Cung cầu trong sản xuất và lưu thông hàng hóa

Bài 5
CUNG CẦU TRONG SẢN XUẤT
VÀ LƯU THÔNG HÀNH HOÁ
( 1 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
- Nªu ®ỵc kh¸i niƯm cung, cÇu.
- HiĨu ®ỵc mèi quan hƯ cung - cÇu, vai trß cđa quan hƯ cung - cÇu trong s¶n xt vµ lu th«ng
hµng ho¸.
- Nªu ®ỵc sù vËn dơng quan hƯ cung - cÇu.
2.Về kiõ năng:
- BiÕt gi¶i thÝch ¶nh hëng cđa gi¸ c¶ thÞ trêng ®Õn cung - cÇu cđa mét lo¹i s¶n phÈm ë ®Þa
ph¬ng.
3.Về thái độ:
- Cã ý thøc t×m hiĨu mèi quan hƯ cung – cÇu trong s¶n xt vµ lu th«ng hµng ho¸.
II. NỘI DUNG:
1. Trọng tâm:
- Kh¸i niƯm cung
−
cÇu hµng ho¸, dÞch vơ :
+ Kh¸i niƯm cÇu.
+ Kh¸i niƯm cung.
- Quan hƯ cung - cÇu trong s¶n xt vµ lu th«ng hµng ho¸ :
+ Néi dung vµ biĨu hiƯn cđa quan hƯ cung - cÇu trong s¶n xt vµ lu th«ng.
+ Vai trß cđa quan hƯ cung - cÇu.
- VËn dơng quan hƯ cung - cÇu qua c¸c ®èi tỵng :
+ Nhµ níc ®iỊu tiÕt quan hƯ cung − cÇu th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, chÝnh s¸ch x· héi vµ
lùc lỵng kinh tÕ cđa nhµ níc.
+ Ngêi s¶n xt − kinh doanh vËn dơng quan hƯ cung − cÇu th«ng qua viƯc ra c¸c qut ®Þnh
s¶n xt - kinh doanh.
+ Ngêi tiªu dïng (kh¸ch hµng) vËn dơng quan hƯ cung − cÇu qua c¸c qut ®Þnh mua hµng ho¸,

dÞch vơ trªn thÞ trêng.
2. Một số kiến thức khó:
-Khi gi¶ng c¸c kh¸i niƯm cung vµ cÇu cÇn lu ý :
+ Trong kh¸i niƯm cÇu, cÇn nhÊn m¹nh cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. ChØ cã cÇu cã kh¶ n¨ng
thanh to¸n míi lµ nhu cÇu mµ c¸c chđ doanh nghiƯp quan t©m. V× cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n
g¾n víi nhu cÇu cđa c¸c tÇng líp d©n c cã thu nhËp kh¸c nhau vµ cã søc mua kh¸c nhau vỊ sè l-
ỵng vµ chÊt lỵng cđa mçi hµng ho¸, ®ßi hái c¸c chđ doanh nghiƯp ph¶i ®¸p øng. Tuy kh«ng gi¶ng
c¸c u tè ¶nh hëng ®Õn cÇu vµ cung, nhng GV cÇn biÕt sè lỵng cÇu phơ thc nhiỊu u tè,
trong ®ã u tè trung t©m lµ u tè gi¸ c¶. Mèi quan hƯ gi÷a sè lỵng cÇu vµ gi¸ c¶ vËn ®éng theo
tØ lƯ nghÞch.
+ Trong kh¸i niƯm cung, cÇn nhÊn m¹nh kh«ng nh÷ng sè lỵng cung hµng ho¸ ®ang b¸n trªn thÞ
trêng, mµ ®iỊu quan träng lµ lỵng cung hµng ho¸ mµ ngêi s¶n xt kinh doanh chn bÞ b¸n
(®ang ë trong c¸c kho) khã n¾m b¾t trùc tiÕp. §iỊu nµy cã liªn quan ®Õn c¸c qut ®Þnh më réng
hc thu hĐp quy m« s¶n xt − kinh doanh cđa c¸c chđ doanh nghiƯp. Kh¸c víi cÇu, sè lỵng
cung phơ thc hai nhãm u tè g¾n víi ®Çu vµo vµ ®Çu ra cđa s¶n xt. Tuy kh«ng gi¶ng c¸c
u tè nµy, nhng GV cÇn biÕt : nhãm u tè g¾n víi ®Çu ra cđa s¶n xt - gièng nh ®èi víi s¶n l-
ỵng cÇu ; vµ nhãm u tè g¾n víi ®Çu vµo cđa s¶n xt - kh«ng cã ®èi víi s¶n lỵng cÇu, nªn lµm
cho c¸c u tè ¶nh hëng ®Õn s¶n lỵng cung kh¸c víi cÇu. Cã thĨ minh ho¹ qua s¬ ®å sau :
C¸c u tè

