1
CH
NG 1: C
S
LÝ LU N VÀ TH C TI N V NHÂN L C VÀ
QU N LÝ NGU N NHÂN L C
1.1. Khái ni m v ngu n nhân l c và qu n lý ngu n nhân l c
1.1.1. Khái ni m v ngu n nhân l c
Ngu n nhân l c c a m t t ch c bao g m t t c m i cá nhân tham gia vào
các ho t đ ng trong t ch c. Quy mô và c c u c a b phân ngu n nhân l c c a
m t t ch c ph thu c kh i l
ng c a công vi c qu n lý c n gi i quy t và cách th c
mà nhân viên th c hi n nó nh th nào. Do đó tùy thu c vào quy mô c a t ch c và
các y u t thu c đi u ki n bên trong, bên ngoài c a t ch c nh : trình đ c a ngu n
nhân l c và cách th c qu n lý ngu n nhân l c c a các cán b qu n lý, đ c đi m
công vi c và s ph c t p c a ho t đ ng, các quan h trong t ch c, tình hình th
tr
ng lao đ ng và c nh tranh, tình hình phát tri n kinh t đ t n
phát tri n kinh t - xã h i c a Nhà n
c, các chính sách
c... đ l a ch n quy mô và c c u cho phù
h p.
Hi n nay có nhi u quan ni m khác nhau v ngu n nhân l c, tùy theo m c
đích c th mà ng
i ta đ a ra nh ng khái ni m khác nhau:
- Theo Liên H p Qu c: Ngu n nhân l c là t t c nh ng ki n th c, k n ng,
kinh nghi m, n ng l c và tính sáng t o c a con ng
c a m i cá nhân và c a đ t n
i có quan h t i s phát tri n
c;
- Theo Ngân hàng th gi i (WB – World Bank): Ngu n nhân l c là toàn b
v n ng
i (th l c, trí l c, k n ng ngh nghi p,...) mà m i cá nhân s h u.
ngu n nhân l c đ
đây,
c coi nh m t ngu n v n bên c nh các lo i v n v t ch t khác
nh : v n ti n, công ngh , tài nguyên thiên nhiên...;
- Theo T
ch c Lao đ ng Qu c T
(ILO – International Labour
Organisation): Ngu n nhân l c là trình đ lành ngh , là ki n th c và n ng l c c a
toàn b cu c s ng con ng
i
xã h i trong m t c ng đ ng.
d ng hi n th c ho c ti m n ng đ phát tri n kinh t -
2
Ngu n nhân l c đ
c hi u theo hai ngh a: Theo ngh a r ng, ngu n nhân l c
là ngu n cung c p s c lao đ ng cho s n xu t xã h i, cung c p ngu n l c con ng
i
cho s phát tri n. Do đó, ngu n nhân l c bao g m toàn b dân c có th phát tri n
bình th
ng. Theo ngh a h p, ngu n nhân l c là kh n ng lao đ ng c a xã h i, là
ngu n l c cho s phát tri n kinh t - xã h i, bao g m các nhóm dân c trong đ tu i
lao đ ng, có kh n ng tham gia vào lao đ ng, s n xu t xã h i, t c là toàn b các cá
nhân c th tham gia vào quá trình lao đ ng, là t ng th các y u t v th l c, trí l c
c ah đ
c huy đ ng vào quá trình lao đ ng.
Kinh t phát tri n cho r ng: ngu n nhân l c là m t b ph n dân s trong đ
tu i quy đ nh có kh n ng tham gia lao đ ng. ngu n nhân l c đ
hai m t: v s l
ng đó là t ng s nh ng ng
quy đ nh c a Nhà n
l
ng
c bi u hi n trên
i trong đ tu i lao đ ng làm vi c theo
c và th i gian lao đ ng có th huy đ ng đ
c t h ; v ch t
ng, đó là s c kho và trình đ chuyên môn, ki n th c và trình đ lành ngh c a
i lao đ ng. Ngu n lao đ ng là t ng s nh ng ng
i trong đ tu i lao đ ng quy
đ nh đang tham gia lao đ ng ho c đang tích c c tìm ki m vi c làm. Ngu n lao đ ng
c ng đ
c hi u trên hai m t: s l
ng và ch t l
ng. Nh v y theo khái ni m này,
có m t s đ
c tính là ngu n nhân l c nh ng l i không ph i là ngu n lao đ ng, đó
là: Nh ng ng
i không có vi c làm nh ng không tích c c tìm ki m vi c làm, t c là
nh ng ng
i không có nhu c u tìm vi c làm, nh ng ng
i trong đ tu i lao đ ng
quy đ nh nh ng đang đi h c…
T nh ng quan ni m trên, ti p c n d
i góc đ c a Kinh t Chính tr có th
hi u: ngu n nhân l c là t ng hoà th l c và trí l c t n t i trong toàn b l c l
ng
lao đ ng xã h i c a m t qu c gia, trong đó k t tinh truy n th ng và kinh nghi m lao
đ ng sáng t o c a m t dân t c trong l ch s đ
c v n d ng đ s n xu t ra c a c i
v t ch t và tinh th n ph c v cho nhu c u hi n t i và t
ng lai c a đ t n
c.
1.1.2. Khái ni m v qu n lý ngu n nhân l c
Qu n lý ngu n nhân l c c a m t t ch c bao g m t t c m i cá nhân tham
gia vào các ho t đ ng trong t ch c. Quy mô, c c u c a b ph n QLNNL c a m t
t ch c ph thu c kh i l
ng c a công vi c qu n lý c n gi i quy t và cách th c mà
3
nhân viên th c hi n nó nh th nào. Do đó tùy thu c vào quy mô c a t ch c và các
y u t thu c đi u ki n bên trong, bên ngoài c a t ch c nh : trình đ , cách th c
QLNNL, đ c đi m công vi c và s ph c t p c a ho t đ ng, các quan h trong t
ch c, tình hình th tr
n
ng lao đ ng và c nh tranh, tình hình phát tri n kinh t đ t
c, các chính sách phát tri n kinh t - xã h i c a Nhà n
c,... Nh v y QLNNL
bao g m c ngh a r ng và h p :
Ngh a r ng: QLNNL là quá trình th c hi n m c tiêu c a t ch c b ng cách
tìm ki m, nâng cao ngu n nhân l c, ti n hành đi u ph i, lãnh đ o, ki m tra đôn đ c
th c hi n ch đ ti n l
ng, th
ng h p lý nh m khai thác và s d ng ngu n nhân
l c có hi u qu .
Ngh a h p: QLNNL là quá trình các c quan qu n lý ti n hành: Tuy n
ng
i, phân công công vi c, gi i quy t ti n l
ng, đánh giá ch t l
ng cán b công
nhân viên nh m th c hi n m c tiêu c a t ch c.
Tùy vào chi n l
c và yêu c u c a các ho t đ ng trong t ch c mà t i m i
th i đi m m t t ch c có th c n ít hay nhi u nhân l c. QLNNL đ m b o cho t
ch c có nh ng nhân l c có k n ng, đ
c s p x p vào nh ng v trí phù h p theo đòi
h i công vi c trong t ch c.
Vì v y, QLNNL là m t quá trình tuy n m , l a ch n, duy trì, phát tri n và
t o m i đi u ki n có l i cho ngu n nhân l c trong m t t ch c nh m đ t đ
cm c
tiêu đã đ t ra c a t ch c.
1.1.3. Khái ni m v qu n tr ngu n nhân l c
Qu n tr ngu n nhân l c là t t c các ho t đ ng, chính sách và các quy t đ nh
qu n lý liên quan và có nh h
ng đ n m i quan h gi a doanh nghi p và cán b
công nhân viên c a nó. Qu n tr ngu n nhân l c đòi h i ph i có t m nhìn chi n
l
c và g n v i chi n l
c ho t đ ng c a công ty.
Qu n tr ngu n nhân l c bao g m t t c nh ng quy t đ nh và ho t đ ng qu n
lý có nh h
doanh nghi p.
ng đ n m i quan h gi a doanh nghi p và đ i ng nhân viên c a
4
M c tiêu ch y u c a qu n tr ngu n nhân l c là nh m đ m b o đ s l
ng
ng
i lao đ ng v i m c trình đ và k n ng phù h p, b trí h vào đúng công vi c,
và vào đúng th i đi m đ đ t đ
c các m c tiêu c a doanh nghi p. Nh v y, m t
câu h i đ t ra: ai ph trách qu n tr nhân s trong qu n lý doanh nghi p? rõ ràng
câu tr l i s là: m i nhà qu n lý trong doanh nghi p.
