SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM một số BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5 TUỔI nắm VỮNG 29 CHỮ cái và học đọc, học VIẾT để TRẺ tự TIN bước vào lớp 1

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5 TUỔI NẮM VỮNG 29 CHỮ
CÁI VÀ HỌC ĐỌC, HỌC VIẾT ĐỂ TRẺ TỰ TIN BƯỚC VÀO
LỚP 1”

TaiLieu.VN

Page 1


I. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết trẻ mẫu giáo là lứa tuổi khởi đầu làm quen với chữ viết là
cho trẻ làm quen với việc học đọc, học viết rất quan trọng đối với trẻ, trẻ không nắm
vững 29 chữ cái và học đọc và học viết thì lên lớp 1, trẻ sẽ không thể học được vì lên
lớp 1, trẻ sẽ học kết hợp âm và chữ, âm, vần, nhận diện chữ, dạy ghép vần, tư thế ngồi,
cách cầm bút. Nếu ở mẫu giáo trẻ không nắm vững 29 chữ cái và học đọc, học viết thì
vào lớp 1 trẻ sẽ không tự tin và lúng túng, trong khi học trẻ không đạt được kết quả tốt,
cho nên phải tập cho trẻ nắm vững 29 chữ cái và học đọc, học viết để tạo tâm thế cho
trẻ bước vào lớp 1 trường tiểu học. Cho nên phải yêu cầu trẻ nhận biết và phát âm
đúng 29 chữ cái tiếng việt, trẻ nhận biết chữ cái thông qua tri giác bằng tri giác bằng
âm thanh, nhận biết các chữ in hoa, in thường, viết, viết thường, trẻ biết cách liên hệ
các chữ cái với các từ đã học và tìm ra chữ cái có trong các từ đó, làm quen với cách
tách âm, ghép âm thông qua đó cho trẻ làm quen với các vị trí của các âm trong từ, trẻ
biếc các kỹ năng ban đầu và tiếp tục đọc, viết; cách ngồi, viết, cách cầm bút, mở sách,
đọc…Luyện khả năng chú ý có chủ định, biết tập trung, lắng nghe, yêu cầu những kỹ
năng; nghe, nói (tiếp nhận, viết, biểu lộ), mở rộng vốn hiểu biết để hình thành 4 kỹ
năng nghe, nói, đọc, viết cho trẻ.

TaiLieu.VN

Page 2


Thông qua các buổi tham quan ở trường tiểu học, sinh hoạt, lao động thông qua
các trò chơi…Cô giáo nên khuyến khích trẻ đọc một cách rõ ràng, mạnh lạc, không nói
ngọng, nói lặp, nói lí nhí phát âm phải đúng chính xác.
Việc tăng cường cho trẻ nắm vững 29 chữ cái và học đọc, học viết góp phần kích
thích phát triển tư duy, thể hiện ở trẻ xác định được tính chất đặc điểm của các chữ đó
bằng cách tìm kiếm thông qua đồ vật , trò chơi trẻ em nắm vững 29 chữ cái và học đọc
và học viết để trẻ tự tin chuẩn bị cho trẻ một kỹ năng cần thiết trước khi bước vào lớp
1.
Làm quen với 29 chữ cái và học đọc, học viết thông qua các hình ảnh, đồ dùng
dạy học, đồ chơi qua các trò chơi trí tuệ, thông qua các hoạt động khác như: tạo hình,
kể chuyện, hoạt động vui chơi, môi trường xung quanh, không gian lớp học..để tạo
môi trường hoạt động cho trẻ nắm được 29 chữ cái và học đọc, học viết được tốt.
Chuẩn bị cho trẻ vào học lớp 1, chúng ta cần giúp trẻ nhận biết và phát âm 29
chữ cái, nhận biết và phát âm chuẩn các âm của 29 chữ cái theo mẫu chữ in thường và
chữ viết thường, là bước khởi đầu cho trẻ có một nền tảng vững chắc trong quá trình
học tốt môn Tiếng Việt ở các lớp sau. Bởi vì chữ cái chính là tế bào để tạo nên từ
Tiếng Việt, mà ngôn ngữ là chiếc cầu nối giữa trẻ với thế giới xung quanh.
Chính vì vậy mà từ khi đứa trẻ bắt đầu biết đọc và viết thì ngôn ngữ nói và ngôn
ngữ viết hoà làm một. Chúng ta phải quan niệm rằng bất cứ một biểu hiện nào của