C¸c u tè
g¾n víi ®Çu ra
g¾n víi ®Çu vµo
T¬ng tù, trong c¸c u tè ¶nh hëng ®Õn s¶n lỵng cung, gi¸ c¶ lµ u tè trung t©m, t¹o nªn mèi
quan hƯ vËn ®éng theo tØ lƯ thn gi÷a s¶n lỵng cung víi gi¸ c¶.
- GV cÇn ph©n biƯt kh¸i niƯm gi¸ c¶ ë Bµi 2 víi kh¸i niƯm gi¸ c¶ thÞ trêng ë bµi nµy. Sù biÕn ®éng
cđa gi¸ c¶ trªn thÞ trêng do nhiỊu nh©n tè qut ®Þnh, trong ®ã cung − cÇu chØ lµ mét nh©n tè.
Ch¼ng h¹n, ngoµi nh©n tè cung − cÇu cßn do c¸c nh©n tè kh¸c nh : gi¸ trÞ, c¹nh tranh, t×nh h×nh
l¹m ph¸t tiỊn tƯ, t×nh h×nh ®éc qun... V× vËy, cã thĨ ®Þnh nghÜa gi¸ c¶ thÞ trêng võa lµ sù biĨu
hiƯn b»ng tiỊn cđa gi¸ trÞ hµng ho¸ võa cã tÝnh ®Õn c¹nh tranh cung − cÇu vµ søc mua cđa tiỊn tƯ.

§iỊu nµy cho thÊy sù kh¸c nhau gi÷a kh¸i niƯm gi¸ c¶ ë bµi 2 vµ kh¸i niƯm gi¸ c¶ thÞ trêng ë bµi
nµy.
III.PHƯƠNG PHÁP :
Đàm thoại, thuyết trình, thảo luận nhóm, trực quan,…
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
Vẽ các sơ đồ:
B¶ng 1 : Néi dung vµ vai trß cđa quan hƯ cung
−
cÇu
1. Cung − cÇu t¸c ®éng lÉn nhau
Khi cÇu t¨ng s¶n xt më réng cung t¨ng
Khi cÇu gi¶m s¶n xt gi¶m cung gi¶m
2. Cung − cÇu ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ c¶
Khi cung = cÇu Gi¸ c¶ = Gi¸ trÞ
Khi cung > cÇu Gi¸ c¶ < Gi¸ trÞ
Khi cung < cÇu Gi¸ c¶ > Gi¸ trÞ
3. Gi¸ c¶ ¶nh h­ëng ®Õn cung − cÇu
Khi gi¸ c¶ t¨ng s¶n xt më réng cung t¨ng
vµ cÇu gi¶m khi møc thu nhËp kh«ng t¨ng
Khi gi¸ c¶ gi¶m s¶n xt gi¶m cung gi¶m
vµ cÇu t¨ng mỈc dï thu nhËp kh«ng t¨ng
Néi
dung
cđa
quan
hƯ


