Đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp bảo vệ môi trường do hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản sắt titan trên địa bàn tỉnh thái nguyên

1

M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Thái Nguyên lƠ khu v c n m trong vùng sinh khoáng
thu c vƠnh đai sinh khoáng Thái Bình D

ông B c Vi t Nam,

ng, lƠ t nh có ngu n tƠi nguyên khoáng

s n r t phong phú, đa d ng đ c bi t lƠ các khoáng s n ph c v cho ngƠnh luy n kim
vƠ ch bi n v t li u xơy d ng nh s t, chì, k m, titan, đá, sétầV i nh ng ti m n ng
l n v khoáng s n, trên đ a bƠn t nh có r t nhi u c s khai thác, ch bi n khoáng
s n t quy mô nh đ n l n vƠ đơy lƠ m t trong nh ng ngƠnh chi m d ng di n tích
đ t nông lơm nghi p l n. i n hình lƠ ho t đ ng khai thác, ch bi n khoáng s n S t
ậ Titan c a t nh đ
l

c phơn b t p trung

02 huy n

ng H vƠ Phú L

ng s t kho ng 40 tri u t n, titan kho ng 15 tri u t n đƣ đem l i nhi u l i ích v

m t kinh t , t o công n vi c lƠm cho nhi u ng

thúc đ y n n kinh t th tr

i dơn đ a đ a ph

ng đƣ vƠ đang có nh ng nh h

kh e ng

ng, góp ph n

ng phát tri n.

Tuy nhiên, ho t đ ng khai thác khoáng s n S t - Titan t i
L

ng v i tr

ng không nh đ n môi tr

ng H vƠ Phú
ng s ng vƠ s c

i dơn b i h u h t các m đ u áp d ng công ngh khai thác l thiên đƣ phá

v cơn b ng đi u ki n sinh thái đ

c hình thƠnh hƠng ch c tri u n m, m t đ t canh

tác, m t r ng, t o ra nhi u b i vƠ ch t th i r n. Cùng v i vi c s d ng các thi t b ,
máy móc c , l c h u, s d ng công ngh c , dơy truy n công ngh không đ ng b

đƣ lƠm th t thoát ngu n tƠi nguyên, gơy ra hi n t
Bên c nh vi c đ th i ra m t l

ng s t lún, s t l đ t, m t n

ng ch t th i r n kh ng l thì v n đ ô nhi m b i

các kim lo i n ng vƠ các tác nhơn hóa h c gơy ô nhi m môi tr
vùng lơn c n nh h

c.

ng nghiêm tr ng t i

ng tr c ti p đ n s n xu t vƠ đ i s ng c a nhơn dơn.

M t khác vi c qu n lý vƠ khai thác tƠi nguyên khoáng s n trên đ a bƠn t nh
Thái Nguyên nói chung vƠ đ a bƠn huy n

ng H , Phú L

ng nói riêng đang di n

ra h t s c ph c t p, vi c c p gi y phép th m dò, khai thác khoáng s n còn nhi u b t
c p, ch ng chéo, tình tr ng th m dò, khai thác kho ng s n trái phép, tranh ch p m ,
tƠn phá môi tr
nhi m đ

ng đang di n ra ph bi nầCác bi n pháp qu n lý gi m thi u ô

c th c hi n ch m so v i k ho ch đi n hình nh vi c thanh tra, ki m tra,


2

công tác qu n lý nhƠ n

c v tƠi nguyên khoáng s n ch a xi t ch t d n đ n tình

tr ng khai thác khoáng s n trái phép v n x y ra.
V i nh ng h u qu v ô nhi m môi tr

ng nghiêm tr ng do ho t đ ng khai

thác, ch bi n khoáng s n S t ậTitan gơy ra thì v n đ đ t ra lƠ c n ph i đ

c

nghiên c u đ đánh giá vƠ đ a ra các gi i pháp qu n lý b o v tƠi nguyên môi
tr

ng t i các vùng lơn c n khu v c khai thác.
Xu t phát t th c t đó tôi đƣ ch n đ tƠi: “ ánh giá hi n tr ng và đ xu t

gi i pháp b o v môi tr

ng do ho t đ ng khai thác và ch bi n khoáng s n S t –

Titan trên đ a bàn T nh Thái Nguyên” lƠm nghiên c u trong lu n v n th c s c a
mình.

2. M c tiêu nghiên c u
- Tìm hi u đ

c th c tr ng môi tr

ng t i khu v c khai thác khoáng s n S t ậ

Titan trên đ a bƠn t nh Thái Nguyên.
ánh giá hi n tr ng ô nhi m vƠ tình hình qu n lý b o v môi tr

-

ng trong

ho t đ ng khai thác, ch bi n khoáng s n S t ậ Titan.
xu t các gi i pháp qu n lý, k thu t phù h p v i đi u ki n c a t nh Thái

Nguyên.
3.

it

ng vƠ ph m vi nghiên c u
i t

ng

ng nghiên c u: Ô nhi m môi tr

ng vƠ các nh h

ng đ n con

i m S t ậ Titan t i t nh Thái Nguyên.
- Ph m vi nghiên c u: t p trung ch y u vƠo 3 m chính lƠ m s t Tr i Cau,

m s tT
4. Ph

ng Lai, m titan Cơy Chơm t nh Thái Nguyên.

ng pháp nghiên c u
- Ph

ng pháp t ng h p và k th a: Thu th p tƠi li u v đi u ki n t nhiên,

kinh t xƣ h i c a khu v c nghiên c u.

it

ng thu th p g m đi u ki n t nhiên

(v trí đ a lý), quá trình phát tri n, tình hình dơn c xung quanh, tình hình khai thác,
ch bi n khoáng s n.
- Ph
tr

ng pháp nghiên c u đi u tra, kh o sát th c đ a và đánh giá nhanh môi

ng: Th c hi n kh o sát hi n tr ng khu v c nghiên c u, lƠm vi c v i các c

3

quan ph i h p nghiên c u vƠ các c quan h u quan t i đ a ph
pháp đ

ng.

ơy lƠ ph

ng

c áp d ng nghiên c u ch y u đ th c hi n đ tƠi.
- Ph

ng pháp x lý s li u: Các k t qu thu đ

c th ng kê thƠnh b ng trên

ph n m m Microsoft, Excel, t ng h p s li u, th ng kê, so sánh vƠ đánh giá.


