nư c th i khi ti n hành v sinh công nghi p hay ho t ñ ng sinh ho t c a công nhân
viên. Nư c th i cơng nghi p r t đa d ng, khác nhau v thành ph n cũng như lư ng
phát th i và ph thu c vào nhi u y u t : lo i hình cơng nghi p, lo i hình cơng ngh
s d ng, tính hi n ñ i c a công ngh , tu i th c a thi t b , trình đ qu n lý c a cơ
s và ý th c cán b cơng nhân viên.
Cơ s đ nh n bi t và phân lo i như sau: Nư c th i ñư c s n sinh t nư c
khơng đư c dùng tr c ti p trong các cơng đo n s n xu t, nhưng tham gia các quá
trình ti p xúc v i các khí, ch t l ng ho c ch t r n trong quá trình s n xu t. Lo i này
có th phát sinh liên t c ho c khơng liên t c, nhưng nói chung n u s n xu t n đ nh
thì có th d dàng xác ñ nh ñư c các ñ c trưng c a chúng. Nư c th i ñư c s n sinh
ngay trong b n thân quá trình s n xu t. Vì là m t thành ph n c a v t ch t tham gia
quá trình s n xu t, do đó chúng thư ng là nư c th i có ch a nguyên li u, hố ch t
hay ph gia c a q trình và chính vì v y nh ng thành ph n ngun li u hố ch t
này thư ng có n ng ñ cao và trong nhi u trư ng h p có th đư c thu h i l i. Ví d
như nư c th i này g m có nư c th i t q trình m đi n, nư c th i t vi c r a hay
v sinh các thi t b ph n ng, nư c ch a amonia hay phenol t quá trình d p l a c a
công nghi p than c c, nư c ngưng t quá trình s n xu t gi y. Do ñ c trưng v
ngu n g c phát sinh nên lo i nư c th i này nhìn chung có n ng đ ch t gây ơ nhi m
l n, có th mang tính nguy h i

m c đ khác nhau tuỳ thu c vào b n thân quá trình

cơng ngh và phương th c th i b . Nư c th i lo i này cũng có th có ngu n g c t

các s c rị r s n ph m ho c nguyên li u trong quá trình s n xu t, lưu ch a hay
b o qu n s n ph m, nguyên li u. Thơng thư ng các dịng nư c th i sinh ra t các
cơng đo n khác nhau c a tồn b q trình s n xu t sau khi đư c x lý

m cđ

nào đó ho c khơng đư c x lý, đư c g p l i thành dịng th i cu i cùng ñ th i vào

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

9


môi trư ng (h th ng c ng, lưu v c t nhiên như sơng, ao h ...). Có m t ñi u c n
nh n m nh: th c ti n ph bi n

các ñơn v s n xu t, do nhi u nguyên nhân, vi c

phân l p các dòng th i (ch t th i l ng, dịng th i có n ng đ ch t ơ nhi m cao v i
các dịng th i có t i lư ng gây ô nhi m th p nhưng l i phát sinh v i lư ng l n như
nư c làm mát, nư c th i sinh ho t, nư c mưa ch y tràn...) cũng như vi c tu n hồn
s d ng l i các dịng nư c th i

t ng khâu c a dây chuy n s n xu t, thư ng ít đư c

th c hi n (Tr n Hi u Nhu , 2004).
Nhìn chung s gia tăng nư c th i t các KCN trong nh ng năm g n ñây là
r t l n. T c ñ gia tăng này cao hơn nhi u so v i s gia tăng t ng lư ng nư c th i
t các lĩnh v c khác trong toàn qu c. Theo th ng kê, lư ng nư c th i t các KCN
phát sinh l n nh t

Khu v c ðông Nam B , chi m 49% t ng lư ng nư c th i các

KCN và th p nh t

Khu v c Tây Nguyên (chi m 2%) (B Tài nguyên và Môi

trư ng, 2009).
Thành ph n nư c th i các KCN ph thu c vào ngành ngh c a các cơ s s n
xu t trong KCN. Thành ph n này ch y u bao g m các ch t lơ l ng (SS), ch t h u
cơ (th hi n qua hàm lư ng BOD, COD), các ch t dinh dư ng (th hi n b ng hàm
lư ng t ng Nitơ và t ng Ph t pho), kim lo i n ng.
Ch t lư ng nư c th i ñ u ra c a các KCN ph thu c r t nhi u vào vi c nư c
th i có đư c x lý hay không. Hi n nay, t l các KCN đã đi vào ho t đ ng có tr m
x lý nư c th i t p trung ch chi m kho ng 43%, r t nhi u KCN đã đi vào ho t
đ ng mà hồn tồn chưa tri n khai xây d ng h ng m c này. Nhi u KCN đã có h
th ng x lý nư c th i t p trung nhưng t l ñ u n i c a các doanh nghi p trong
KCN còn th p. Nhi u nơi doanh nghi p xây d ng h th ng x lý nư c th i c c b
nhưng không v n hành ho c v n hành không hi u qu . Th c tr ng trên ñã d n ñ n
ph n l n nư c th i c a các KCN khi x ra mơi trư ng đ u có các thông s ô nhi m
cao hơn nhi u so v i QCVN.

