Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên Đại học Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐỖ TRẦN DŨNG

QUẢN LÝ QUY TRÌNH CẤP PHÁT VĂN BẰNG,
CHỨNG CHỈ Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2016


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐỖ TRẦN DŨNG

QUẢN LÝ QUY TRÌNH CẤP PHÁT VĂN BẰNG,
CHỨNG CHỈ Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. PHAN HỮU THAM

THÁI NGUYÊN - 2016


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết
quả trong luận văn là trung thực và là thành quả của sự nỗ lực, cố gắng trong
suốt quá trình nghiên cứu đề tài. Đề tài của tôi chưa từng được ai công bố hoặc
sử dụng để bảo vệ một học vị nào khác.
Thái Nguyên, ngày

tháng năm 2016

Tác giả luận văn

Đỗ Trần Dũng

i


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên cho tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu và quý thầy cô
giáo Khoa Tâm lý Giáo dục, Phòng Đào tạo, Phòng Công tác HSSV Trường Đại
học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên cùng các nhà khoa học, các thầy cô giáo đã
trực tiếp giảng dạy, góp ý, chỉ bảo, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá
trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới Ban giám hiệu, các thầy cô
trong Khoa Tâm lý Giáo dục, Phòng Đào tạo, Phòng Công tác học sinh sinh
viên Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận
lợi cho tôi trong thời gian học tập.
Xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc tới cán bộ, giảng viên, Phòng ban chức năng,
các em sinh viên đã nhiệt tình cộng tác, giúp đỡ để tôi hoàn thành luận văn này.
Đặc biệt tôi xin trân trọng và bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới
TS. Phan Hữu Tham là người thầy đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn, động
viên tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn.

Mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu thực
hiện đề tài, do điều kiện thời gian và năng lực còn hạn chế, không thể tránh
khỏi những thiếu sót trong luận văn. Rất mong nhận được sự cảm thông, những
ý kiến đóng góp quý báu của các thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận
văn được hoàn chỉnh hơn./.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày

tháng năm 2016

Tác giả luận văn

Đỗ Trần Dũng

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... ii
MỤC LỤC .........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ v
DANH MỤC CÁC HÌNH................................................................................. vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 2
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu............................................................. 3
5. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3

6. Giả thuyết khoa học ..................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 4
8. Cấu trúc của luận văn .................................................................................. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ QUY TRÌNH CẤP PHÁT
VĂN BẰNG, CHỨNG CHỈ Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ
PHẠM ................................................................................................. 7
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................................ 7
1.1.1. Trên thế giới ...................................................................................... 7
1.1.2. Ở Việt Nam........................................................................................ 8
1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài ...................................................... 10
1.2.1. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường. ............. 10
1.2.2. Văn bằng, chứng chỉ ........................................................................ 18
1.2.3. Quy trình và quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ........ 18

iii


1.3. Một số vấn đề lý luận về quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở
Trường Đại học Sư phạm .............................................................................. 20
1.3.1. Mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của quy trình cấp phát văn
bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm ............................................ 20
1.3.2. Quán triệt và vận dụng đúng, đầy đủ các văn bản của Nhà nước
về cấp phát văn bằng, chứng chỉ ............................................................... 21
1.3.3. Nội dung quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại
học Sư phạm .............................................................................................. 22
1.4. Một số vấn đề lý luận về Quản lý quy trình cấp phát văn bằng,
chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm .......................................................... 29
1.4.1. Lập kế hoạch về quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ............... 29
1.4.2. Tổ chức thực hiện quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ............ 30
1.4.3. Chỉ đạo thực hiện quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ............. 31

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả, thực hiện quy trình cấp phát văn
bằng, chứng chỉ.......................................................................................... 32
1.5. Trường Đại học Sư phạm trong hệ thống giáo dục quốc dân ................ 29
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng tới Quản lý quy trình cấp phát văn bằng,
chứng chỉ của Trường Đại học Sư phạm ....................................................... 32
Kết luận chương 1.............................................................................................. 34
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ QUY TRÌNH CẤP PHÁT VĂN
BẰNG CHỨNG CHỈ Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ............................................................ 35
2.1. Một số đặc điểm về cơ sở vật chất, điều kiện kinh tế xã hội và giáo
dục của Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN .................................................. 35
2.1.1. Khái quát về cơ sở vật chất, điều kiện kinh tế xã hội và đội ngũ
đào tạo của Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN ........................................ 35
2.1.2. Khái quát về tình hình phát triển đào tạo của Trường Đại học Sư
phạm-ĐHTN trong giai đoạn 2010 - 2015 ................................................ 37

iv


2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ............................................................ 38
2.2.1. Mục tiêu khảo sát............................................................................. 38
2.2.2. Đối tượng và phạm vi khảo sát........................................................ 38
2.2.3. Nội dung khảo sát ............................................................................ 39
2.2.4. Phương pháp khảo sát...................................................................... 39
2.3. Thực trạng về thực hiện quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở
Trường Đại học Sư phạm-ĐHTN .................................................................. 39
2.3.1. Quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư
phạm - ĐHTN ............................................................................................ 39
2.3.2. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV, SV và HV về quy trình
cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN ........ 41
2.3.3. Thực trạng thực hiện quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở

Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN ............................................................ 43
2.4. Thực trạng Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở
Trường Đại học Sư phạm-ĐHTN .................................................................. 45
2.4.1. Thực trạng về việc xây dựng kế hoạch cấp phát văn bằng, chứng chỉ . 45
2.4.2. Thực trạng về tổ chức thực hiện Quản lý quy trình cấp phát văn
bằng, chứng chỉ.......................................................................................... 47
2.4.3. Thực trạng về công tác chỉ đạo đối với việc thực hiện Quản lý
quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ..................................................... 50
2.4.4. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá việc thực hiện Quản lý
quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ..................................................... 53
2.4.5. Những yếu tố ảnh hưởng tới Quản lý quy trình cấp phát văn
bằng, chứng chỉ ở Trường ĐHSP-ĐHTN.................................................. 58
Kết luận chương 2.............................................................................................. 62
Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ QUY TRÌNH CẤP PHÁT VĂN
BẰNG, CHỨNG CHỈ Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ............................................................ 63

v


3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .......................................................... 63
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu đề ra ................................................................... 63
3.1.2. Đảm bảo nguyên tắc kế thừa ........................................................... 63
3.1.3. Đảm bảo nguyên tắc thực tiễn và khả thi ........................................ 63
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo chất lượng và hiệu quả .................................. 64
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo sự phối hợp giữa các lực lượng ..................... 64
3.2. Biện pháp Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường
Đại học Sư phạm ĐHTN ............................................................................... 64
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho CB, GV, SV, HV về
vai trò và tầm quan trọng của việc Quản lý quy trình cấp phát văn
bằng, chứng chỉ ........................................................................................ 64

3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng và hoàn thiện quy trình cấp phát văn
bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên ...................... 66
3.2.3. Biện pháp 3: Đổi mới phương pháp và cách thức thực hiện
Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ....................................... 68
3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất,
ứng dụng công nghệ thông tin, phần mềm trong Quản lý quy trình cấp
phát văn bằng, chứng chỉ ........................................................................... 70
3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường kiểm tra đánh giá kết quả thực hiện
quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ..................................................... 71
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................. 73
3.4. Kiểm chứng về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............ 74
Kết luận chương 3.............................................................................................. 77
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 78
1. Kết luận...................................................................................................... 78
2. Khuyến nghị .............................................................................................. 80
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 83
PHỤ LỤC

vi


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nội dung

BCN

: Ban chủ nhiệm

BGDĐT

: Bộ Giáo dục Đào tạo

CBQL

: Cán bộ quản lý

CNH - HĐH

: Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá

CSVC

: Cơ sở vật chất

CT HSSV

: Công tác học sinh sinh viên

ĐHSP-ĐHTN

: Đại học Sư phạm -Đại học Thái Nguyên

ĐHTN

: Đại học Thái Nguyên

GD

: Giáo dục

GD&ĐT

: Giáo dục và Đào tạo

GV

: Giảng viên

GVCN

: Giáo viên chủ nhiệm

SV

: Sinh viên

HV

: Học viên

NCS

: Nghiên cứu sinh

QLCPVB,CC

: Quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ

QLGD

: Quản lý giáo dục

QLQTCPVB,CC : Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ
QTQL

: Quản lý quy trình

VB,CC

: Văn bằng, chứng chỉ

XH

: Xã hội

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Những nội dung quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ có ý
nghĩa và quan trọng đối với người học ......................................... 40
Bảng 2.2: Nội dung thực hiện quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở
Trường ĐHSP-ĐHTN ................................................................... 43
Bảng 2.3. Kế hoạch thực hiện quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ
của Nhà trường trong 2 năm vừa qua ............................................ 46
Bảng 2.4. Thực trạng tổ chức thực hiện quy trình cấp phát văn bằng, chứng
chỉ ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên ................................ 48
Bảng 2.5. Mức độ chỉ đạo thực hiện quy trình cấp phát văn bằng, chứng