TaiLieu.VN

Page 3

ngôn ngữ viết cũng liên quan chặt chẽ với khả năng ngôn ngữ nói, và bất cứ một bài
tập nào về ngôn ngữ viết cũng có thể sử dụng vào sự phát triển của ngôn ngữ nói.
Ngôn ngữ sẽ phát triển một cách tự nhiên nếu như điều kiện xung quanh thuận lợi, có
sự tác động về phương pháp, hình thức của con người. Đặc biệt là trẻ mẫu giáo lớn –
lứa tuổi bắt đầu làm quen chữ viết – Vậy làm thế nào để trẻ học tốt, thuộc nhanh 29
chữ cái? Điều đó làm tôi băn khoăn suy nghĩ. Với kinh nghiệm nhiều năm dạy lớp mẫu
giáo lớn, nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ – Trẻ rất thích những gì mới lạ, đẹp
mắt, hấp dẫn, ngộ nghĩnh,… Và để trẻ tiếp thu tốt 29 chữ cái, tôi quyết định chọn đề
tài “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5 TUỔI NẮM VỮNG 29 CHỮ CÁI VÀ
HỌC ĐỌC, HỌC VIẾT ĐỂ TRẺ TỰ TIN BƯỚC VÀO LỚP 1”
Với mong muốn đưa những hình thức mới lạ, hấp dẫn tới trẻ, để tiếp thu chữ viết
một cách dễ dàng đạt kết quả tốt.
2. Mục đích nghiên cứu
Giúp trẻ nhận biết nhanh, phát âm chính xác và ghi nhớ 29 chữ cái.
Nhằm phát triển ngôn ngữ, rèn cách nói và diễn đạt mạch lạc cho trẻ, là nền tảng
để trẻ học tốt môn Tiếng Việt ở trường phổ thông.
3. Thời gian, địa điểm
Thời gian: Từ tháng 9/2012 đến tháng 3/2013.

TaiLieu.VN

Page 4


Địa điểm: Tại lớp 5 tuổi A - Trường mầm non Vĩnh Thực - Thành Phố Móng
Cái - Tỉnh Quảng Ninh.
4. Đóng góp về mặt thực tiễn
Qua nhiều năm thực hiện chuyên đề (làm quen văn học chữ viết bản thân tôi
nhận thấy có một số trẻ ở lớp tôi rất thích đọc chữ và học đọc, học viết nhưng trẻ nhận

mặt chữ qua các đồ dùng, tranh ảnh, sách tranh…còn hạn chế
Trẻ hay bắt chước đọc theo quán tính đọc vẹt
Nhận thức của trẻ không đồng đều, có trẻ cô chỉ đọc 1,2 lần thì trẻ đã nhớ được
mặt chữ và phát âm lại đúng chữ, nhưng vẫn còn nhiều cháu phát ân đi phát âm lại
nhiều lần, thông qua các trò chơi mà trẻ vẫn không nhớ được mặt chữ mà chỉ đọc vẹt.
Số trẻ không nắm được mặt chữ, phát âm không rõ ràng
Chưa mạnh dạng tự tin trong khi đọc viết còn nhiều
Còn có một số trẻ phát âm chưa chính xác còn nói lắp nói ngọng những: chữ khó
(n, s, p ,l ,x ,b).
Số trẻ nắm được 29 chữ cái tiếng việt đạt 80%
Số trẻ nắm được mặt chữ qua các đồ dùng, tranh ảnh qua các trò chơi đạt 60%
Trẻ phân biệt được các chữ gần giống nhau (p,q, b, d, m, n) đạt 70%
Trẻ biết cách ghép âm đạt 40%
TaiLieu.VN

Page 5


Trẻ tập đọc, tập viết, cách ngồi, cách cầm bút, mở sách đọc đạt 50%
Trẻ nhận biết các kiểu chữ (in hoa, in thường, viết thường, viết hoa) đạt 70%.
Với tình hình trẻ như trên khi tôi thực hiện cho trẻ nắm được chữ và học đọc,
học viết qua các đồ dùng tranh ảnh, qua các trò chơi ở lớp tôi còn gặp nhiều khó khăn
vì vậy tôi luôn trăn trở, suy nghĩ tìm tòi nghiên cứu để có những biện pháp làm thế nào
cho trẻ nắm vững 29 chữ cái và học đọc, học viết một cách có hiệu quả để tạo tiền đề
cho trẻ tự tin bước vào lớp 1 một cách tốt nhất.

TaiLieu.VN

Page 6

II. PHẦN NỘI DUNG
1. CHƯƠNG I : TỔNG QUAN
1.1 CƠ SỞ LÍ LUẬN
Tất cả các hoạt động trong trường mẫu giáo đều góp phần phát triển và hoàn
thiện các giác quan, quá trình tâm sinh lý, nhận thức, tình cảm, thẩm mỹ, đạo đức...
cho trẻ, giúp trẻ lĩnh hội được các nội dung hoạt động vui chơi, lao động, học tập một
cách tích cực, phong phú, đa dạng hơn.
Việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ làm quen với 29 chữ cái ở lứa tuổi mẫu giáo
cũng rất là cần thiết, trẻ rất thích tìm tòi, khám phá những cái mới lạ đa dạng của các
chữ cái, “vì sao chữ A lại viết như thế này, và lại viết như thế kia”... và hàng loạt câu
hỏi xuất hiện trong đầu trẻ, từ đó trẻ biết bộc lộ suy nghĩ, cảm nhận của mình về các
chữ cái mà trẻ được học. Và từ đó hình thành cho trẻ một số kỹ năng đọc viết về các
chữ cái trong khi học.
Vì thế muốn chuẩn bị tốt cho trẻ vào học lớp 1, chúng ta không thể không giúp
trẻ nhận biết và phát âm 29 chữ cái, nhận biết và phát âm chuẩn các âm của 29 chữ cái
theo mẫu chữ in thường và chữ viết thường, là bước khởi đầu cho trẻ có một nền tảng
vững chắc trong quá trình học tốt môm Tiếng Việt ở các lớp sau.
1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN

TaiLieu.VN

Page 7


Trường Mầm Non Vĩnh Thực - Thành Phố Móng Cái nằm trên địa bàn xã Vĩnh
Thực điểm trung tâm của xã Vĩnh Thực. Là một vùng xa hải đảo thuộc Thành Phố
Móng Cái) đời sống kinh tế còn rất nhiều thiếu thốn, khó khăn, trình độ dân trí thấp,
nhân dân chủ yếu làm nghề nông nghiệp, đi biển đánh bắt hải sản, trồng rừng, một số
là con em buôn bán, vì vậy gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình học tập.

* Cơ sở vật chất của nhà trường:
Nhà trường gồm có 6 phòng học được xây dựng theo đúng quy cách đạt chuẩn
quốc gia nhằm phục vụ cho trẻ học chương trình giáo dục mầm non, có một dẫy các
phòng hiệu bộ đầy đủ chức năng của từng phòng và khu sân chơi rộng rãi với rất nhiều
đồ chơi phong phú về chủng loại như: Cầu trượt, đu quay, bập bênh,…
Các lớp học được xây dựng với quy mô chuẩn có phòng học, phòng ngủ riêng và
được đầu tư, trang bị đầy đủ các thiết bị cần thiết đảm bảo phục vụ cho việc dạy và
học của cô và trẻ, đáp ứng được yêu cầu của chương trình giáo dục mầm non.
* Về giáo viên:
Hiện nay trường có tổng số 17 cán bộ giáo viên, nhân viên đa số là giáo viên,
nhân viên trẻ, khỏe, nhiệt tình, yêu nghề , mến trẻ, có trách nhiêm, tâm huyết với nghề,
nhiều đồng chí có trình độ chuyên môn, tay nghề vững, có nhiều kinh nghiệm trong
công tác chỉ đạo, công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ được nhân dân và phụ
huynh tin tưởng, quý mến.
TaiLieu.VN

Page 8


Hầu hết cán bộ giáo viên trong nhà trường đều cố gắng tìm hiểu, học hỏi, tự
nâng cao trình độ tin học để có thể thực hiện tốt nhất việc giảng dạy bằng giáo án điện
tử. Mới đầu chưa quen giáo viên còn ngại, chưa biết cách soạn những bài giảng bằng
máy tính nhưng hiện giờ một số giáo viên đã có thể tự thiết kế ra các giáo án điện tử
theo ý tưởng của mình.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp dạy học được các
giáo viên đánh giá: Tiết kiệm được thời gian, trực quan sinh động hấp dẫn, hình ảnh
phong phú sống động, là một trong những giải pháp hữu hiệu nhằm phát huy tính tích
cực, hiệu quả và sáng tạo của cả giáo viên và trẻ.
Trên thực tế việc ứng dụng công nghệ thông tin còn rất nhiều khó khăn đối với
giáo viên trong trường mầm non Vĩnh Thực bởi trình độ và năng lực ứng dụng công

nghệ thông tin trong giảng dạy của giáo viên còn hạn chế, đây vẫn là lĩnh vực khá mới
với các trường mầm non vùng hải đảo.
Năm học này tôi được Nhà trường phân công giảng dạy lớp mẫu giáo 5 tuổi A
cùng với một đồng chí giáo viên, với tổng số là 32 cháu. Đa số trẻ ngoan ngoãn, có ý
thức trong học tập. Đây vừa là một thuận lợi và cũng là những khó khăn trở ngại trong
quá trình tôi giúp trẻ làm quen với chữ cái.

Là một giáo viên trẻ có tinh thần trách

nhiệm và đầy lòng nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ bản thân tôi xác định được mục đích, ý
nghĩa, tầm quan trọng của việc tìm ra một số biện pháp giúp trẻ lớp tôi làm quen với
chữ cái một cách nhanh nhất, cũng như giúp trẻ hứng thú tham gia các hoạt động..
TaiLieu.VN