Qu n tr ngu n nhân l c là đ m b o có đúng ng
i v i k n ng và trình đ
phù h p, vào đúng công vi c và vào đúng th i đi m thích h p đ th c hi n m c tiêu
c a công ty.
T duy m i v qu n lý ngu n nhân l c (human resources management) ra
đ i trong b i c nh kinh t th tr
ng phát tri n v i s gia t ng c nh tranh đòi h i
các t ch c ph i có t m nhìn chi n l
c lâu dài và s d ng có hi u qu các ngu n
l c. S phát tri n và n ng đ ng c a th tr
làm cho l c l
ng lao đ ng ch t l
công và t , đ u đ ng tr
ng lao đ ng đã th c s t o ra c h i vi c
ng cao. Vì v y, các t ch c, c trong khu v c
c nh ng th thách l n trong vi c thu hút, duy trì và s
d ng hi u qu ngu n nhân l c. Xu t phát t nh ng yêu c u đó, “qu n lý ngu n
nhân l c” ra đ i nh m t s l a ch n thay th qu n lý nhân s truy n th ng và
đ
c đ t trong m i quan h h u c v i qu n lý và phát tri n t ch c.
1.2. M c tiêu, vai trò, n i dung c a công tác qu n lý ngu n nhân l c
1.2.1. M c tiêu qu n lý ngu n nhân l c
M c tiêu c b n c a QLNNL trong b t k m t C quan hành chính nào c ng
s là làm sao đ s d ng ngu n nhân l c m t cách có hi u qu nh t nh m đ t đ
m c tiêu mà đ n v đ ra.
t o ra đ
c m t đ i ng lao đ ng có hi u qu thì các
nhà qu n lý ph i bi t cách s d ng và qu n lý theo các k ho ch đó đ
Th
c
c v ch ra.
ng xuyên đánh giá n ng l c làm vi c c a nhân viên thông qua k t qu lao đ ng
và các đ t thi đua v các m t nh k n ng chuyên môn, thành tích, kh n ng sáng t o,
đóng góp cho t ch c.
phát tri n l n m nh, b n v ng, c n t o ra đ
nhân l c n đ nh và ngày càng đ
c c i thi n v ch t l
Các m c tiêu c a QLNNL, c th nh :
ng.
c m t ngu n
5
- M c tiêu v xã h i: ngoài nh ng m c tiêu c a đ n v ch qu n đ
d ng theo nhi m k ho t đ ng thì đ n v c n h
đ
c nh ng nhu c u, đ nh h
c xây
ng t i m c tiêu xã h i. Tìm hi u
ng phát tri n m i mà xã h i đang c n, tho mãn đ
c
các l i ích xã h i, có nh th đ n v qu n lý m i theo k p v i t c đ trong công tác
qu n lý;
- M c tiêu cá nhân: đây là đi u mà các nhà qu n lý ph i h t s c quan tâm.
Mu n đ t đ
c m c đích qu n lý con ng
i thì ph i t o đi u ki n cho ng
i lao
đ ng phát huy s c m nh, t o đi u ki n v c v t ch t l n tinh th n. M i cá nhân có
tho mãn đ
h
c nhu c u thì h m i đóng góp x ng đáng cho nh ng gì h đ
ng, đó là tâm lý chung c a t t c ng
c
i lao đ ng;
- M c tiêu c a doanh nghi p: tr l i câu h i làm th nào đ cho doanh
nghi p c a mình ho t đ ng m t cách hi u qu v i đi u ki n ngu n l c và th c t
đang có đ phù h p v i yêu c u khách quan c a môi tr
ng và yêu c u c a chính
doanh nghi p đ t ra;
- M c tiêu c a các b ph n ch c n ng: các phòng ban ph i th c hi n t t ch c
n ng nhi m v c a mình, đ ng th i k t h p v i các phòng ban khác th c hi n m c
tiêu chung c a doanh nghi p.
Tr ng tâm c a QLNNL đòi h i ph i làm t t công tác d báo và l p k
ho ch:
ng
i và đúng ng
i; úng ch ; úng lúc và chi phí h p lý.
Xác đ nh và s p x p u tiên cho các k t qu ho t đ ng trong công tác qu n lý
mong mu n đ t đ
cc ađ nv.
Theo dõi và đánh giá ti n đ đ t đ
c đ th c hi n đánh giá.
Trao đ i ý ki n ph n h i gi a các cán b ch ch t liên quan.
a ra các bi n pháp thúc đ y ti n đ th c hi n công vi c khi c n thi t (hay
nói cách khác là “các ho t đ ng ch n ch nh”).
1.2.2. Vai trò c a qu n lý ngu n nhân l c
QLNNL là m t ch c n ng đóng vai trò quan tr ng nh t trong qu n lý nhà
n
c. Không có m t ho t đ ng nào c a đ n v hành chính s nghi p mang l i hi u
qu n u thi u đi công tác QLNNL. Quá trình qu n lý ph i đ
c th c hi n m t cách
6
có khoa h c, h p v i đi u ki n th c t c a đ n v và ph i đ
c th c hi n b i nh ng
nhà qu n lý có trình đ chuyên môn cao, hi u bi t r ng, bi t cách làm vi c v i con
ng
i đ t hi u qu và t o ra m i liên k t ch t ch trong m t t p th .
S xu t hi n các công vi c m i và đa d ng hóa các ngành ngh đang t o ra
nhi u c h i l a ch n vi c làm cho ng
khu v c nhà n
cđ
i lao đ ng. N u tr
c kia, vi c làm trong
c xem là có s c h p d n cao nh t v i tính ch t n đ nh và an
toàn thì ngày nay s xu t hi n các khu v c ngoài nhà n
h p d n và thu nh p cao đang là s l a ch n c a l c l
c v i nh ng vi c làm m i
ng lao đ ng ti m n ng. ây
là m t thách th c l n d n đ n nguy c khan hi m ngu n nhân l c đ u vào đ i v i
các c quan nhà n
c, nh t là ngu n nhân l c có ch t l
L p chi n l
ng.
c ngu n nhân l c đóng vai trò quan tr ng trong qu n lý ngu n
nhân l c c a m t t ch c, th hi n
nh ng đi m c b n sau:
- Khuy n khích các hành vi qu n lý mang tính ch đ ng đón đ u h n là b
đ ng ph n ng. L p chi n l
đ ng nhìn v phía tr
c ngu n nhân l c bu c nh ng ng
c, d đoán t ch c s phát tri n đ n đâu và h ph i s d ng
ngu n nhân l c nh th nào nh m đ t đ
c m c tiêu đã đ t ra c a t ch c.
- Giúp t ch c phát tri n m c tiêu chi n l
chi n l
i qu n lý ph i ch
c nào đó, t ch c s theo đu i m t chi n l
thuê, sa th i, đào t o, khen th
c.
th c hi n m t m c tiêu
c ngu n nhân l c nh t đ nh đ
ng, đ ng viên nhân l c trong t ch c.
- Giúp t ch c ki m tra có tính phê phán và quy t đ nh xem các ho t đ ng,
các ch
ng trình trong t ch c có nên ti p t c hay không? Tuy v y, đi u này ch có
th đ t đ
c khi l p chi n l
c là m t quá trình liên t c và linh ho t h n là m t th
t c c ng nh c.
- Khuy n khích s tham gia c a nh ng nhà qu n lý tr c tuy n. Gi ng nh t t
c các ho t đ ng qu n lý khác, l p chi n l
c ngu n nhân l c s ít có giá tr tr khi
các nhà qu n lý tr c tuy n liên quan m t cách tích c c vào quá trình này.
M t chi n l
c ngu n nhân l c t t có s liên quan đ n m i c p trong t ch c
có th giúp t ch c t o ra tri n v ng t t đ p, t ng tr
c
ng h p tác v i các t ch c khác.
ng nhanh, uy tín cao và t ng
7
1.2.3. N i dung c a công tác qu n lý ngu n nhân l c trong khu v c công
Ngu n nhân l c hành chính nhà n
c có th đ
c xem là ho t đ ng thu th p
thông tin m t cách có h th ng liên quan đ n vi c tri n khai chính sách đào t o,
qu n lý đào t o và t ch c đào t o t trung
ng đ n đ a ph
ng; nh ng ho t đ ng
liên quan đ n phát tri n n ng l c c a ngu n nhân l c hành chính nhà n
c và chính
nh ng thông tin liên quan đ n b n thân vi c giám sát, đánh giá. Thông tin thu đ
c
t ho t đ ng giám sát có th s d ng đ đánh giá xem các k t qu và đ u ra mong
đ i có đ t đ
c không và c n có nh ng đi u ch nh gì. Giám sát và đánh giá đ nh k
đào t o, b i d
ng cung c p thông tin cho các cán b qu n lý đi u ch nh ho t đ ng
c a h và b o đ m đào t o, b i d
ng đóng góp vào n ng l c hi u qu c a t ch c
và không lãng phí ngu n l c.