4

CH

NG 1: T NG QUAN V Ô NHI M MÔI TR

NG DO HO T

NG KHAI THỄC VÀ CH BI N KHOỄNG S N S T ậ TITAN
T ng quan v các ho t đ ng khai thác, ch bi n khoáng s n S t ậ Titan

1.1

t i Vi t Nam và t nh Thái Nguyên
1.1.1 Khai thác, ch bi n khoáng s n S t – Titan t i Vi t Nam
1.1.1.1 Qu ng s t
(i) Các m khai thác
Vi t Nam lƠ qu c gia có ngu n tƠi nguyên khoáng s n đa d ng, phong phú v i
g n 5.000 m vƠ đi m qu ng có kho ng 60 lo i khoáng s n khác nhau.
hi n nay đƣ phát hi n vƠ khoanh đ nh đ
tr l

Vi t Nam

c trên 216 v trí có qu ng s t, có 13 m

ng trên 2 tri u t n, phơn b không đ u, t p trung ch y u

vùng núi phía

B c.
Qu ng s t

Vi t Nam có 3 khu v c chính:

- Khu v c Tơy B c có các m d c sông H ng (Quí Xa, LƠng My, Ba Hòn,
LƠng L ch.). Tr l

ng trên 200 tri u t n (riêng m Quí Sa > 100 tri u t n). Qu ng

thu c khu v c nƠy ch y u lƠ limônit v i hƠm l
Mn ~ 2,5-5%.

ng fe kho ng 43-55%, hƠm l

a s các m trong khu v c nƠy đƣ đ

ng

c th m dò, đ đi u ki n đ

thi t k khai thác.
- Khu v c

ông B c có các m

Trung). T ng tr l
Qu ng s t
l

Thái Nguyên (Tr i Cau, Ti n B , Quang

ng ~ 50 tri u t n (Tr i Cau 9 tri u t n, Ti n B 25 tri u t n).

Thái Nguyên g m 2 lo i manhêtit vƠ limônit. Qu ng manhêtit hƠm

ng qu ng fe ~ 60%, (các t p ch t có h i n m trong ph m vi cho phép c a luy n

kim). Qu ng limônit hƠm l
s t Thái Nguyên đƣ đ
Nguyên.

ng fe t 50-55%, hƠm l

ng Mn cao (3-4%). Qu ng

c khai thác t 1962 cung c p cho KCN gang thép Thái

cao B ng có các m Na L ng, NƠ Rua, t ng tr l

ch y u lƠ qu ng manhêtit, hƠm l
thi t k khai thác.T i vùng

ng fe trên 60%, đƣ đ

c th m dò đ đi u ki n

ông B c còn có qu ng s t Tòng Bá (HƠ Giang), g m

nhi u đi m qu ng n m r i rác trên m t di n r ng, tr l
lƠ qu ng manhêtit, hƠm l

ng ~ 50 tri u t n,

ng fe 42 - 46%. [9]

ng ~ 200 tri u t n, ch y u

5

- Khu v c B c Trung B , t i thanh Hóa có m t vƠo m nh .

Th ch Khê,

Huy n Th ch HƠ, cách TX HƠ T nh kho ng 10 km có m s t l n (phát hi n t
nh ng n m đ u th p k 60), tr l

ng kho ng 554 tri u t n, hƠm l

cao (60-65%), các t p ch t nh S,P, Pb, Znầ d
đ đi u ki n thi t k khai thác. T ng tr l

ng qu ng Fe

i quy đ nh. M đƣ đ

c th m dò,

ng S t c a Vi t Nam ~ trên 1 t t n. Có

th s n xu t 10 tri u t n gang ậ thép/n m. [9]
(ii) Ph

ng pháp khai thác

Hi n nay, t i Vi t Nam h u h t

các m kim lo i, v k thu t ch a đ

c chú

ý, đa s áp d ng h th ng khai thác l thiên v i công ngh ô tô ậ máy xúc.

ơy lƠ

lo i công ngh c đi n, giá thƠnh cao. V tuy n khoáng c ng đ
ngh tuy n c gi i t p trung b ng nh ng x

c thay th công

ng tuy n mini th công ho c bán c

gi i. Hình th c nƠy bao trùm h u h t các ngƠnh khai thác khoáng s n kim lo i nh
thi c, vƠng, cromit, manganầ M t s c s áp d ng ph

ng pháp tuy n n i nh

đ ng Sinh Quy n, tuy n qu ng sunphua k m chì Lang Hích, apatit, graphitầv i s
đ vƠ thi t b tuy n đ n gi n, h s thu h i th p, giá thƠnh cao.
HƠng n m, s l

ng qu ng s t khai thác vƠ ch bi n

300.000 ậ 450.000 t n. Th tr

Vi t Nam đ t t

ng qu ng s t hi n nay: 80% s d ng trong n

c,

ch y u lƠ đ luy n thép, còn 20% xu t kh u.
1.1.1.2 Qu ng titan
(i) Các m khai thác
Vi t Nam có ngu n tƠi nguyên qu ng titan khá phong phú vƠ đ
r ng rƣi trên nhi u vùng lƣnh th . Tài nguyên tr l

c phơn b

ng qu ng titan ậ zircon c a

Vi t Nam không nhi u, chi m kho ng 0,5% c a th gi i . Qu ng titan

Vi t Nam

có ba lo i: qu ng g c trong đá xâm nh p mafic, qu ng trong v phong hoá và qu ng
sa khoáng ven bi n.
Qu ng titan g c trong đá xâm nh p mafic
Nguyên có tr l
khai thác.

Cây Châm, Phú L

ng Thái

ng 4,83 tri u t n ilmenit và tài nguyên đ t 15 tri u t n đang đ

c


6

Qu ng ilmenit trong v phong hoá và sa khoáng

các huy n Phú L

ng và

i T - Thái Nguyên v i tài nguyên d báo đ t 2,5 tri u t n.
Qu ng titan sa khoáng ven bi n phơn b ch y u d c b bi n Vi t Nam, còn sa
khoáng n i đ a có quy mô không đáng k . Sa khoáng ven b bi n Vi t Nam đ

c

phơn b tr i dƠi su t d c b bi n, t B c t i Nam. Các m sa khoáng ven bi n g m
sa khoáng ven bi n trong t ng cát ngu n g c bi n vƠ gió tu i Holocen. Sa khoáng
ven bi n trong t ng cát đ g n k t t
qu ng titan đ

ng đ i t t tu i Pleistocen. Các khu v c m

c phơn b r i rác t Móng Cái đ n V ng Tàu.

c bi t

m ts

di n tích ven bi n t nh Ninh Thu n, Bình Thu n và Bà R a - V ng Tàu có ti m n ng
l n, tài nguyên d báo đ t hàng tr m tri u t n. Ngoài khoáng v t ilmenit, còn có các
khoáng v t có giá tr kinh t k thu t là zircon và monazit. M t s m ilmenit
T nh, Bình

nh, Bình Thu n v.v.. đƣ đ

Hà

c khai thác và xu t kh u.