Page 9


2. CHƯƠNG II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. THỰC TRẠNG
Trong các năm học qua tuy tôi được dạy ở nhiều trường nhưng tôi thấy việc trẻ
tiếp cận với chữ cái còn hạn hẹp ở nhiều độ tuổi. Tôi muốn khi trẻ bước sang tuổi mẫu
giáo thì cho trẻ bắt đầu tiếp cận, làm quen với mặt chữ một cách tự nhiên, đó cũng là
một cách phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách toàn diện. Và qua môn Làm quen với
văn học kết hợp giới thiệu với trẻ về các chữ cái.
* Qua quá trình công tác giảng dạy kết hợp đưa chữ cái vào cho trẻ làm quen trong các
giờ học, giờ hoạt động thì tôi thấy có những thuận lợi:
+ Về phía nhà trường: Được sự quan tâm sâu sát của Ban giám hiệu phòng học
có đầy đủ đồ dùng giảng dạy.
+ Về phía phụ huynh: Được sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh, được phụ
huynh quan tâm và giúp đỡ trong việc sưu tầm các tranh ảnh mẫu chữ cái và những đồ

dùng dạy học liên quan đến môn học.
+ Bản thân giáo viên đã qua nhiều năm giảng dạy và cũng đã áp dụng cho trẻ
làm quen và đã thấy có kết quả.
* Ngoài những thuận lợi thì bên cạnh đó cũng không tránh khỏi những khó khăn:
+ 30% trẻ không đi học qua lớp mẫu giáo 3, 4 tuổi nên vẫn còn nhút nhát, chưa
hình dung được mặt chữ.
TaiLieu.VN

Page 10


+ Khả năng tiếp thu của trẻ còn hạn chế.
+ Bản thân tôi vẫn còn lúng túng khi thực hiện nội dung này, nhưng tôi vẫn
quyết tâm thực hiện. Từ những vấn đề lý luận và thực tiễn nên tôi đã chọn đề tài: “Một
số biện pháp giúp trẻ 5 tuổi nắm vững 29 chữ cái và học đọc, học viết để trẻ tự tin
bước vào lớp 1” cho học sinh mẫu giáo ở trường Mầm non Vĩnh Thực.

2.2. KHẢO SÁT
Từ những nguyên nhân trên tôi bắt đầu khảo sát chất lượng trên trẻ, kết quả đạt
như sau:
Nội dung

Trẻ/Tỷ lệ

- Những cháu tự tin nắm được mặt chữ phát âm rõ 15/32 = 46%
ràng.

18/32 = 56%

- Những cháu phát âm chính xác các chữ khó.

17/32 = 53%

- Cháu nắm được 29 chữ cái tiếng việt.
- Cháu nắm được mặt chữ qua tranh ảnh, đồ dùng, 15/32 = 46%
qua các trò chơi.

TaiLieu.VN

18/32 = 56%

Page 11


- Trẻ đọc viết biết cách ngồi cầm bút mở sách.
- Trẻ nhận biết các mặt chữ (in hoa, in thường, 15/32 = 46%
viết thường, viết hoa)

III: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5 TUỔI NẮM VỮNG 29 CHỮ CÁI VÀ
HỌC ĐỌC, HỌC VIẾT ĐỂ TRẺ TỰ TIN BƯỚC VÀO LỚP 1”
* Biện pháp 1: Làm đồ dùng từ những nguyên vật liệu có sẵn:
Ở lứa tuổi mẫu giáo, chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ, chơi chính là cuộc sống
của trẻ, trong các trò chơi của trẻ, đồ dùng – đồ chơi đóng vai trò quan trọng trong
công việc dạy học, đồ dùng dạy học hết sức cần thiết đối với trẻ.
- Hằng tháng tôi thường làm đồ dùng dạy học theo từng chủ điểm phục vụ hầu
hết các giờ hoạt động. Khai thác tận dụng các nguyên vật liệu có sẵn ở địa phương để
làm đồ dùng góp phần tạo ra môi trường giáo dục tốt, kích thích sự phát triển của trẻ.
Ví dụ: Dùng gáo dừa tôi sơn màu viết chữ lên để cho trẻ làm quen với các chữ
cái...
- Từ những hột hạt: như hạt nhãn, đậu xanh, đậu ván, ... để cho trẻ xếp thành các

chữ cái mà trẻ biết.

TaiLieu.VN

Page 12


- Từ những vỏ của các con ngêu, sò, ốc ở biển tôi có thể sơn màu viết chữ lên
đó. Những đoạn dây thừng bỏ tôi có thể tạo thành những chữ cái ngộ nghĩnh, dễ
thương để cho trẻ học...

* Biện pháp 2: Phối hợp với phụ huynh để tạo ra môi trường chữ phong phú:
- Việc phối hợp với phụ huynh sưu tầm tranh ảnh, mẫu chữ quảng cáo để trang
trí trong lớp và thay đổi theo từng chủ điểm, tất cả tranh trang trí đều được viết theo
mẫu chữ in thường hoặc viết thường, danh sách lớp, nội quy lớp, tiêu chuẩn bé ngoan,
tạo môi trường chữ viết trong lớp để cho trẻ làm quen với các chữ cái được dễ dàng
hơn, sưu tầm các tranh ảnh về các loại hoa, quả, các con vật, phương tiện giao thông...
theo từng chủ điểm viết tên và gắn dưới hình ảnh.
Ví dụ:

Tranh hoa hồng: Viết từ “hoa hồng”
Tranh xe máy: Viết từ “xe máy”
Tranh con voi: Viết từ “con voi”