Th c t đã ch ng minh r ng, qu n lý ngu n nhân l c trong khu v c công có
ý ngh a h t s c quan tr ng đ i v i s thành b i c a qu c gia nói chung, các t ch c
công nói riêng.
Trong ch c n ng qu n lý và phát tri n nhân s trong khu v c công g m các
công vi c: quy ho ch nhân s , tuy n ch n, đào t o, b i d
ng, khen th
ng, k
lu t, b trí, s d ng, ki m tra, giám sát…
a- Quy ho ch ngu n nhân l c:
Quy ho ch nhân s ph i bao quát đ
- D báo s l
đ nh ngu n b sung, ph
ng, c c u và ch t l
c các n i dung sau:
ng nhân s c n thi t cho t ch c, xác
ng th c đào t o và chính sách đ i v i nhân s .
- Xây d ng k ho ch đào t o b sung, luân chuy n nhân s m t cách chi
ti t.
-
t ch
ng trình c th , nh tr hóa đ i ng , đ nh k đào t o, b i d
nâng cao trình đ cho nhân s hi n t i…
b- Tuy n ch n nhân s :
Tuy n ch n nhân s ph i quán tri t các yêu c u sau:
ng
8
- Tuy n ch n nhân s ph i trên c s b ng mô t công vi c v i các n i dung
c th : công vi c s đ m nhi m là gì? c n ng
i nh th nào? ki n th c c b n và
k n ng c n thi t là gì? ph m ch t tâm lý, đ o đ c, l a tu i, gi i tính?...
Khi thi t k b ng mô t công vi c c n chú ý nh ng đi m sau:
+ Công vi c ph i t
ng x ng v i t ng v trí.
+ Công vi c ph i g n vói th thách đ tìm ng
- Ng
i lãnh đ o t ch c công ph i có toàn quy n trong vi c tuy n ch n
nhân s . Nhà n
c quy đ nh m c tr n v s nhân viên ho c m c tr n ngân sách đ
nhà lãnh đ o, qu n lý đ
Ph
i phù h p.
c linh ho t trong vi c tuy n d ng nhân s .
ng pháp tuy n ch n nhân s c n ph i linh ho t và thích h p v i t ng v
trí. Có th dùng hình th c thi tuy n, ph ng v n, th c hành…
c- ào t o, hu n luy n và phát tri n nhân s :
Quá trình đào t o, nâng cao trình đ cho cán b , công ch c c n đ
thành t ng b
c chia
c c th , xem xét nhu c u đào t o trong công vi c hi n t i và đáp
ng công vi c trong t
ng lai.
- Công vi c hi n t i: c n phân tích các m c tiêu c n đ t đ
c v i kh n ng
th c hi n. S chênh l ch gi a yêu c u và kh n ng th c t ch ra r ng, cán b , công
ch c đang thi u ki n th c gì đ đ ra ch
- Công vi c t
ng trình đào t o thích h p.
ng lai: d a vào d báo v nh ng thay đ i trong t
t ch c trong quan h v i nh ng thay đ i c a môi tr
ng lai c a
ng bên ngoài đ k t h p các
k ho ch đào t o.
ào t o ph i theo k ho ch, k t h p đào t o
tr
ng, l p v i đào t o trong
th c ti n, đào t o ki n th c c b n v i đào t o ki n th c chuyên ngành và các k
n ng qu n lý.
d- B trí, s d ng nhân s :
Vi c b trí nhân s ph i chú ý các yêu c u sau:
- Ph i vì vi c đ b trí ng
i ch không vì ng
i mà b trí vi c.
- Quan tâm đ n nhu c u, tính cách, n ng l c c a t ng cá nhân nh m t o đi u
ki n cho m i cá nhân phát huy t i đa trình đ , n ng l c c a h .
9
- Khi b trí công vi c c n làm cho cán b , công ch c đó nh n th c rõ ch c
n ng, nhi m v , quy n h n, trách nhi m và các m i quan h công tác c a mình. B
trí nhân s có tính đ n s
n đ nh lâu dài k t h p v i vi c luân chuy n cán b , công
ch c phù h p.
- Không b trí CC, VC trùng l p ch c n ng ho c t o kho ng tr ng v nhi m
v .
- Không b trí nh ng CC, VC có tác phong, tính cách d t o ra xung đ t
trong cùng m t đ n v .
S d ng nhân s bao g m các công vi c sau: s p x p công vi c; đ b t,
th ng ti n; thuyên chuy n, luân chuy n; khen th
ng, k lu t; cho thôi vi c, ngh
h u. Trong s d ng nhân s c n:
- Công khai, công b ng trong khen th
ng, k lu t cán b , công ch c.
- S d ng khéo léo, linh ho t các hình th c t o đ ng c làm vi c (v t ch t,
tinh th n) đ khuy n khích, đ ng viên tính tích c c c a cán b , công ch c.
- Xây d ng môi tr
ng làm vi c, xây d ng truy n th ng t t đ p c a t ch c.
Trong chính sách s d ng nhân s c n h t s c l u ý đ n chính sách ti n
lý ng, ti n thý ng. T t nh t đ các t ch c t quy t đ nh m c lý ng cho cán b ,
công ch c c a mình thay vì ph i tuân theo chính sách l
tính không đ ng nh t v ti n l
h
ng trong khu v c công, nhà n
ng d n và phân công m t t ch c chuyên trách trung
v n chính sách l
ng qu c gia.
kh c ph c
c c n ph i có
ng theo dõi, đánh giá, c
ng m t cách t ng th .
e- ánh giá nhân s :
ánh giá nhân s là nh m phát huy đ
hi n c a t ng ng
c m i kh n ng sáng t o và c ng
i và s d ng h m t cách hi u qu h n. N i dung đánh giá nhân
s bao g m nhi u m t, tr
c h t là k t qu th c hi n nhi m v trong t ch c.
Nh ng nh n xét, đánh giá nhân s nh t thi t ph i do t p th có th m quy n quy t
đ nh, nh m kh c ph c cách làm đ n gi n, phi n di n, thành ki n, thi u công tâm.
đánh giá nhân s công b ng, khách quan c n xây d ng h th ng th m
đ nh trong đó nh n m nh đ n tính hi u qu trong th c thi công v . M t s qu c gia
10
đã xây d ng h th ng th m đ nh r t có hi u qu . Các nhà qu n lý công c ng nh
các viên ch c đ u có vai trò trong đánh giá nhân s . M c tiêu c a đánh giá nhân s :
- ánh giá m c đ hoàn thành và hi u qu công vi c và ti m n ng c a nhân
s đ tr l
-
ng và phát tri n ch c nghi p.
t ra m c tiêu cá nhân đ i v i công vi c s đ
c th c hi n.
- Khuy n khích các thành viên tham gia vào vi c hoàn thành các m c tiêu
c a t ch c.
- Xác đ nh nhu c u đào t o cho t ng thành viên.
1.3. Các tiêu chí đánh giá công tác qu n lý ngu n nhân l c
i m i công tác qu n lý và phát tri n ngu n nhân l c hành chính công là
yêu c u luôn đ
c đ t ra đ i v i m i n n hành chính và m i th i đ i. Ngu n nhân
l c là ngu n l c có vai trò quy t đ nh m i thành công c ng nh th t b i c a b t k
h th ng hay t ch c nào. Trong đó, ngu n nhân l c hành chính công có vai trò vô
cùng quan tr ng trong quá trình th c thi lu t pháp, qu n lý m i m t c a đ i s ng
kinh t - xã h i, do đó đ đánh giá đ
c hi u qu đ t đ
c c a công tác qu n lý
nhân l c trong các đ n v qu n lý hành chính công ph i th a mãn các y u t nh
sau:
1. Xây d ng c c u công ch c sát v i ch c n ng, nhi m v và yêu c u công
tác th c t c a Chi c c
ê đi u & PCLB, S Nông nghi p & PTNT Hà N i, phù
h p v i ti n trình xã h i hoá cung ng d ch v công.
ng
i có t cách đ o đ c, đáp ng đ
i ng công ch c là nh ng
c yêu c u nhi m v , chuyên môn nghi p v
v ng vàng gi m nh b máy hành chính công.
2. Xây d ng các b ng mô t công vi c, quy đ nh rõ yêu c u và trách nhi m
đ i v i t ng v trí, ch c danh, làm c n c khách quan đ tuy n d ng đúng ng
i,
đúng vi c; đ ra nh ng tiêu chí đánh giá công vi c sát th c; t o c s đ công ch c
l p k ho ch rèn luy n, nâng cao trình đ theo yêu c u công vi c.