Theo k t qu đi u tra, th m dò đ a ch t, cho t i nay đƣ phát hi n 42 m vƠ
đi m qu ng titan, trong đó có 6 m l n có tr l
bình có tr l
(ii) Ph
Ph

ng t 1 đ n 5 tri u t n, 8 m trung

ng > 100.000 t n vƠ 45 m nh vƠ đi m qu ng.
ng pháp khai thác

ng pháp khai thác ch y u lƠ khai thác l thiên theo l p b ng ki u cu n

chi u. Chia khai tr

ng thƠnh nhi u kho nh khai thác, ti n hƠnh khai thác d t đi m

t ng kho nh đ t o di n đ th i trong, dùng máy xúc, máy g t ho c b m hút cát;

v n chuy n qu ng v x

ng tuy n thô b ng ô tô ho c b m bùn.

Hi n t i ngƠnh Titan Vi t Nam đƣ lƠm ch hoƠn toƠn đ

c công ngh khai

thác vƠ tuy n qu ng titan, các ch tiêu kinh t ậ k thu t đ t m c tiên ti n c a khu
v c vƠ th gi i, thu đ

c các qu ng tinh riêng r , đ t tiêu chu n xu t kh u.Thi t b

cho công ngh tuy n vƠ ph tr hoƠn toƠn s n xu t trong n

c v i ch t l

ng khá

t t vƠ giá thƠnh r t c nh tranh v thi t b khai thác ch nh p thi t b xúc b c nh
máy đƠo, g t, ôtô v n t i. Tuy nhiên, hi n nay n
sơu qu ng titan.

c ta ch a có công ngh ch bi n


7

1.1.2 Khai thác, ch bi n khoáng s n S t – Titan t i T nh Thái Nguyên
Trên đ a bàn t nh Thái nguyên hi n có 79 t ch c, cá nhân tham gia ho t

đ ng khai thác khoáng s n v i 170 gi y phép các lo i, trong đó có 22 gi y phép do
b , ngƠnh Trung

ng c p, 148 gi y phép do t nh c p. T ng s m đ

c c p phép

khai thác lên t i 85, trong đó có 10 đi m khai thác than, 14 đi m khai thác qu ng
s t, 9 đi m khai thác qu ng chì k m, 24 đi m khai thác đá vôi, 3 đi m khai thác
qu ng titanầ T ng di n tích đ t trong ho t đ ng khai thác chi m h n 3.191 ha,
t

ng ng g n 1% di n tích đ t t nhiên c a t nh. [1]
Ho t đ ng khai thác khoáng s n đƣ đóng góp tích c c vào ngân sách c a

t nh, góp ph n thúc đ y phát tri n kinh t - xã h i. Ch tính riêng trong 2 n m 2012
vƠ 2013, các đ n v khai thác khoáng s n đƣ n p ngân sách trên 740 t đ ng. Ngoài
ra, nhi u doanh nghi p đƣ th c hi n t t chính sách b o h quy n l i c a nhân dân
n i có khoáng s n đ
đ a ph

c khai thác, ch bi n thông qua vi c tuy n d ng lao đ ng t i

ng; tích c c tham gia các ho t đ ng xã h i, nhơn đ o và t thi n, ng h

các ho t đ ng l n c a t nh. Tính đ n nay, các đ n v ho t đ ng khai thác khoáng
s n đƣ s d ng trên 6.000 lao đ ng, h tr đ a ph

ng xơy d ng c s h t ng hàng

ch c t đ ng.
1.1.2.1 Khai thác m qu ng s t
Qua đi u tra th m dò, trên đ a bƠn Thái Nguyên đƣ phát hi n 47 m , đi m
khoáng s n s t v i tr l

ng d báo 47,76 tri u t n; Trong đó m s t Tr i Cau

(huy n

ng l n nh t kho ng 9,87 tri u t n. [23]

ng H ) có tr l
S nl

ng khai thác qu ng s t c a m s t Tr i Cau -

ng H hi n nay do

Công ty Gang thép Thái Nguyên lƠ doanh nghi p duy nh t trên đ a bƠn đ
phép khai thác, ch bi n vƠ s d ng qu ng s t

cc p

quy mô công nghi p. S n ph m ch

bi n lƠ qu ng lomonit.
Vi c ch bi n đ

c ti n hƠnh theo thi t k c a dơy chuy n lƠm giƠu qu ng

đ n gi n lƠ g m có dơy chuy n tuy n r a, nghi n phơn lo i đ đ t c h t theo yêu
c u công ngh v i công su t 350.000 t n/n m.


8

Công ngh khai thác s d ng ph bi n hi n nay lƠ công ngh dùng máy xúc
ph i h p v i ô tô t đ , g m các công đo n ch y u nh sau:
- Khoan n mìn đ phá v đ t đá nguyên kh i;
- Dùng n

c ph c v cho quá trình tuy n r a bùn đ t t qu ng;

- S d ng thi t b c gi i đ xúc đ t đá vƠ qu ng lên các ph

ng ti n v n

chuy n;
- S d ng thi t b v n t i b ng xe t i đ chuy n đ t đá th i t khai tr

ng ra

bƣi th i vƠ v n chuy n các lo i qu ng khai thác v kho ch a;
- S n ph m t kho ch a đ

c thi t b xúc lên ph

ng ti n v n t i đ

ng b v

n i tiêu th .
1.1.2.2 Khai thác m qu ng Titan
Thái Nguyên có 3 m đi m qu ng v i t ng tr l
chi m 30% tr l

ng c n

ng kho ng 12,83 tri u t n,

c. LƠ t nh duy nh t trong c n

c có m qu ng g c

titan m Cơy Chơm. Cho đ n nay, đơy c ng lƠ m Titan duy nh t đ
tr l

c th m dò, cho

ng kho ng 4,830 tri u t n. [23]
T i m Titan Cơy Chơm, xƣ

ng

t, huy n Phú L

ng qua th m dò thì

qu ng trong m g m c qu ng g c vƠ sa khoáng. Qu ng g c trong m g m 2 thơn
chính lƠ thơn qu ng Tơy vƠ thơn qu ng

ông. C hai thơn qu ng đ u n m trong đá

gabropegmatit h t l n v i di n tích khai thác 6,77 ha, công su t khai thác 165.000
t n/n m.
Tuy nhiên, ho t đ ng ch bi n lo i qu ng nƠy v n ch d ng l i
nguyên khai thƠnh tinh qu ng titan. Qu ng nguyên khai đ
g t, máy xúcầvƠ đ
tuy n thô th
khác đ

c v n chuy n vƠo x

c khai thác b ng máy

ng tuy n thô. Các thi t b

x

ng

ng lƠ máy r a vƠ vít đ ng. Th ch anh, bùn đ t vƠ các khoáng v t nh

c th i b t i ch , t p h p khoáng v t n ng (ch y u lƠ inmenit) đ

khô r i đ a tuy n t . S n ph m qu ng tinh inmenit đ t hƠm l

[1]

tuy n qu ng

cs y

ng x p x 50% TiO2.