Và khi trẻ nhìn vào trẻ sẽ biết: như từ hoa hồng có những chữ gì ghép lại...
*Biện pháp 3: Cho trẻ làm quen chữ cái qua kí hiệu:
- Tất cả các đồ dùng cá nhân của trẻ như: khăn, ca, bàn chải đánh răng, vở học
của trẻ và bảng bé ngoan đều được mang kí hiệu bằng chữ cái, sao cho tất cả các trẻ

TaiLieu.VN

Page 13


đều nhận biết được, và biện pháp này trẻ rất là mau nhớ kí hiệu chữ cái của mình và cả
của bạn là chữ cái gì.
Ví dụ: Trong giờ cắm cờ cuối ngày cô phát cờ cho trẻ và lần lượt cho trẻ lên
cắm vào ô cờ của mình và mỗi ô cờ của trẻ đều mang một kí hiệu chữ cái.
Ví dụ: Khi cho bạn Bình Minh lên cắm cờ thì cô nói ô cờ của bạn có kí hiệu chữ
gì, trẻ trả lời chữ a... và hỏi trẻ đã cắm đúng chưa và dần dần trẻ sẽ nhớ ô cờ của bạn
và của mình một cách thành thạo.
- Việc lồng ghép các chữ cái vào các môn học cũng rất là quan trọng.
+ Trong hoạt động Làm quen với văn học: viết tên đề tài, tên tác giả.
+ Trong tạo hình: cho trẻ đặt tên bức tranh mà trẻ quan sát và giáo viên ghi chữ
vào bức tranh.
Ví dụ: Cho cháu xem 3-4 bức tranh vẽ về các loại xe máy, xe đạp, xe ô tô, hoặc
các bức tranh về các con vật: sư tử, voi, hổ... hoặc tranh về các loại hoa như: hoa mai,
hoa đào, hoa cúc, và hỏi trẻ: xe đạp, xe máy, ôtô là phương tiện đường gì? hay: sư tử,
voi, hổ là động vật sống ở đâu? hoặc hoa cúc, mai, đào là hoa nở vào mùa nào? ...
- Khi hỏi trẻ và trẻ trả lời: xe đạp, xe máy, ôtô thuộc phương tiện giao thông
đường bộ... và khi lúc trẻ trả lời cô ghi lên bảng và trong quá trình ghi từng chữ thì cô
hỏi trẻ chữ gì và cho trẻ đọc chữ đó... dần dần và những lần học sau khi hỏi trẻ và trẻ
trả lời trong lúc cô ghi trẻ nhận biết và từ đó trẻ đọc nhẩm theo cô những chữ cái mà
TaiLieu.VN

Page 14


trẻ đã biết... Như vậy sẽ giúp trẻ khắc sâu kiến thức về các chữ cái đã học và nâng cao
chất

*Biện pháp 4: Tạo môi trương cho trẻ hoạt động:
Trang trí lớp học cho trẻ 5 tuổi khác hẳn với trang trí ở lớp bé, nhỡ, trên mỗi bức
tranh, góc đồ chơi điều có chữ viết để trẻ có thể đọc tạo môi trường cho trẻ làm quen
với chữ viết .
Xây dựng kế hoạch tuần, tháng theo chủ đề, chủ điểm đúng với hình thức thực
tiễn của lớp mình.
Những đồ dùng đồ chơi sản phẩm vẽ nặn, xé dán, cắt dán …điều phải viết chữ
để hàng ngày kích thích trẻ quan sát và tìm các chữ cái liên hệ với các chữ cái đã học,
khi trẻ nhớ được các chữ cái đó trẻ có thể đọc dòng chữ một cách rỏ ràng, để cho trẻ
làm quen lần sau trẻ sẽ đọc đúng như vậy ( trẻ đọc theo cách riêng của mình )
Cô giáo nên xây dựng tạo góc “ thư viện ” với những cuốn truyện tranh sách
tranh để trẻ tự đọc, vẽ theo các chữ đó có những cuốn sách đen trắng để cho trẻ tô
màu, các sách trò chơi phát triển trí tuệ “ bé vẽ” trò chơi về nét chữ …
Khi trẻ đọc, viết cô giáo luôn quan sát hướng dẫn cách mở sách đọc từng trang
một và bắt đầu đọc từ trang đầu tiên và đến kết thúc trang sách. Khi cô đọc cho trẻ
nghe thì cô hướng sự chú ý của trẻ vào từng bức tranh (một trẻ 1 cuốn sách giống của
cô để trẻ dễ theo dõi. Rèn cho trẻ kỹ năng quan sát . Quan đó giúp cho trẻ khả năng ghi
TaiLieu.VN