3. Xây d ng quy ho ch b i d
ng, phát tri n cán b m t cách n đ nh; kh c
ph c tình tr ng b đ ng, h t h ng, b trí cán b theo tình hu ng.
công ch c ch đ ng h c t p, phát tri n theo ngh nghi p, c v ph
nh h
ng cho
ng di n chuyên
11
môn và qu n lý. Xây d ng đ i ng cán b trung cao c p có đ n ng l c ho ch đ nh
và ch đ o th c hi n các chính sách phát tri n trong th i k m i, c n quan tâm phát
hi n, b i d
ng công ch c tr có ti m n ng lãnh đ o, qu n lý ho c có kh n ng tr
thành nh ng chuyên gia có trình đ chuyên môn cao.
4. Phân c p qu n lý ngu n nhân l c đi đôi v i t ng c
chính quy n đ a ph
ng, đ n v c s ; trao quy n nhi u h n cho các c quan, cán
b tr c ti p qu n lý, s d ng công ch c đ đánh giá, b i d
đ
ng n ng l c cho
ng, phát tri n cán b
c sát th c.
5.
ánh giá CBCC m t cách th c ch t, t p trung vào hi u qu th c thi công
v , d a trên nh ng tiêu chí khách quan, đo l
m c tiêu chung c a c quan, đ n v .
ng đ
c, g n v i vi c hoàn thành các
cao nguyên t c tr ng d ng tài n ng; tuy n
d ng, giao vi c, b nhi m công ch c theo n ng l c, s tr
6. Cán b lãnh đ o ch ch t, ng
ng;
i đ ng đ u các c quan, đ n v ph i th c
s “c n, ki m, liêm, chính, chí công vô t ”, l i nói đi đôi v i vi c làm, đ là nh ng
t mg
ng đ o đ c trong sáng cho các th h công ch c tin t
ng và noi theo. Cán
b lãnh đ o, qu n lý không ch c n n m v ng các n i dung v khoa h c t ch c mà
ph i th c lòng quan tâm đ n tâm t , tình c m c a công ch c đ đi u ch nh nh ng
chính sách, hành vi ch a phù h p, t o d ng nên m t nét v n hoá h c t p su t đ i,
c i thi n môi tr
ng công tác đ đ ng viên công ch c nhi t huy t làm vi c.
7. Hoàn thi n ch đ , chính sách đi đôi v i c i cách tài chính công đ b o
đ m ngu n ngân sách tr l
ng, khen th
nh p minh b ch, công b ng, t
ng và t o đi u ki n đ công ch c có thu
ng x ng v i trình đ , n ng l c, giá tr s c lao đ ng
và k t qu công tác. Phát huy tinh th n c a ng
i CB CC,
D a trên b tiêu chí trên đ đ a ra cách đánh giá công tác qu n lý ngu n
nhân l c trong c quan, đ n v qu n lý hành chính công.
1.4. Các nguyên t c qu n lý ngu n nhân l c
Qu n lý ngu n nhân l c c a doanh nghi p c n tuân theo các nguyên t c sau:
12
- Nhân viên c n đ
c đ u t đáng k đ phát tri n t i đa n ng l c c ng nh
th a mãn nh ng nhu c u cá nhân, đ ng th i t o ra n ng su t lao đ ng hi u qu cao
và đóng góp t t cho đ n v ;
- Các chính sách ch
ng trình và th c hi n qu n lý c n đ
c thi t l p và th c
hi n sao cho có th th a mãn nhu c u v t ch t l n tinh th n c a nhân viên;
ng làm vi c c n đ
- Môi tr
c t o đi u ki n t t nh t sao cho có th kích
thích nhân viên phát tri n và s d ng t i đa các k n ng c a mình;
- Các k n ng nhân s c n đ
trong chi n l
c th c hi n ph i h p và là b ph n quan tr ng
c qu n lý c a đ n v hành chính s nghi p;
- Cách ti p c n qu n lý ngu n nhân l c đòi h i cán b qu n lý ph i hi u bi t
t t tâm lý xã h i, nghiên c u hành vi t ch c, pháp lu t.
1.5. Các nhân t
nh h
ng đ n công tác qu n lý ngu n nhân l c
1.5.1. Các nhân t bên ngoài tác đ ng đ n công tác qu n lý ngu n nhân
l c
1.5.1.1. Khung c nh kinh t
Công cu c c i cách hành chính c a n
n n kinh t th tr
c ta đ
c ti n hành trong đi u ki n
ng và xu th h p tác kinh t qu c t và h i nh pđã t o ra nh ng
chuy n bi n tích c c góp ph n vào s nghi p phát tri n kinh t - xã h i theo m c
tiêu “Dân giàu, n
c m nh, xã h i công b ng, dân ch , v n minh”. Qua đó, có tác
đ ng tích c c đ n đ i ng cán b , công ch c trong c quan hành chính nhà n
i ng cán b , công ch c trong các c quan hành chính nhà n
c.
c đã và
đang góp ph n đáng k và ti n trình c i cách hành chính trong th i k m i. Song
c ng c n nh n th y m t th c t còn không ít cán b công ch c hi n nay làm vi c
thi u tích c c, b o th trong cách ngh , cách làm, thi u s n ng đ ng, sáng t o
vàđ i m i, cách làm vi c quan liêu, ch a phát huy tính t p th trong làm vi c
nhóm,.. d n đ n s trì tr v ph
ng th c ho t đ ng;
Bên c nh đó, công tác t ch c cán b l i th hi n nh ng tiêu c c, y u kém t
khâu tuy n ch n, đ b t cán b , công ch c ch a minh b ch, tiêu c c d n đ n vi c
đánh giá cán b công ch c không c th , xác đáng, vi c s p x p ch a phù h p
13
chuyên môn, đúng ng
i đúng vi c. H qu là gi m ch t l
ra s chán n n, không khuy n khích đ
ng đ i ng CBCC, gây
c s c g ng n l c, tính sáng t o trong gi i
quy t công vi c c a công ch c. áng chú ý là chính vi c suy gi m uy tín c a ng
i
lãnh đ o, qu n lý, s y u kém v n ng l c qu n lý, s gi m sút v ph m ch t đ o
đ c c ng là m t nguyên nhân không nh
công ch c. M t môi tr
môi tr
nh h
ng t i tính tích c c lao đ ng c a
ng lao đ ng thi u tính minh b ch, công khai, v n minh;
ng t ch c m t dân ch ; môi tr
ng t ch c không có công b ng c ng là
y u t làm thui ch t tính tích c c lao đ ng c a cán b , công ch c. Nh ng nguyên
nhân khách quan trên đã nh h
ng không nh t i tính tích c c lao đ ng c a cán
b , công ch c trong các c quan hành chính Nhà n
c. V phía ng
i lao đ ng,
vi c h n ch v chuyên môn, nghi p v là m t nguyên nhân quan tr ng làm gi m
tính tích c c lao đ ng c a cán b , công ch c.
1.5.1.2. Chính sách pháp lu t c a Nhà n
c
y m nh c i cách hành chính, hoàn thi n c ch , chính sách và h th ng
pháp lu t. Nhà n
c c n ti p t c s a đ i, đi u ch nh, hoàn thi n th ch pháp lu t,
ban hành Lu t Cán b , công ch c đ làm c n c xác đ nh ngh a v , quy n l i, trách
nhi m, xác đ nh các tiêu chí đào t o, tuy n d ng, đánh giá, khen th
ng, x ph t,
các đi u ki n th c thi công v c a cán b , công ch c c ng nh làm c n c đ nh
h
ng xây d ng các tiêu chí v n hoá, v n minh, dân ch g n v i k c
ng, k lu t
n i c quan, công s . Tôn tr ng vai trò cá nhân c ng nh đ t đúng trách nhi m cá
nhân là m t nhân t quan tr ng lành m nh hóa b máy hành chính hi n nay.
Gi i quy t t t chính sách ti n l
ng, ch đ ph c p cho cán b , công
ch c, đó chính là cái g c c a v n đ , là đi u ki n tiên quy t đ nâng cao tính tích
c c lao đ ng c a cán b , công ch c. Trách nhi m và quy n l i là không th tách
r i, coi tr ng ho c xem nh m t nào c ng s d n đ n nh ng sai l m. Ch a th nói
t i vi c đòi h i m t cán b , công ch c h t lòng vì công vi c, t n tâm t n l c v i
vi c c a dân, c a doanh nghi p, m t khi Nhà n
đáng các ch đ chính sách cho h
1.5.1.3. V n hóa – xã h i
c ch a quan tâm gi i quy t th a
m c đ đ ... s ng.
