L IC M
N
Tác gi xin trân tr ng c m n các th y cô Tr
cán b , gi ng viên khoa Công trình, phòng ào t o
ng
i h c Th y l i, các
i h c và Sau đ i h c đã
giúp đ và t o đi u ki n cho tác gi hoàn thành b n lu n v n này.
gi xin trân tr ng c m n th y giáo h
Hoan đã t n tình h
c bi t tác
ng d n - PGS.TS. Nguy n Tr ng
ng d n tác gi hoàn thành lu n v n.
Tác gi c ng xin trân tr ng c m n đ n Công ty TNHH MTV Tr
ng
Thành, BTL Biên phòng đã quan tâm t o đi u ki n thu n l i giúp đ tác gi
trong vi c thu th p thông tin, tài li u trong quá trình th c hi n lu n v n.
Còn nh ng h n ch v ki n th c, th i gian, kinh nghi m và các tài li u
tham kh o nên trong quá trình th c hi n lu n v n khó tránh kh i m t s thi u
sót. Vì v y, tác gi r t mong nh n đ
th y, cô đ lu n v n này đ
c nh ng ý ki n góp ý, ch b o c a các
c hoàn thi n h n.
M t l n n a tác gi xin c m n th y cô, gia đình, b n bè, đ ng nghi p đã
th
ng xuyên chia s khó kh n và đ ng viên tác gi trong su t quá trình h c
t p và nghiên c u đ có th hoàn thành lu n v n này.
Hà N i, ngày ...tháng ... n m 2016
H c viên cao h c
ng Trung
L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan toàn b Lu n v n này là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các thông tin, tài li u trích d n trong lu n v n đã đ
g c. K t qu nêu trong lu n v n là trung th c và ch a t ng đ
trong b t k công trình nào tr
c ghi rõ ngu n
c ai công b
c đây.
Hà N i, ngày ...tháng ... n m 2016
H c viên cao h c
ng Trung
M CL C
CH
NG 1: T NG QUAN V CÔNG TÁC QU N LÝ CHI PHÍ S N
XU T TRONG DOANH NGHI P XÂY D NG ......................................... 4
1.1. M t s khái ni m liên quan đ n ho t đ ng xây d ng .................................. 4
1.2. Khái quát chung v tình hình xây d ng
n
c ta ...................................... 5
1.3. T ng quan v thi công xây d ng công trình ............................................... 9
1.3.1. Nh ng đ c đi m chung c a công trình xây d ng ................................. 9
1.3.2. Các ho t đ ng trong quá trình thi công công trình ............................. 11
1.4. T ng quan chi phí s n xu t và qu n l chi phí s n xu t trong thi công xây
d ng.................................................................................................................. 12
1.4.1. Khái ni m v doanh nghi p xây d ng ................................................ 12
1.4.2. Chi phí s n xu t trong doanh nghi p xây d ng .................................. 13
1.4.3. Phân lo i chi phí s n xu t trong doanh nghi p xây d ng................... 13
1.4.4. Qu n lý chi phí s n xu t ..................................................................... 17
1.5. Nh ng công trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài ............................. 18
K T LU N CH
CH
NG 2: C
NG 1 .............................................................................. 19
S
KHOA H C V QU N LÝ CHI PHÍ S N XU T
TRONG THI CÔNG XÂY D NG CÔNG TRÌNH ................................... 20
2.1. Các quy đ nh hi n hành v qu n lý chi phí trong ho t đ ng xây d ng. . 20
2.1.1. H th ng v n b n Lu t trong ho t đ ng xây d ng. ............................ 20
2.1.2. H th ng v n b n d
i Lu t trong ho t đ ng xây d ng .................... 21
2.2. S c n thi t c a qu n lý chi phí s n xu t trong doanh nghi p xây d ng. 22
2.3. Qu n lý chi phí s n xu t trong ho t đ ng xây d ng ................................. 25
2.3.1. N i dung v chi phí s n xu t c a doanh nghi p xây d ng................. 25
2.3.2. N i dung qu n lý chi phí s n xu t ...................................................... 27
2.4. Ph
ng pháp tính chi phí xây d ng công trình t i doanh nghi p xây d ng
.......................................................................................................................... 29
M t s chi phí khác n u ch a có quy đ nh ho c ch a tính đ
c ngay thì đ
c
t m tính đ a vào d toán công trình đ d trù kinh phí. ................................. 31
2.5. Ph
ng pháp qu n lý chi phí xây d ng công trình trong quá trình thi
công c a doanh nghi p xây d ng ................................................................. 31
2.6. Giá thành s n ph m xây d ng. .................................................................. 35
2.6.1. Khái ni m giá thành s n ph m xây l p............................................... 35
2.6.2. Các lo i giá thành s n ph m xây l p .................................................. 35
2.7. M i quan h gi a chi phí s n xu t và giá thành s n ph m xây l p ............ 36
2.8. Các y u t
nh h
ng đ n chi phí s n xu t c a doanh nghi p xây d ng . 37
2.8.1. Nh ng nhân t khách quan. ................................................................ 38
2.8.2. Nh ng nhân t ch quan bên trong doanh nghi p. ............................ 40
2.9. Nh ng bi n pháp qu n lý chi phí s n xu t trong ho t đ ng xây d ng ..... 41
2.9.1. Qu n lý s d ng v t t , nguyên v t li u ............................................. 41
2.9.2 Qu n lý s d ng thi t b ...................................................................... 43
2.9.3. Qu n lý và s d ng lao đ ng .............................................................. 48
2.9.4. Qu n lý ti n đ ................................................................................... 49
2.9.5 Nâng cao n ng l c b máy qu n lý doanh nghi p xây d ng .............. 49
2.9.6. Công c th c hi n công tác qu n lý chi phí ....................................... 50
K T LU N CH
CH
NG 2 .............................................................................. 52
NG 3: TH C TR NG VÀ GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU N
LÝ CHI PHÍ S N XU T TRONG HO T
CÔNG TY TR
CÔNG TRÌNH
NG XÂY D NG C A
NG THÀNH, BTL BIÊN PHÒNG, ÁP D NG CHO
N BIÊN PHÒNG M
NG MÌN, T NH THANH
HÓA................................................................................................................. 53
3.1. Gi i thi u khái quát v Công ty Tr
ng Thành, BTL Biên phòng. ............ 53
3.1.1. S hình thành và phát tri n c a Công ty TNHH M t thành viên
Tr
ng Thành. .............................................................................................. 53
3.1.2. Ngành ngh kinh doanh c a Công ty Tr
ng Thành ......................... 54
3.1.3. C c u t ch c b máy c a Công ty Tr
ng Thành .......................... 56
3.1.4. Ch c n ng nhi m v c a t ng b ph n. ............................................. 57
3.2. Tình hình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a Công ty TNHH MTV
Tr
ng Thành/BTL Biên phòng giai đo n 2011 – 2013. ................................ 67
3.2.1. Tình hình lao đ ng t i Công ty ........................................................... 67
3.2.3. Tình hình ki m tra ch t l
ng s n ph m, d ch v .............................. 71
3.2.4. Tình hình ho t đ ng Marketing .......................................................... 72
3.2.5. Thông tin chung v tình hình tài chính............................................... 73
3.3. Phân tích th c tr ng qu n lý chi phí s n xu t kinh doanh trong ho t đ ng
xây d ng công trình c a Công ty TNHH MTV Tr
ng Thành/BTL Biên
phòng giai đo n 2011-2013. ............................................................................ 74
3.3.1 Th c tr ng v qu n lý chi phí s n xu t ............................................... 74
3.4. ánh giá th c tr ng công tác qu n lý chi phí s n xu t c a Công ty TNHH
MTV Tr
ng Thành/BTL Biên phòng ............................................................ 77
3.4.1 Nh ng k t qu đ t đ
c ...................................................................... 77
3.4.2. Nh ng t n t i trong công tác qu n lý chi phí s n xu t và nguyên nhân ....... 78
3.5.