chỉ của Nhà trường. ....................................................................... 51
Bảng 2.6: Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện quy trình cấp
phát văn bằng, chứng chỉ của Nhà trường..................................... 54
Bảng 2.7: Đánh giá hình thức, nội dung ghi trên văn bằng, chứng chỉ của
Trường Đại học Sư phạm-ĐHTN.................................................. 56
Bảng 2.8. Thống kê số lượng văn bằng bị hủy, thu hồi và chỉnh sửa ........... 57
Bảng 2.9. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến công tác Quản lý quy trình cấp
phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường ĐHSP-ĐHTN....................... 59
Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp thực hiện ....................................................................... 75

v


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1. Biểu đồ đánh giá hình thức, nội dung ghi trên văn bằng,
chứng chỉ của Trường Đại học Sư phạm-ĐHTN .......................... 56
Hình 2.2. Đồ thị thống kê số lượng văn bằng, chứng chỉ bị hủy .................. 58

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hàng năm số lượng văn bằng, chứng chỉ trong hệ thống giáo dục quốc
dân được cấp ra trên cả nước với số lượng rất lớn. Hơn nữa mỗi năm, số lượng
ấy lại càng tăng lên một cách đáng kể, với số văn bằng, chứng chỉ được cấp bởi
các cơ sở giáo dục khác nhau trên toàn quốc, cơ sở giáo dục nào cấp văn bằng,
chứng chỉ thì quản lý riêng tại cơ sở đó. Chính vì vậy việc kiểm tra, giám sát
công tác quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ của Bộ Giáo dục và Đào tạo đối

với các cơ sở giáo dục là rất khó khăn.
Trong Chương trình công tác năm 2012, Bộ đã thực hiện kiểm tra công
tác quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ tại một số cơ sở giáo dục đại học. Kết
quả kiểm tra cho thấy không ít cơ sở giáo dục đại học thực hiện quản lý cấp
phát văn bằng, chứng chỉ không đúng với quy chế hiện hành, ngoài ra một số
cơ sở còn tự tổ chức in phôi khi chưa được phép của Bộ Giáo dục...
Chính vì vậy nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác quản lý văn
bằng, chứng chỉ của nhà trường, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về việc thực hiện
Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ, góp phần nâng cao chất lượng
chuyên môn, nghiệp vụ trong việc thực hiện nhiệm vụ trong thời kỳ mới với
nhiều thách thức và đòi hỏi mới.
Tạo sự nhận thức đúng đắn của mỗi người về công tác quản lý văn bằng,
chứng chỉ trong Nhà trường, để thấy được tầm quan trọng không chỉ ở Trường
Đại học Sư phạm mà còn là ở mỗi cơ sở giáo dục. Việc Quản lý quy trình cấp
phát văn bằng, chứng chỉ cần phải thực hiện một cách cẩn trọng, chặt chẽ và
chính xác, tránh việc cấp sai đối tượng, thất thoát và sử dụng sai mục đích.
Giúp công tác quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ thực hiện đúng hướng dẫn
của Bộ Giáo dục-Đào tạo và đơn vị cấp trên quy định, nhằm giúp việc thực
hiện quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ một cách công khai, minh bạch,

1


tránh việc sử dụng bằng giả, cấp sai đối tượng và quản lý không đồng nhất
trong các đơn vị đào tạo. Việc tuân thủ, thực hiện các quy định, quy chế, việc
phân cấp, phân quyền thực hiện trong công tác văn bằng, chứng chỉ là hết sức
quan trọng, nó giúp cho việc quản lý được tập trung và chặt chẽ trong việc
kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện công tác này.
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài “Quản lý quy trình
cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên - Đại

học Thái Nguyên” để nghiên cứu với mong muốn nâng cao chất lượng và hiệu
quả công việc, nhận thức đúng đắn của mọi người đối với công tác này, cùng
với sự quan tâm, nhìn nhận đối với công tác văn bằng, chứng chỉ để đưa ra
được các biện pháp quản lý mang tính khoa và có hiệu quả thực tiễn cao trong
thực tế. Nhằm nâng cao chất lượng, góp phần nhỏ bé vào công tác đào tạo của
Nhà trường.
Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên là cơ sở giáo dục đại
học lớn của khu vực miền núi phía Bắc. Hàng năm đào tạo ra hàng nghìn giáo
viên cho các tỉnh miền núi, trong đó có cả sinh viên và học viên quốc tế hiện
đang theo học tại trường. Vì vậy, công tác quản lý cấp phát văn bằng, chứng
chỉ của Trường Đại học Sư phạm cũng phải có sự thay đổi để đáp ứng sự phát
triển đào tạo chung của Nhà trường nói riêng và của ngành giáo dục cả nước
nói chung, góp một phần nhỏ bé vào chất lượng đào tạo của Nhà trường.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn trong Quản lý quy trình cấp
phát văn bằng, chứng chỉ đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm giúp cho hoạt
động cấp phát văn bằng, chứng chỉ của Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên
được thực hiện đúng quy định, đạt hiệu quả cao, góp phần hoàn thành tốt nhiệm
vụ đào tạo của Nhà trường.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về Quản lý quy trình cấp phát văn bằng,
chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm.
2