9

1.2

Gi i thi u v khu v c nghiên c u

1.2.1 i u ki n v t nhiên, kinh t - xã h i c a T nh Thái Nguyên
1.2.1.1 i u ki n t nhiên
a) V trí đ a lý
Thái Nguyên lƠ t nh mi n núi thu c vùng Trung du - Mi n núi B c b , phía
Nam giáp Th đô HƠ N i, phía b c giáp B c K n, phía đông giáp các t nh L ng
S n, B c Giang, phía tơy giáp các t nh Tuyên Quang, Phú Th . Di n tích t nhiên
toƠn t nh lƠ 3526,2 km2 dơn s trung bình đ n 31/12/2009 lƠ 1.127.430 nghìn ng

i.

Thái Nguyên lƠ m t trong nh ng trung tơm kinh t , v n hóa, giáo d c y t c a Vi t
Nam nói chung, c a vùng trung du mi n ông B c nói riêng. [5]
T a đ đ a lý n m 20020’ đ n 22025’ v đ B c; 105025’ đ n 106016’ kinh đ
ông. Thái Nguyên lƠ n i t h i các n n v n hoá dơn t c, đ u m i c a các ho t
đ ng v n hoá, giáo d c c a vùng núi phía B c r ng l n.


10

ảình 1.1: B n đ hành chính t nh Thái Nguyên


11

b) i u ki n đ a hình
Thái Nguyên lƠ m t t nh mi n núi, có đ a hình đ c tr ng lƠ đ i núi đá vôi vƠ
đ i d ng bát úp, có đ cao trung bình so v i m t bi n kho ng 200 - 300m, th p d n
t B c xu ng Nam vƠ t Tơy sang
S n, Ngơn S n vƠ Tam

o.

ông.

c bao b c b i các dƣy núi cao B c

nh cao nh t thu c dƣy Tam

V ki u đ a hình, đ a m o đ

o có đ cao 1592m.

c chia thƠnh 3 vùng rõ r t:

-Vùng đ a hình vùng núi: Bao g m nhi u d y núi cao
h

ng B c ậ Nam vƠ Tơy B c ậ

B cậ

ông Nam. Các dƣy núi kéo dƠi theo h

ông Nam. Vùng nƠy t p trung

c a huy n Phú L

ng.

phía B c ch y theo

các huy n

iT ,

ng Tơy

nh Hóa vƠ m t ph n

ơy lƠ vùng có đ a hình cao chia c t ph c t p do quá trình

cast phát tri n m nh, có đ cao t 500 -1000m, đ d c th

ng t 25-35 đ .

- Vùng đ a hình đ i cao, núi th p: lƠ vùng chuy n ti p gi a vùng núi cao
phía B c vƠ vùng đ i gò đ ng b ng phía Nam, ch y d c theo sông C u vƠ đ
qu c l 3 thu c huy n

ng H , Nam

i T vƠ Nam Phú L

ng.

ng

a hình g m

các dƣy núi th p đan chéo v i các d i đ i cao t o thƠnh các b c th m l n vƠ nhi u
thung l ng.

cao trung bình t 100-300m, đ d c th

ng t 15-25 đ .

- Vùng đ a hình nhi u ru ng ít đ i: Bao g m vùng đ i th p vƠ đ ng b ng
phía Nam t nh.

a hình t

ng đ i b ng, xen gi a các đ i bát úp d c tho i lƠ các

khu đ t b ng. Vùng nƠy t p trung

các huy n Phú Bình, Ph Yên, th xƣ Sông

Công vƠ thƠnh ph Thái Nguyên vƠ m t ph n phía Nam huy n

L

ng.

cao trung bình t 30-50m, đ d c th

ng H , Phú

ng <10 đ .

c) Khí h u
Do n m sát chí tuy n B c trong vƠnh đai B c bán c u, nên khí h u c a t nh
Thái Nguyên mang tính ch t c a khí h u nhi t đ i gió mùa, đ

c chia lƠm 4 mùa rõ

r t: xuơn - h - thu - đông. Trên đ a bƠn t nh Thái Nguyên vƠo mùa nóng (m a
nhi u) t tháng 5 đ n tháng 10, nhi t đ trung bình kho ng 23-280C vƠ l
trong mùa nƠy chi m t i 90% l

ng m a

ng m a c n m. Mùa đông có khí h u l nh (m a

ít) t tháng 11 đ n tháng 4 n m sau. Song do có s khác bi t rõ nét

đ cao vƠ đ a

hình, đ a th nên trên đ a bƠn Thái Nguyên hình thƠnh các c m ti u vùng khí h u

12

khác nhau. S đa d ng v khí h u c a Thái Nguyên đƣ t o nên s đa d ng, phong
phú v các t p đoƠn cơy tr ng, v t nuôi.

c bi t t i Thái Nguyên, chúng ta có th

tìm th y c cơy tr ng, v t nuôi có ngu n g c nhi t đ i, á nhi t đ i vƠ ôn đ i.

ơy

chính lƠ c s cho s da d ng hóa c c u s n ph m nông nghi p, phát huy l i th so
sánh c a các y u t sinh thái c a t nh.
Nhìn chung, đi u ki n khí h u c a t nh Thái Nguyên t

ng đ i thu n l i v

các m t đ có th phát tri n m t h sinh thái đa d ng vƠ b n v ng, thu n l i cho
phát tri n các ngƠnh nông, lơm nghi p nói chung. Tuy v y, vƠo mùa m a v i l
m a t p trung l n th
đ i núi vƠ l l t

ng x y ra thiên tai nh s t l , tr

t đ t, l quét

ng

m t s tri n

khu v c d c theo l u v c sông C u vƠ sông Công.

