QUÁ TRÌNH TIÊU FIBRIN
- Tióu fibrin laỡ 1 quaù trỗnh sinh lyù,
nhũm giaới quyóỳt cuỷc õọng maùu
õổồỹc taỷo thaỡnh ồớ giai õoaỷn trổồùc
õoù, taùi lổu thọng tuỏửn hoaỡn.
- Plasmin laỡ mọỹt men tióu õaỷm, taùc
duỷng chuớ yóỳu trón fibrin, caùc chỏỳt
õóỷm gian baỡo, caùc tióửn hormon vaỡ
tióửn cytokin. Ngoaỡi ra, plasmin cuợng
giổợ vai troỡ quan troỹng trong quaù trỗnh
taùi taỷo mọ, sinh ung thổ, vióm, thổỷc
baỡo, quaù trỗnh laỡm tọứ cuớa phọi...
CAẽC YU T THAM GIA
1. Plasminogen
- Laỡ tióửn tọỳ cuớa plasmin, ồớ daỷng bỏỳt
hoaỷt. Haỡm lổồỹng trong huyóỳt tổồng
laỡ 0,2 àg/ml
- Chuọựi polypeptid 791 acid amin, khọng
bóửn vổợng vồùi nhióỷt vaỡ vồùi pH trung
tờnh.
- Bỗnh thổồỡng, tọửn taỷi dổồùi daỷng gluplasminogen - daỷng nguyón veỷn
- Khi coù taùc õọỹng cuớa plasmin, glu-
2. Plasmin
- Caùc chỏỳt hoaỷt hoaù seợ chuyóứn
plasminogen thaỡnh plasmin.
- Plasmin gọửm 2 chuọựi polypeptid, nọỳi
vồùi nhau bũng mọỹt cỏửu disulfua:
chuọựi nheỷ gừn vồùi serin protease vaỡ
chuọựi nỷng coù vở trờ gừn vồùi fibrin.
- Plasmin hoaỷt õọỹng ồớ pH trung tờnh.
Phọứ taùc duỷng cuớa plasmin tổồng õọỳi
rọỹng, phỏn huyớ fibrin, fibrinogen, caùc
yóỳu tọỳ V, VIII, XIIIa, v-WF, bọứ thóứ...
3. Caùc chỏỳt hoaỷt hoaù plasminogen
3.1. Chỏỳt hoaỷt hoaù plasminogen tọứ
chổùc (tisue plasminogen activator, tPA)
- Laỡ chỏỳt hoaỷt hoùa cồ baớn
- Chióỳt xuỏỳt t- PA tổỡ mọ tổớ cung vaỡ tóỳ
baỡo cuớa u hừc tọỳ. Ngaỡy nay, coù
thóứ saớn xuỏỳt t- PA bũng sinh tọứng
hồỹp.
- Hoaỷt hoaù plasminogen thaỡnh plasmin
vồùi sổỷ tham gia cuớa fibrin
- t- PA cuỡng plasminogen gừn mọỹt
caùch dóự daỡng lón sồỹi fibrin.
- Haỡm lổồỹng t-PA trong huyóỳt tổồng rỏỳt
thỏỳp, vỗ 80% õaợ lión kóỳt vồùi chỏỳt ổùc
3.2. Urokinase (UK)
- ổồỹc saớn xuỏỳt bồới tóỳ baỡo thỏỷn
dổồùi daỷng tióửn chỏỳt laỡ pro-urokinase
vaỡ õổồỹc baỡi tióỳt ra nổồùc tióứu.
- Pro-urokinase chuyóứn thaỡnh urokinase
dổồùi taùc õọỹng cuớa plasmin, kallikrein,
cathepsin vaỡ XIIa
- Coù 2 daỷng (troỹng lổồỹng phỏn tổớ cao
vaỡ troỹng lổồỹng phỏn tổớ thỏỳp); trong
õoù daỷng coù trong lổồỹng phỏn tổớ
thỏỳp thổồỡng õổồỹc sổớ duỷng trong
õióửu trở trón ngổồỡi.
3.3. Hóỷ thọỳng hoaỷt hoaù phuỷ thuọỹc
YT XII
Laỡ cồ chóỳ hoaỷt hoaù pro-urokinase
thaỡnh urokinase qua hóỷ thọỳng caùc
yóỳu tọỳ kallikrein, XIIa vaỡ HMWK.
3.4. Streptokinase (SK)
- Chióỳt xuỏỳt tổỡ mọi trổồỡng nuọi cỏỳy lión
cỏửu tan maùu nhoùm C.
- Coù thóứ kóỳt hồỹp vồùi plasminogen,
plasmin vaỡ caùc saớn phỏứm thoaùi
giaùng cuớa fibrin õóứ hoaỷt hoaù
plasminogen thaỡnh plasmin
3.5. Staphylokinase (SPK)
Do tuỷ cỏửu vaỡng saớn xuỏỳt ra vaỡ coù cồ
chóỳ taùc õọỹng giọỳng SK.
3.6. Chỏỳt hoaỷt hoaù cuớa dồi (bat- PA)
Coù trong nổồùc boỹt cuớa loaỡi dồi huùt
maùu Desmodus rotundus.