nh h
ng phát tri n ho t đ ng xây d ng c a Công ty Tr
ng
Thành/BTL Biên phòng trong nh ng n m t i. ................................................ 80
3.5.1. Quan đi m phát tri n c a công ty ....................................................... 80
3.5.2. M c tiêu t ng quát c a ho t đ ng kinh doanh ................................... 80
3.5.3. M c tiêu c th c a t ng giai đo n .................................................... 82
3.5.4.
nh h
3.6. Các nhân t
ng k ho ch ho t đ ng trong th i gian t i .......................... 84
nh h
ng đ n qu n lý chi phí s n xu t trong ho t đ ng xây
d ng công trình c a Công ty Tr
ng Thành, BTL Biên phòng. ..................... 85
3.6.1. Nhân t khách quan ............................................................................ 85
3.6.2. Nhân t ch quan ................................................................................ 87
3.7. Gi i thi u v công trình xây d ng đ n Biên phòng M
ng Mìn, t nh
Thanh Hóa. ....................................................................................................... 88
3.7.1. Gi i thi u chung v d án .................................................................. 88
3.7.2. Quy mô, di n tích các h ng m c công trình. ...................................... 89
3.8.
xu t m t s gi i pháp t ng c
ng công tác qu n lý chi phí trong ho t
đ ng xây d ng công trình c a Công ty TNHH MTV Tr
ng Thành/BTL Biên
phòng. ............................................................................................................... 90
3.8.1. Gi i pháp t ng c
ng qu n lý và s d ng lao đ ng ........................... 90
3.8.2. Gi i pháp t ng c
ng công tác qu n lý, s d ng v t li u xây d ng trên
công tr
ng. .................................................................................................. 94
3.8.3. Gi i pháp t ng c
tr
ng s d ng h p lý thi t b xây d ng trên công
ng............................................................................................................ 99
3.8.4. Gi i pháp hoàn thi n b máy qu n lý ............................................... 102
3.8.5. Gi i pháp t i u công tác t ch c v n chuy n cung c p v t li u xây
d ng cho công trình .................................................................................... 105
K T LU N CH
NG 3 ............................................................................ 114
K T LU N & KI N NGH ........................................................................ 115
DANH M C CÁC TÀI LI U THAM KH O
DANH M C T
VT
:
VI T T T
n v tính.
TSC
: Tài s n c đ nh
CPC
: Chi phí c đ nh.
NVL
: Nguyên v t li u
BHXH
: B o hi m xã h i
BHYT
: B o hi m y t
KPC
: Kinh phí công đoàn
TNHH MTV
: Trách nhi m h u h n m t thành viên
BQP
: B Qu c phòng
BTL
: B T l nh
BCH B BP
: B Ch huy B đ i Biên phòng
KH-KT
: Khoa h c k thu t.
SXKD
: S n xu t kinh doanh
DN
: Doanh nghi p
QLDN
: Qu n lý doanh nghi p
KT-XH
: Kinh t - xã h i
QP-AN
: Qu c phòng - An ninh
CNCT
: Ch hi m công trình
DANH M C B NG
B ng 3.1. C c u và tình hình lao đ ng t i Công ty TNHH MTV Tr ng Thành.. 68
B ng 3.2. Máy móc thi t b chính c a Công ty Tr
ng Thành ....................... 69
B ng 3.3 Tình hình tài chính và k t qu ho t đ ng SXKD c a Công ty......... 74
B ng 3.4 B ng phân lo i chi phí theo y u t ................................................... 75
B ng 3.5: Ch tiêu ho t đ ng giai đo n 2013-2015 (
n v : tri u đ ng) ........ 83
B ng 3.6. Qui mô di n tích các h ng m c công trình t i
B ng 3.7. Qui mô Tr m ki m soát biên phòng B n Yên thu c
n........................ 89
n M ng Mìn 90
B ng 3.8. Danh sách lao đ ng d ki n th c hi n công trình
nM
B ng 3.9. Chi phí nhân công th c hi n công trình
ng Mìn .............. 93
B ng 3.10. Thông tin ph
B ng 3.11.