cung
− cÇu

1a
Vai
trß
cđa
quan
hƯ
cung
−
cÇu
Lµ c¨n cø ®Ĩ ngêi s¶n xt vµ kinh doanh më réng hay
thu hĐp s¶n xt
−
kinh doanh
Lµ c¬ së ®Ĩ ngêi tiªu dïng lùa chän khi mua hµng ho¸
Lµ c¬ së ®Ĩ nhËn thøc v× sao gi¸ c¶ thÞ trêng vµ gi¸ trÞ hµng
ho¸ chªnh lƯch nhau
1b
S¶n
xt
B¶ng 2 : Sù vËn dơng quan hƯ cung
−
cÇu
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn đònh tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giảng bài mới:
Chợ H ở đòa phương em:
- Có người mua vải thì có người bán vải để đáp ứng nhu cầu người mua.
- Có người mua gạo thì có người bán gạo.
- Có người mua thòt thì có người bán thòt.

Việc mua bán hàng hoá đã xuất hiện ở chợ => quan hệ cung - cầu được hình thành.
Cung – cầu là hai mặt của quá trình kinh tế hình thành một cách khách quan trên thò trường.
Chúng ta sẽ nghiên cứu vấn đề này qua nội dung của bài học hôm nay.
Phần làm việc của Thầy và Trò Nội dung chính của bài học
Nhµ
n­íc
§iỊu tiÕt c¸c trêng hỵp cung cÇu trªn thÞ trêng th«ng qua c¸c
gi¶i ph¸p vÜ m« thÝch hỵp.
Ra c¸c qut ®Þnh më réng hay thu hĐp s¶n xt  kinh
doanh thÝch øng víi c¸c trêng hỵp cung  cÇu.
Ra c¸c qut ®Þnh mua hµng thÝch øng víi c¸c trêng hỵp
cung cÇu ®Ĩ cã lỵi
Ng­êi
tiªu
dïng
Ng­êi
s¶n
xt
kinh
doanh
Hoạt động 1: Đàm thoại + Thuyết trình + Trực
quan.
Mục tiêu: HS hiĨu vµ nªu ®ỵc c¸c kh¸i niƯm cung,
cÇu trong s¶n xt vµ lu th«ng hµng ho¸.
GV đặt vấn đề:
Trong nền sản xuất hàng hoá, mục đích của sản
xuất là để bán, để tiêu dùng, trong đó, sản xuất
thường gắn với cung và tiêu dùng thường gắn với
cầu. Tiêu dùng bao gồm cho sản xuất và cho cá
nhân.

GV yêu cầu HS lần lượt trả lời các câu hỏi:
- Cầu là gì?
- Thế nào là nhu cầu có khả năng thanh toán? Ví
dụ minh hoạ.
- Thế nào là cung?
HS phát biểu.
GV nhận xét, kết luận.
GV lưu ý các nội dung:
+ Nhu cÇu cã nhiỊu lo¹i : nhu cÇu cho s¶n xt vµ
cho tiªu dïng c¸ nh©n ; nhu cÇu bÊt k× vµ nhu cÇu
cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. CÇu cã kh¶ n¨ng thanh
to¸n lµ cÇu khi ngêi cã nhu cÇu s½n cã trong tay l-
ỵng tiỊn ®đ ®Ĩ thùc hiƯn nhu cÇu ®ã.
Sè lỵng cÇu chÞu ¶nh hëng bëi nhiỊu u tè. §Ỉc
biƯt nhÊn m¹nh u tè gi¸ c¶ trong mèi quan hƯ víi
sè lỵng cÇu. Chóng cã quan hƯ tØ lƯ nghÞch víi
nhau. Xem ®å thÞ sau :
P

 Ghi chú : Đường cầu
P : lµ gi¸ c¶
Q : lµ sè lỵng cÇu
Q
Q

+ Với kh¸i niƯm cung, kh«ng những chØ sè lỵng
cung ®ang b¸n mµ bao gåm c¶ sè lỵng cung ®ang
trong kho chn bÞ b¸n.
Sè lỵng cung phơ thc vµo c¸c u tè nh : kh¶
n¨ng s¶n xt ; sè lỵng vµ chÊt lỵng c¸c ngn lùc,

