Bài 12: Chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường

Bài 12
CHÍNH SÁCH TÀI NGUYÊN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
( 1 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
- Nªu ®ỵc t×nh h×nh tµi nguyªn, m«i trêng vµ nh÷ng ph¬ng híng c¬ b¶n nh»m b¶o vƯ tµi
nguyªn, m«i trêng ë níc ta hiƯn nay.
- HiĨu ®ỵc tr¸ch nhiƯm cđa c«ng d©n trong viƯc thùc hiƯn chÝnh s¸ch tµi nguyªn vµ b¶o vƯ m«i
trêng.
2.Về kiõ năng:
- BiÕt tham gia thùc hiƯn vµ tuyªn trun thùc hiƯn chÝnh s¸ch tµi nguyªn vµ b¶o vƯ m«i trêng phï
hỵp víi kh¶ n¨ng cđa b¶n th©n.
- BiÕt ®¸nh gi¸ th¸i ®é, hµnh vi cđa b¶n th©n vµ cđa ngêi kh¸c trong viƯc thùc hiƯn chÝnh s¸ch tµi
nguyªn vµ b¶o vƯ m«i trêng.
3.Về thái độ:
- T«n träng, tin tëng, đng hé chÝnh s¸ch tµi nguyªn vµ b¶o vƯ m«i trêng cđa Nhµ níc.
- Ph¶n ®èi vµ s½n sµng ®Êu tranh víi c¸c hµnh vi g©y h¹i cho tµi nguyªn, m«i trêng.
II. NỘI DUNG :
1. Trọng tâm:
Träng t©m kiÕn thøc cđa bµi nµy lµ : Mơc tiªu vµ ph¬ng híng c¬ b¶n cđa chÝnh s¸ch tµi
nguyªn vµ b¶o vƯ m«i trêng cđa §¶ng vµ Nhµ níc ta.
2. Một số kiến thức khó:
- §Ĩ HS n¾m v÷ng néi dung cđa chÝnh s¸ch nµy, tríc hÕt GV cÇn gióp cho HS hiĨu ®ỵc thÕ nµo lµ
tµi nguyªn vµ m«i trêng.
VỊ tµi nguyªn : HiƯn cã nh÷ng c¸ch chia kh¸c nhau, nhng th«ng thêng ngêi ta chia tµi nguyªn ra
lµm hai lo¹i, ®ã lµ tµi nguyªn cã kh¶ n¨ng phơc håi vµ tµi nguyªn kh«ng cã kh¶ n¨ng phơc håi.
Tµi nguyªn cã kh¶ n¨ng phơc håi lµ lo¹i tµi nguyªn mµ trong mét ®iỊu kiƯn m«i trêng nµo ®ã nã
bÞ tµn ph¸ nhng cã thĨ phơc håi, ®ỵc thay thÕ sau mét thêi gian cÇn thiÕt vµ ®iỊu kiƯn m«i trêng
thÝch hỵp (vÝ dơ : níc, kh«ng khÝ, ®Êt...).
Tµi nguyªn kh«ng cã kh¶ n¨ng phơc håi lµ lo¹i tµi nguyªn do qu¸ tr×nh vËn ®éng cđa Tr¸i §Êt vµ
tiÕn ho¸ t¹o nªn. NÕu tµi nguyªn ®ã bÞ ph¸ hđy do ®iỊu kiƯn m«i trêng kh¾c nghiƯt hc do con