nM
ng Mìn......93
ng án v n chuy n cát vàng ................................. 106
n giá v n chuy n t đi m c p v công trình đ/m3/km ............ 106
B ng 3.12. C ly v n chuy n t đi m c p đ n các công trình ...................... 107
B ng 3.13. T ng kh i l
ng đi và đ n, giá c
c v n chuy n cát vàng......... 107
DANH M C HÌNH
Hình 2.1: S đ v n chuy n t nhi u đi m c p đ n nhi u đi m nh n ............ 46
Hình 3.2 S đ làm vi c c a ph n mêm iBom ................................................ 97
Hình 3.3: S đ đ xu t t ch c Ban ch huy công tr
ng........................... 103
Hình 3.4 S đ cung ng cát vàng ................................................................. 107
Hình 3.5 Giao di n nh p s li u vào b ng tính Excel ................................... 109
Hình 3.7: Giao di n s d ng hàm SUMPRODUCT bi u th hàm m c tiêu.. 109
Hình 3.6 Giao di n th hi n các ràng bu c .................................................... 110
Hình 3.8 Giao di n trong quá trình s d ng Solver trong Excel ................... 111
Hình 3.9 Giao di n chu n b ch y k t qu b ng Solver................................. 111
Hình 3.10 Giao di n b
c cu i cùng xu t k t qu hàm m c tiêu.................. 112
Hình 3.11 Giao di n báo cáo sau khi ch y ch
ng trình. .............................. 112
1
M
U
1. Tính c p thi t c a đ tài
Trong nh ng n m qua, n n kinh t n
phát tri n, đi u này đ
c a ng
c
c nâng cao, c s v t ch t v n hóa - xã h i và
c nâng lên rõ r t, phúc l i xã h i đ
ng, c s h t ng ngày càng đ
đó có đ
ng và
c th hi n trên nhi u khía c nh nh đ i s ng kinh t
i dân ngày càng đ
trình đ dân trí đ
c ta không ng ng t ng tr
c chú tr ng t ng
c hoàn thi n h n. Nh ng thành t u to l n
c là nh có s đóng góp m t ph n c a ngành xây d ng.
V i s phát tri n đó là c ch th tr
ng luôn có s bi n đ ng và c nh
tranh gay g t, đi u quan tr ng đ i v i các doanh nghi p xây d ng ph i đ a ra
cách th c qu n lý khác nhau đ có có th b o toàn v n, ph i s d ng đ ng v n
sao cho có hi u qu . M t trong nh ng công c qu n lý không th thi u đó là
công tác qu n lý chi phí sao cho h p lý và có hi u qu nh t. Vì chi phí là m t
trong nh ng ch tiêu quan tr ng ph n ánh hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a
doanh nghi p. Do đó khi tham gia th c hi n gói th u doanh nghi p ph i đ a ra
các đ xu t v qu n lý chi phí nh th nào sao cho đem l i l i nhu n l n nh t
có th . Vì v y, công tác qu n lý chi phí s n xu t là m t khâu quan tr ng đ m
b o cung c p thông tin k p th i chính xác v k t qu ho t đ ng s n xu t, đáp
ng nhu c u trong vi c ra quy t đ nh qu n lý, là y u t đ m b o s t n t i và
phát tri n c a doanh nghi p nói riêng, t ng tr
ng và phát tri n n n kinh t nói
chung.
Xu t phát t v n đ nêu trên, tác gi ch n đ tài lu n v n th c s v i tên
g i “Gi i pháp t ng c
d ng t i công ty Tr
n Biên phòng M
ng công tác qu n lý chi phí trong ho t đ ng xây
ng Thành, BTL Biên phòng, áp d ng cho công trình
ng Mìn, t nh Thanh Hóa”.
2. M c đích c a đ tài
T vi c nghiên c u c s lý lu n, phân tích th c tr ng ho t đ ng và qu n
2
lý doanh nghi p xây d ng. Lu n v n nh m m c đích đ xu t m t s gi i pháp
nâng cao hi u qu qu n lý chi phí trong ho t đ ng xây d ng c a Công ty
TNHH MTV Tr
Biên phòng M
ng Thành/BTL Biên phòng, áp d ng cho công trình
n
ng Mìn, B đ i Biên phòng t nh Thanh Hóa.
3. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
- Ý ngh a khoa h c:
tài h th ng hóa lý lu n c b n v công tác qu n
lý chi phí, làm rõ t m quan tr ng c a công tác qu n lý chi phí t ch c thi công
góp ph n hoàn thi n h th ng lý lu n làm c s t ng h p, phân tích, đánh giá
v công tác qu n lý chi phí xây d ng công trình.
- Ý ngh a th c ti n: Làm rõ đi m m nh, đi m y u c a công tác qu n lý
chi phí t ch c thi công t đó đ ra m t s gi i pháp đ ng b , c th , thi t
th c và phù h p nh t đ gi m giá thành công trình.
4. Ph
ng pháp nghiên c u
th c hi n nh ng n i dung nghiên c u, lu n v n s d ng các ph
ng
pháp nghiên c u nh : Nghiên c u h th ng các v n b n pháp quy; ph
ng
pháp đi u tra thu th p s li u; ph
so sánh và m t s ph
ng pháp t ng h p; ph
ng pháp nghiên c u kinh t khác.
5.
it
ng và ph m vi nghiên c u
*
it
ng nghiên c u c a đ tài
it
ng pháp phân tích
ng nghiên c u c a đ tài là các công tác qu n lý chi phí trong
ho t đ ng xây d ng nói chung, công tác qu n lý chi phí trong xây d ng công
trình đ n Biên phòng M
ng Mìn nói riêng mà Công ty TNHH MTV Tr
ng
Thành đang tri n khai th c hi n.
* Ph m vi nghiên c u c a đ tài
V m t không gian và n i dung nghiên c u, đ tài t p trung nghiên c u
nhân t
nh h
ng chi ph i đ n chi phí trong ho t đ ng xây d ng công trình
c a Công ty TNHH MTV Tr
ng Thành/BTL Biên phòng, áp d ng cho công
3
trình đ n Biên phòng M
ng Mìn.
V m t th i gian, lu n v n s t p trung nghiên c u, phân tích ho t đ ng
xây d ng công trình c a doanh nghi p trong ba n m 2011 - 2013.