3.7. Chỏỳt hoaỷt hoaù khọng coù hoaỷt
tờnh men
Gọửm 1 sọỳ chỏỳt nhổ dung mọi hổợu cồ,
dỏựn chỏỳt cuớa benzen, clorofoc, ure...
3.8. Hoaỷt hoaù tổỷ phaùt cuớa
plasminogen
Plasminogen coù thóứ tổỷ hoaùt hoaù
thaỡnh plasmin ồớ 20 õọỹ C vaỡ pH 7,8.
4. Caùc chỏỳt ổùc chóỳ hoaỷt hoaù
plasminogen
PAI- 1, PAI- 2, caùc chỏỳt khaùng plasmin...
QUAÏ TRÇNH TIÃU FIBRIN
1. Hoaỷt hoaù plasminogen
- Bỗnh thổồỡng plasmin khọng õổồỹc taỷo ra,
pro-urokinase khọng hoaỷt õọỹng vaỡ t-PA
cuợng rỏỳt ờt taùc duỷng trón plasminogen
Khi fibrin xuỏỳt hióỷn, lỏỷp tổùc xaớy ra hióỷn
tổồỹng kờch hoaỷt plasminogen. Nhổ vỏỷy
chờnh fibrin laỡ chỏỳt kờch thờch chuớ
yóỳu vaỡ quan troỹng nhỏỳt khồới phaùt
hoaỷt hoaù plasminogen
- Cồ chóỳ hoaỷt hoùa: cừt cỏỳu truùc phỏn
tổớ cuớa plasminogen taỷi lión kóỳt giổợa
caùc axit amin ồớ vở trờ Arginin 561 vaỡ
Valin 562.
- t- PA coù vai troỡ quan troỹng. t- PA
thổồỡng phaùt huy taùc duỷng sồùm nhỏỳt
Clot "busting"
t-P A
(e n d o th e liu m )
u ro k in a s e
( k id n e y ) s tre p to k in a s e
(e x o g e n o u s)
A rg
A rg
Va l
S
NH2
S
Va l
NH2
S
S
C O O H
C O O H
p la s m in o g e n
p la s m in
α 2- a n tip la s m in
F ib rin fra g m e n ts
F ib rin c lo t
Plasmin can dissolve clots.
2. Taùc duỷng cuớa plasmin
- Tióu fibrin
Phỏn huyớ fibrin khọng hoaỡ tan vaỡ taỷo ra
caùc saớn phỏứm thoaùi giaùng coù
troỹng lổồỹng phỏn tổớ thỏỳp, hoaỡ tan.
- Caùc saớn phỏứm thoaùi giaùng cuớa
fibrin
+ Caùc saớn phỏứm trung gian (chuọựi X
vaỡ Y)
+ Caùc saớn phỏứm giaùng hoaù cuọỳi
cuỡng (caùc saớn phỏứm D vaỡ E)
RESTRAINING CLOTTING/COAGULATION: Fibrinolysis
ZONE OF FACTORS INHIBITING COAGULATION
Lysis of any forming clot
BLOOD
Endothelial cell
tissue Plasminogen Activator t-PA
Plasminogen
Plasmin digests fibrin
Fibrinolysis II
Fibrin binds
Plasmin
Plasminogen
and
t-PA
so that the lysis is
concentrated at the target
Fibrinolysis III
Kidney-cell urokinase is normally active in the
nephrons to prevent fibrin formation
Urokinase
Plasminogen
Plasmin digests fibrin
Fibrinolytic process
Streptokinase
binds here –
generalized
action
t-PA has to
bind here
– localized
ation
Fibrinolysis
Fibrinogen → Fibrin
→
Fibrinogen split degradation products (FDPs)
Plasmin
Plasminogen
-
Plasminogen activator inhibitor (PAI-1)
Tissue plasminogen activator (tPA)
or
Urokinase plasminogen
activator
Homology between plasminogen and Lp(a)
Influence of lipoproteins on the fibrinolysis system
Circulation
Soluble products
Lp(a)
Plasminogen
VLDL
+
PAI-1
+
uPA
_
+
tPA
_
Plasmin
_ PAI-1
+
oxLDL
Fibrin clot
Endothelium
Dissolving the Clot and Anticoagulants
Figure 16-14: Coagulation and fibrinolysis
Fibrinolytic Pathway
PAI-1
Plasminogen
Tissue Plasminogen Activator (t-PA)
Urokinase (uPA)
Plasmin Inhibitor
Exogenous: streptokinase
XL-Fibrin, fibrinogen
Plasmin
XL- fibrin
degradation products (FDP)
3. ióửu hoaỡ tióu fibrin
3.1. Caùc chỏỳt ổùc chóỳ hoaỷt hoaù
plasminogen ( PAI)
- Chỏỳt PAI-1
+ Laỡ mọỹt polypeptid coù 379 acid amin.
+ Dổỷ phoỡng tióu fibrin quaù maỷnh trong
huyóỳt tổồng. Coù aùi lổỷc vồùi t-PA vaỡ
urokinase
+ ổồỹc saớn xuỏỳt taỷi tóỳ baỡo gan, tóỳ
baỡo nọỹi mọ, tóỳ baỡo cồ trồn vaỡ
nguyón baỡo sồỹi.
- Chỏỳt PAI-2
+ Laỡ mọỹt polypeptid coù 393 acid amin,
do nhau thai tọứng hồỹp