Bài 13: Chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa

Bài 13
CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO,
KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, VĂN HOÁ
( 3 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
− Nªu ®ỵc nhiƯm vơ, ph¬ng híng c¬ b¶n ®Ĩ ph¸t triĨn gi¸o dơc – ®µo t¹o ë níc ta hiƯn nay.
− Nªu ®ỵc nhiƯm vơ, ph¬ng híng c¬ b¶n ®Ĩ ph¸t triĨn khoa häc vµ c«ng nghƯ ë ViƯt Nam
hiƯn nay.
− Nªu ®ỵc nhiƯm vơ, ph¬ng híng c¬ b¶n ®Ĩ x©y dùng nỊn v¨n ho¸tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c
d©n téc ë níc ta hiƯn nay.
− HiĨu ®ỵc tr¸ch nhiƯm cđa c«ng d©n trong viƯc thùc hiƯn chÝnh s¸ch gi¸o dơc vµ ®µo t¹o, khoa
häc vµ c«ng nghƯ, chÝnh s¸ch v¨n ho¸cđa Nhµ níc.
2.Về kiõ năng:
− BiÕt tham gia tuyªn trun vµ thùc hiƯn chÝnh s¸ch gi¸o dơc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghƯ,
chÝnh s¸ch v¨n ho¸, phï hỵp víi kh¶ n¨ng cđa b¶n th©n.
− BiÕt ®¸nh gi¸ mét sè hiƯn tỵng gÇn gòi trong cc sèng liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch gi¸o dơc vµ
®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghƯ, chÝnh s¸ch v¨n ho¸ cđa Nhµ níc.
3.Về thái độ:
− Tin tëng, đng hé chÝnh s¸ch gi¸o dơc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghƯ, chÝnh s¸ch v¨n ho¸
cđa Nhµ níc.
− Cã ý thøc phª ph¸n nh÷ng viƯc lµm vi ph¹m chÝnh s¸ch gi¸o dơc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng
nghƯ, chÝnh s¸ch v¨n ho¸ cđa Nhµ níc.
II. NỘI DUNG :
1. Trọng tâm:
Träng t©m cđa bµi nµy lµ : NhiƯu vơ, ph¬ng híng c¬ b¶n ®Ĩ ph¸t triĨn gi¸o dơc vµ ®µo t¹o,
khoa häc vµ c«ng nghƯ, x©y dùng nỊn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.
2. Một số kiến thức khó:
Khi d¹y chÝnh s¸ch cđa §¶ng vµ Nhµ níc ta ®èi víi c¸c lÜnh vùc trªn, vỊ néi dung, GV cÇn chó
ý :
− Gi¸o dơc vµ ®µo tậ, khoa häc vµ c«ng nghƯ, v¨n ho¸lµ nh÷ng vÊn ®Ị rÊt quan träng cđa ®êi

sèng x· héi. C¸c chÝnh s¸ch nµy cã quan hƯ mËt thiÕt víi nhau vµ ®Ịu nh»m x©y dùng con ngêi
víi t c¸ch võa lµ ®éng lùc võa lµ mơc ®Ých cđa sù nghiƯp x©y dùng vµ b¶o vƯ Tỉ qc.
− Quan ®iĨm chØ ®¹o cđa §¶ng vỊ c¸c lÜnh vùc trªn lµ :
+ V¨n ho¸lµ nỊn t¶ng tinh thÇn cđa x· héi, lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triĨn kinh tÕ – x· héi,
®Èy m¹nh CNH, H§H ®Êt níc.
+ X©y dùng vµ ph¸t triĨn gi¸o dơc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghƯ, v¨n ho¸ lµ sù nghiƯp cđa
toµn d©n do §¶ng l·nh ®¹o.
+ Gi¸o dơc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghƯ lµ qc s¸ch hµng ®Çu, v¨n ho¸ lµ mơc tiªu ci
cïng cđa x©y dùng vµ ph¸t triĨn kinh tÕ, v× "x· héi c«ng b»ng, d©n chđ, v¨n minh, con ngêi ph¸t
triĨn toµn diƯn".
– §©y lµ ba vÊn ®Ị quan träng, nhng chØ gi¶ng trong 3 tiÕt v× vËy mçi vÊn ®Ị ®Ịu tr×nh bµy mét
c¸ch ng¾n gän, kh¸i qu¸t víi nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt.
III.PHƯƠNG PHÁP :
− §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ị cã tÝnh chÊt lý ln vµ thùc tiƠn lín. Nhng SGK ®· tr×nh bµy gän, dƠ hiĨu
nªn GV cã thĨ kÕt hỵp nhiỊu ph¬ng ph¸p ®Ĩ chun t¶i néi dung. Ph¬ng ph¸p chÝnh cã thĨ lµ
gi¶ng gi¶i, ®µm tho¹i kÕt hỵp víi trùc quan.
IV. PHệễNG TIEN DAẽY HOẽC:
GV chuẩn bị tranh ảnh để minh họa (cũng có thể yêu cầu có định hớng theo từng vấn đề trong
bài, kể cả biếm họa, sau đó GV nhận xét), số liệu về đầu t của Đảng, Nhà nớc ta cho các lĩnh vực
(có thể so sánh với một số nớc để làm nổi bật vấn đề)
GV có thể sử dụng sơ đồ hệ thống hoá kiến thức.
Ví dụ : Sơ đồ hệ thống hoá chính sách giáo dục và đào tạo
Sơ đồ về quan hệ giữa các chính sách trong việc xây dựng
nguồn lực con ngời nhằm phát triển kinh tế xã hội