6. K t qu d ki n đ t đ
đ tđ
đ
c
c m c tiêu nghiên c u, lu n v n s ph i nghiên c u, gi i quy t
c nh ng v n đ sau:
- H th ng hóa c s lý lu n v chi phí và qu n lý chi phí trong ho t đ ng
xây d ng c a doanh nghi p xây d ng;
- Phân tích th c tr ng công tác qu n lý chi phí trong ho t đ ng xây d ng
công trình c a Công ty TNHH MTV Tr
ng Thành/BTL Biên phòng, t đó
tìm ra nh ng nguyên nhân t n t i c n kh c ph c;
-
xu t m t s gi i pháp có c s khoa h c và kh thi nh m t ng c
ng
công tác qu n lý chi phí trong ho t đ ng xây d ng công trình dân d ng c a
Công ty TNHH MTV Tr
đ n Biên phòng M
ng Thành/BTL Biên phòng, áp d ng cho công trình
ng Mìn.
7. N i dung c a lu n v n
Ngoài ph n m đ u, k t lu n ki n ngh , lu n v n đ
ch
c c u trúc g m 3
ng v i n i dung chính nh sau:
Ch
ng 1: T ng quan v công tác qu n lý chi phí s n xu t trong doanh
nghi p xây d ng.
Ch
ng 2: C s khoa h c v qu n lý chi phí s n xu t trong thi công xây
d ng công trình.
Ch
ng 3: Th c tr ng và gi i pháp nâng cao hi u qu n lý chi phí s n xu t
trong ho t đ ng xây d ng c a công ty Tr
áp d ng cho công trình đ n biên phòng M
ng Thành, B T l nh Biên phòng,
ng Mìn, t nh Thanh Hóa.
4
CH
NG 1: T NG QUAN V
CÔNG TÁC QU N LÝ CHI PHÍ S N
XU T TRONG DOANH NGHI P XÂY D NG
1.1. M t s khái ni m liên quan đ n ho t đ ng xây d ng
- Ho t đ ng xây d ng bao g m l p quy ho ch xây d ng, l p d án đ u t
xây d ng công trình, kh o sát xây d ng, thi t k xây d ng công trình, thi công
xây d ng công trình, giám sát thi công xây d ng công trình, qu n lý d án đ u
t xây d ng công trình, l a ch n nhà th u trong ho t đ ng xây d ng và các
ho t đ ng khác có liên quan đ n xây d ng công trình.
- Công trình xây d ng là s n ph m đ
con ng
c t o thành b i s c lao đ ng c a
i, v t li u xây d ng, thi t b l p đ t vào công trình, đ
c liên k t đ nh
v v i đ t, có th bao g m ph n d
i m t đ t, ph n trên m t đ t, ph n d
m tn
c xây d ng theo thi t k . Công trình xây
c và ph n trên m t n
c, đ
i
d ng bao g m: công trình dân d ng, công trình công nghi p, công trình giao
thông, công trình nông nghi p và phát tri n nông thôn, công trình h t ng k
thu t.
- Thi công xây d ng công trình bao g m xây d ng và l p đ t thi t b đ i
v i các công trình xây d ng m i, s a ch a, c i t o, di d i, tu b , ph c h i; phá
d công trình; b o hành, b o trì công trình.
- Qu n lý thi công xây d ng công trình là vi c giám sát, ch đ o, đi u
ph i, t ch c, lên k ho ch đ i v i các giai đo n c a vòng đ i d án xây d ng
công trình. M c đích c a nó là t góc đ qu n lý và t ch c, áp d ng các bi n
pháp nh m đ m b o th c hi n t t m c tiêu d án nh : m c tiêu v giá thành,
m c tiêu th i gian, m c tiêu ch t l
ng....
- Chi phí s n xu t xây l p là quá trình chuy n bi n c a v t li u xây d ng
thành s n ph m d
ng
i tác đ ng c a máy móc thi t b cùng s c lao đ ng c a con
i. Nói cách khác, các y u t v t li u lao đ ng, đ i t
ng lao đ ng d
i
5
tác đ ng có m c đích c a s c lao đ ng qua quá trình thi công s tr thành s n
ph m xây d ng. Nh ng hao phí này đ
c th hi n d
i hình thái giá tr thì đó
là chi phí s n xu t.
- Ch đ u t xây d ng công trình là ng
đ
i s h u v n ho c là ng
i
c giao qu n lý và s d ng v n đ đ u t xây d ng công trình.
- Nhà th u trong ho t đ ng xây d ng là t ch c, cá nhân có đ n ng l c
ho t đ ng xây d ng, n ng l c hành ngh xây d ng khi tham gia quan h h p
đ ng trong ho t đ ng xây d ng.
1.2. Khái quát chung v tình hình xây d ng
Quá trình phát tri n xã h i c a loài ng
trong m i th i k s t n t i c a con ng
n
c ta
i đã tr i qua hàng ngàn n m,
i luôn g n li n v i các công trình
ki n trúc đ ch ng t s v n minh c a th i k đó. Do v y nhu c u v xây
d ng là nhu c u th
ng xuyên và ngày càng t ng lên cùng v i s phát tri n
KT-XH c a m i qu c gia.
Ngày nay, s n xu t càng phát tri n, phân công lao đ ng ngày càng sâu
s c thì vai trò c a ngành xây d ng trong n n kinh t qu c dân ngày càng đ
c
kh ng đ nh. N u nh trong đi u ki n kinh t ch a phát tri n, ho t đ ng xây
d ng ch ph c v cho các công trình nh v i hình th c đ n gi n và k thu
thô s . Khi n n kinh t phát tri n, xây d ng tr thành m t ngành s n xu t v
ch t quan tr ng ph c v cho n n kinh t . Hàng n m, giá tr s n ph m xây
d ng chi m t tr ng l n trong t ng giá tr s n ph m qu c gia. Theo s li u c a
T ng c c th ng kê, t ng giá tr s n ph m xây d ng chi m kho ng 21% - 25%
trên t ng s n ph m qu c gia.