3.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng về Quản lý quy trình cấp
phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên.
3.3. Đề xuất các biện pháp Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng
chỉ ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

4.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư
phạm Thái Nguyên.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại
học Sư phạm Thái Nguyên.
5. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
5.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
Trong khuôn khổ của đề tài, chúng tôi chỉ nghiên cứu hoạt động Quản lý quy
trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên.
5.2. Giới hạn về địa bàn khảo sát
Tại Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên
5.3. Giới hạn về thời gian khảo sát
Tập trung khảo sát từ 2010 đến nay.
5.4. Đề tài tập trung nghiên cứu
Biện pháp Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại
học Sư phạm Thái Nguyên trong những năm gần đây, đặc biệt là năm học
2014-2015 khi Nhà trường được giao quyền quản lý, cấp phát văn bằng thạc sĩ
và tiến sĩ do trước đây Đại học Thái Nguyên quản lý.
6. Giả thuyết khoa học
Công tác Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại
học Sư phạm Thái Nguyên được thực hiện hết sức cẩn trọng và khoa học trong
từng khâu. Song vẫn còn có những bất cập nhất định do nhiều nguyên nhân

3


khách quan và chủ quan đem lại, trong đó có nguyên nhân về công tác quản lý.
Nếu việc nghiên cứu và đề xuất đưa ra được các biện pháp có cơ sở khoa học
và có tính khả thi thì có thể nâng cao hiệu quả Quản lý quy trình cấp phát văn

bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài, chúng tôi sử dụng các phương pháp
phân tích, so sánh, tổng hợp các tài liệu, tư liệu sách báo, văn bản pháp quy,
quyết định, thông tư hướng dẫn của Bộ Giáo dục-Đào tạo và các văn bản, quy
định về quản lý văn bằng, chứng chỉ của Đại học Thái Nguyên.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Sử dụng hệ thống câu hỏi điều
tra trên các đối tượng là: Cán bộ quản lý, giảng viên, sinh viên và học viên về
thực trạng quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại học Sư
phạm Thái Nguyên trong thời gian vừa qua.
- Phương pháp trò chuyện: Nhằm thu thập thông tin bổ sung sau khi
điều tra bằng bảng hỏi nhằm thu thập các ý kiến sâu hơn của cán bộ quản lý,
giảng viên, sinh viên, học viên để phục vụ hoạt động phân tích và đánh giá
thực trạng để thấy rõ thực trạng việc quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ.
Đồng thời, chỉ ra được những nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến hiệu quả
của công tác quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường Đại
học Sư phạm Thái Nguyên.
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: (Hồ sơ quản lý của trường thuộc
phạm vi nghiên cứu). Tiến hành phân tích các sản phẩm của công tác cấp phát
văn bằng, chứng chỉ, từ đó nắm bắt được các thông tin chung, phục vụ cho việc
đánh giá chung về thực trạng quản lý công tác cấp phát văn bằng, chứng chỉ.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Trên cơ sở các báo cáo tổng kết
của công tác quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ trong những năm
trở lại đây nhằm đánh giá những kết quả đã đạt được và chưa được.

4

- Phương pháp xin ý kiến chuyên gia: Trong quá trình nghiên cứu, chúng
tôi trao đổi, xin ý kiến lãnh đạo các phòng ban, khoa, bộ môn trong Nhà
trường…để hoàn thiện các biện pháp đề xuất.
7.3. Phương pháp toán thống kê
Để có được các số liệu khoa học, đề tài tiến hành sử dụng phương pháp
thống kê toán học nhằm xử lý các số liệu thu thập được trong quá trình điều tra,
từ đó phục vụ cho hoạt động phân tích, đánh giá thực trạng và khảo nghiệm,
chúng tôi đã sử dụng phương pháp toán thống kê sau:
* Tính số trung bình cộng:
Công thức:
n

X

x
i 1

i

n

Trong đó :
X

: Là số trung bình cộng

n

: Là số khách thể nghiên cứu

n

x
i 1

i

: Là tổng điểm đạt được của khách thể nghiên cứu

* Tính phần trăm:

%
Công thức:

m.100
n

Trong đó:
+ m là số lượng khách thể trả lời
+ n là số lượng khách thể được nghiên cứu
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ
lục, nội dung chính của luận văn được cấu trúc thành 3 chương:
5


- Chương 1: Cơ sở lý luận về Quản lý quy trình cấp phát văn bằng,
chứng chỉ ở Trường Đại học Sư phạm.
- Chương 2: Thực trạng Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ
ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên.