14
Trong quá trình giao d ch c a công dân v i công s thì các quan h xã h i
s phát sinh và ngày càng phong phú thêm, ng
góp nhi u h n cho nhà n
là ng
i dân ngày càng có c h i đ đóng
c, cán b công ch c đ
c g i là công b c c a nhân dân,
i ph c v cho nhân dân, t o ra ni m tin cho nhân dân.
trình ho t đ ng c a công s thì cán b công ch c là ng
giao d ch v i ng
ng th i trong quá
i th c hi n tr c ti p các
i dân, gi i quy t nh ng v n đ phát sinh trong đ i s ng c a nhân
dân c ng nh trong ho t đ ng c a nhân dân v i công s .
V n hóa trong c quan hành chính nhà n
các c quan hành chính nhà n
máy nhà n
c xu t phát t chính vai trò c a
c trong đ i s ng xã h i và trong ho t đ ng c a b
c. Nh v y v n hóa trong c quan hành chính có th k đ n nh ng khía
c nh sau: Quan h gi a cán b công ch c v i nhau trong th c hi n công vi c, cán
chu n m c x s , nghi th c giao ti p, các ph
ng th c gi i quy t các mâu thu n
trong nhân viên, ý th c ch p hành k lu t c a cán b trong và ngoài công s , ý th c
lãnh đ o đi u hành trong c quan hành chính.
1.5.1.4. Khoa h c k thu t
Khoa h c k thu t phát tri n đ t ra nhi u thách th c v qu n lý nhân s , đòi
h i t ng c
ng vi c đào t o, đào t o l i ngh nghi p, s p x p l i l c l
ng lao đ ng
và thu hút ngu n nhân l c m i có k n ng cao.S thay đ i khoa h c c ng đ ng
ngh a v i s ki n là ch c n ít ng
t
ng t , nh ng có ch t l
s px pl cl
ng h n.
i h n mà v n s n xu t ra s l
ng s n ph m
i u này có ngh a là nhà qu n lý nhân s ph i
ng lao đ ng d th a.
Phát tri n ngu n nhân l c công ngh thông tin c a c quan nhà n
đi u ki n cho cán b , công ch c, viên ch c đ
c và t o
c đào t o v k n ng ng d ng công
ngh thông tin trong x lý công vi c. Th i gian qua, vi c ng d ng tin h c trong
qu n lý hành chính đã t o b
c chuy n bi n rõ nét nâng cao ch t l
ng d ch v
công, làm cho n n hành chính ngày càng hi n đ i, ph c v t t nhu c u c a nhân
dân.
M c tiêu c a ng d ng tin h c trong qu n lý hành chính nhà n
m t ph
c là t o ra
ng th c v n hành thông su t, hi u qu c a b máy công quy n, thông qua
15
vi c s d ng các h th ng thông tin đi n t . Do v y, vi c ng d ng tin h c ph i
đ
c thi t l p trên c s "đ n đ t hàng" c a b máy qu n lý hành chính nhà n
c
và nh tính n ng đ c bi t c a công ngh mà nh ng m c tiêu thi t l p m t b máy
hành chính ho t đ ng hi u qu , n ng đ ng và ch t l
ng s đ
c th c hi n. Chính
c i cách hành chính là ch th đ a ra m c tiêu, yêu c u cho vi c thi t l p các h
th ng tin h c. M c đ c i cách hành chính s quy t đ nh quy mô, ph m vi c a tin
h c, ch không ph i ng
c l i.
Vì c i cách hành chính là nh m đ n tính hi u qu , ch t l
ho t đ ng, đi u hành c a b máy qu n lý hành chính nhà n
ng trong cách th c
c và làm cho n n hành
chính có kh n ng ki m soát lãng phí, th t thoát và tham nh ng. i u đó đòi h i các
ho t đ ng ph i đ
c quy trình hóa, ph i rõ ràng v ch c n ng, nhi m v , v các
ho t đ ng và các m i quan h ... Qua đó s t o đ
c y u t "công khai, minh b ch"
trong n n hành chính. Quá trình thi t l p các h th ng tin h c trong c quan qu n lý
hành chính nhà n
c ph i xu t phát t quá trình thi t l p tr t t các quy trình, các
c ch và các m i quan h gi a các ch c n ng, các c quan và các c p.
1.5.2. Các nhân t bên trong tác đ ng đ n công tác qu n lý ngu n nhân
l c
1.5.2.1. M c tiêu c a đ n v qu n lý chuyên môn
M i đ n v qu n lý hành chuyên môn đ u có s m ng và m c tiêu riêng c a
mình. M c đích c a đ n v là y u t thu c môi tr
ng bên trong nh h
ng đ n
toàn b các b ph n chuyên môn c a đ n v nh các đ n v hành chính tr c thu c,
các phòng ban chuyên môn, các b phân th c hi n k ho ch, các b ph n ph trách
ki m tra, giám sát…M i b phân chuyên môn hay tác v ph i d a vào m c đích, k
ho ch hay ch c n ng, nhi m v mà th c thi theo Lu t hay theo quy đ nh.
V lâu dài, đ n v qu n lý hành chính chuyên môn xác đ nh nhi m v tr ng
tâm trong công tác c a đ n v là u tiên các ngu n l c đ quy ho ch l i h th ng đê
đi u, nh m b o đ m an toàn tuy t đ i tr
l
c l bão ngày càng ph c t p và khó
ng. V n đ quan tr ng nh t là quy ho ch ph i h
ng đ n b o đ m an toàn
phòng, ch ng l thi t k cho t ng tuy n sông theo quy ho ch phòng ch ng l đã
16
đ
c phê duy t; ph c v đa m c tiêu bao g m phòng ch ng l k t h p làm giao
thông và ch nh trang c nh quan đô th ; phù h p v i chi n l
c, quy ho ch t ng th
phát tri n kinh t , xã h i c a thành ph ... b o đ m tính th ng nh t trong h th ng đê
và tính k th a c a quy ho ch đê đi u c .
1.5.2.2. C ch , chính sách trong đ n v
i v i qu n lý ngu n nhân l c t i m i đ n v qu n lý hành chính, thì chính
sách pháp lu t, đ nh h
ng cho phát tri n nhân s , t o ra đ i ng qu n lý có kinh
nghi m, có n ng l c và phát huy tài n ng c a h . M t s chính sách nh h
ng đ n
qu n lý nhân l c:
- Cung c p cho nhân viên m t n i làm vi c an toàn; trang b các trang thi t b
theo quy đ nh ngành.
- Khuy n khích CC, VC, L H làm vi c h t kh n ng c a mình;
- Tr l
ng và đãi ng , khuy n khích nhân viên làm vi c có n ng su t cao.
- Rà soát, b sung, h th ng hóa các v n b n quy ph m pháp lu t; xây d ng
c s d li u đ ph c v cho công tác qu n lý.
1.5.2.3. Con ng
H u h t ng
chính Nhà n
i, l c l
ng lao đ ng
i dân ho c lao đ ng tr đ u có c m giác "vào c quan hành
c ch y u nh ô dù, quen thân, ch y ti n". Nên vi c tuy n d ng có
th không d a trên n ng l c c a ng
bè, v…v… Bên c nh đó, m c l
i lao đ ng vì ng
i đó có th là h hàng, b n
ng c a cán b , công ch c ch a b o đ m
s ng trung bình c a xã h i. M t s l nh v c ch a giáo d c đ nh h
nghi p cho các cán b , công ch c, giúp h h
m c
ng giá tr ngh
ng đ n các giá tr nh : trách nhi m,
liêm chính, khách quan, công b ng, sáng t o, uy tín, tuân th lu t pháp, xây d ng
t m nhìn n n công v h
ng đ n m c tiêu ph c v chuyên nghi p, hi u qu , Giáo
d c, kh i d y và phát huy truy n th ng yêu n
c và c n cù lao đ ng c a cán b ,
công ch c Vi t Nam
Nhân viên t coi minh là nh ng ng
nhi m và không ch đ ng đ a ra sáng ki n.
i làm công th đ ng, né tránh trách
i u ki n t i n i làm vi c và quan h
trong công vi c có th không khuy n khích nhân viên c g ng h t s c. H u h t ch
17
lao đ ng và nhân viên đ u quan tâm đ n v n đ kinh t m i bên ch ngh đ n nh ng
kho n l i nhu n ng n h n (ch lao đ ng) và các quy n l i (nhân viên). Ch lao
đ ng ch a ch u l ng nghe ho c bày t v i nhân viên v nh ng v n đ liên quan đ n
vi c c i thi n cung cách làm vi c, đi u ki n làm vi c, v… v… Nh ng công vi c mà
nhân viên đ
c yêu c u làm không đ
nhân viên đ
c xác đ nh b ng nh ng ph
1.5.2.4.
it
c xác đ nh c th . Hi u qu làm vi c c a
ng pháp không mang tính xây d ng.
ng qu n lý
V i đ n v qu n lý hành chính chuyên môn thì đ i t
ng qu n lý đ
c coi là
m c tiêu quan tr ng, u tiên và đ
c t ng c
ng ki m tra, đôn đ c, phát hi n và
gi i quy t k p th i các khó kh n v
ng m c đ ch đ ng, s n sàng ng phó v i m i
tình hu ng x y ra.