1.2.1.2 i u ki n kinh t - xã h i
N m

trung tơm Vi t B c, Thái Nguyên có m t v trí đ c bi t quan tr ng, lƠ

đ u m i giao thông n i li n các t nh

ông B c v i

ng B ng sông H ng vƠ các

t nh phía Nam. Xét v m t kinh t , Thái Nguyên có m t v trí quan tr ng trong vùng
c ng nh c n

c.

i v i các t nh trung du vƠ mi n núi nh Tuyên Quang, B c K n, L ng
S n, HƠ Giang, V nh Phúc, Phú Th thì Thái Nguyên lƠ n i cung c p các s n ph m
thép, nhiên li u than, m t s m t hƠng tiêu dùng thông th

ng. Trong t

Thái Nguyên v n s lƠ n i cung c p cho các t nh trung du mi n núi

ng lai
ông B c

nh ng s n ph m công nghi p nh than, thép, gang, đ ng c diezen, v t li u xơy
d ng.
i v i các t nh thu c đ ng b ng sông H ng, Thái Nguyên c ng đóng vai
trò quan tr ng trong vi c cung c p các s n ph m nh than (50%), thép cán (60%),
chè (78%). Ngoài ra, nhi u s n ph m nông nghi p, công nghi p nh khác c a Thái
Nguyên c ng đ

c tiêu th r ng rƣi t i vùng nƠy.

Tình hình kinh t - xã h i trên đ a bàn t nh nh ng n m g n đơy, đ c bi t là 3
n m g n đơy m c dù còn g p nhi u khó kh n song kinh t - xã h i c a t nh v n ti p
t c phát tri n theo h

ng tích c c, các ch tiêu kinh t - xã h i ch y u c a t nh đ u


13

hoàn thành so v i k ho ch vƠ t ng khá so v i cùng k . M t s l nh v c xã h i c ng
có s c i thi n đáng k .
1.2.2 Gi i thi u các m S t – Titan t p trung nghiên c u trong lu n v n
Nghiên c u c a lu n v n t p trung vào 3 m : M Titian ậ Cây Châm ậ Phú
L

ng, m S t Tr i Cau ậ Cây Th -

ng H , M s t T

ng Lai ậ Hóa Trung ậ

ng H , sau đơy tóm t t m t s đ c đi m v đi u ki n t nhiên, quá trình xây
d ng, ho t đ ng c a các m S t ậ Titan. Lý do ch n 03 m nƠy lƠ vì đơy lƠ các m
l n nh t, có s n l

ng khai thác, quy mô l n nh t vƠ đi n hình cho khai thác c ng

nh ch bi n qu ng s t ậtitan

Thái Nguyên. Riêng m titan Cây Châm l i đ ng

th i l i là m có khai thác titan t qu ng g c duy nh t

Vi t Nam. Vì th mà lu n

v n l a ch n vƠ đánh giá chi ti t cho 03 m này v quá trình và công ngh khai thác
c ng nh lƠ ch bi n qu ng. NgoƠi ra trong quá trình đánh giá v qu n lý khai thác
m qu ng s t ậ titan thì lu n v n m r ng đánh giá cho toƠn b t nh Thái Nguyên
bao g m các v n đ qu n lý các ho t đ ng khai thác th ph t i đ a bàn t nh.
1.2.2.1 M s t Tr i Cau – Cây Th -

ng H

a/ i u ki n t nhiên
M s t Tr i Cau n m trên đ a bƠn th tr n Tr i Cau, xƣ Hóa Trung, huy n
ng H , t nh Thái Nguyên. LƠ ngƣ ba giao l u v i huy n Phú Bình vƠ t nh B c
Giang. Phía Tơy B c giáp v i xƣ Nam Hòa, Phía

ông giáp xƣ Cơy Th , phía

ông

giáp xóm Khai Thông, phía Nam vƠ Tơy Nam giáp xƣ Tơn L i, cách thƠnh ph Thái
Nguyên 20km v phía ông.
Di n tích khu m r ng 101,39ha, trong đó di n tích khai thác lƠ 93,29 ha vƠ
di n tích chuyên dùng lƠ 8,1ha. Khu m lƠ vùng đ i d c thoai tho i có đ cao trung
bình 30 - 50m, xen l n các khu v c b ng ph ng đƣ đ
hoa m u. [12]

c dơn c khai phá đ tr ng


14

Hình 1.2: V trí M s t Tr i Cau - Th tr n Tr i Cau –

ng H - Thái Nguyên

b) Quá trình xây d ng phát tri n c a m
M s t Tr i Cau đ

c xơy d ng vƠ đi vƠo khai thác t n m 1964, có nhi m v

khai thác qu ng s t t i các khai tr
Núi

ng nh Quang Trung, Thác L c, Ch m Vung,

ê.. r i chuy n v khu tuy n qu ng. T i đơy qu ng s t đ

ngh tuy n n

c vƠ đ

c tuy n theo công

c phơn lo i theo các công đo n sƠng tuy n đ lƠm nguyên

li u luy n gang c a khu công nghi p khai thác Thái Nguyên.
M có tr l

ng kho ng 9,87 tri u t n, công su t khai thác hi n nay lƠ 70.000

t n/n m. S n ph m lƠ qu ng Limonit. Qua m y ch c n m khai thác, s n l
qu ng khu v c nƠy còn có th khai thác đ
tri n khai s n xu t trên các công tr
Qu ngầ. S n l

ng

c g n 2,7 tri u t n. Hi n nay m đang

ng nh m Núi

ê, m Thác L c, m Núi

ng khai thác qu ng s t t i m Tr i Cau chính lƠ cung c p ngu n

nguyên li u cho s n xu t thép c a Công ty Gang thép Thái Nguyên. [12]
c) Tình hình dân c xung quanh khu m
Khu v c dơn c g n nh t v i m s t Tr i Cau là Th tr n Tr i Cau. Th tr n

Tr i Cau có 1.100 h trong đó có 710 h phi nông nghi p. Dơn c g m 4.100 ng
ch y u lƠ ng

i Kinh và m t s ít lƠ ng

i Sán Dìu, Tày, Nùng và Dao...

i


15

d) Tình hình khai thác
M s t Tr i Cau có nhi m v khai thác qu ng s t t i các khai tr
Quang Trung, Thác L c, Ch m Vung, Núi
v khu tuy n qu ng. T i đơy qu ng s t đ
đ

ng nh

ê, Núi Qu ng, Hàm Chim r i chuy n
c tuy n theo công ngh tuy n n

c và

c phân lo i theo các công đo n s ng đ làm nguyên li u luy n gang c a khu

công nghi p khai thác Thái Nguyên. Tùy thu c vƠo đ a hình và s phân b khoáng
s n c a t ng khu m mà l a ch n các ph
- T i khu v c công tr

có h

ng Núi

ng c m trùng v i h

khoáng s n đ

ê: Do khoáng s n Núi

ng d c t nhiên c a s

c xác đ nh theo ph

- T i khu v c m

ng án m v a khác nhau:
ê n m trên s

n núi,

n núi cho nên vi c m v a

ng pháp m v a bám vách v a.