Các doanh nghi p xây d ng c ng phát tri n đ đáp ng nhu c u c a xã
h i. Khi n n kinh t ch a phát tri n, các doanh nghi p xây d ng v i s l
ng
lao đ ng ít, trình đ th p, trang thi t b k thu t thô s , ch y u xây d ng th
6
công. Ngày nay v i s lao đ ng d i dào, trình đ tay ngh cao, trang thi t b
máy móc hi n đ i, s d ng các thi t b thi công tiên ti n, áp d ng các thành
t u khoa h c vào xây d ng các công trình. Xu t phát t th c t , h u h t các
doanh nghi p xây d ng hi n nay đã đ s c đ m nh n thi công các công trình
có quy mô l n và k thu t ph c t p trong và ngoài n
c, v m t t ch c qu n
lý s n xu t, các doanh nghi p ngày càng thay đ i đ phù h p v i nhu c u xã
h i. T nh ng doanh nghi p nh , phân tán, ho t đ ng trong ph m vi h p, hi u
qu s n xu t kinh doanh th p, đ n nay đã hình thành các T ng công ty, các
T p đoàn kinh t có tính toàn qu c và xuyên qu c gia. S phát tri n c a lo i
hình doanh nghi p xây d ng ph thu c vào t ng qu c gia.
các n
c có n n
kinh t phát tri n nh M , Anh, Pháp... ch y u là doanh nghi p xây d ng v a
và nh phát tri n. S canh tranh c a các doanh nghi p này t
ng đ i gay g t
d n t i có s chuyên môn hóa trong ngành xây d ng. Công ngh xây d ng th
gi i hi n nay th
ng t p trung vào xây d ng nhà cao t ng, đ
ngoài bi n v i các kho n chi phí đ u t t
phát tri n. Ngành xây d ng
ng đ i l n
các n
ng h m và
c đã và đang
qu c gia nào c ng gi m t vai trò quan tr ng
trong vi c n p thu cho ngân sách Nhà n
c, thúc đ y s t ng tr
ng c a n n
kinh t .
i v i Vi t Nam, Nhà n
c ta th
ng quan tâm đ n ngành xây d ng,
coi đây là ngành công nghi p đ c bi t, khi xây d ng phát tri n là ti n đ đ
các ngành công nghi p khác phát tri n theo.
Trong n n kinh t th tr
và phát tri n, n
Các d án đ u t
thông, đi n, n
ng c a Vi t Nam hi n nay, v i xu th h i nh p
c ta đang thu hút m t l
ng v n r t l n đ u t t n
c ngoài.
nhi u l nh v c khác nhau c a n n kinh t nh : d án giao
c, nông nghi p, y t , giáo d c... T t c các l nh v c đ u t đó
đ u có s góp m t c a doanh nghi p xây d ng.
7
i u đó càng kh ng đ nh v trí, vai trò c a doanh nghi p xây d ng trong
n n kinh t qu c dân, nó là ch d a v ng ch c cho s nghi p công nghi p hóa,
hi n đ i hóa đ t n
c.
Trong nh ng n m g n đây, do nh h
ng c a n n kinh t th gi i, n n
kinh t Vi t Nam c ng r i vào tình tr ng kh ng ho ng. Nhà n
c ta đã th c
hi n chính sách th t ch t ti n t , ki m soát l m phát, c t gi m v n đ u t cho
xây d ng c b n, gây r t nhi u khó kh n cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh
c a các doanh nghi p xây d ng. M t s công trình do không thu x p đ
c
ngu n v n ho c thi u v n ph i t m d ng thi công, d n đ n các doanh nghi p
thi công xây d ng công trình b ch m thanh toán kh i l
ng xây l p hoàn
thành, gây t n đ ng l n giá tr xây d ng d dang, phát sinh thêm nhi u kho n
chi phí đ c bi t là chi phí tài chính.
đ m b o hi u qu s n xu t kinh doanh trong b i c nh khó kh n c a
n n kinh t , các doanh nghi p b ng nhi u hình th c c t gi m chi phí s n xu t
kinh doanh đ h giá thành s n ph m, t ng s c c nh tranh cho doanh nghi p.
Có nh ng doanh nghi p c t gi m s l
vi c t ng l
ng lao đ ng, gi m l
ng, cân đ i gi a
ng đ t ng n ng su t lao đ ng so v i gi m s l
ng lao đ ng,
th c hi n các chính sách ti t ki m ch ng lãng phí t các chi phí nh nh v n
phòng ph m, đi n n
c sinh ho t, đi n tho i, h i ngh , ti p khách... cho đ n
các chi phí l n nh nguyên v t li u đ u vào c a ho t đ ng s n xu t kinh
doanh. C ng có không ít doanh nghi p không t n t i đ
c bu c ph i phá s n.
i v i các doanh nghi p trong quân đ i hi n nay, nhi u ng
i còn có
quan ni m cho r ng, doanh nghi p quân đ i có l i nhu n cao, doanh thu l n là
do đ
c bao c p, “n
c sông, công lính”, nh ng th c t không ph i nh v y.
Các doanh nghi p quân đ i đ u bình đ ng v i các doanh nghi p khác theo
Lu t Doanh nghi p, không h đ
c u tiên, th m chí còn không đ
c tham
8
gia m t s d án có s tham gia tài tr c a qu c t . Các doanh nghi p xây
d ng trong quân đ i ph n l n đ u thi công xây d ng các c s doanh tr i ph c
v nhi m v qu c phòng và các công trình k t h p phát tri n KT-XH. Ngoài
nhi m v s n xu t kinh doanh, các doanh nghi p xây d ng c a quân đ i còn là
n i d tr ti m l c qu c phòng. H ng n m, các doanh nghi p này đ u t ch c
hu n luy n quân s . N u chi n tranh x y ra, các doanh nghi p có th chuy n
ngay thành các trung đoàn, l đoàn, s đoàn, binh đoàn… làm nhi m v m
đ
ng, xây d ng công x
ng…ph c v chi n đ u.