c¸c u tè s¶n xt ®ỵc sư dơng ; n¨ng st lao
®éng ; chi phÝ s¶n xt..., trong ®ã møc gi¸ c¶ lµ
u tè trung t©m.
Sè lỵng cung vµ møc gi¸ c¶ cã quan hƯ tØ lƯ thn
víi nhau.
Cã thĨ lÊy vÝ dơ qua ®å thÞ sau :
1. Khái niệm cung, cầu:
a. Khái niệm cầu:
Cầu là khối lượng hàng hoá, dòch vụ mà người
tiêu dùng cần mua trong một thời kì nhất đònh
tương ứng với giá cả và thu nhập xác đònh.
b. Khái niệm cung:
Cung là khối lượng hàng hoá, dòch vụ hiện có
trên thò trường và chuẩn bò đưa ra thò trường
trong một thời kỳ nhất đònh, tương ứng với mức
giá cả, khả năng sản xuất và chi phí sản xuất xác
đònh.
P
Ghi chó : P lµ gi¸ c¶
Q lµ sè lỵng cung

§êng cung

Q
Chuyển ý: Nội dung và vai trò của mối quan hệ
cung-cầu là gì? Chúng mang tính chủ quan hay
khách quan và thể hiện như thế nào trong sản xuất
và lưu thông hàng hoá ở nước ta hiện nay?
Hoạt động 2: Thảo luận nhóm + Thuyết trình
Mục tiêu: HS hiĨu ®ỵc néi dung biĨu hiƯn vµ vai trß

cđa quan hƯ cung -cÇu.
GV chia lớp thành 4 nhóm.
GV nêu các câu hỏi thảo luận:
 Cung-cầu tác động lẫn nhau như thế nào? Ví dụ
minh hoạ. (Nhóm 1)
 Cung-cầu ảnh hưởng đến giá cả trên thò trường
như thế nào? Ví dụ minh hoạ. (Nhóm 2)
 Giá cả thò trường ảnh hưởng đến cung-cầu như
thế nào? Ví dụ minh hoạ. (Nhóm 3)
Phân tích vai trò của quan hệ cung-cầu? Ví dụ
minh hoạ. (Nhóm 4)
HS các nhóm thảo luận.
Đại diện nhóm báo cáo kết quả thảo luận.
HS các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
GV nhận xét, rút ra kết luận về nội dung và vai trò
của quan hệ cung - cầu.
GV lưu ý:
+ Trong s¶n xt vµ lu th«ng hµng ho¸, sù ho¹t
®éng cđa quy lt gi¸ trÞ kh«ng chØ th«ng qua c¹nh
tranh mµ cßn th«ng qua quan hƯ cung-cÇu. NÕu quy
lt gi¸ trÞ ra ®êi vµ tån t¹i lµ mét tÊt u kh¸ch
quan, th× c¹nh tranh vµ cung − cÇu tån t¹i còng lµ
mét tÊt u kh¸ch quan.
+ Th«ng qua ph©n tÝch ®å thÞ sau ®©y ®Ĩ tr×nh bµy
kh¸i qu¸t mèi quan hƯ cung - cÇu :
P §êng cÇu
2. Mối quan hệ cung – cầu trong sản xuất và
lưu thông hàng hoá:
a. Nội dung của quan hệ cung – cầu:
Là quan hệ tác động lẫn nhau giữa người bán

với người mua diễn ra trên thò trường để xác đònh
giá cả và số lượng hàng hoá, dòch vụ.
=> Biểu hiện:
+ Cung – cầu tác động lẫn nhau.
+ Cung cầu ảnh hưởng đến giá cả thò trường.
+ Giá cả thò trường ảnh hưởng đến cung – cầu.
b. Vai trò của quan hệ cung – cầu:
Là cơ sở để nhận thức vì sao giá cả trên thò
trường và giá trò hàng hoá trong sản xuất không
khớp với nhau, từ đó, buộc người sản xuất - kinh
doanh mở rộng hoặc thu hẹp hoạt động để có
hiệu quả kinh tế cao hơn, người tiêu dùng lựa
chọn việc mua hàng hoá phù hợp với nhu cầu và
có hiệu quả kinh tế…
I