ông Ch m Vung và Thác L c: do đ a hình khu m lƠ t

ng

đ i b ng ph ng và các thân qu ng tr i đ u trên b m t đ a hình v i l p ph m ng.

Do v y, ch c n san g t m tuy n đ

ng v n chuy n n i b trong khai tr

ng ngay

trên b m t đ a hình là có th ti n hành khai thác b c xúc và v n chuy n qu ng v
x

ng tuy n.
Trình t khai thác theo ph

ng pháp m v a là trên các t ng khai thác dùng n

mìn đ phá v qu ng vƠ đ t đá ph c v cho máy g t. Máy g t qu ng vƠ đ t đá ph c
v cho máy xúc, xúc lên ph

ng ti n v n t i ô tô. Qu ng đ

trung gian vƠ đ

ng tuy n b ng ph

cđ av x

c chuy n v bãi ch a

ng ti n v n t i.

t đá đ

cđ a

ra bãi th i b ng ô tô.
Công tác khai thác s đ
Tây s chuy n sang khu
th i trong.

c ti n hành

khu Tơy tr

c, đ n khi k t thúc khu

ông, khi đó t n d ng moong khai thác khu Tây làm bãi

t đá vơy quanh thơn qu ng đ

c phá v b ng n mìn ho c dùng búa

th y l c.
Công ngh khai thác c a m s t Tr i Cau lƠ ph
v i chi u cao t ng H = 8m, góc nghiêng t ng

ng pháp khai thác l thiên

= 650. Ti n hành m v a b ng máy

g t C-100 và TZ-130, dùng máy khoan đ p CZ-20M đ khoan n mìn. Xúc b c
qu ng b ng máy xúc g u thu n (W-1001 và Wậ1002) dung tích gàu là 1m3. V n t i

qu ng v x

ng tuy n b ng ô tô Kpaz có t i tr ng 12 t n đ chuyên ch đ t đá th i.


16

S đ công ngh khai thác và ch bi n S t t i m Tr i Cau nh hình 1.3:
Bóc đ t ph

Khai thác qu ng

B c xúc lên xe

Vân chuy n b ng
ô tô

V n chuy n v
x

ng tuy n

H bùn th i

Kho thành ph m

ảình 1.3: S đ công ngh khai thác ch bi n khoáng s n m S t – Tr i Cau
(Ngu n: M s t Tr i Cau (2012), Báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr
thác l thiên công tr

ng núi

ng d án khai

m s t Tr i Cau, Thái Nguyên)


17

Khu v c khai thác M S t Tr i Cau –

Khu v c ch bi n M S t Tr i Cau –

ng H - Thái Nguyên
1.2.2.2 M s t T

ng Lai – Hóa Trung –

ng H - Thái Nguyên
ng H

a/ i u ki n t nhiên
M s tT
huy n

ng Lai có di n tích 28 ha, thu c xóm Phúc ThƠnh, xƣ Hóa Trung,

ng H , t nh Thái Nguyên. M cách khu gang thép kho ng 10km v phía

Tơy B c vƠ cách khu m Ti n B 5 km v phía Tơy B c. Phía B c giáp v i ru ng

lúa vƠ đ i cơy c a nhơn dơn xóm Trung Th n; phía Nam giáp v i ru ng lúa nhơn
dân xóm Trung Thành.

Hình 1.4: V trí m s t T

ng Lai – Hóa Trung –

ng ả - Thái Nguyên


18

b) Quá trình xây d ng phát tri n c a m
n v khai thác m s t T
Công. M có tr l

ng Lai là HTX Công nghi p vƠ V n t i Chi n

ng trên 1,2 tri u t n, hi n đƣ khai thác đ

c kho ng 60.000 t n/

n m. Ho t đ ng khai thác m theo h th ng sƠng tuy n, b ng chuy n v n hƠnh t i
đa công su t cùng h n 20 máy xúc, máy g t.
c) Tình hình dân c xung quanh
Khu v c dơn c xung quanh m có 954 h dơn sinh s ng v i đơn s lƠ 4407
ng

i trong đó s h lƠm nông nghi p lƠ 270 h , s h s n xu t phi nông nghi p lƠ

684 h .
d) Tình hình khai thác
H th ng khai thác đ
trên xu ng d

c ti n hƠnh liên t c d c m t b công tác, khai thác t

i, chia t ng, v n t i tr c ti p, s d ng bƣi th i trong.

M s d ng công ngh bóc đ t ph vƠ san g t đ t th i b ng máy g t D41 vƠ
máy xúc thu l c gƠu ngh ch PC200. T o d i liên t c vƠ lƠm t i qu ng b ng máy
xúc vƠ máy g t. Tuy n ch n qu ng b ng sƠng rung vƠ th công b ng tay.
Vi c v n chuy n trong m b ng xe ô tô Kamaz t i tr ng 12 t n.

t m t vƠ

đ t đá th i s d ng máy g t vƠ máy xúc g t sang hai bên vƠ g t sang kho nh đƣ khai
thác. V n chuy n t x

ng tuy n v n i ch bi n

Khu ch bi n Nam HoƠ b ng ô

tô. Trong khai thác s d ng máy xúc thu l c gƠu ng
công. S đ công ngh khai thác vƠ ch bi n m s t T
Kh i l

ng đ t đá th i

c k t h p v i xúc b c th

ng Lai nh hình 1.3

c tính hƠng n m lƠ 60.000 m3/n m; Kh i l

th i qu ng đuôi lƠ 4899 m3/n m.

ng bùn


19

Khu v c khai thác M S t T

ng lai –

Khu v c ch bi n M S t T

ng H - Thái Nguyên
1.2.2.3 M Titan Cây Châm –

ng lai –

ng H - Thái Nguyên
ng

t – Phú L

ng

a) i u ki n t nhiên

M Titan Cây Châm có di n tích 28,25 ha, n m trên đ a bƠn xƣ
huy n Phú L

ng

t,

ng, t nh Thái Nguyên, cách thành ph Thái Nguyên kho ng 28km,

cách huy n Phú L
Khu m n m

ng vƠ th tr n u 2km.
s

n núi phía Tây c a dãy núi Chúa có đ cao 325m, phía

Nam lƠ thung l ng sông u khá r ng, k t h p v i đ i núi nh đ cao 50-55m. Thân
qu ng là d y đ i kéo dƠi theo h

ng Tây B c ậ

ông Nam, đ cao kho ng 100m,

đơy lƠ ph n c a núi trong b phân cách b i thung l ng nh r ng kho ng 300m, s

n

d c không quá 200. Phía

ông Nam thơn qu ng là thung l ng su i Cây Châm n i

li n v i thung l ng Sông

u. Thung l ng d c tho i v phía Nam, nên thu n l i cho

thoát n

c.