M t th m nh đ c thù c a doanh nghi p quân đ i đó là đoàn k t t t, k
lu t nghiêm, đ
c s lãnh đ o ch huy ch t ch , l c l
ng lao đ ng ph n l n
là tr , kh e…, nên các doanh nghi p xây d ng c a quân đ i có nh ng u th
n i tr i mà các doanh nghi p ngoài quân đ i khó có th th c hi n đ
đ m nh n thi công các công trình đòi h i ti n đ kh n tr
tr
c khi
ng trong môi
ng kh c nghi t. Nh có các th m nh đ c thù này mà trong m y n m g n
đây, các doanh nghi p xây d ng c a quân đ i đã liên ti p th ng th u và đ
c
ch đ nh th u nhi u d án xây d ng l n, có yêu c u k thu t và ti n đ kh t
khe nh đ
ng cao t c C u Gi -Ninh Bình, Hà N i-Thái Nguyên, TP H Chí
Minh-Trung L
ng, N i Bài-Lào Cai…
Tuy nhiên th c t hi n nay, tính c nh tranh c a các doanh nghi p quân
đ i so v i các doanh nghi p bên ngoài v n còn y u. Ch có m t s ít doanh
nghi p quân đ i kh ng đ nh đ
tr
c th
ng hi u, uy tín, s c c nh tranh trên th
ng nh các T ng công ty 36, T ng công ty 319, T ng công ty xây d ng
L ng Lô, T ng công ty 789, T ng công ty ACC, T ng công ty xây d ng
Tr
ng S n, T ng công ty Thành An.
S l
ng các doanh nghi p quân đ i làm nhi m v xây d ng khá nhi u,
nh ng l i thi u s liên k t, vì th ch a t o thành s c m nh c a kh i các doanh
9
nghi p xây d ng c a quân đ i. Trong m y n m g n đây, do s c nh tranh gay
g t c a th tr
Nhà n
ng xây d ng, tr
c s suy gi m c a th tr
ng b t đ ng s n và
c c t gi m đ u t công, m t s doanh nghi p xây d ng c a quân đ i
đã r i vào hoàn c nh khó kh n, ng
i lao đ ng thi u vi c làm. M t khác, v n
ch s h u c a m t s doanh nghi p còn th p. Vì th , đ phát tri n b n v ng
trong c ch th tr
đ
ng, các doanh nghi p xây d ng c a quân đ i c n ph i
c tái c c u theo h
ng sáp nh p, chuy n đ i mô hình ho t đ ng, c ph n
hóa... B n thân các doanh nghi p xây d ng quân đ i c ng c n có s liên k t
v i nhau khi tham gia đ u th u các d án l n và h tr máy móc, nhân l c khi
ti n đ công trình đòi h i.
1.3. T ng quan v thi công xây d ng công trình
1.3.1. Nh ng đ c đi m chung c a công trình xây d ng
Xây d ng c b n là ngành s n xu t v t ch t đ c l p, có ch c n ng tái s n
xu t tài s n c đ nh cho n n kinh t qu c dân. Nó t o nên c s v t ch t cho
xã h i, t ng ti m l c kinh t và qu c phòng c a đ t n
c. So v i các ngành
s n xu t khác, xây d ng c b n có nh ng đ c đi m đ c tr ng xu t phát t đ c
thù c a s n ph m ngành xây d ng và s n xu t xây d ng. Chúng có nh h
ng
l n đ n t ch c s n xu t và qu n lý tài chính trong ngành xây d ng.
S n ph m xây d ng có tính ch t c đ nh: s n ph m xây d ng sau khi
hoàn thành không th di chuy n t v trí này sang v trí khác, mà n i s n xu t
đ ng th i là n i s d ng công trình sau này. Do đó các đi u ki n đ a ch t, th y
v n, c s h t ng
n i xây d ng công trình đ
c l a ch n có nh h
ng r t
l n đ n quá trình xây d ng và khai thác công trình. Vì th trong qu n lý kinh
t xây d ng ph i nâng cao ch t l
l a ch n đ a bàn xây d ng.
ng công tác quy ho ch, đi u tra, kh o sát đ
10
M t khác, do s n ph m xây d ng c đ nh nên l c l
xây d ng th
i u đó nh h
ng s n xu t ngành
ng xuyên di chuy n, t công trình này sang công trình khác.
ng l n đ n s
n đ nh c a ng
i lao đ ng, chi phí cho khâu di
chuy n đòi h i công tác qu n lý xây d ng c b n ph i đ c bi t chú ý.
S n ph m xây d ng có th i gian s d ng lâu dài: S n ph m xây d ng c
b n th
ng t n t i và ho t đ ng trong nhi u n m và có th t n t i v nh vi n.
c đi m này đòi h i đ c bi t chú tr ng t i công tác qu n lý ch t l
ng s n
ph m trong t t c các khâu t đi u tra, kh o sát, thi t k , đ n thi công, nghi m
thu và bàn giao công trình.
S n ph m xây d ng có quy mô l n, k t c u ph c t p: Quy mô c a s n
ph m xây d ng đ
c th hi n v m t hi n v t là hình kh i v t ch t l n, v m t
giá tr là v n nhi u. K t c u s n ph m ph c t p, m t công trình g m các h ng
m c công trình, m t h ng m c công trình g m nhi u đ n v công trình, m t
đ n v công trình g m nhi u b ph n, các b ph n l i có yêu c u k thu t khác
nhau.
c đi m này đòi h i kh i l
ng v n đ u t , v t t , lao đ ng, máy móc
thi công nhi u và đòi hòi nhi u gi i pháp thi công khác nhau. Do v y, trong
qu n lý xây d ng ph i chú tr ng k ho ch kh i l
ng, k ho ch v n đ u t ,
l p đ nh m c kinh t k thu t và qu n lý.
Th i gian xây d ng công trình dài:
i u này d n đ n v n đ u t xây
d ng c a Ch đ u t và v n s n xu t c a t ch c s n xu t b
đ ng lâu. Các
t ch c xây d ng d g p ph i các r i ro ng u nhiên theo th i gian nh : th i
ti t, s thay đ i c a t giá h i đoái, giá c th tr
ng... Công trình xây d ng đ
b hao mòn ngay c khi hoàn thành, do s phát tri n c a khoa h c công ngh
n u th i gian thi t k và thi công xây d ng kéo dài.
liên quan ph i chú tr ng v m t th i gian, ph
i u này đòi h i các bên
ng th c thanh toán, l a ch n
11
ph
ng án, ti n đ thi công phù h p cho t ng h ng m c công trình và toàn b
công trình.
S n ph m xây d ng mang tính đ n chi c: Không bao gi có hai công
trình xây d ng gi ng h t nhau, b i l s n ph m xây d ng đ
đ n đ t hàng, ngay sau khi hoàn thành s đ
th a thu n c a các bên tham gia.
c s n xu t theo
c tiêu th ngay theo giá c đã
i u này d n đ n n ng su t lao đ ng không
cao, gây khó kh n trong vi c so sánh giá thành.
