Phép thử so hàng thị hiếu

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HCM.
KHOA CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM

BÁO CÁO THỰC HÀNH ĐÁNH GIÁ CẢM QUAN
Đề tài: PHÉP

THỬ SO HÀNG THỊ HIẾU

GVHD : Hồ Thị Mỹ Hương
NHÓM: 1 (Thứ 6, tiết 1-5)
Danh sách thành viên:
Họ và tên

MSSV

1.

Trương Cai Hữu Hào

2022140042

2.

Nguyễn Hoàng Vương

2005140731

3.

Phạm Thị Tú Oanh

2022140112

4.

Mai Thị Mỹ Duyên

2022140029

1


5.

Lương Trí Phong

2022140114

6.

Nguyễn Thị Khánh Tiên

2022140339

TP.HCM., Tháng 9 năm 2016

2


BẢNG PHÂN CÔNG CÔNG VIỆC

STT

Họ và Tên

Công việc

1

Nguyễn Thị Khánh Tiên

2

Lương Trí Phong

3

Mai Thị Mỹ Duyên

4

Phạm Thị Tú Oanh

5

Trương Cai Hữu Hào

6

Nguyễn Hoàng Vương

PHÉP THỬ SO HÀNG THỊ HIẾU
I

Giới thiệu
Topic:

Công ty sản xuất xúc xích muốn biết sản phẩm của công ty mình có mức ưa thích ra sao
trên thị trường. Là nhân viên phòng nghiên cứu phát triển sản phẩm anh chị hãy kiểm tra 4 sản
phẩm xúc xích trên thị trường (A-D); Trong đó A là sản phẩm của công ty
Phép thử so hàng thị hiếu
Phép thử so hàng thị hiếu được sử dụng để xác định có hay không sự khác biệt về mức độ
ưa thích giữa 4 sản phẩm

3


Xúc xích heo SO YUMM
Xúc xích heo BIG C

Xúc xích heo VISSAN

Xúc xích heo CP

II Nguyên liệu, hóa chất, dụng cụ

1 Nguyên liệu

STT
1
2

3

Tên
-A sản phẩm xúc xích Vissan
-B sản phẩm xúc xích CP
-C sản phẩm xúc xích BigC
4

Số lượng
….bịch
….bịch
….bịch


4

-D sản phẩm xúc xích SoYumm

….bịch

1 Thanh vị

STT
1

Tên
Nước thanh vị

Số lượng
2 lít

Tên
Dĩa đựng mẫu
Ly đựng nước thanh vị
Khay phục vụ
Giấy stick dán mã số mẫu
Phiếu trả lời thí nghiệm và Phiếu
hướng dẫn
Phiếu chuẩn bị thí nghiệm

Số lượng
130 cái
35 chiếc
4 cái
1 cuộn
40 phiếu

2 Dụng cụ

STT
1
2
3
4
5
6

3 phiếu

3 Phòng thử

1

Nhiệt độ phòng thử (có máy
lạnh)

270C

III Nguyên tắc thực hiện
Các mẫu xuất hiện đồng thời, người thử được yêu cầu sắp xếp các mẫu thử theo chiều tăng
dần hoặc giảm dần. Đặc biệt, người thử buộc phải đưa ra thứ hạng cho từng mẫu thử. Các mẫu thử
không được xếp đồng hạng với nhau. Tuy nhiên cũng có vài trường hợp ngoại lệ khi các mẫu thử
được xếp đồng hạng tùy thuộc và mục đích thí nghiệm. Thông thường cách xếp đồng hạng được
sử dụng khi so hàng các mẫu trên một thuộc tính cảm quan cụ thể.