- Chương 3: Biện pháp Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ
ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên.

6


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ QUY TRÌNH CẤP PHÁT
VĂN BẰNG, CHỨNG CHỈ Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Trên thế giới
Trên thế giới, các nước có nền giáo dục phát triển, mỗi quốc gia đều có
cách thức tổ chức, quản lý hệ thống văn bằng riêng của mình một cách khoa
học, đúng với trình độ người học, với tư duy mở nhưng hết sức chặt chẽ giúp
người học chủ động và lựa chọn nghề nghiệp đúng năng lực, sở trường.
Ở Vương quốc Bỉ, Hiến pháp cho phép mọi tổ chức, cá nhân đều có quyền
"tự do giáo dục" nhưng chỉ có những cơ quan quản lý giáo dục cộng đồng được
Nhà nước thành lập hay thừa nhận, mới có quyền cấp văn bằng, chứng chỉ. Theo
đó, các tổ chức khác chỉ được sử dụng quyền "tự do giáo dục" không được phép
cấp văn bằng cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ. Đây là một trong những quy định bắt buộc
mà Vương quốc Bỉ áp dụng cho giáo dục nước mình.
Ở Pháp, bằng cấp thuộc hệ thống giáo dục Pháp thường được Nhà nước
công nhận và chính Nhà nước cũng rất quan tâm tới chất lượng của giáo dục,
nhất là đối với bằng quốc gia do các cơ sở đào tạo quốc lập (thuộc các trường
đại học có uy tín và các trường đại học tổng hợp). Sự đa dạng về bằng cấp đại
học ở Pháp không làm mọi người nản lòng mà ngược lại, đó là một trong
những sự phong phú của hệ thống giáo dục Pháp. Mỗi bằng tương ứng với một
quá trình và một quy trình thẩm định chặt chẽ, điều này chưa hẳn đã có ở nơi
khác. Tấm bằng mà người học nhận được ở Pháp chỉ rõ cái mà bạn đã học và
cái mà bạn sẽ làm được. Trong hệ thống giáo dục Pháp, không có sự tương

đương mặc nhiên giữa bằng do các nước khác cấp với bằng do Pháp cấp. Mỗi
cơ sở đào tạo đều có quy định riêng về tiêu chí tuyển sinh, tùy theo lộ trình
trước đó của sinh viên và những yêu cầu của chương trình đào tạo. Trong hệ

7


thống tiến chỉ của phạm vi Liên minh châu Âu, việc xác thực quốc tế đối với
văn bằng và chương trình dựa trên hệ thống tín chỉ chung có tên gọi là Hệ
thống chu chuyển tín chỉ (European Credits Transfer System - ECTS).
Ở Australia, sự khác biệt hệ thống giáo dục so với nhiều quốc gia khác
là hệ thống bằng cấp Australia (Australia Qualifications Framework - AQF).
Hệ thống AQF liên kết 15 loại văn bằng đại học giáo dục dạy nghề và phổ
thông thành một hệ thống quốc gia. Hệ thống AQF cho phép người học
chuyển cấp hoặc chuyển trường một cách dễ dàng miễn là thỏa mãn các yêu
cầu. Điều này giúp người học có được sự lựa chọn và linh động trong việc
lên kế hoạch cho sự nghiệp. Tất cả các văn bằng trong hệ thống AQF giúp
sinh viên chuẩn bị cho việc học lên tiếp cũng như trong môi trường làm việc
sau này. Văn bằng trong hệ thống AQF giúp người học tin tưởng rằng cơ sở
giáo dục được Chính phủ ủy quyền và được chứng nhận chất lượng trên toàn
quốc, cũng như công nhận bằng cấp là thực. Bằng của hệ thống AQF đại
diện cho một nền giáo dục hiện đại, dân chủ với công nghệ tiên tiến phục vụ
công tác quản lý.
Có thể thấy rằng hệ thống giáo dục ở các nước phát triển trên thế giới
hết sức hiện đại và dân chủ, nó thể hiện rõ nhu cầu và năng lực người học,
đặt người học vào đúng vị trí, nhu cầu của bản thân.
1.1.2. Ở Việt Nam
Riêng với đề tài: “Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở
Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên” vẫn còn là một vấn đề mới,
chưa có công trình nghiên cứu một cách đầy đủ mà chỉ là những đề tài, luận

văn tốt nghiệp của sinh viên hay cán bộ ở một số đơn vị nhỏ. Do đó khi chúng
tôi lựa chọn đề tài này để nghiên cứu từ ban đầu đã thấy khó khăn là có quá ít
tài liệu để tham khảo. Song với tư cách là một người có tâm huyết với sự
nghiệp giáo dục, về lý luận cũng như thực tiễn đã hướng tới đi sâu nghiên cứu
đề tài trên để thấm nhuần hơn vấn đề, rút ra được những bài học, kinh nghiệm