Ho t đ ng xây d ng ch y u ngoài tr i nên ch u nh h
đi u ki n t nhiên, nh h
ng này th
ng xuyên làm gián đo n quá trình thi
công, n ng l c c a doanh nghi p không đi u hòa, nh h
dang, v t t , thi t b thi công...
ng r t l n c a
ng đ n s n ph m d
c đi m này yêu c u doanh nghi p xây d ng
ph i l p ti n đ thi công, t ch c lao đ ng h p lý đ tránh th i ti t x u, gi m
thi u t n th t do th i ti t gây ra, t ch c c i thi n đ i s ng c a ng
i lao
đ ng.
Nh ng đ c đi m trên c a ngành xây d ng c b n c ng nh s n ph m xây
l p có nh h
ng r t l n đ n công tác qu n lý chi phí và giá thành s n ph m
xây l p, đòi h i doanh nghi p xây d ng ph i có bi n pháp, k ho ch chi phí và
giá thành s n ph m hi u qu đ không ng ng nâng cao hi u qu s n xu t kinh
doanh c a mình.
1.3.2. Các ho t đ ng trong quá trình thi công công trình
Theo tài li u “Qu n lý d án xây d ng nâng cao” c a PGS.TS. Nguy n
Bá Uân, các ho t đ ng trong quá trình thi công xây d ng c a Nhà th u bao
g m:
- Xây d ng ch
ng trình c th phù h p v i ti n trình công vi c đã nêu
trong h s d th u và các đi u ki n c a h p đ ng ghi rõ th i gian c th c a
t ng công vi c ph i hoàn thành.
12
- Lên k ho ch và s p x p t ch c
các ph
trên công tr
ng c ng nh l p đ t
ng ti n thi t b c n thi t cho vi c thi công và các d ch v cho ch đ u
t , t ng công trình s và các nhà th u.
- Lên k ho ch ti n đ v nhu c u lo i, s l
(con ng
ng các ngu n l c c n thi t
i, máy móc, v t li u) trong th i gian thi công công trình.
- Xây d ng nh ng công trình t m th i và v nh c u c n thi t cho vi c xây
d ng d án.
- Nhà th u ph i h p v i các nhà th u ph tham gia xây d ng công trình.
- Ti n hành giám sát xây d ng đ đ m b o ch t l
ng theo yêu c u c a
tiêu chu n mà thi t k đã l a ch n. Theo ch c n ng c a mình, các ch th có
ph
ng th c giám sát khác nhau.
-
i u ch nh nh ng sai s x y ra khi thi công
khác v i nh ng con s đã đ
trên công tr
ng có th
c ghi d toán trong h s h p đ ng.
- Gi l i t t c các h s và báo cáo v m i ho t đ ng xây d ng và k t
qu c a các cu c ki m tra ch t l
ng.
- Ki m tra thanh toán ti n cho nh ng ph n vi c đã hoàn thành.
- Ti n hành công tác ch m lo s c kh e và ki m tra an toàn lao đ ng đ
đ m b o an toàn cho công nhân và m i ng
i trên công tr
ng.
1.4. T ng quan chi phí s n xu t và qu n lý chi phí s n xu t trong thi
công xây d ng
1.4.1. Khái ni m v doanh nghi p xây d ng
Doanh nghi p là t ch c kinh t có tên riêng, có tài s n, có tr s giao
d ch n đ nh, đ
c đ ng ký kinh doanh theo quy đ nh c a pháp lu t nh m m c
đích th c hi n các ho t đ ng kinh doanh.
13
Xây d ng c b n là ngành s n xu t v t ch t quan tr ng mang tính ch t
công nghi p nh m t o ra c s v t ch t k thu t cho n n kinh t qu c dân.
M t b ph n l n c a thu nh p qu c dân, c a qu tích lu cùng v i v n đ u t
c a n
c ngoài đ
c s d ng trong l nh v c xây d ng c b n. Các doanh
nghi p ho t đ ng trong l nh v c xây d ng th
ng đ
c g i là các doanh
nghi p xây d ng. Do đó, khái ni m doanh nghi p xây d ng đ
c nhìn nh n
nh sau:
Doanh nghi p xây d ng là doanh nghi p ho t đ ng trong l nh v c xây
d ng, thi công các công trình, t v n k thu t, l p d án đ u t , thi t k , th m
đ nh, s n xu t kinh doanh v t li u ph c v xây d ng.
1.4.2. Chi phí s n xu t trong doanh nghi p xây d ng
Quá trình ho t đ ng s n xu t trong doanh nghi p xây d ng là s k t h p
các n u t c a quá trình s n xu t đó là: S c lao đ ng c a con ng
đ ng và đ i t
i, t li u lao
ng lao đ ng. S tham gia c a các y u t vào quá trình s n xu t
hình thành nên các kho n chi phí t
ng ng. T
TSC
ng ng v i s d ng nguyên v t li u là
là chi phí kh u hao TSC , t
chi phí v nguyên v t li u, t
công, ti n l
ng ng v i vi c s d ng
ng ng v i vi c s d ng lao đ ng là chi phí ti n
ng… Nh v y: Chi phí s n xu t xây l p trong doanh nghi p có
ch c n ng xây l p là toàn b hao phí v lao đ ng s ng và lao đ ng v t hóa
phát sinh trong quá trình s n xu t s n ph m xây d ng c a doanh nghi p
m t th i k nh t đ nh và chi phí s n xu t này c u thành nên s n ph m xây
d ng.
1.4.3. Phân lo i chi phí s n xu t trong doanh nghi p xây d ng
Chi phí s n xu t xây l p trong các doanh nghi p xây l p phát sinh
th
ng xuyên trong quá trình s n xu t và bao g m nhi u lo i, có n i dung,
công d ng và đ c tính khác nhau nên yêu c u qu n lý đ i v i t ng lo i c ng
14
khác nhau. Vì v y, đ qu n lý t t chi phí thì c n ph i phân lo i chi phí s n
xu t xây l p. Có th c n c vào nhi u tiêu th c khác nhau đ phân lo i chi phí
s n xu t xây l p. Có nhi u cách phân chia chi phí s n xu t, song m i cách
phân chia chi phí s n xu t ph i đ m b o đ
c các yêu c u sau:
- T o đi u ki n s d ng thông tin kinh t nhanh nh t cho công tác qu n
lý chi phí s n xu t phát sinh, ph c v t t cho công vi c ki m tra, giám sát chi
phí s n xu t c a doanh nghi p
-
áp ng đ y đ nh ng thông tin c n thi t cho vi c tính toán hi u qu
các ph
ng án s n xu t nh ng l i cho phép ti t ki m chi phí h ch toán và
thu n l i s d ng thông tin h ch toán.