Chính sách Chính sách
giáo dục khoa học và
và đào tạo công nghệ

Nguồn lực
con ngời



Chính sách
văn hoá
Chính sách giáo dục và đào tạo
Phơng hớng cơ bản
Nhiệm vụ
Ưu
tiên
đầu
t
cho
giáo
dục
Mở
rộng
quy
mô
Thực
hiện
công
bằng
xã hội
trong
giáo
dục

Nâng
cao
chất
l-
ợng,h
iệu
quả
Nâng
cao
dân
trí
Đào
tạo
nhân
lực
Bồi
dỡng
nhân
tài
Trách nhiệm công dân
Xã
hội
hóa
sự
nghiệp
giáo
dục
Tăng
cờng
hợp

tác
quốc
tế
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn đònh tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giảng bài mới:
Ngay sau khi giµnh ®ỵc ®éc lËp, B¸c Hå nãi : "Mét d©n téc dèt lµ mét d©n téc u". ThËt vËy,
mn ®a d©n téc ta s¸nh vai víi c¸c níc th× ph¶i n©ng cao sù hiĨu biÕt cđa mäi ngêi, ph¸t huy nh÷ng
gi¸ trÞ trun thèng cđa d©n téc, tiÕp thu ®ỵc nh÷ng thµnh tùu tiªn tiÕn cđa khoa häc kÜ tht §ã…
chØ cã thĨ lµ sù nghiƯp cđa v¨n ho¸, gi¸o dơc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghƯ. Chóng ta t×m hiĨu
chÝnh s¸ch cđa §¶ng vµ Nhµ níc ta nh»m ph¸t triĨn nh÷ng lÜnh vùc trªn.
Phần làm việc của Thầy và Trò Nội dung chính của bài học
Tiết 1:
Hoạt động 1: Thảo luận + Giảng giải.
Mục tiêu: HS hiĨu ®ỵc nhiƯm vơ cđa gi¸o dơc vµ
®µo t¹o, ph¬ng híng c¬ b¶n ®Ĩ ph¸t triĨn sù nghiªp
gi¸o dơc vµ ®µo t¹o ë níc ta hiƯn nay.
GV chia lớp thành 4 nhóm.
GV phân công các nhóm thảo luận:
Nhóm 1: Em hãy nêu vai trò của giáo dục và đào
tạo?
Nhóm 2: Em hãy nêu nhiệm vụ của giáo dục và
đào tạo?
Nhóm 3: Em hãy nêu những phương hướng cơ bản
để phát triển giáo dục và đào tạo?
Nhóm 4: Em hãy liên hệ trách nhiệm bản thân đối
với việc thực hiện chính sách giáo dục và đào tạo?
HS thảo luận theo nhóm.
Đại diện các nhóm báo cáo.