ngêi tµn ph¸ th× kh«ng thĨ phơc håi ®ỵc (vÝ dơ : kho¸ng s¶n, nhiªn liƯu kho¸ng, c¸c th«ng tin di
trun).
VỊ m«i trêng : GV gióp HS hiĨu ®ỵc r»ng ngêi ta chia thµnh m«i trêng sinh th¸i vµ m«i trêng tù
nhiªn.
M«i trêng sinh th¸i lµ m«i trêng tù nhiªn khi cã t¸c ®éng cđa con ngêi.
M«i trêng tù nhiªn lµ c¸c ®iỊu kiƯn tù nhiªn bao quanh sinh vËt, cã ¶nh hëng trùc tiÕp hc gi¸n
tiÕp ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triĨn cđa sinh vËt.
- Lµm râ h¬n "tÇm quan träng ®Ỉc biƯt" cđa tµi nguyªn, m«i trêng ®èi víi ®êi sèng con ngêi, sinh
vËt, sù ph¸t triĨn kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi,… nh : m«i trng lµ kh«ng gian sinh sèng cho con ngêi
vµ thÕ giíi sinh vËt ; m«i trêng lµ n¬i chøa ®ùng c¸c ngn tµi nguyªn cÇn thiÕt cho ®êi sèng vµ
s¶n xt cđa con ngêi ; m«i trêng lµ n¬i chøa ®ùng c¸c chÊt phÕ th¶i do con ngêi t¹o ra trong
cc sèng vµ ho¹t ®éng s¶n xt ; m«i trêng lµ n¬i lu tr÷ vµ cung cÊp th«ng tin cho con ngêi.
- GV cÇn gióp HS hiĨu néi dung cđa b¶o vƯ m«i trêng lµ nh÷ng ho¹t ®éng gi÷ cho m«i trêng
trong lµnh, s¹ch ®Đp, c¶i thiƯn m«i trêng, b¶o ®¶m c©n b»ng sinh th¸i, ng¨n chỈn, kh¾c phơc c¸c
hËu qu¶ xÊu do con ngêi vµ thiªn nhiªn g©y ra cho m«i trêng, khai th¸c, sư dơng hỵp lÝ vµ tiÕt
kiƯm tµi nguyªn thiªn nhiªn.
III.PHƯƠNG PHÁP :
− Thảo luận nhóm, đàm thoại, thuyết trình, trực quan….
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
− Tranh, ¶nh, sơ đồ, bảng, biểu, phim minh hoạ…
− §Çu video, m¸y chiÕu, giÊy khỉ lín.
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn đònh tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
2. Giảng bài mới:
Ở bài trước, chúng ta đã biết dân số tăng quá nhanh không chỉ ảnh hưởng tới chất lượng cuộc
sống mà còn gây ra nhiều hậu quả cho vấn đề bảo vệ môi trường, cho việc sử dụng tài nguyên
thiên nhiên. Bùng nổ dân số, cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường đã trở thành vấn đề nóng
bỏng trên thế giới. “Hãy cứu lấy trái đất” đã trở thành mệnh lệnh hành động của con người. Ở
nước ta hiện nay, tình hình tài nguyên, ô nhiễm môi trường như thế nào? Đảng vàChính phủ đã đề

ra mục tiêu và phương hướng cơ bản nào để bảo vệ tài nguyên, môi trường nhằm cải thiện chất
lượng cuộc sống, duy trì sự phát triển bền vững? Đó là nội dung chính chúng ta tìm hiểu trong bài
hôm nay.
Phần làm việc của Thầy và Trò Nội dung chính của bài học
Hoạt động 1: Thảo luận nhóm + Giảng giải +
Trực quan
Mục tiêu: Nêu được tình hình tài nguyên, môi
trường.
HS thảo luận nhóm :
Nhóm 1,2: Tài nguyên thiên nhiên nước ta đa
dạng, phong phú như thế nào?
Nhóm 3,4: Những điều đáng lo ngại về tàinguyên,
môi trường ở nước ta hiện nay?
Đại diện 2 nhóm lên trình bày kết quả thảo luận
của nhóm mình.
Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
GV nhận xét, kết luận kết hợp chiếu phim minh
hoạ.
Chuyển ý: Theo em, nguyên nhân nào dẫn đến
thực trạng trên?
HS phát biểu.
GV khái quát: Thực trạng trên do hành động hàng
ngày của con người gây ra. Xuất phát từ một nước
nông nghiệp nghèo nàn, lạc hậu, văn hoá thấp đi
lên, kiến thức của toàn dân về vấn đề tài nguyên,
môi trường rất ít, lại chưa biết quan sát, suy gẫm
1. Tình hình tài nguyên, môi trường ở nước ta
Tài nguyên nước ta vốn rất phong phú , đa dạng
nhưng hiện nay rất đáng lo ngại: khoáng sản có
nguy cơ cạn kiệt dần; diện tích rừng đang bò thu