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

10


B ng 1.1: ð c trưng thành ph n nư c th i c a m t s ngành
công nghi p (trư c x lý)
Ngành công nghi p

Ch bi n ñ h p, th y

Các ch t ô nhi m chính

Ch t ơ nhi m ph

BOD, COD, pH, SS

M u, t ng P, t ng N

BOD, pH, SS, N, P

TDS, m u, ñ ñ c

Ch bi n th t

BOD, pH, SS, ñ ñ c

NH4+, P, m u

S n xu t b t ng t

BOD, SS, pH, NH4+

ð ñ c, NO3-, PO43,

Cơ khí

COD, d u m , SS, CN-, Cr, Ni

SS, Zn, Pb, Cd

Thu c da

BOD5, COD, SS, Cr, NH4+, d u

N, P, t ng coliforms

s n, rau qu , đơng l nh
Ch bi n nư c u ng có
c n, bia, rư u

m , phenol, sunfua
D t nhu n

SS, BOD, kim lo i n ng, d u m

M u, ñ ñ c

Phân hóa h c

pH, ñ axit, F, kim lo i n ng

Màu, SS, d u m , N, P

S n xu t phân hóa h c

NH4+, NO3-, urê

pH, h p ch t h u cơ

S n xu t hóa ch t h u cơ, pH, t ng ch t r n, SS, Cl-, SO4-,

COD, phenol, F,

vô cơ

Silicat, kim lo i n ng

S n xu t gi y

SS, BOD, COD, phenol, lignin,

pH, ñ ñ c, màu

tanin
Ngu n: B Tài nguyên và Mơi trư ng, 2009
1.3.1.2 Ơ nhi m nư c m t do nư c th i KCN
Cùng v i nư c th i sinh ho t, nư c th i các KCN đã làm cho tình tr ng ơ
nhi m t i các sông, h , kênh, r ch tr lên tr m tr ng hơn. Nh ng nơi ti p nh n nư c
th i c a các KCN đã b ơ nhi m n ng n , nhi u nơi ngu n nư c không th s d ng
đư c cho b t kỳ m c đích s d ng nào. K t qu ñi u tra, kh o sát cho th y, các lưu
v c sông b ô nhi m n ng n nh t như h th ng sông ð ng Nai, sông Nhu , sơng
ðáy, Sơng C u đ u là các lưu v c g n v i các vùng phát tri n các KCN. Ngun
nhân c a tình tr ng này chính là vi c các KCN v n ph t l trách nhi m x lý nư c
th i ñ t chu n trư c khi th i ra môi trư ng.
Theo th ng kê sơ b , lư ng nư c th i t các KCN, khu ch xu t kho ng

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

11


1.000.000m3/ngày, chi m 35% t ng lư ng nư c th i trên toàn qu c (lư ng
nư c th i t

KCN khu v c ðông Nam B chi m kho ng 54%). Nhưng, hơn

75% lư ng nư c th i t các KCN, khu ch xu t khơng đư c x lý trư c khi x
th ng ra môi trư ng (ch y u là x vào sơng, ngịi, kênh r ch). ði u này hoàn
toàn phù h p v i th c t ch có 60/219 khu cơng nghi p, khu ch xu t trên đ a
bàn tồn qu c có h th ng x lý nư c th i t p trung. Nhưng các h th ng này
có v n hành thư ng xuyên và x