HS các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
GV nhận xét, giảng giải, kết luận.
GV lưu ý:
+ NhÊn m¹nh tÇm quan träng cđa gi¸o dơc vµ ®µo
t¹o trong viƯc ph¸t triĨn ngn nh©n lùc con ngêi.
§¶ng, Nhµ níc ta x¸c ®Þnh : Gi¸o dơc vµ ®µo t¹o lµ
qc s¸ch hµng ®Çu vµ coi ®Çu t cho gi¸o dơc lµ ®Çu
t cho ph¸t triĨn.
+ Cã thĨ GV nªu thªm mét sè c©u hái cho HS tranh
ln, tiÕp tơc suy nghÜ. VÝ dơ :
- Em hiểu thế nào về câu nói của Bác Hồ: “ Một
dân tộc dốt là một dân tộc yếu”?
- Em hãy giải thích và ra kết luận về số liệu sau
(Cơ cấu đào tạo, tỉ lệ) :
Đại học Cao đẳng
Trung học
Công nhân
kó thuật
Việt Nam 1 1,5 3,5
Thế giới 1 4 10
1. Chính sách giáo dục và đào tạo:
a. Nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo:
Nâng cao dân trí.
Đào tạo nhân lực.
Bồi dưỡng nhân tài.
b. Phương hương cơ bản để phát triển giáo
dục và đào tạo:
Nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và
đào tạo.
Mở rộng quy mô giáo dục.

Ưu tiên đầu tư cho giáo dục.
Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục.
Xã hội hoá sự nghiệp giáo dục.
Tăng cường hợp tác quốc tế về giáo dục và
đào tạo
(=> Cơ cấu như trên bất hợp lý.
Hiện nay, chỉ 60-70% sinh viên ra trường có việc
làm, 1/3 không đúng ngành nghề, khả năng thực
hành, ngoại ngữ yếu…)
Tiết 2:
Hoạt động 2: Thảo luận + Giảng giải
Mục tiêu: HS hiĨu ®ỵc nhiƯm vơ cđa khoa häc vµ
c«ng nghƯ ; ph¬ng híng c¬ b¶n ®Ĩ ph¸t triĨn khoa
häc vµ c«ng nghƯ ë níc ta hiƯn nay.
GV phân công các nhóm thảo luận:
Nhóm 1, 2: Em hãy nêu nhiệm vụ của khoa học và
công nghệ?
Nhóm 3,4: Em hãy nêu những phương hướng cơ
bản để phát triển khoa học và công nghệ?
HS thảo luận theo nhóm.
Đại diện 2 nhóm báo cáo.
HS các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
GV nhận xét, giảng giải, kết luận.
GV lưu ý:
+ Cã thĨ GV nªu thªm mét sè c©u hái cho HS tiÕp
tơc suy nghÜ.
VÝ dơ:
- NhiƯm vơ träng t©m cđa khoa häc vµ c«ng nghƯ lµ
g× ?
- Em hiĨu nh thÕ nµo lµ c«ng nghƯ cao ? KĨ tªn mét

sè ngµnh c«ng nghƯ cao mµ em biÕt ?
- Em thÝch ngµnh nµo nhÊt vµ ph¶i lµm g× ®Ĩ thùc
hiƯn ngun väng cđa m×nh ?
- Nêu những thành tựu mới của khoa học – công
nghệ Việt Nam?
(=> Thiết bò điện cho máy may công nghiệp
SEWSAVER; Máy bơm nước không cần nhiên
liệu; Bình lọc Asen trong nước sinh hoạt; Lai “24-
lúa” thương hiệu Việt Nam; Vườn treo công nghệ
sản xuất rau an toàn; Lò đốt chất thải cho các
trung tâm y tế cấp huyện; Hệ thống kiểm soát
động phục vụ an toàn giao thông;…)
Tiết 3:
Hoạt động 3: Thảo luận + Giảng giải
Mục tiêu: HS hiĨu ®ỵc nhiƯm vơ cđa v¨n ho¸ ; ph-
¬ng híng c¬ b¶n ®Ĩ x©y dùng nỊn v¨n ho¸ tiªn tiÕn,
®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.
GV phân công các nhóm thảo luận:
Nhóm 1, 2: Em hãy nêu nhiệm vụ của văn hoá?
Nhóm 3,4: Em hãy nêu những phương hướng cơ
bản để phát triển văn hoá?
HS thảo luận theo nhóm.
2. Chính sách khoa học và công nghệ:
a. Nhiệm vụ của khoa học và công nghệ:
Giải đáp kòp thời những vấn đề lí luận và
thực tiễn do cuộc sống đặt ra;
Cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch
đònh đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng
và Nhà nước;
Đổi mới và nâng cao trình độ công nghệ trong