hẹp; nhiều loài động, thực vật quý hiếm đã bò
xoá sổ hoặc đứng trước nguy cơ bò tuyệt chủng;
chất lượng đất suy giảm, đất canh tác bò thu hẹp
dần….
Môi trường đất, nước, không khí ở nước ta đang
bò ô nhiễm ở nhiều nơi.
và vận dụng các kiến thức đó. Do đó dẫn đến tình
trạng khai thác, sử dụng tài nguyên bừa bãi, làm ô
nhiễm môi trường.
GV chiếu đoạn phim minh hoạ về nguyên nhân
làm cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường.
GV nêu các câu hỏi giúp HS liên hệ thực tế:
- Ở trường, ở lớp, ở nơi các em sinh sống, có
những hành động tác động xấu đến tài nguyên,
môi trường không? Đó là những hành động nào?
- Thái độ của em đối với các hành động đó?
HS phát biểu. Các bạn nhận xét, bổ sung.
GV khái quát, chuyển ý: Nếu lưu tâm, quan sát,
chúng ta sẽ thấy những hành động phá hoại tài
nguyên, gây ô nhiễm môi trường đang diễn ra
hàng ngày ở nơi chúng ta đang sống, lao động, học
tập,…Tình hình tài nguyên ngày càng cạn kiệt, môi
trường sống ngày càng bò ô nhiễm đã, đang đe doạ
cuộc sống của con người. Vậy, mỗi người phải làm
gì để khắc phục và hạn chế những hành động nêu
trên? Để bảo vệ tài nguyên môi trường, cần có
mục tiêu và phương hướng như thế nào?
Hoạt động 2: Đàm thoại + Giảng giải
Mục tiêu: Nêu được mục tiêu, phương hướng cơ
bản của chính sách tài nguyên và bảo vệ môi

trường.
Các câu hỏi đàm thoại:
- Mục tiêu chính sách tài nguyên, bảo vệ môi
trường?
- Nhà nước phải làm gì để thực hiện những mục
tiêu trên?
- Làm thế nào để nâng cao ý thức bảo vệ tài
nguyên, môi trường trong toàn dân? Dẫn chứng
minh hoạ.
- Để khai thác hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi
trường có hiệu quả, cần coi trọng điều gì? Đây có
phải là những việc làm riêng của một dân tộc, một
quốc gia? Vì sao?
- Cần có biện pháp nào khắc phục tình trạng cạn
kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường? Nêu ví dụ
minh hoạ.
HS lần lượt trả lời các câu hỏi.
GV rút ra phương hướng, khắc sâu từng ý.
GV kết luận, chuyển ý: Bảo vệ tài nguyên, môi
trường là yêu cầu bức thiết của toàn nhân loại nói
chung và Việt Nam nói riêng, là sự nghiệp của
Đảng, Nhà nước và toàn dân ta.
Hoạt động 3: Đóng vai + Thảo luận lớp
2. Mục tiêu, phương hướng cơ bản của chính
sách tài nguyên và bảo vệ môi trường:
ï Mục tiêu:
Sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi
trường, bảo tồn đa dang sinh học, từng bước nâng
cao chất lượng môi trường, góp phần phát triển
kinh tế - xã hội bền vững, nâng cao chất lượng

cuộc sống của nhân dân.
ï Những phương hướng cơ bản:
Tăng cường công tác quản lí của Nhà nước về
tài nguyên, bảo vệ môi trường.
Thường xuyên giáo dục, tuyên truyền, xây
dựng ý thức trách nhiệm bảo vệ tài nguyên, môi
trường cho người dân.
Coi trọng nghiên cứu khoa học và công nghệ,
mở rộng hợp tác quốc tế về bảo vệ tài nguyên,
môi trường.
Chủ động phòng ngừa, ngăn chặn ô nhiễm, cải
thiện môi trường, bảo tồn thiên nhiên.
Khai thác, sử dụng hợp lí, tiết kiệm tài nguyên
thiên nhiên.
p dụng công nghệ hiện đại để khai thác tài
nguyên, bảo vệ môi trường…
3. Trách nhiệm của công dân đối với chính
Muc tiêu: HS hiểu trách nhiệm công dân đối với
chính sách tài nguyên, bảo vệ môi trường.
GV đặt vấn đề:
Mỗi chúng ta đều có thể góp phần thực hiện chính
sách tài nguyên, bảo vệ môi trường bằng việc làm
thiết thực hàng ngày phù hợp với lứa tuổi. Để thấy
rõ điều đó, mời các em cùng tham gia trò chơi
đóng vai.
Tình huống đóng vai:
Một nhóm thanh thiếu niên đang nhậu với thòt thú
rừng quý hiếm tại một quán nhậu nhà vườn ở
ngoại ô thành phố. Đồ ăn thức uống thừa bò vứt
bừa bãi …