I. Lựa chọn người thử
1 Hội đồng thử
Các thành viên trong lớp với tổng số là 30 người thử.

5


4 Phục vụ
-

Có 6 thành viên, trong đó có:
Mã hóa mẫu: 1 người
Chuẩn bị mẫu: 1 người
Phục vụ mẫu, thu và phát phiếu: 3 người
Mời người thử, hướng dẫn:1 người

II. Phương Pháp
1 Không gian và thời gian thử mẫu
-

Phòng P.CAMQUAN, trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM
Thời gian: sáng thứ 6,lúc 9h15 - 9h45 ngày 16/9/2016
Ánh sáng: ánh sáng trắng
Không có tiếng ồn
Không có mùi lạ

5 Trật tự trình bày mẫu
Sản phẩm thử:
-A sản phẩm xúc xích Vissan
-B sản phẩm xúc xích CP
-C sản phẩm xúc xích BigC
-D sản phẩm xúc xích SoYumm
Trật tự trình bày mẫu được thiết kế cân bằng theo hình vuông Latin Williams
bình phương

6


6 Phiếu chuẩn bị thí nghiệm

PHIẾU CHUẨN BỊ THÍ NGHIỆM ĐÁNH GIÁ CẢM QUAN
Phép thử so hàng thị hiếu
NHÓM : 1

Ngày thí nghi ệm:16/9/2016

Gi ới thi ệu topi c
Topic: Công ty sản xuất xúc xích muốn biết sản phẩm của công ty mình có mức ưa thích ra sao
trên thị trường. Là nhân viên phòng nghiên cứu phát triển sản phẩm anh chị hãy kiểm tra 4 sản phẩm xúc xích
trên thị trường (A-D); Trong đó A là sản phẩm của công ty

Ø

Quy đị nh mẫu:

- A sản phẩm xúc xích Vissan
-B sản phẩm xúc xích CP
-C sản phẩm xúc xích BigC
-D sản phẩm xúc xích SoYumm

7


Bảng chuẩn bị thí nghi ệm

Người thử

Trật tự mẫu

Mã số mẫu

1

ABDC

215 285 693 429

2

BCAD

198 918 791 029

3

CDBA

457 289 138 831

4

DACB

819 678 134 601

5

ABDC

054 805 159 407

6

BCAD

516 061 687 172

7

CDBA

751 204 264 205

8

DACB

589 685 326 327

9

ABDC

732 301 364 621

10

BCAD

381 582 468 393

11

CDBA

245 711 109 792

12

DACB

865 236 015 976

13

ABDC

583 692 069 014

14

BCAD

639 713 395 492

15

CDBA

980 594 753 461

16

DACB

729 742 024 368

17

ABDC

852 985 754 639

18

BCAD

092 291 564 648

19

CDBA

265 211 780 032

20

DACB

923 384 598 261

21

ABDC

370 479 712 074

22

BCAD

210 629 249 171

23

CDBA

293 320 841 709

Kết quả

Nhận xét


24

DACB

839 605 307 147

25

ABDC

497 438 715 134

26

BCAD

645 714 318 597

27

CDBA

401 234 137 061

28

DACB

816 674 831 768

29

ABDC

320 689 190 386

30

BCAD

130 457 431 061



Bảng tổng kết:
Mẫu thử

Tổng hạng người thử

Người
thử

A:Vissan

B: CP

C:BigC

D:SoYumm

1

2

4

1

3

10

2

1

3

2

4

10

3

3

1

4

2

10

4

1

2

3

4

10

5

1

2

4

3

10

6

4

3

2

1

10

7

3

2

1

4

10

8

1

3

4

2

10

9

4

3

1

2

10

10

2

1

3

4

10

11

2

1

3

4

10

12

1

4

2

3

10


13

4

1

2

3

10

14

3

2

4

1

10

15

3

2

1

4

10

16

4

3

1

2

10

17

1

2

4

3

10

18

1

2

3

4

10

19

4

3

2

1

10

20

4

3

1

2

10

21

4

1

3

2

10

22

1

2

3

4

10

23

1

3

2

4

10

24

4

2

3

1

10

25

1

3

2

4

10

26

3

4

2

1

10

27

2

1

3

4

10

28

3

1

4

2

10

29

3

2

1

4

10

30

3

2

4

1

10

74

68

75

83

300

Tổng
hạng
mẫu thử

7 Phiếu hướng dẫn và phiếu trả lời

PHIẾU ĐÁNH GIÁ CẢM QUAN


Phép thử so hàng thị hiếu
Người thử:.....................................................................................Ngày thử:..............................................
Bạn được cung cấp 4 mẫu xúc xích. Mỗi mẫu được mã hóa bằng 3 chữ số. Hãy đánh giá các mẫu này
theo trật tự xếp sẵn và đặt chúng theo trình tự mức độ ưa thích tăng dần. Ghi nhận kết quả của bạn
vào phiếu trả lời. Hãy thanh vị bằng nước sau mỗi mẫu thử.
Xếp hạng

Mã số mẫu

(không được xếp đồng hạng)
Hạng 1 = ít được ưa thích nhất

………….