lý nư c th i đ t chu n hay khơng l i là

chuy n khác. Nhi u KCN như Vĩnh L c, Tân Phú Trung, Bình Chi u có th i
đi m nư c th i vư t m c cho phép trên 100 l n. Kênh Bàu Lăng (Qu ng Ngãi)
v n là nơi cung c p nư c cho s n xu t nông nghi p, sau nhi u năm ti p
nh n nư c th i c a khu cơng nghi p Qu ng Phú đã bi n thành kênh nư c th i
ô nhi m nghiêm tr ng (Nguy n Uyên, 2013).
L ra vi c quy ho ch các KCN s t o ñi u ki n thu n l i cho công tác b o
v môi trư ng, trong đó có vi c x lý nư c th i tri t ñ và ti t ki m hơn so v i vi c
x lý phân tán, ñơn l . Ti c r ng, ñ n th i đi m này v n cịn q nhi u khu công
nghi p không tuân th vi c xây d ng và v n hành h th ng x lý nư c th i t p
trung theo quy ñ nh c a pháp lu t b o v môi trư ng. M t trong các nguyên nhân
c a tình tr ng này là do v n chưa có m t cơ quan đ u m i qu n lý chính v mơi
trư ng đ i v i KCN. Chính s phân c p không rõ ràng gi a cơ quan qu n lý ngành
(S TN& MT) và Ban Qu n lý KCN c ng v i vi c ki m tra, giám sát chưa th t
quy t li t, liên t c khi n cho các khu công nghi p v n l ng tránh nghĩa v x lý ô

nhi m môi trư ng, khi n cho các lưu v c sơng b "ch t oan" hàng ngày.
Tình tr ng ô ni m không ch d ng l i
c ph n thư ng lưu theo s
lư ng nư c

h lưu các con sông mà lan lên t i

phát tri n c a các KCN. K t qu quan tr c ch t

c 3 lưu v c sông ð ng Nai, Sơng Nhu - ðáy và sơng C u đ u

cho th y bên c nh nguyên nhân do ti p nh n nư c th i sinh ho t t các đơ th
trong lưu v c ch u tác đ ng c a nư c th i KCN có ch t lư ng nư c sông b suy
gi m, nhi u ch tiêu như BOD5, COD, NH4+, t ng N, t ng P ñ u cao hơn QCVN
nhi u l n (Kim Thoa, 2013).

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

12


* H th ng sông ð ng Nai:
ðã t nhi u năm nay, tình hình ơ nhi m mơi trư ng nư c trong lưu v c h
th ng sông ð ng Nai ngày càng tr nên tr m tr ng. Trên lưu v c sơng ð ng Nai có
hàng trăm KCN, c m công nghi p và cơ s s n xu t ñang ho t ñ ng. Hàng ngày,
các nhà máy th i hàng tri u mét kh i nư c th i ra sơng, chi m đ n 57,2% trong
t ng lư ng nư c th i ra sơng ð ng Nai. Theo phân tích c a S Tài nguyên và Môi
trư ng ð ng Nai, do nhi u nhà máy không x lý nư c th i c c b , ho c x lý
nhưng không ñ t yêu c u nên ngu n nư c th i đ ra sơng có nhi u ch tiêu vư t
m c cho phép nhi u l n, gây ô nhi m cho sông ð ng Nai (Kim Thoa, 2013).

Trong s nhi u KCN gây nh hư ng ñ n ch t lư ng nư c sông ð ng Nai
như Phú M 2, Phú M 3, Cái Mép, Nhơn Tr ch 3, Nhơn Tr ch 6, Biên Hòa 1… thì
KCN Biên Hịa 1 trên đ a bàn thành ph Biên Hịa, t nh ð ng Nai là KCN có ngu n
gây ơ nhi m đ i v i sơng ð ng Nai khá l n. ðây là khu công nghi p ñư c xây
d ng t năm 1963 và ñư c t nh ð ng Nai ti p nh n ngay sau ngày gi i phóng. T i
KCN này, cơng ngh và thi t b , máy móc s n xu t đã l c h u, cơng tác x lý nư c
th i chưa ñư c c i ti n.
Hi n nay, m i ngày, 105 doanh nghi p đóng t i Khu cơng nghi p Biên Hịa 1
x ra lư ng nư c th i kho ng g n 8.000 m3. Trong s này, ch có trên 1.000 m3
ñư c ñ u n i qua KCN Biên Hịa 2 đ x lý, lư ng nư c th i cịn l i đư c các
doanh nghi p t x lý r i x tr c ti p ra sơng ð ng Nai. Tình tr ng này kéo dài
trong nhi u năm qua đã t o cho sơng ð ng Nai m t gánh n ng quá s c so v i kh
năng t làm s ch t nhiên, d n đ n tình tr ng ơ nhi m trên sông ngày m t tr nên
tr m tr ng. Chính vì v y, t nh ð ng Nai đã quy t đ nh di d i KCN Biên Hịa 1 đ
c u sơng ð ng Nai (Kim Thoa, 2013).
Theo C c B o v môi trư ng (B Tài nguyên và Môi trư ng), hi n nay môi
trư ng lưu v c sông ð ng Nai, bao g m các sơng chính là ð ng Nai, sơng Bé, Sài
Gịn, Vàm C và Th V i ñang

m c báo ñ ng đ . Theo k t qu phân tích g n đây

nh t, h lưu sơng ð ng Nai đo n t Nhà máy nư c Thi n Tân ñ n Long ð i đã b t
đ u ơ nhi m ch t h u cơ và ch t r n lơ l ng vư t t 3 ñ n 9 l n gi i h n cho phép
(B Tài nguyên và Môi trư ng, 2010).