Rà soát, thu th p d li u, đánh giá và c ng c d li u v đê đi u, xây d ng
ph n m m qu n lý d li u trên n n b n đ s khai thác, qu n lý, v n hành, c p nh t
tr c tuy n trên m ng Internet.
1.5.2.5. Môi t
Môi tr
ng làm vi c
ng làm vi c đ i v i CBCC (đ
c ti p c n là môi tr
ng bên trong)
bao g m: c s v t ch t, tinh th n, ch đ chính sách, m i quan h gi a lãnh đ o đ i
v i nhân viên và gi a nhân viên v i nhân viên… trong m t c quan, t ch c, đ n
v .Và là m t trong nh ng y u t quan tr ng nh h
công ch c c ng nh quy t đ nh đ n ch t l
ng đ n s phát tri n c a cán b ,
ng, hi u qu ho t đ ng c a c quan, t
ch c, đ n v .
Th c t cho th y không ít c quan, t ch c, đ n v có môi tr
không t t d n đ n nh ng h u qu có th nhìn th y đ
c nh : ch t l
ng làm vi c
ng, hi u qu
làm vi c kém; m t đoàn k t; th m chí cán b , công ch c có trình đ , n ng l c xin
thôi vi c ho c chuy n công tác…
xây d ng m t môi tr
quan, t ch c, đ n v , nh t là đ i v i ng
nhi m v c n đ
ng làm vi c t t, m i c
i ph trách ph i xác đ nh đây là m t
c u tiên hàng đ u song song v i vi c th c hi n ch c n ng, nhi m
v c a đ n v . Công đoàn c quan c ng là nhân t
nh h
ng l n đ n các quy t
18
đ nh qu n lý, k c quy t đ nh v nhân s nh : qu n lý, giám sát và cùng ch m lo
đ i s ng v t ch t, đ ng viên tinh th n c a ng
i lao đ ng.
1.6. Nh ng bài h c kinh nghi m trong công tác qu n lý ngu n nhân l c
1.6.1. Kinh nghi m t i các đ n v qu n lý hành chính
Trong công cu c c i cách hành chính hi n nay s không th thành công n u
không có đ i ng cán b , công ch c, viên ch c có đ n ng l c, trình đ và đ ng l c
làm vi c.
i ng cán b , công ch c, viên ch c là ch th c a các hành đ ng trong
quá trình th c hi n c i cách hành chính. H là ng
tr
ng, chính sách c a
ng và Nhà n
i th ch hóa các đ
ng l i, ch
c thành quy đ nh c a pháp lu t đ đ a vào
cu c s ng, xây d ng b máy qu n lý và các quy đ nh v s d ng các ngu n l c
trong quá trình qu n lý, nói cách khác cán b , công ch c, viên ch c ng
quy đ nh và h c ng chính là ng
i đ ra các
i th c thi các quy đ nh đó. Vì v y công tác qu n
lý cán b , công ch c, viên ch c, ch n ch nh k lu t, k c
ng, đ o đ c công v có
ý ngh a quan tr ng đ i v i hi u l c, hi u qu c a công tác qu n lý hành chính
nhà n
c.
B i đ i ng cán b , công ch c, viên ch c có n ng l c, trình đ ch a h n đã
làm cho hi u qu qu n lý hành chính đ
c nâng lên n u b n thân ng
công ch c, viên ch c không có k lu t, k c
ng, đ o đ c công v t t. Do đó, đ
nâng cao hi u qu ho t đ ng c a t ch c hành chính nhà n
công công cu c c i cách hành chính nhà n
c, tr
c và th c hi n thành
c h t c n ph i quan tâm đ n
công tác qu n lý cán b , công ch c, viên ch c, ch n ch nh k lu t, k c
đ c công v . Các c quan đ n v nên đ i m i đ ng b công tác cán b
khâu đánh giá, quy ho ch, t o ngu n, đào t o, b i d
sách cán b .
i m i quan đi m, ph
i cán b ,
ng, đ o
t t c các
ng, b trí, s d ng và chính
ng pháp, quy trình đánh giá cán b ; b o đ m
đánh giá công khai, minh b ch, trung th c, khách quan, toàn di n; l y hi u qu hoàn
thành nhi m v làm th
c đo ch y u.
K t khi Lu t công ch c n m 2008, Lu t viên ch c n m 2010 và Ch th s
05/2008/CT-TTg ngày 31/11/2008 c a Th t
s d ng th i gi làm vi c và ch n ch nh, t ng c
ng Chính ph v nâng cao hi u qu
ng k lu t hành chính.
19
Tình tr ng ch t l
ng đ i ng công ch c
Vi t Nam nói chung và V nh
Phúc nói riêng nhìn chung ch a đ t yêu c u, h u h t nh ng ng
i t t nghi p đ i h c
lo i khá, gi i không v làm vi c trong các c quan hành chính c a t nh. Trong đó có
c ch đ a l c l
ng CC, VC đi đào t o c
bên c nh đó có c th thu hút nh ng ng
n
c ngoài, có ch tài r t ch t ch ;
i có trình đ gi i, xu t s c v làm vi c t i
t nh b ng nh ng u đãi v c s v t ch t và ch đ l
ng b ng. Ngoài ra t nh V nh
Phúc ti p t c th c hi n c i cách th t c hành chính theo c ch "m t c a" đi vào
th c ch t và chi u sâu; hi n đ i hóa tr s và công tác qu n lý, đi u hành c a các c
quan nhà n
c; xây d ng mô hình v n hóa công s , công khai, minh b ch các ch
đ , chính sách, th t c hành chính, ng n ng a và đ y lùi tham nh ng, tiêu c c c a
m t b ph n đ i ng cán b , công ch c, viên ch c đ i v i ng
i dân và doanh
nghi p...
Qua kh o sát th c t trên đ a bàn t nh Ngh An trong nh ng n m v a qua
cho th y: T nh y, UBND t nh Ngh An đã có nhi u gi i pháp tích c c th c hi n
Ngh quy t c a Trung
ng và các Ngh đ nh c a Chính ph đ nâng cao trình đ ,
n ng l c cho đ i ng CBCC hành chính. Các c p y đã coi tr ng và đ y m nh công
tác đào t o, b i d
ng, quy ho ch đ không ng ng nâng cao trình đ , ki n th c các
m t c a đ i ng cán b
tri n c s l
ng và ch t l
c s . Nhìn chung, đ i ng CBCC t ng b
cđ
ng. Vi c chu n hóa đ i ng cán b , công ch c
và đ a sinh viên t t nghi p các tr
c phát
c s
ng đ i h c, cao đ ng v T nh công tác đã t ng
b
c tr hóa và nâng cao trình đ v các m t c a đ i ng cán b , công ch c. Ch t
l
ng đ i ng đ
c nâng lên c v trình đ v n hóa, chuyên môn, lý lu n chính tr
và kinh nghi m th c ti n. T ng c
ng công tác tuyên truy n đ cán b , công ch c
nâng cao nh n th c trách nhi m trong vi c t h c, t b i d
ng đ nâng cao trình
đ , c p nh t thông tin đáp ng yêu c u v trí đang đ m nh n, s m chu n hóa các
ch c danh theo qui đ nh.
T nh ng kinh nghi m v công tác qu n lý CB CC c a các T nh nói trên,
UBND thành ph Hà N i hay c th là S Nông nghi p và PTNT đã áp d ng công
ngh thông tin trong qu n lý h s , lí l ch công ch c; m t m t t o nên s dân ch
20
hóa các ho t đ ng thông tin, m t khác, t o ra s t p quy n v thông tin qu n lý khi
làm ch thông tin thông qua m t c ng tích h p duy nh t. Vì v y, cùng v i vi c ng
d ng công ngh thông tin t o nên phong cách qu n lý m i trong l nh v c nhân s ,
yêu c u v n ng l c đ i v i nh ng ng
i làm công tác này c ng ngày càng cao.