8


cho bản thân và cho đồng nghiệp có thể vận dụng vào thực tiễn một cách sáng
tạo, phù hợp.
Đã có một số đề án về “Nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác
cấp phát văn bằng, chứng chỉ” nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận
thức, ý thức tôn trọng pháp luật và hành vi chấp hành pháp luật của nhà giáo,
cán bộ quản lý cơ sở giáo dục và người học, góp phần ổn định môi trường giáo
dục, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, hạn chế việc sử dụng và buôn bán
văn bằng, chứng chỉ giả hiện nay đang là nỗi nhức nhối của xã hội và của
ngành giáo dục.
Ngày 20/11/2009, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án nâng cao
chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường (Để án 1928)
nhằm cung cấp hố trợ, tài liệu nghiệp vụ, tài liệu pháp luật cho các đối tượng để
góp phần nâng cao kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ trong việc thực hiện công
việc trong thời kỳ mới.
Thực tế cho thấy công tác quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ mang
tính chuyên môn cao, vì vậy người làm công tác quản lý cấp phát văn bằng,
chứng chỉ cần am hiểu, nắm vững các quy chế, quy định, thông tư hướng dẫn,
lý luận, kỹ năng tổ chức thực hiện công tác này. Tuy nhiên hiện nay các hội
thảo, đề tài, đề án, nghiên cứu về công tác quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ
còn rất hạn chế. Về công tác quản lý văn bằng, chứng chỉ đã có một số công
trình nghiên cứu sau:

Đề tài “Xây dựng hệ thống quản lý văn bằng, chứng chỉ” do Ths. Ngô
Ngọc Thư, PGĐ Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Yên làm chủ nhiệm[dẫn theo 37].
Đề tài “Xây dựng hệ thống quản lý việc cấp phát văn bằng, chứng chỉ
của Đại học Trà Vinh” do sinh viên Tô Việt Hòa thực hiện [dẫn theo 41].
Luận văn tốt nghiệp “Hệ thống trực tuyến quản lý văn bằng, chứng chỉ
cấp quốc gia” do sinh viên Nguyễn Thị Như Thúy Trường Đại học Cần Thơ
thực hiện [dẫn theo 40].

9


Các công trình nghiên cứu này đã phân tích các khía cạnh khác nhau của
công tác quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở các cấp, địa phương khác nhau
và đã đưa ra được các kiến nghị, giải pháp xác đáng trong công tác quản lý văn
bằng, chứng chỉ.
Qua tổng quan một số công trình nghiên cứu trước đây, cho thấy đã có
một số tác giả đề cập tới vấn đề quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ song các
tác giả hầu hết chỉ đi sâu nghiên cứu xây dựng hệ thống quản lý cấp phát văn
bằng, chứng chỉ chứ chưa có những biện pháp cụ thể về Quản lý quy trình cấp
phát văn bằng, chứng chỉ như ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên trong
giai đoạn hiện nay. Đây cũng chính là lý do mà tôi đi sâu vào nghiên cứu đề tài
này để có được một hướng đi mới, trong phạm vi nghiên cứu đề tài tôi đi sâu
nghiên cứu công tác Quản lý quy trình cấp phát văn bằng, chứng chỉ ở Trường
Đại học Sư phạm -Đại học Thái Nguyên.
1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài
1.2.1. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường.
1.2.1.1. Khái niệm “Quản lý”
Quản lý (QL) là một trong những hoạt động cơ bản nhất của con người
xét trên nhiều phạm vi cá nhân, tập đoàn, quốc gia hoặc nhóm quốc gia. Hoạt
động QL xuất hiện khi loài người hình thành hoạt động nhóm. Qua lao động, để

duy trì sự sống, đòi hỏi sự phối hợp hoạt động giữa các cá nhân con người.
Hoạt động QL là một hiện tượng tất yếu phát triển cùng với sự phát triển của xã
hội loài người nhằm đoàn kết nhau lại tạo nên sức mạnh tập thể, thống nhất
thực hiện một mục đích chung.
- Theo Ômaror (Liên Xô) - 1983: “Quản lý là tính toán sử dụng hợp lý
các nguồn lực nhằm thực hiện các nhiệm vụ của sản xuất và dịch vụ với hiệu
quả kinh tế tối ưu” [dẫn theo 13].
- Theo W.Taylor - Người đầu tiên nghiên cứu quá trình lao động trong
từng bộ phận của nó, nêu ra hệ thống tổ chức lao động nhằm khai thác tối đa
thời gian lao động, sử dụng hợp lý nhất các công cụ và phương tiện lao động