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

13

* Lưu v c Sơng C u
Nhi u đo n thu c lưu v c sơng C u đã b ô nhi m n ng. Ô nhi m cao nh t là
đo n sơng C u ch y qua đ a ph n thành ph Thái Nguyên, ñ c bi t là các ñi m th i
c a Nhà máy gi y Hoàng Văn Th , Khu Gang thép Thái Ngun, …. Ch t lư ng
nư c khơng đ t QCVN. Ti p đ n là đo n sơng Cà L , h lưu sông Công ch t lư ng
nư c khơng đ t QCVN gi i h n A và m t s y u t khơng đ t QCVN gi i h n B.
Theo ñánh giá c a Trung tâm Quan tr c và Công ngh môi trư ng Thái
Nguyên, ch t lư ng nư c sông C u

h u h t các ñ a phương ñ u khơng đ t tiêu

chu n ch t lư ng là ngu n nư c c p cho m c đích sinh ho t (QCVN
08:2008/BTNMT (A). Tuy nhiên, ch t lư ng nư c t i khu v c thư ng lưu t t hơn
so v i h lưu, ñ c bi t đo n Sơng C u ch y qua khu v c thành ph Thái Nguyên
(S Tài nguyên và Mơi Thái ngun, 2012).
Ngun nhân có nhi u, do y u t t nhiên và c phát tri n kinh t xã h i. ðó
là nh ng tr n lũ ng, lũ qt đã x y ra

các xã ven sơng, su i nh

các huy n

mi n núi (Võ Nhai, ð i T , ð nh Hoá). Nh ng tr n mưa l n gây ng p úng c c
b t i khu v c trũng, các c m dân cư, cu n theo các ch t ô nhi m trên b m t
gây ô nhi m ngu n nư c m t ti p nh n. ð c bi t, t i các khu v c khai thác
khoáng s n, mưa cu n theo m t lư ng l n ch t th i r n, gây ñ c b i l ng các
sông su i ti p nh n.
Song ñáng lưu tâm là ô nhi m do nư c th i công nghi p, trên 2.000 m3 nư c
th i c a kho ng 1.600 cơ s công nghi p t các ngành ngh khai khoáng, luy n
kim, ch bi n th c ph m, s n xu t v t li u xây d ng... th i ra khi chưa ñư c x lý

ñ t Quy chu n mơi trư ng. Bên c nh đó là ngu n nư c th i sinh ho t v i kh i
lư ng kh ng l v i hơn 100.000 m3/ngày trong đó nư c th i t i các khu v c đơ th
chi m g n 50%. Và g n 3000 m3/ngày nư c th i y t chưa qua x lý, th i tr c ti p
vào ngu n nư c mang theo nhi u hoá ch t ñ c h i, các ch t h u cơ, dinh dư ng và
vi khu n gây b nh (S Tài nguyên và Môi Thái nguyên, 2012).
* Lưu v c sông Nhu - ðáy
Theo nghiên c u c a Nguy n ðình Hịe, hi n trên lưu v c sơng Nhu - ðáy
có hơn 4.000 doanh nghi p n m trong 8 khu công nghi p, c m công nghi p. Ho t

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

14


ñ ng s n xu t c a các cơ s này ñang phát sinh nhi u nư c th i, ch t th i. Ư c tính
lư ng nư c th i đư c đưa vào mơi trư ng nư c lưu v c sông Nhu - ðáy kho ng
500.000 m3/ngày. Hi n t i, nư c c a tr c sơng chính thu c lưu v c sơng Nhu ðáy đã b ơ nhi m

nh ng m c ñ khác nhau. M t trong nh ng nguyên nhân gây ô

nhi m ngu n nư c m t trên lưu v c sông là nư c th i t các KCN và các cơ s s n
xu t không qua x lý x th ng ra môi trư ng hòa v i nư c th i sinh ho t.
M i đây Trung tâm Quan tr c mơi trư ng – S Tài ngun và Mơi trư ng
Hà Nam đã phát hi n trong nư c nhi u thành ph n gây ô nhi m

khu v c sông

Nhu - sông ðáy (ño n ch y qua t nh Hà Nam). ðáng lưu ý là hàm lư ng Amoni có
n ng ñ 21mg/l-N vư t 210 l n; COD cao hơn 1,5 l n gi i h n cho phép; BOD cao
hơn 8,7 l n; oxy hòa tan

m c 0,5mg/l, nh hơn 12 l n gi i h n cho phép lo i A1.