Tiêu chu n hóa vi c tuy n d ng và t ch c thi tuy n theo quy đ nh chung cho các
s , ban ngành c a Thành ph Hà N i.
tác đánh giá ch t l
ng th i c ng có nhi u đ i m i trong công
ng CC, VC b t đ u t vi c thay đ i cách ti p c n quan đi m, t
duy v đánh giá công ch c, ti p thu ch n l c cách ti p c n qu n lý, qu n tr hi n đ i
đ
c s d ng trong qu n tr
khu v c công.
Nh n th c đúng vai trò và t m quan tr ng c a công tác qu n lý ngu n nhân
l c, S Nông nghi p & PTNT Hà N i đã và đang quan tâm đ u t đ xây d ng đ i
ng CC, VC trong ngành nông nghi p h i t nh ng y u t c b n sau:
Th nh t, đ i ng cán b ph i có trình đ , n ng l c.
Th hai, cán b ph i có v n hóa làm vi c khoa h c, hi u qu , vì dân.
Th ba, ng
i cán b ph i có b n l nh v ng vàng
1.6.2. Kinh nghi m c a m t s n
c trên th gi i
1. T i Pháp:
N n hành chính c a Pháp là m t n n hành chính truy n th ng, theo mô hình
t p trung, m t n n hành chính trung thành, công b ng và trong s ch (trung thành v i
Nhà n
c, công b ng trong ph c v nhân dân và trong s ch trong tài chính). Tôn
tr ng nh ng đ c đi m riêng, khác nhau và th ng nh t nh ng cái chung, vì th Pháp
không th ch nh n m nh đ n h th ng ng ch, b c mà còn chú ý đ n quá trình qu n
lý công ch c nh
các n
c khác.
Pháp đang ti n hành hi n đ i hoá n n hành chính và ti n hành c i cách t
ch c và nhân s v i nh ng n i dung c b n là: C i cách vi c tuy n d ng công ch c
và đa d ng hoá công tác qu n lý nhân s , hình th c thi tuy n.
ch c và làm vi c su t đ i cho Nhà n
tr thành công
c thì ph i qua thi tuy n. Công ch c làm vi c
không ch có pháp quy v chuyên môn mà còn đ
c b o đ m v pháp lu t t đ a v
xã h i, v trí, đ n quy n l i và ngh a v . Ch đ tuy n d ng công ch c c a n
c
21
Pháp d a trên hai nguyên t c: Nguyên t c bình đ ng không phân bi t nam, n ,
thành ph n xu t thân, khuynh h
ng chính tr , tôn giáo, v n hoá; Nguyên t c tuy n
ch n lo i u qua thi c , thi c đ
c ti n hành công khai, v i hình th c thi vi t và thi
v n đáp. C quan t pháp ki m tra toàn b quá trình thi và tuy n d ng.
Ngay t nh ng n m 1960, Pháp đã coi tr ng vi c đào t o nghi p v cho công
ch c. Các hình th c đào t o công ch c g m: đào t o ban đ u cho ng
im iđ
tuy n d ng, đào t o thi nâng ng ch và đào t o th
ng xuyên.
công ch c trong 03 n m không đ
ng, thì có quy n đ ngh đ
đi đào t o, b i d
c đào t o, b i d
c
c đi
c b nhi m vào v trí lãnh đ o trong
công v công ch c c ng ph i qua thi tuy n, ph i vào h c tr
đ
i m đáng l u ý là
ng và có quy n khi u n i đ ngh gi i thích vì sao không đ
đào t o sau 03 n m làm vi c. Ngoài ra, đ đ
c
ng hành chính và ch
c b nhi m vào ch c v sau khi hoàn thành khóa h c.
2. T i Nh t:
C ng nh nhi u h c gi n
c ngoài, h u nh t t c m i ng
i t i Nh t B n,
k c các chính tr gia và gi i ngôn lu n đ u th a nh n r ng công ch c nhà n
c a Nh t là nh ng ng
i r t u tú. T ch t và n ng l c này đ
s đào t o liên t c sau khi đ
c quy t đ nh b ng
c tuy n d ng. T i Nh t th c hi n r t nghiêm túc ch
đ c p b c. Có 02 lo i công ch c: công ch c nhà n
Công ch c nhà n
c và công ch c đ a ph
ng.
c chia thành: công ch c chung và công ch c đ c bi t. Công
ch c Nh t B n là nh ng ng
iđ
c xã h i r t coi tr ng, đ
u ái. Vì quan ch c Nh t B n đ u là nh ng ng
c ch đ nhà n
i u tú, đ
cr t
c tuy n ch n qua
nh ng k thi tuy n nghiêm túc và b ng s đào t o, rèn luy n liên t c trên các c
v khác nhau khi đ
nhà n
c đ c l p v i các b ) m 3 k thi: k thi tuy n quan ch c nhà n
trúng tuy n công ch c lo i I s đ
ng
tr
ng lai. Nh ng ng
c lo i I
c lo i II và lo i III. Nh ng ng
i
c đào t o đ tr thành cán b lãnh đ o trong
i trúng tuy n công ch c lo i II và lo i III h u h t là nh ng
i làm vi c chuyên môn.
c h t ph i là ng
ng
c tuy n d ng. Hàng n m Vi n nhân s Nh t B n (m t c quan
(cao c p), k thi tuy n ch n quan ch c nhà n
t
c
đ
c d thi tuy n công ch c lo i I, các thí sinh
i thi đ vào nh ng tr
ng đ i h c l n, có uy tín và có truy n
22
th ng đào t o nhân tài.
công ch c nhà n
mà ch đ
th ng nh t m t b ng chung v ch t l
c Nh t B n, các B không đ
ng c a đ i ng
c m k thi riêng t giai đo n đ u,
c tuy n ch n công ch c cho b mình trong s nh ng ng
i trúng tuy n
t i các k thi hàng n m do Vi n nhân s t ch c. Các công ch c m i đ
vào các b ti p t c đ
c đào t o qua kinh nghi m làm vi c
c tuy n
nhi u c s khác nhau
trong b và ngoài b , đào t o t i các l p hu n luy n, b i d
ng
nhi u c p khác
nhau.
Nh v y, sau 5 đ n 6 n m đ
c tuy n vào c quan, qua các n i dung đào t o
trên, các công ch c tr c a Nh t đã có trình đ lý lu n khá cao v kinh t h c và lúc
này h đ
c giao làm tr
ng nhóm trong b ph n. Sau đó đ
c c xu ng c s làm
giám đ c đ đ m nhi m trách nhi m đ c l p và x lý công vi c hành chính, phát
huy quy n lãnh đ o t i đ n v c s . Sau m t n m, công ch c này đ
gi ch c Phó tr
ng phòng và b t đ u đ
chính sách. Qua nhi u n m h s đ
tr
c đ a tr l i
c tham gia quá trình ho ch đ nh các
c luân phiên đ m nhi m các ch c v Phó
ng phòng khác nhau, các công ch c này có đi u ki n phát huy kh n ng qu n lý
hành chính, kh n ng đ i phó nh y bén v i tình hình m i trong nhi u l nh v c. Sau
đó l i đ
c c xu ng đ a ph
ng làm Phó tr
tu viên ho c tham tán kinh t c a các
l i B đ m nhi m ch c v Tr
ng ty c a b ho c ra n
c ngoài làm
i s quán t 3 đ n 4 n m r i đ
c đ a tr
ng phòng 6 n m liên t c. Th i gian làm tr
ng
phòng c ng đ
c luân phiên thay đ i qua nhi u phòng khác nhau. Ti p đó l i c
xu ng làm Tr
ng ty
đ a ph
lo i I đ u gi ch c v Tr
Ngoài ra,
tr ng trong ch t l
ng. Cu i cùng, nh ng ng
ng (Th tr
ng là nh ng chính tr gia do Th t
ng c a công ch c.
i u tú
ng b nhi m).
c xem là r t quan
ây chính là nh ng đ c tính c n thi t c a
o đ c này không ph i b m sinh mà ph n l n đ
ng, phát huy b ng nh ng c ch , ph
c
ng là ch c v cao nh t
Nh t, đ o đ c công ch c là m t n i dung đ
m t công ch c Nh t B n.
d
ng, V tr
c ch n lên ch c v Th tr
c a công ch c, vì B tr
i trúng tuy n công ch c
ng ty. T đây, các công ch c ti p t c ph n đ u đ đ
nâng d n lên các ch c Phó v tr
trong s này đ
ng, h u h t nh ng ng
c nuôi
ng pháp qu n lý hành chính khách quan
23
nh ch đ thi tuy n công khai, công b ng và ch nh ng ng
tuy n d ng vào làm công ch c nhà n
c nên h đ
i u tú m i đ
c xã h i tôn tr ng, tin t
đó công ch c có ni m t hào v i tr ng trách do xã h i giao phó;
ch c nhà n
c Nh t B n đ
c
ng, t
i s ng c a công
c đ m b o su t đ i qua các ch đ nh : nhà , l
ng
b ng, h u trí...; S giám sát và phê phán c a xã h i đ i v i công ch c nhà n
c
Nh t B n r t ch t ch , nghiêm kh c; Nhi m k c a các cán b lãnh đ o trong b
th
ng r t ng n, ch hai n m cho nên c c u công ch c nhà n
luôn đ
c tr hoá và d tránh đ
c
Nh t B n luôn
c nh ng tiêu c c v đ c quy n, đ c l i.