20

Hình 1.5: V trí m Titan Cây Châm –

ng

t – Phú L

ng - Thái Nguyên

b) Quá trình xây d ng phát tri n c a m
n v khai thác M Cây Châm là Công ty Khoáng S n Thái Nguyên. Khu
v c khai thác trong giai đo n đ xu t ban đ u có di n tích 12.550m2 bãi th i có di n
tích 30.000m2, công su t khai thác 100.000 t n qu ng nguyên khai/n m.
Trong giai đo n thi t k k thu t di n tích khu v c khai thác đ

c t ng t

12.500m2 t ng lên 75.700m2, công su t t 100.00 t n qu ng nguyên khai/n m t ng

lên 110.010 t n qu ng nguyên khai/n m, di n tích bãi th i t 30.000m2 không thay
đ i.

n n m 2010 Công ty c ph n Xu t nh p kh u Thái Nguyên xin m r ng di n

tích bãi th i vƠ đƣ đ

c S Xây d ng Thái Nguyên c p gi y ch ng ch quy ho ch s

67/CCQH v i di n tích bãi th i là 206.800m2. M th c hi n ho t đ ng khai thác t
01/01/2011 đ n nay.
c) Tình hình dân c xung quanh
Khu v c m titan lƠ thu c xƣ
quanh m có 7442 ng

ng

t, huy n Phú L

i chi m 66% dơn s c a toàn xã. Ng

ng. Dơn c xung
i dơn đ a ph

ng

đơy m t ph n lƠ công nhơn tham gia khai thác m , ph n còn l i thì tham gia ho t
đ ng lơm nông nghi p.

21

d/ Tình hình khai thác
Công ngh khai thác t i m là khai thác l thiên, dùng máy xúc m v a, v n
chuy n qu ng vƠ đ t đá b ng ô tô t đ , v n chuy n qu ng t moong khai thác lên
nhà máy c a Công ty cách kho ng 700m.
M s d ng bãi th i ngoài v i công ngh c t t ng nông (ht=6m), khoan n
mìn b ng khoan đ

ng kính l n (BKM-5, dk=105mm) b c xúc qu ng vƠ đ t đá th i

b ng máy xúc th y l c có dung tích g u trên 1m3 và ô tô t

đ ng có t i tr ng 25t n.

Di n tích khu v c khai thác 7,57ha, ho t đ ng c a m 1ca/ngày, 28 ngày/ tháng.
S đ công ngh khai thác và ch bi n Titan c a m nh hình 1.6:

ảình 1.6: S đ công ngh khai thác ch bi n khoáng s n Titan – m Cây Châm
(Ngu n:

án b o v môi tr

ng chi ti t c a m qu ng g c phía tây ilmenit Cây

Châm, huy n Phú L

ng, t nh Thái Nguyên, n m 2014 )

22

Khu v c khai thác M titan Cây châm –
Phú L

Khu v c ch bi n M titan Cây châm –

ng - Thái Nguyên

1.2.3 V các v n đ môi tr

Phú L

ng - Thái Nguyên

ng do ho t đ ng khai thác, ch bi n khoáng s n S t

– Titan t i vùng nghiên c u.
Trong ho t đ ng khai thác, ch bi n khoáng s n S t ậ Titan thì t i Vi t Nam
c ng nh t i Thái Nguyên có th th y n i b t các v n đ môi tr

ng nh sau:

a. V n đ bi n đ i đ a hình và s t lún đ t, làm h th p m c n

c ng m

(i) Khai thác làm bi n đ i đ a hình gây s t lún đ t và h th p m c n
Trong khai thác qu ng S t ậ Titan , ph

ng pháp khai thác l thiên b ng các

máy xúc đƣ t o nên các h tr ng, vùng tr ng l n, m t khác vi c th
tháo khô n

c

c ng m

ng xuyên b m

đáy moong, h m lò đƣ hình thành các ph u h th p m c n

cd

i

đ t v i đ sâu t vài ch c đ n hƠng tr m mét vƠ bán kính ph u hƠng tr m mét. i u
nƠy lƠm cho n

cd

i đ t v n đ ng m nh, d n đ n m t cân b ng t nh trong các

t ng l p ph , đ y nhanh s s t đ t, n t đ t trong khu v c đ ng th i làm h th p
m cn

c ng m.[16]

Theo kh o sát th c đ a t i Tr i Cau, hi n t

ng s t lún, n t đ t, m t n

c

th

tr n Tr i Cau còn có nguyên nhân ti m n liên quan đ n s phân b c a các hang
karst ng m trong các t ng đá vôi

khu v c. Tuy nhiên nguyên nhân tr c ti p gây

phát tri n m nh s t lún đ t, n t đ t trong th i gian v a qua theo đánh giá thì ch
y u v n lƠ đ n s h th p m t n

cd

i đ t do tháo khô m nh đƣ nói

trên, còn


23

h th p m c n

c ng m do l

ng n

c l y t các gi ng khoan c a dân là không

đáng k .
Theo th ng kê tính đ n tháng 11/2011, thi t h i s t lún và m t n

c do khai

thác qu ng S t c a m s t Tr i Cau gây ra lên đ n 21.159.630.715 t đ ng.
TT Tr i Cau, có 121 h b thi t h i, trong đó 39 h thu c di n ph i di d i (b i
th

ng 100%), 82 h thu c di n b i th

tr

ng ngƠy 3/4/2010 đƣ x y ra hi n t

ng h tr [14].

i n hình là s c môi

ng s t lún vƠ n t đ t lƠm h h i nhƠ

s n c a m t s h dơn trên đ a bƠn t 3, th tr n Tr i Cau thu c khai tr

vƠ tƠi

ng Thác

L c III vƠ m i đơy nh t lƠ v s t lún g n 20m v a di n ra cu i n m 2012.