10


nhằm tăng năng suất lao động thì: “Quản lý là nghệ thuật biết rõ ràng, chính
xác cái gì cần làm và làm cái gì đó thế nào bằng phương pháp tốt nhất và rẻ
tiền nhất. Quản lý là các hoạt động được thực hiện nhằm bảo vệ sự hoàn thành
công việc qua những nỗ lực của người khác” [38, tr.34].
Theo Harold Koontz thì “quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo
phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm. Mục
tiêu của mọi nhà QL là nhằm hình thành một môi trường mà trong đó con
người có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc và sự bất
mãn cá nhân ít nhất” [22, tr.26].
Ở Việt Nam, cũng đã có rất nhiều tác giả đưa ra những khái niệm về QL.
Đó là:
- Theo Bùi Trọng Tuân - Nguyễn Kỳ: “Quản lý là chức năng của những
hệ thống có tổ chức với những bản chất khác nhau (kỹ thuật, sinh vật, xã hội),
thực hiện những chương trình mục đích hoạt động” [42].
- Tác giả Trần Kiểm cho rằng: “Quản lý nhằm phối hợp sự nỗ lực của
nhiều người, sao cho mục tiêu của từng cá nhân biến thành những thành tựu

của xã hội” [27].
- Quản lý là công tác phối hợp có hiệu quả hoạt động của những người
cộng sự khác nhau cùng chung tổ chức.
- Quản lý là những tác động có mục đích lên những tập thể người, thành
tố cơ bản của hệ thống xã hội.
- “QL là một quá trình tác động có định hướng, có tổ chức, lựa chọn
trong số các tác động có thể có, dựa trên các thông tin về tình trạng của đối
tượng và môi trường nhằm giữ cho sự vận hành của đối tượng được ổn định và
làm cho nó phát triển tới mục đích đã định”, “QL là tác động có mục đích, có
kế hoạch của chủ thể QL đến tập thể những người lao động nhằm thực hiện
được những mục tiêu dự kiến” [44, tr.24].
Nói về Nhà nước và QL Nhà nước trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí
Minh ta có thể thấy Người thể hiện một quan điểm khoa học, rõ ràng, minh
11


bạch. Người nói: “... Một Nhà nước pháp quyền có hiệu lực mạnh là Nhà nước
được cai trị bằng pháp luật và phải làm cho pháp luật có hiệu lực trong thực
tế” [4, tr.22] và “Trong một Nhà nước dân chủ, dân chủ và pháp luật phải luôn
luôn đi đôi với nhau, nương tựa vào nhau... ” [4]. Đồng thời “xây dựng một nền
pháp chế XHCN đảm bảo được việc thực hiện quyền lực của nhân dân là mối
quan tâm suốt đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh” [4, tr.22].
Tóm lại, có thể nói QL là một khái niệm rộng, bao gồm nhiều lĩnh vực
của đời sống xã hội, và được hiểu dưới những góc độ, quan điểm khác nhau.
Nhưng dù ở lĩnh vực hay góc độ nào đi nữa thì, theo chúng tôi, QL cũng là sự
tác động có định hướng, mang tính hệ thống, được thực hiện có ý thức, có tổ
chức của chủ thể QL lên đối tượng QL, bằng cách vạch ra mục tiêu của tổ chức
đồng thời tìm kiếm các biện pháp, cách thức tác động vào tổ chức nhằm đạt
mục tiêu đề ra. QL là sự điều khiển có tổ chức và thoả mãn yêu cầu, mục tiêu
đã đề ra, chứ không mang tính áp đặt, cai trị; Nhưng tuỳ theo những trường hợp

cụ thể mà có những chính sách, biện pháp QL cứng rắn hay mềm mỏng phù
hợp nhất để luôn đạt được kết quả như mong muốn đồng thời phải làm cho tổ
chức ngày càng phát triển.
1.2.1.2. Khái niệm “Quản lý giáo dục”
Cũng như khái niệm QL nói chung, khái niệm Quản lý giáo dục (QLGD)
cho đến nay được nhiều tác giả ở trong lẫn ngoài nước nêu ra và bàn luận như:
Giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt, bản chất của nó là quá trình
truyền đạt và lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử xã hội của các thế hệ loài người.
Giáo dục có vị trí đặc biệt quan trọng, không chỉ là sản phẩm xã hội mà
còn là nhân tố tích cực, động lực thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
Trong xã hội hiện đại khi các quốc gia đua tranh về khoa học và công
nghệ thì giáo dục có vai trò quyết định giúp các quốc gia thắng lợi trong cuộc
tranh đua đó. Phát triển giáo dục trở thành quốc sách hàng đầu thể hiện trong
chiến lược và mọi chính sách của mỗi quốc gia.