3. T i Anh:
Chính ph Anh đã ti n hành nhi u bi n pháp c i ti n ch đ công ch c.
Trong đó đi m ch y u c a c i cách là t ng c
d
ng công ch c, t ng t l ng
ng công tác qu n lý đào t o, b i
i gi i chuyên môn, phá k t c u ki u "r ng", xây
d ng k t c u "chuyên"; B ch đ c v phân lo i đ i v i công ch c, b ng ch đ
phân lo i m i, chia công ch c thành m
i lo i l n. Làm nh v y, vi c s d ng
nhân viên chuyên môn ngày càng linh ho t h n, t n d ng đ
chuyên môn, k thu t. Bên c nh đó, n
c Anh còn là n
c nh ng ng
i gi i
c áp d ng "ch đ công
tr ng" đ tìm nhân tài. C m i n m công ch c ph i có báo cáo t ng k t công tác c a
chính mình, lãnh đ o ngành c n c vào báo cáo và k t qu theo dõi trong quá trình
qu n lý công ch c đ có nh n xét công ch c hàng n m. Nh n xét này đ
đ n trong nh ng l n đ b t, th ng c p cho công ch c.
c xem xét
ng th i, vi c th ng c p c a
công ch c còn ph i d a trên c s k t qu thi c quy t đ nh. Nh v y, cùng v i ch
đ thi c , "Ch đ công tr ng" đã thúc đ y tính tích c c c a m i cá nhân trong th c
thi công v , đòi h i m i công ch c ph i có n l c cao và th
tác m i có th đ
l
c th ng ch c. V ch đ ti n l
ng khá cao cho công ch c, m c l
viên làm trong các xí nghi p. Vi c tr l
ng c a công ch c, n
ng công ch c luôn cao h n m c l
ng đ nh k .
2. T i M :
c Anh tr
ng nhân
ng th c hi n theo nguyên t c: Nguyên t c
công b ng, nguyên t c thích ng v t giá, nguyên t c cùng h
l
ng xuyên trong công
ng và nguyên t c t ng
24
Tuy t đ i đa s công ch c đ u ph i thông qua thi tuy n c nh tranh công khai
đ ch n l a nh ng ng
i u tú phù h p, tr các ch c danh sau không qua thi tuy n:
quan ch c Chính ph , quan ch c Qu c h i, nhân viên chuyên gia k thu t, các quan
ch c hành chính cao c p t b c 16 đ n b c 18, các nhân viên có h c v ti n s và các
nhân viên ngo i l nh nhân viên c m t, nhân viên c n v và nh ng nhân viên
khác không thích h p v i vi c tuy n d ng b ng ph
ng pháp thi c . Sau khi thi
tuy n, C c nhân s s đ a ra 07 nhân viên có thành tích t t nh t trong thi c đ đ n
v l a ch n 01 ng
i trong s đó b ng cách đi u tra và nói chuy n tr c ti p. Sau đó,
th i gian th vi c là 01 đ n 03 n m tùy theo ch c danh. Bên c nh đó Chính ph M
c ng r t quan tâm đ n công tác đào t o, b i d
ch v i các tr
ng cho công ch c. Ph i h p ch t
ng đào t o v k ho ch đào t o, b i d
trình c a các tr
ng trong vi c đào t o, b i d
ng và cách s p x p giáo
ng công ch c, h u h t các tr
ng
đ u có giáo trình qu n lý hành chính. Vi c đ b t c ng ph i qua thi tuy n. Nâng
ch c có 02 lo i: nâng ch c n i b và nâng ch c bên ngoài. Nâng ch c n i b t c là
công ch c đ
không đ
c đ b t ch đ
c l a ch n trong n i b ngành đó, nh ng ng
i khác
c tham gia thi. Nâng ch c bên ngoài t c là cho phép công ch c các
ngành khác tham gia thi. V ch đ lo i b kh i ch c v so v i các n
lo i b kh i ch c v
M r t nghiêm ng t và đ
c, quy đ nh
c quy đ nh c th nh say r
gây r i lo n; không ph c tùng s ch đ o c a th tr
u,
ng; v ng m t không lý do
ho c không đ n h p…
T t c m i công ch c b t lu n đ ng t ch, ch ng t c, tôn giáo... v m t qu n
lý nhân s đ u đ
nhau, ng
c đ i đãi công b ng. K t qu nh nhau thì đ
i có thành tích cao đ
cho công dân đ m i ng
c khen th
c đãi ng nh
ng tho đáng, t o đi u ki n bình đ ng
i có c h i thi tuy n đ có th tr thành công ch c. Nh
đó, Chính ph M đã ch n đ
c đ i ng công ch c th c s có tài.
ng th i, t o ra
đ
cs
n đ nh c a đ i ng công ch c, công vi c c a công ch c không b
h
ng tr
c nh ng bi n đ ng c a hành chính có tính chính tr đ nh k .
1.7. T ng quan nh ng công trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài
nh
25
- Tác gi Christian Batal, Ph m Qu nh Hoa (biên d ch) (2002), Qu n Lý
Ngu n Nhân L c Trong Khu V c Nhà N
c; Tác gi biên so n cu n sách nh m
giúp các nhà qu n lý, các nhà ho ch đ nh chính sách có thêm tài li u tham kh o v
l nh v c qu n lý v i các ph
ng pháp t ch c đi u hành hi n đ i đ s d ng ngu n
nhân l c có hi u qu h n, đ ng th i thúc đ y đ i m i, c i cách n n hành chính c a
m i qu c gia. Trong cu n sách này tác gi s làm sáng t khái ni m qu n lý ngu n
nhân l c; trình bày m c đích, ý ngh a, các v n đ n i c m trong ho t đ ng qu n lý
ngu n nhân l c nói chung và khu v c nhà n
c nói riêng.
- Tác gi Nguy n Thu Hà (2007): “Hoàn thi n công tác Qu n tr ngu n nhân
l c t i T ng công ty Thép Vi t Nam ”, lu n v n th c s . T c s lý lu n và th c
ti n v công tác qu n tr ngu n nhân l c t i T ng công ty Thép Vi t Nam tác gi
đ a ra m t s gi i pháp nh m hoàn thi n công tác qu n tr ngu n nhân l c t i T ng
công ty Thép Vi t Nam.
- Tác gi Nguy n
cD
ng (2010): “ Th c tr ng công tác qu n lý ngu n
nhân l c t i T ng c c th ng kê”, lu n v n th c s . Tác gi đ a ra nh ng nh n đ nh
v công tác qu n lý ngu n nhân l c t i T ng c c th ng kê còn nhi u b t h p lý t
khâu tuy n d ng t i khâu đào t o hay ch t l
ng còn y u, thi u v chuyên môn,
n ng l c. T đó đ a ra nh ng nhóm gi i pháp hoàn thi n công tác qu n lý ngu n
nhân l c t i T ng c c th ng kê;
- Tác gi Tr n Th Minh Tu (2012): “
cao ch t l
xu t m t s gi i pháp nh m nâng
ng đ i ng cán b ch ch t c p xã
huy n Gia Lâm – thành ph Hà
N i”, lu n v n th c s . Trên c s h th ng hóa lý lu n v vai trò và ch t l
ng đ i
ng cán b ch ch t c p xã, lu n v n đã phân tích th c tr ng, ch ra nh ng u,
nh
c đi m c a đ i ng này, đ ng th i đ xu t các gi i pháp nâng cao ch t l
ng
đ i ng trong giai đo n m i.
- ThS V Xuân Khoan (2014): “Nghiên c u nâng cao ch t l
công ch c trong các c quan hành chính c p t nh, c p huy n khu v c
sông C u Long”, đ tài khoa h c c p B .
ng đ i ng
ng b ng
tài t p trung vào nghiên c u c s lý
lu n và th c tr ng đ i ng công ch c trong các c quan hành chính nhà n
cc p