HS đóng vai.
Cả lớp nhận xét, trả lời các câu hỏi:
- Em tán thành hay không tán thành cách xử lí
trên? Vì sao?
- Em hãy nêu trách nhiệm công dân đối với chính
sách tài nguyên, bảo vệ môi trường?
GV nhận xét, kết luận.
GV giúp HS liên hệ thực tế bằng cách trả lời các
câu hỏi:
- Hãy kể những hoạt động bảo vệ tài nguyên, môi
trường mà em trực tiếp tham gia? Ý nghóa của việc
làm đó?
GV kết luận: Tài nguyên, môi trường có vai trò rất
quan trọng với đời sống của mỗi người và sự phát
triển của mỗi quốc gia. Tài nguyên ngày càng cạn
kiệt, ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng.
Cứu lấy tài nguyên, môi trường là hành động
chung của toàn thể loài người, là trách nhiệm của
chúng ta đối với hiện tại và tương lai…
sách tài nguyên và bảo vệ môi trường:

Chấp hành chính sách và pháp luật về bảo vệ
tài nguyên và môi trường.
Tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ tài
nguyên, môi trường.
Vận động mọi người cùng thực hiện, đồng thời
chống các hành vi vi pham pháp luật về tài
nguyên và môi trường.
3. Củng cố:
ï Nêu tình hình môi trường ở nước ta hiện nay và nhận xét.

ï Nêu mục tiêu, phương hướng cơ bản nhằm sử dụng hợp lí tài nguyên và bảo vệ môi trường.
ï Giả sử có một đàn voi rừng trong quá trình di chuyển chỗ ở đã tàn phá nhiều vườn tược, hoa
màu, nguy hiểm hơn, chúng đã dẫm chết và làm trọng thương nhiều người.
Theo em, tình huống trên nên xử lí như thế nào?
( §©y lµ t×nh hng nh»m ®¸nh gi¸ kÜ n¨ng cđa HS, GV cã thĨ híng dÉn HS tr¶ lêi nh sau :
ë níc ta, do bÞ chiÕn tranh tµn ph¸, do con ngêi s¨n b¾t ®éng vËt q hiÕm, khai hoang, chỈt ph¸
rõng mét c¸ch bõa b·i nªn ®· lµm cho n¬i c tró cđa voi bÞ thu hĐp, chia c¾t vµ cã nguy c¬ bÞ tut
chđng.
C©u tr¶ lêi lµ : Con ngêi lµ vèn q nhÊt nªn ph¶i cøu lÊy con ngêi, nhng voi rõng ®ang ®øng tríc
nguy c¬ bÞ diƯt vong, mçi c«ng d©n cã tr¸ch nhiƯm vµ t×m c¸ch b¶o vƯ chóng. Mn vËy, chóng
ta ph¶i häc c¸ch chung sèng víi voi, b»ng c¸ch phèi hỵp víi c¸c tỉ chøc qc tÕ ®Ĩ h×nh thµnh
khu b¶o tån voi, tríc m¾t chóng ta kh«ng ®ỵc khai th¸c rõng mét c¸ch bõa b·i…)
ï Trách nhiệm của em đối với việc bảo vệ tài nguyên, môi trường như thế nào?
ï Hãy kể về hoạt động bảo vệ tài nguyên, môi trường mà em biết hoặc trực tiếp tham gia và cho
biết ý nghóa của hoạt động đó đối với bản thân.
(GV gỵi ý cho HS c¸c ho¹t ®éng b¶o vƯ tµi nguyªn, m«i trêng trªn thÕ giíi, ë níc ta hc t¹i ®Þa
ph¬ng mµ HS c tró… GV yªu cÇu HS nªu ý nghÜa, t¸c dơng cđa c¸c ho¹t ®éng ®ã. Hc GV cã
thĨ yªu cÇu HS kĨ vỊ mét ho¹t ®éng mµ m×nh trùc tiÕp tham gia nh mét ®ãng gãp nhá bÐ nhng
thiÕt thùc vµo viƯc b¶o vƯ tµi nguyªn, m«i trêng (chó ý tÝnh võa søc, phï hỵp víi ®iỊu kiƯn cđa
HS nh : trång c©y, lµm s¹ch ®Đp c¶nh quan, m«i trêng…).
4. Dặn dò:
- Giải quyết các câu hỏi và bài tập ở SGK.
- Tìm các hình ảnh tư liệu về tài nguyên, môi trường ở nước ta.
- Đọc trước bài 13.