Page 15


nhớ, khả năng hiểu biết của trẻ và sau đó cô giáo cho trẻ đọc theo hiểu biết của trẻ. Sau
khi trẻ đọc cô giáo gợi ý cho trẻ tìm các chữ cái đã học trên trang sách tìm những chữ
cái giống nhau dùng bút chì khoanh tròn hoặc gạch chân những chữ cái đã học hướng
dẫn trẻ đoán biết ý nghĩa nội dung qua các dấu hiệu gợi ý của tranh.
Cho trẻ làm quen với việc người lớn viết chữ.
Hướng dẫn trẻ về tư thế ngồi đúng khi tập tô các chữ cái.
Luôn thay đổi các hình thức cho trẻ hoạt động như tham quan, dạo chơi quan sát
các con vật nuôi, gọi tên các con vật nuôi, biết được các hiện tượng thiên nhiên…

tham quan trường tiểu học, nhằm tạo môi trường để mở rộng thêm hiểu biết cho trẻ,
Thông qua việc phát âm đúng các tiếng, các từ nếu chỉ cho trẻ làm quen với chữ
bằng cách nhận mặt chữ thì trẻ mới cảm nhận ở mức cảm tính (thông qua các cơ quan
cảm giác, tri giác) mà cần cho trẻ làm quen với các chữ cái ( đặc biệt các chữ cái khó)
là âm đầu của tiếng , từ giúp cho trẻ phát triển khả năng bắt âm một cách dễ dàng hơn.
Tạo môi trường hoạt động vui chơi cho trẻ thông qua học mà chơi chơi mà học
đặc biệt là trò chơi học tập đóng một vai trò quan trọng trong việc giáo dục trí tuệ và
dạy học cho trẻ đối với việc học đọc học viết sử dụng trò chơi học tập là một hình thức
tổ chức dạy học cho trẻ làm quen kĩ năng tập đọc tập viết, cách ngồi cách cầm bút, mở
sách thông qua các trò chơi giúp trẻ tiếp thu, củng cố những tri thức và kĩ năng một
cách nhẹ nhàng.
TaiLieu.VN

Page 16


Ví dụ: Thông qua hình vẽ, đồ dùng cho trẻ điền thêm cái chữ cái còn thiếu
trong từ bằng cách phát âm, gọi tên những đồ dùng, con vật, đồ vật đó… để trẻ nhận
biết những chữ cái vừa học, để trẻ nhận biết vị trí các âm tiếng trong một tiếng hoặc từ
và làm quen với việc tách âm, ghép âm trẻ đã làm quen với trò chơi khi trẻ lên lớp 1
trẻ sẽ thuận lợi hơn trong việc tách ghép âm.
Ngoài ra tạo môi trường hoạt động phong phú và phù hợp với trẻ như chơi xếp
hình, xâu hạt, lắp ráp chơi với đất nặn…giúp cho sự phát triển các kĩ năng sử dụng cho
trẻ tập viết sau này đối với trẻ.
Tạo môi trường cho trẻ bằng cách viết tên ở các đồ dùng, đồ chơi, tên của mình,
tên đồ dùng cá nhân,.. khi vui chơi chuẩn bị giấy bút ở mỗi góc chơi cho trẻ
Ví dụ : Góc phân vai viết tên các mặt hàng, nấu ăn viết thực đơn một số thực
phẩm …để hình thành ở trẻ tính hiếu kỳ đối với ngôn ngữ viết.

*Biện pháp 5: Tạo điều kiện giúp trẻ mạnh dạn tự tin để trẻ nắm vững 29 chữ cái và

học đọc học viết:
Qua thực tế của lớp, tôi đã nắm được tâm lý và đặc điểm của từng trẻ luôn gần
gũi quan tâm hơn đối với những trẻ cá biệt, trò chuyện với trẻ mọi lúc mọi nơi thông
qua các đồ dùng đồ chơi…để hỏi trẻ và cho trẻ đọc theo cô và cho trẻ đọc lại cô hỏi trẻ

TaiLieu.VN

Page 17


con vừa đọc xong từ hoặc tiếng đó có chữ cái gì mà con đã học rồi và cho trẻ phát âm
lại chữ cái đó, để tạo tự tin cho trẻ khi có cô cùng tham gia với mình.
Trong khi trẻ hoạt động cô phải tạo cho trẻ cảm xúc thỏa mái để trẻ hứng thú
tham gia.
Ví dụ: Thay vì yêu cầu trẻ viết hai nét xiên phải, trái, giáo viên yêu cầu hoặc
gọi ý trẻ vẽ cho cô hai cây kem, hai nét xiên tạo ra 2 cây kem ngon, hoặc chú hề đội
mủ sẽ có dạng chữ ô hoặc vẽ quả trứng gà có dạng chữ o… Từ bất kỳ đồ vật nào, sự
vật nào trẻ quan sát và ghi nhớ được đều có liên quan đến sự liên tưởng đến những chữ
cái trẻ học, giúp cho trẻ khắc sâu kiến thức hơn.
Luôn giúp đỡ, khuyến khích động viên trẻ tham gia tích cực khi trẻ đã phát âm
đúng chữ rõ ràng, mạch lạc, và khi cầm bút ngồi viết đúng các nét chữ đúng tư thế để
giúp trẻ mạnh dạn hơn trong khi học đọc học viết.
Đối với những trẻ nói lí nhí chưa mạch lạc, rõ ràng, phát âm chưa chính xác tôi
luôn chú ý sửa sai và hướng dẫn trẻ phát âm cùng cô nhiều lần thông qua mọi lúc mọi
nơi để trẻ phát âm đúng và nắm vững được mặt chữ.
Với trẻ nói ngọng, nói lắp trẻ còn rụt rè tôi đến bên trẻ cùng phát âm với trẻ để
trẻ phát âm lại cùng cô chữ cái đó để trẻ ghi nhớ hơn.
Với những trẻ cầm bút chưa được tôi đến bên trẻ cầm tay trẻ cho trẻ viết theo cô
từng nét chữ để trẻ dễ dàng tự tin trong khi tô viết chữ.
TaiLieu.VN