(ii) Vi c đ th i c ng làm bi n đ i đ a hình và gia t ng s t l đ t t i khu v c
bãi th i
Do đ c thù c a khai thác m là m t ho t đ ng công nghi p không gi ng các
ho t đ ng công nghi p khác v nhi u m t, nh ph i di d i m t kh i l

ng l n đ t

đá ra kh i lòng đ t t o nên m t kho ng tr ng r t l n và r t sâu. M t kh i l

ng l n

ch t th i r n đ

c hình thành do nh ng v t li u có ích th

ng ch chi m m t ph n

nh c a kh i l

ng qu ng đ

ng đ t đá th i v

l

c khai thác, d n đ n kh i l

ng qu ng n m trong lòng đ t. Ch t th i r n, không s d ng đ

t kh i

c cho các m c

đích khác đƣ t o nên trên b m t đ t đ a hình m p mô, xen k gi a các h sâu và các
đ ng đ t, đá. M t s di n tích đ t xung quang các bãi th i qu ng có th b b i l p
do s t l , xói mòn c a đ t đá t các bãi th i, gây thoái hóa l p đ t m t. Vi c đ b
đ t th i t o ra ti n đ cho m a l b i l p các sông su i, các thung l ng vƠ đ ng
ru ng phía chân bãi th i và các khu v c lân c n, Khi có m a l n th

ng gây ra các

dòng bùn di chuy n xu ng vùng th p, vùng đ t canh tác, gây tác h i t i hoa m u,
ru ng phía chân bãi th i và các khu v c lân c n, thi t h i t i môi tr
môi tr

ng kinh t và

ng xã h i.

Quá trình đƠo x i, v n chuy n đ t đá vƠ qu ng lƠm đ a hình khu khai tr
h th p, ng

ng b

c l i, quá trình đ ch t th i r n lƠm đ a hình bãi th i nâng cao. Nh ng

thay đ i này s d n đ n nh ng bi n đ i v đi u ki n th y v n, các y u t c a dòng
ch y trong khu m nh : thay đ i kh n ng thu, thoát n

c, h

ng và v n t c dòng


24

ch y m t, ch đ th y v n c a các dòng ch y, dung tích ch a n
l

ng ngu n n

c, bi n đ i ch t

c. Các đ ng cu i, đá th i trong quá trình khai thác t lòng sông đƣ

ng n c n lƠm thay đ i dòng ch y, gây s xói l đ t b sông, đê đi u, gây úng l t
c cb .
b.M t r ng và nh h

ng đ n h sinh thái

(i) M t r ng: Khai thác khoáng s n là m t trong nh ng nguyên nhân chính d n
đ n tình tr ng phá r ng và suy thoái r ng, vì nh ng khoáng s n có giá tr th
m i th

ng đ

c tìm th y d

i lòng đ t, bên d

ng

i nh ng cánh r ng. Ho t đ ng khai

m theo ki u h m lò v i quy mô l n có th d n đ n suy thoái r ng nghiêm tr ng do
ph i đ n s ch r ng đ l y m t b ng khai thác. C s h t ng đ
khai thác t m th i nh đ
s l

ng l n g còn đ

khai thác d

c xây d ng cho

ng xá, h m m , đ p c ng tác đ ng đ n môi tr
c s d ng đ làm tr ch ng h m m , hay trong tr

i sâu, g đ

ng. M t
ng h p

c s d ng nh nguyên li u đ ph c v ho t đ ng khai

thác. Nh v y, t t c các công đo n khai thác đ u tác đ ng đ n tài nguyên và môi
tr

ng đ t. [11]

B ng 1.1: Di n tích r ng và đ t r ng b thu h p, thoái hóa

TT

T đ t LN

Tên m , khu khai thác

m ts m

M c đ suy thoái

b phá (ha)
1

Khu khai thác m Tr i Cau ậ

ng

960

lƠm khai tr

H - Thái Nguyên.
Khu khai thác m

t r ng b thu h p đ

T

ng Lai ậ

ng và bãi

th i

ng H - Thái Nguyên.
2

Khu khai thác m
Châm ậ Phú L

Titan ậ Cây

ng ậ Thái Nguyên

671

R ng t
h p.

nhiên b thu
t đ i hoang b

đƠo phá do m
khai tr
(Ngu n: Nguy n

r ng

ng
c Quý – 1996)[13]


25

(ii) nh h

ng đ n môi tr

ng sinh thái

Các ch t th i t quá trình khai thác, lƠm t ng hƠm l
n

ng ch t r n l l ng trong

c, nó s h n ch quá trình quang h p c a các loài th c v t th y sinh, s phát

tri n c a các vi sinh v t, lƠm nghèo đi th c n cho các h đ ng v t và các loài có
kh n ng di d i s di chuy n sang vùng có đi u ki n sinh tr

ng t t h n.

Ho t đ ng khai thác khoáng s n là m t trong nh ng nguyên nhân làm gi m đ
che ph do r ng cây b ch t h , l p ph th c v t b suy gi m, làm cho th c v t,
đ ng v t b gi m s l
đ ng c vƠ sông n

ng ho c tuy t ch ng do các đi u ki n sinh s ng

r ng cây,

c x u đi.

c. Ô nhi m môi tr

ng do ho t đ ng khai thác

Vi c khai thác t i các m gây ô nhi m môi tr

ng n

c, đ t, không khí và

ti ng n t i khu v c m và khu v c xung quanh.
(i)

i v i môi tr

ki n ngu n n

ng n

c: Vi c khai thác, tuy n qu ng s làm bi n đ i đi u

c, làm suy gi m ch t l

ng n

c có th gây ô nhi m ngu n n

c

trong khu m và vùng xung quanh.
S tích t ch t th i r n do tuy n r a qu ng trong các lòng h , kênh m
t

i tiêu có th lƠm thay đ i l u l

ch t l

ng ngu n n

ng dòng ch y, dung tích ch a n

ng

c, bi n đ i

c làm suy gi m công n ng c a các công trình th y l i n m

li n k v i các khu khai thác m .
Trong các m , bi u hi n chính c a ô nhi m hóa h c lƠ lƠm đ c n
sét l l ng, t ng hƠm l
hƠm l
trong n

ng các ion s t và m t s khoáng v t n ng. N

ng TSS cao lƠm n
c, gây nh h

c b i bùn,
c th i có

c bi n m u, t ng đ đ c và làm gi m đ hòa tan oxy

ng x u t i ch t l

ng n

c m t, đ n h sinh thái th y v c

và còn là nguyên nhân gây b i l p ngu n ti p nh n. Ô nhi m hóa h c do khai thác
và tuy n qu ng S t, Titan lƠ nguy c đáng lo ng i đ i v i ngu n n
n

c nông nghi p. T i nh ng khu v c nƠy, n

c th

c sinh ho t và

ng b nhi m b n b i bùn sét

và m t s kim lo i n ng và h p ch t đ c nh CN-, Hg, As, Pbầ mƠ nguyên nhơn
chính lƠ do n

c th i, ch t th i r n không đ

c x lý đ b a bƣi ra khai tr

khu v c tuy n. [14] Các kim lo i n ng có trong n

ng và

c th i có tác đ ng r t l n đ i