Hạng 2

………….

Hạng 3

………….

Hạng 4 = được ưa thích nhất

………….

Cảm ơn Anh/ chị đã tham gia cảm quan!

8 Cách tiến hành thí nghiệm
Hướng dẫn viên cho cảm quan viên vào phòng thử, mỗi lần 10 người (3 lần),
mỗi buồng thử đã kiểm tra tín hiệu đèn, ghế ngồi, vệ sinh.
• Phục vụ viên phổ biến nội dung và cách tiến hành phép thử. Người thử sẽ
được nhận 4 mẫu thử được mã hóa cùng một lúc kèm theo nước thanh vị.
Người thử sẽ cho điểm các mẫu thử. Mẫu được yêu thích nhất có điểm cao nhất
và lần lượt giảm dần tới mẫu ít được yêu thích.
• Phục vụ viên sẽ thu lại phiếu khi người thử kết thúc việc đánh giá mẫu bằng
cách bật đèn tín hiệu.
•

9 Phương pháp xử lí số liệu
Trật tự xếp hạng của từng người tổng hợp đầy đủ vào bảng tổng hợp kết quả
thô. Người thử được xếp theo cột và thứ hạng của sản phẩm được trình bày theo
hàng.
• Kiểm đinh Friedman được sử dụng cho phép thử so hàng thị hiếu. Giá trị
Friedman tính toán
(Ftest) được tính theo công thức sau :
•


j: là số người thử

p:số sản phẩm

Ri: là tổng hạng mẫu thử (i=1,2,3,…p)

So sánh Ftest với Ftra bảng (Bảng 3, phụ lục 2):
+ Nếu Ftest Ftra bảng cho thấy có một sự khác biệt có ý nghĩa giữa các sản
phẩm đánh ở mức ý nghĩa α được chọn.
+ Nếu Ftest Ftra bảng cho thấy không tồn tại sự khác biệt có ý nghĩa giữa các
sản phẩm đánh ở mức ý nghĩa α được chọn.
+ Mức ý nghĩa α=0.05 ( hoặc α=0.01)
• Khi xếp đồng hạng được cho phép giữa các mẫu thì số liệu cần được điều chỉnh
trước khi phân tích. Thứ hạng sẽ là thứ tự các hạng sẽ được xếp lại cho mẫu này
cộng lại vad chia cho số lượng mẫu xếp đồng hạng. Như vậy ta cần tính F’test
để so sánh thay vì Ftest.
•

Với :n1,n2,… nk là số mẫu được xếp đồng hạng trong một lần đánh giá.
• So sánh F’test với Ftra bảng để kết luận.
• Nếu kiêm Friedman cho thấy rằng sự tồn tại một sự khác biệt có ý nghĩa giữa
các sản phẩm, chúng ta cần phải xác định cụ thể các mẫu nào có sự khác biệt
bằng cách tính giá trị LSRD <<khác biệt ưu tiên giá trị nhỏ nhất có ý nghĩa>> ở
mức ý nghĩa 5%
• Công thức tính LSRD như sau:
+

•

Trong đó z được lấy từ phân bố chuẩn 2 đuôi với độ rủ ro α=5% là 1.96( bảng 4
phụ lục2)

III. Kết quả và bàn luận
•
•

Ta có Ftest*(742+682+752+832)-3*30*(4+1)=2.28
thấy Ftra bảng= 9.49 (ứng với giá trị max của bảng7 phụ lục 2). Như vậy, Ftest <
Ftra bảng cho thấy không tồn tại sự khác biệt có nghĩa giữa các sãn phẩm đánh giá
ở mức ý nghĩa 5% được chọn .

Vậy qua cuộc đánh giá cho thấy 4 sản phẩm xúc xích đưa ra được người tiêu dung ưa
thích như nhau.