Page 18


*Biện pháp 6: Tổ chức cho trẻ làm quen 29 chữ cái học đọc học viết qua các trì chơi,
đồ dùng đồ vật và các góc chơi…:
Chuẩn bị nhiều đồ dùng, đồ chơi đầy đủ phong phú ở các góc chơi
Tổ chức các hoạt động trải nghiệm hàng ngày cho trẻ làm quen với việc đọc viết,
đọc câu thơ, câu chuyện, viết tên các đồ vật, tên câu chuyện, câu thơ…
Tổ chức môi trường chữ viết phong phú giúp trẻ dần dần nhận thức về chữ viết,
về sự liên quan giữa những gì được viết và những chữ gì trẻ đọc được, luôn thay đổi
nội dung hình thức cho trẻ xem và đọc cho trẻ nghe các loại sách khác nhau như thơ,
tranh có viết chữ to…
Các đồ dùng chơi qua các góc chơi phải viết bằng chữ to.
Cho trẻ làm quen với các từ, tiếng , câu có ý nghĩa đặt biệt đối với cá nhân trẻ.
Trẻ ngồi viết đúng tư thế, cầm bút bằng tay phải qua các góc chơi
Thông qua các trò chơi “Đồng hồ kì diệu ”“ Tìm đúng nhà”“Thi xem ai nhanh “
Xếp đúng thứ tự” “Tìm bạn” “Tìm chữ cái qua tranh” “ Tai ai tinh” ai tinh mắt “Tìm
đúng chỗ “ Đồ Mi Nô” chọn chữ cái cho tranh, xếp chữ bằng hột hạt, điền chữ cái còn
thiếu trong từ ”, vẽ nét… Qua những trò chơi đó giúp cho trẻ rất nhiều trong quá trình
chơi trẻ sẽ nắm vững mặt chữ, đọc viết và giúp viết được các chữ trẻ sẽ ghi nhớ sâu
hơn.
*Biện pháp 7: Kích thích học đọc, học viết hàng ngày cho trẻ:
TaiLieu.VN

Page 19


Tôi luôn tập cho trẻ học nói, tập trả lời câu hỏi, tập cầm bút tô viết chữ khuyến
khích trẻ sử dụng tái tạo lại 29 chữ cái đọc viết hàng ngày của trẻ, hỏi trẻ những câu

hỏi gợi mở.
Ví dụ: Trong từ con gà trống được bắt đầu bằng chữ nào ?
Những trẻ phát triển ngôn ngữ học đọc, học viết tôi luôn dẫn dắt trẻ đọc hết từ,
đọc cả câu, viết từ ghép.
Một số trẻ phát triển chưa tốt trong khi đọc, viết tôi luôn động viên khuyến khích
trẻ để trẻ thực hiện tự tin mạch lạc hơn.
Không nên thúc dục gò ép trẻ đọc viết chữ.
Thông qua các ngày lễ, kích thích trẻ làm thiệp và viết vào đó những lời chúc
của mình gửi đến bạn bè, thầy cô, cha mẹ…những buổi trò chuyện theo các chủ đề
phải nhằm mục đích giúp trẻ phát triển trí nhớ, tập trẻ quan sát có chủ định để ghi nhớ,
tập trẻ trả lời có lôgic luyện đặt câu.
Kích thích trẻ tự tin, mạnh dạng trong khi đọc và viết chữ để tạo tiền đề cho trẻ
bước vào lớp 1 một cách tốt hơn.
IV: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
1. Kết quả đạt được:
Với những biện pháp tôi đã thực hiện cho lớp tôi trên đây đã đem lại cho lớp tôi
một số kết quả sau:
TaiLieu.VN

Page 20


Những cháu thiếu tự tin không nắm được mặt chữ phát âm không rõ ràng nay đã
mạnh dạn trong khi phát âm đạt 30/32 = 93%
Những cháu phát âm chưa chính xác còn nói lắp nói ngọng như các chữ khó
l,n,s,x,p,b nay đã đạt 31/32 = 96%.
Cháu đã nắm được 29 chữ cái tiếng việt đạt 32/32 = 100%.
Cháu đã nắm được mặt chữ qua tranh ảnh, đồ dùng, qua các trò chơi đạt 30/32 =
93%.
Ghép âm đạt 29/32 = 90%