Cũng theo ñánh giá c a cơ quan này, nư c sơng đang b ơ nhi m trên báo ñ ng c p
ba theo quy ñ nh b o v môi trư ng c a t nh Hà Nam (S Tài nguyên và Môi
trư ng t nh Hà Nam, 2012).
1.3.2 Ơ nhi m khơng khí do khí th i KCN
Theo s li u báo cáo thu th p ñư c thì hi n nay nhi u cơ s s n xu t trong
các KCN ñã l p ñ t h th ng ơ nhi m khí trư c khi x th i ra môi trư ng, m t khác
do di n tích xây d ng nhà xư ng tương ñ i r ng n m trong KCN, ph n nhi u tách
bi t v i khu dân cư nên tình tr ng khi u ki n v gây ô nhi m môi trư ng do khí th i
t i các KCN chưa b c xúc như ñ i v i v n ñ nư c th i và ch t th i r n.
Các khí th i ơ nhi m phát sinh t các nhà máy, xí nghi p ch y u do 2
ngu n: Q trình đ t nhiên li u t o năng lư ng cho ho t ñ ng s n xu t (ngu n
ñi m) và s rị r ch t ơ nhi m t quá trình s n xu t (ngu n di n). Tuy nhiên hi n
nay, các cơ s s n xu t ch y u m i ch kh ng ch đư c các khí th i t ngu n đi m.
Ơ nhi m khơng khí do ngu n di n và tác đ ng gián ti p t khí th i h u như khơng
đư c ki m sốt, lan truy n ra ngoài khu v c s n xu t, có th gây tác đ ng đ n s c
kh e ngư i dân s ng g n khu v c b nh hư ng.
1.3.2.1 ð c trưng c a khí th i KCN
M i ngành s n xu t phát sinh các ch t gây ô nhi m khơng khí đ c trưng theo
t ng lo i hình cơng ngh . R t khó xác đ nh các lo i khí gây ơ nhi m, nhưng có th

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

15


phân bi t theo t ng nhóm ngành s n xu t chính t i các KCN như sau:
Khu v c phía Nam, đ c bi t là vùng kinh t tr ng ñi m (KTTð) là nơi t p

trung nhi u KCN nh t, cũng là nơi phát th i ch t ô nhi m môi trư ng không khí
nhi u nh t. Ti p đ n là các vùng KTTð B c B , mi n Trung và vùng ð ng b ng
sông C u Long.
B ng 1.2. Phân lo i t ng nhóm ngành s n xu t có kh năng gây ơ nhi m
Lo i hình s n xu t cơng nghi p

Thành ph n khí th i

T t c các ngành có lị hơi, lị s y hay máy B i, CO, SO2, NO2, SO2, VOCs, m i
phát ñi n ñ t nhiên li u nh m cung c p hơi, khói, …
đi n, nhi t cho q trình s n xu t
Nhóm ngành may m c: Phát sinh t cơng B i, Clo, SO2
đo n c t may, gi t t y, s y
Nhóm ngành s n xu t th c ph m và ñ
u ng

B i, H2S

Nhóm ngành s n xu t các s n ph m t kim B i kim lo i đ c thù, b i Pb trong
lo i

cơng đo n hàn chì, hơi hóa ch t đ c
thù, hơi dung mơi h u cơ đ c thù,
SO2, NO2

Nhóm ngành s n xu t các s n ph m nh a, SO2, hơi h u cơ, hơi dung môi c n.
cao su
Ch bi n th c ăn gia súc, gia c m, dinh B i, H2S, CH4, NH3
dư ng ñ ng v t
Ch bi n th y s n đơng l nh

B i, H2S, NH3

Nhóm ngành s n xu t hóa ch t như:

B i, H2S, NH3, hơi h u cơ, hơi hóa
ch t đ c thù, .. như:

- Ngành s n xu t sơn ho c có s d ng sơn

- Dung môi h u cơ bay hơi, b i sơn

- Ngành cơ khí (cơng đo n làm s ch b m t - Hơi axit
kim lo i)
- Ngành s n xu t hóa nơng dư c, hóa ch t - H2S, NH3, lân h u cơ, clo h u cơ
b o v th c v t, s n xu t phân bón
Các phương ti n v n t i ra vào các công ty SO2, CO, NO2, VOCs, b i, …
trong các KCN

Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p

16