12


Trong các nước phát triển người ta vận dụng lý luận quản lý giáo dục bắt
nguồn từ lý luận quản lý xã hội. Trong cuốn sách nổi tiếng “Con người trong
quản lý xã hội” A.Gafanaxép (Viện sĩ Liên Xô) chia xã hội thành 3 lĩnh vực:
“Chính trị - Xã hội”, “Văn hoá - Tư tưởng” và “Kinh tế” và từ đó có 3 loại
quản lý: “Quản lý chính trị - xã hội” , “Quản lý văn hoá - tư tưởng” và “Quản
lý kinh tế”. Quản lý giáo dục nằm trong quản lý văn hoá - tư tưởng [12, tr.97]
Trong cuốn “Cơ sở lý luận của khoa học quản lý giáo dục” thì M.I.Kôndakov
viết: “Không đòi hỏi một định nghĩa hoàn chỉnh thì chúng ta không hiểu quản
lý nhà trường (công việc nhà trường) là hệ thống xã hội - sư phạm chuyên biệt,
hệ thống này đòi hỏi những tác động có ý thức, có khoa học và có hướng chủ
thể quản lý trên cơ sở các mặt của đời sống nhà trường để bảo đảm sự vận
hành tối ưu xã hội - kinh tế và tổ chức sư phạm của quá trình dạy học và giáo

dục thế hệ đang lớn lên” [34,tr.94].
- Ở Việt Nam:
Theo Phó giáo sư Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là hệ thống những tác
động có mục đích, có kế hoạch hợp quy luật của chủ thể quản lý nhằm làm cho
hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện được
các tính chất của nhà trường Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là
quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến
lên trạng thái mới về chất” [36, tr.35].
Theo Giáo sư Phạm Minh Hạc: “Quản lý nhà trường là thực hiện đường
lối của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là nhà trường vận hành
theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với
ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh...” [23, tr.17].
“QLGD nói chung (và QL trường học nói riêng) là hệ thống những tác
động có mục đích, có kế hoạch, hợp qui luật của chủ thể QL (hệ GD) nhằm làm
cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện
được các tính chất của nhà trường XHCN Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá
13


trình dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ thống giáo dục tới mục tiêu dự kiến,
tiến lên trạng thái mới về chất” [44, tr.12].
Quản lý giáo dục chính là một quá trình tác động có định hướng của nhà
quản lý giáo dục (chủ thể) trong việc vận hành những nguyên lý, phương pháp
... chung nhất của khoa học quản lý vào lĩnh vực giáo dục nhằm đạt những mục
tiêu giáo dục đề ra. Những tác động đó thực chất là những tác động khoa học
đến nhà trường, làm cho nhà trường tổ chức một cách khoa học, có kế hoạch
quá trình dạy học - giáo dục theo mục tiêu đào tạo.
Đối tượng quản lý giáo dục bao gồm nguồn nhân lực của giáo dục, cơ sở
vật chất kĩ thuật của giáo dục và các hoạt động có liên quan đến việc thực hiện
chức năng của giáo dục, đó chính là những đối tượng chịu sự tác động của cán

bộ quản lý (chủ thể) để thực hiện và biến đổi phù hợp với ý chí của chủ thể
quản lý đã đề ra.
Tóm lại, QLGD là hoạt động điều hành, phối hợp các lực lượng giáo dục
nhằm đẩy mạnh công tác giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển
XH. Nhà trường là đối tượng cuối cùng và cơ bản nhất của QLGD, trong đó đội
ngũ GV và HS là đối tượng QL quan trọng nhất nhưng đồng thời là chủ thể trực
tiếp QL quá trình giáo dục.
* Các chức năng của Quản lý và Quản lý Giáo dục
Để có thể hiểu được một cách khoa học, lôgic chức năng QLGD, trước
hết hãy thử nghiên cứu xem chức năng của QL là gì.
- Chức năng QL là hình thức biểu hiện sự tác động có chủ đích của chủ
thể QL lên đối tượng và khách thể QL, là tập hợp các nhiệm vụ khác nhau mà
chủ thể QL phải tiến hành trong quá trình QL. Các chức năng của QL giữ vị trí
then chốt, gắn liền với nội dung hoạt động, điều hành ở mọi cấp. Chúng được
xem là một thể thống nhất những hoạt động tất yếu của chủ thể QL nảy sinh từ
sự phân công, chuyên môn hoá trong hoạt động QL nhằm thực hiện mục tiêu,
14