Trẻ đọc viết biết cách ngồi cầm bút mở sách đạt 31/32 = 96%
Trẻ nhận biết các mặt chữ (in hoa, in thường, viết thường, viết hoa đạt 30/32 =
93%)
Trẻ phân biệt các chữ gần giống nhau như: p, q, b, d, đ, m, n…nay đã đạt 30/32
= 93%
Trẻ hứng thú nhận dạng tìm kiếm các chữ cái ở mọi lúc mọi nơi như qua sách
báo, tranh ảnh, sách tranh, đồ dùng đò chơi.
2. Những bài học kinh nghiệm
Qua quá trình thực hiện, bản thân tôi đã rút ra được những bài học kinh nghiệm
sau.

TaiLieu.VN

Page 21


Mỗi người giáo viên cần phải dựa vào các nguyên tắc dạy học để tổ chức các
hoạt động đảm bảo tính vừa sức, tính phát triển, tính hệ thống liên tục và chú ý cá biệt
đối với trẻ nhằm hình thành ở trẻ; khả năng quan sát ghi nhớ và vận động kích thích trẻ
nỗ lực khám phá. Tổ chức hoạt động dễ quá sẽ không kích thích khả năng học tập ham
khám phá của trẻ. Thông qua việc tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với môi trường xung
quanh hiểu biết về trường tiểu học để trẻ có tâm lý tốt sau này, ở lớp mẫu giáo lớn phải
hình thành trẻ các thói quen mở vở, lật vở đọc sách, tô, viết chữ…
Giáo viên dùng lời nói độc lập sẽ không có hiệu quả vì không phù hợp đặc điểm
nhận thức của trẻ ở độ tuổi này.
Là một giáo viên phải thực sự đam mê, thường xuyên quan tâm tạo mọi điều
kiện thuận lợi nhất cho trẻ học đọc, học viết ở mọi lúc mọi nơi.
Giáo viên phải quan tâm đúng mức thường xuyên theo dõi động viên khuyến
khích để nhằm tạo điều kiện, cảm xúc để trẻ phấn khởi trong khi học đọc, học viết.
Muốn trẻ nắm vững 29 chữ cái học đọc, học viết tốt phải đầu tư ở các góc, đồ

dùng đồ chơi đều phải viết chữ to, có các sách tranh truyện tranh có từ viết chữ to, hột
hạt, các nét rời bút chì để trẻ tô viết chữ.
Luyện khả năng chú ý có chủ định, biết tập trung, lắng nghe yêu cầu của giáo
viên kỹ năng nghe nói, viết để mở rộng vốn hiểu biết để trẻ hình thành 4 kỹ năng nghe,

TaiLieu.VN

Page 22


nói, đọc, viết sau này của trẻ, để trẻ tự tin hơn khi trẻ bước vào trường tiểu học được
tốt hơn.

TaiLieu.VN

Page 23


V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Tạo tiền đề cho trẻ bước vào lớp 1 phổ thông.
Chuyên đề làm quen văn học, làm quen chữ viết đã qua nhưng sau chuyên đề
này tôi vẫn tiếp tục tìm tòi nghiên cứu để cho trẻ nắm vững 29 chữ cái học đọc, học
viết một cách có hiệu quả hơn nữa để ngày càng có tác dụng hơn trong việc chăm sóc
và giáo dục trẻ mầm non.
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm này nhằm đổi mới nâng cao chất lượng chăm sóc
giáo dục trẻ, để đáp ứng được nhu cầu phát triển xã hội hiện nay.
Trong quá trình thực hiện, áp dụng kính mong các đồng nghiệp góp ý xây dựng
để sáng kiến kinh nghiệm của tôi ngày một hoàn chỉnh hơn.
2. Kiến nghị:

Nhà trường cần huy động các nguồn lực xã hội hóa để trang bị nhiều hơn nữa
tranh ảnh, truyện tranh có viết chữ to.
Cung cấp thêm tài liệu và điều kiện hỗ trợ học tập nghiên cứu để về hoạt động
làm quen chữ viết.
Tạo điều kiện cho cán bộ giáo viên tập huấn thao giảng rút kinh nghiệm để nâng
cao hiệu quả hơn nữa trong hoạt động.

TaiLieu.VN

Page 24


Qua một thời gian nghiên cứu và tìm tòi, cuối cùng tôi đã tìm ra một số biện
pháp gúp trẻ 5 tuổi nắm vững 29 chữ cái và học đọc, học viết để trẻ tự tin bước vào lớp
1. Trong thời gian nghiên cứu và tìm tòi để viết bài sáng kiến kinh nghiệm, không
tránh khỏi những sai sót, rất mong được sự đóng góp ý kiến của Ban giám hiệu Nhà
trường, của các cấp quản lí giáo dục và các bạn đồng nghiệp để bài viết của tôi được
hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn.

TaiLieu.VN

Page 25