Tùy theo vi c xem xét chi phí
góc đ khác nhau, m c đích qu n lý chi
phí khác nhau mà chúng ta ph i l a ch n trên hình th c phân lo i chi phí cho
phù h p. Trong doanh nghi p ng
i ta th
ng phân lo i chi phí theo các hình
th c sau.
1.4.3.1. Phân lo i chi phí s n xu t theo m c đích, công d ng c a chi
phí s n xu t
M i y u t chi phí s n xu t phát sinh trong k đ u có m c đích và công
d ng nh t đ nh. Theo cách phân lo i này các kho n chi phí có m c đích, công
d ng gi ng nhau đ
c x p vào cùng m t kho n chi phí ,không c n xét đ n
kho n m c chi phí đó có n i dung kinh t nh th nào. Chi phí s n xu t xây
l pđ
c chia thành các kho n m c sau: chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi
phí nhân công tr c ti p, chi phí s d ng máy thi công, chi phí s n xu t chung.
- Chi phí nguyên v t li u tr c ti p: là chi phí v các lo i v t li u chính,
v t li u ph , v t k t c u, v t li u luân chuy n (ván khuôn, đà giáo) c n thi t đ
t o nên s n ph m xây l p, không bao g m chi phí v t li u đã tính vào chi phí
s d ng máy thi công, chi phí s n xu t chung.
15
- Chi phí nhân công tr c ti p: là chi phí ti n công, ti n l
ph c p có tính ch t l
ng, các kho n
ng c a công nhân tr c ti p xây l p, kho n m c này
không bao g m các kho n trích BHXH, BHYT, KPC
c a công nhân tr c ti p s n xu t xây l p và chi phí ti n l
tính trên ti n l
ng
ng nhân viên qu n
lý đ i, nhân viên đi u khi n máy thi công.
- Chi phí s d ng máy thi công: là toàn b chi phí s d ng xe, máy thi
công ph c v tr c ti p cho ho t đ ng s n xu t xây l p công trình bao g m:
Chi phí kh u hao máy thi công; Chi phí s a ch a l n, s a ch a th
máy thi công; chi phí ti n l
ng xuyên
ng c a nhân viên đi u khi n máy và ph c v
máy thi công; Chi phí nhiên li u và đ ng l c dùng cho máy thi công và các
kho n chi phi khác liên quan tr c ti p đ n vi c s d ng máy thi công nh chi
phí di chuy n, tháo, l p máy thi công. Kho n m c chi phí s d ng máy thi
công không bao g m kho n trích BHXH, BHYT, KPC
tính trên ti n l
ng
nhân viên đi u khi n máy thi công.
- Chi phí s n xu t chung: là các kho n chi phí tr c ti p khác ngoài các
kho n chi phí trên phát sinh
t đ i, công tr
ng xây d ng bao g m: L
nhân viên qu n lý đ i, các kho n BHXH, BHYT, KPC
tính trên ti n l
ng
ng
ph i tr cho công nhân tr c ti p s n xu t xây l p, nhân viên qu n lý đ i, công
nhân đi u khi n máy thi công, Kh u hao tài s n c đ nh dùng chung cho ho t
đ ng c a t , đ i và chi phí khác liên quan đ n ho t đ ng c a t , đ i.
Phân lo i chi phí theo tiêu th c này ch rõ chi phí doanh nghi p b ra cho
t ng l nh v c ho t đ ng, t ng đ a đi m phát sinh, làm c s cho vi c tính giá
thành s n ph m xây l p theo kho n m c, phân tích tình hình th c hi n k
ho ch giá thành.
16
1.4.3.2. Phân lo i chi phí s n xu t xây l p theo m i quan h gi a chi
phí v i đ i t
ng ch u chi phí
Theo cách phân lo i này, chi phí s n xu t xây l p đ
c chia thành chi phí
tr c ti p và chi phí gián ti p.
- Chi phí tr c ti p: là chi phí liên quan tr c ti p đ n t ng đ i t
phí. Nh ng chi phí này đ
ng ch u chi
c t p h p tr c ti p cho t ng công trình, h ng m c
công trình nh chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr c ti p.
- Chi phí gián ti p: là chi phí liên quan đ n nhi u đ i t
ng ch u chi phí,
k toán không th t p h p tr c ti p cho t ng công trình, h ng m c công trình
mà ph i t p h p riêng sau đó phân sau đó phân b cho t ng đ i t
ng theo các
tiêu chu n phân b .
Do m i lo i chi phí có tác d ng khác nhau đ i v i m i lo i công trình,
h ng m c công trình nên vi c phân lo i rõ chi phí tr c ti p và chi phí gián ti p
có ý ngh a th c ti n cho vi c đánh giá h p lý chi phí và tìm bi n pháp không
ng ng gi m chi phí gián ti p, nâng cao hi u qu s d ng v n đ u t .
1.4.3.3. Phân lo i chi phí s n xu t theo m i quan h v i kh i l
ng
s n ph m
Theo m i quan h gi a chi phí s n xu t v i kh i l
phí s n xu t c a doanh nghi p đ
ng s n ph m thì chi
c chia thành chi phí c đ nh (b t bi n), chi
phí bi n đ i (kh bi n), chi phí h n h p.
- Chi phí b t bi n (hay còn g i là đ nh phí) là các chi phí mà t ng s
không thay đ i khi có s thay đ i v kh i l
kh i l
ng c a ho t đ ng s n xu t ho c
ng s n ph m s n xu t trong k .
- Chi phí kh bi n (hay còn g i là bi n phí) là nh ng chi phí thay đ i v
t ng s t l v i s thay đ i c a m c đ ho t đ ng, kh i l
xu t trong k .
ng s n ph m s n