toàn bộ nền kinh tế quốc dân;
Nâng cao trình độ quản lí, hiệu quả của hoạt
động khoa học và công nghệ.
b. Phương hướng cơ bản để phát triển khoa
học và công nghệ:
Đổi mới cơ chế quản lí khoa học và công
nghệ.
Tạo thò trường cho khoa học và công nghệ.
Xây dựng tiềm lực khoa học và công nghệ.
Tập trung vào các nhiệm vụ trong tâm.
3. Chính sách văn hoá:
a. Nhiệm vụ của văn hoá:
Xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc; xây dựng con người Việt Nam phát
triển toàn diện toàn diện về chính trò, tư tưởng,
trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo.
b. Phương hướng cơ bản để xây dựng nền
Đại diện 2 nhóm báo cáo.
HS các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
GV nhận xét, giảng giải, kết luận.
GV lưu ý:
+ Cã thĨ GV nªu thªm mét sè c©u hái cho HS tiÕp
tơc suy nghÜ.
VÝ dơ:
- T¹i sao ph¶i lµm cho chđ nghÜa M¸c – Lª-nin vµ
t tëng Hå ChÝ Minh gi÷ vai trß chđ ®¹o trong ®êi
sèng tinh thÇn cđa nh©n d©n ?
- T¹i sao ph¶i tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i ?
- Em hãy nêu các việc làm góp phần xây dựng nền
văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc ở đòa

phương em, ở trường em?
Hoạt động 4: Đàm thoại + Giảng giải
Mục tiêu: HS hiểu được tr¸ch nhiƯm cđa c«ng d©n
®èi víi chÝnh s¸ch gi¸o dơc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ
c«ng nghƯ, v¨n ho¸.
Câu hỏi đàm thoại:
- Trình bày trách nhiệm công dân đối với chính
sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ,
văn hoá?
-Những câu tục ngữ, ca dao, danh ngôn hay nói về
văn hoá, giáo dục?
(=> “Vì sự nghiệp mười năm trồng cây. Vì sự
nghiệp trăm năm trồng người” – Hồ Chí Minh;
“ Dao có mài mới sắc,người có học mới nên”- Tục
ngữ; “Nếu anh bắn súng lục và quá khứ thì đại bác
sẽ nã vào tương lai của anh”-Danh ngôn;..)
văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc:
Làm cho chủ nghóa Mác – Lênin và tư tưởng
đạo đức Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong
đời sống tinh thần của nhân dân.
Kế thừa, phát huy những di sản và truyền
thống văn hoá của dân tộc.
Tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại.
Nâng cao hiểu biết và mức hưởng thụ văn
hoá, phát huy tiềm năng sáng tạo văn hoá của
nhân dân.
4. Trách nhiệm công dân đối với chính sách
giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ,
văn hoá:
Tin tưởng và chấp hành đúng chủ trương,

chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục
và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hoá.
Thường xuyên nâng cao trình độ học vấn, coi
trọng việc tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại.
Ra sức trao dồi phẩm chất đạo đức, chiếm
lónh kiến thức khoa học kó thuật hiện đại.
Có quan hệ tốt đẹp với mọi người xung
quanh, biết phê phán những thói hư, tật xấu
trong xã hội.
3. Củng cố:
ï Nêu nhiệm vụ của sự nghiệp giáo dục và đào tạo ở nước ta hiện nay. Hãy nêu một hoạt động
nhằm thực hiện chính sách giáo dục và đào tạo mà em biết hoặc tham gia.
ï Trình bày phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào tạo.
ï Khoa học và công nghệ có nhiệm vụ như thế nào? Lấy ví dụ về việc áp dụng thành tựu khoa
học và công nghệ vào sản xuất hoặc sáng kiến khoa học – kó thuật mà em biết.
ï Những phương hướng cơ bản để phát triển khoa học và công nghệ là gì?
ï Nhiệm vụ của văn hoá là gì? Em hiểu như thế nào là nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc?
ï Trình bày phương hướng cơ bản để xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Em hãy nêu một ví dụ về hoạt động nhằm giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc ở đòa phương em.
ï Em suy nghó như thế nào về trách nhiệm của mình đối với các chính sách giáo dục và đào tạo,
khoa học và công nghệ, văn hoá?
ï Em hãy sưu tầm một số câu nói, câu thơ hoặc ca dao, tục ngữ nói về truyền thống hiếu học và
những nét đẹp trong đời sống văn hoá của người Việt Nam.
4. Dặn dò:
- Giải quyết câu hỏi và bài tập trong SGK
- Đọc trước bài 14.