Quản lý đào tạo theo tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể ở các trường trung cấp chuyên nghiệp khu vực miền đông nam bộ

MỤC LỤC
MỤC LỤC.................................................................................................................................................. 1
BẢNG NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT.................................................................................................................... 5
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ............................................................................................................................ 6
DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................................................................. 7
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC......................................................................................................................... 8
MỞ ĐẦU.................................................................................................................................................. 1
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.............................................................................................................................. 1
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU....................................................................................................................... 3
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ............................................................................................ 4
3.1. KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU ..............................................................................................................................4
3.2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ..............................................................................................................................4
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC ........................................................................................................................ 4
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ...................................................................................................................... 4
5.1. NGHIÊN CỨU CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ Ở CÁC TRƯỜNG
TCCN. ..............................................................................................................................................................4
5.2. KHẢO SÁT VÀ ĐAN
́ H GIÁ THƯC̣ TRAN
̣ G QUAN
̉ LÝ ĐÀO TẠO Ở CAĆ TRƯỜNG TCCN KHU VỰC MIỀN ĐÔNG NAM BỘ........4
5.3. XÂY DỰNG CAĆ GIẢI PHAṔ QUAN
̉ LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN QUẢN LÝ CHÂT́ LƯƠN
̣ G TỔNG THỂ Ở CAĆ TRƯỜNG TCCN
KHU VỰC MIỀN ĐÔNG NAM BỘ.............................................................................................................................4
5.4. THỰC NGHIỆM MỘT GIẢI PHÁP Ở TRƯỜNG TCCN KHU VỰC MIỀN ĐÔNG NAM BỘ..................................................4
6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU.......................................................................................................................... 4
6.1. PHẠM VI ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ......................................................................................................................4
6.2. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU................................................................................................................................5
7. PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................................5
7.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN....................................................................................................................................5
7.1.1. Phương pháp luận duy vật biện chứng...........................................................................................5

7.1.2. Tiếp cận hệ thống - cấu trúc............................................................................................................5
7.1.3. Tiếp cận lịch sử-logic........................................................................................................................5
7.1.4. Tiếp cận thực tiễn............................................................................................................................6
7.1.5. Tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể..............................................................................................6
7.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..........................................................................................................................6
7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận..........................................................................................6
7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn......................................................................................7
7.2.3. Phương pháp thống kê toán học.....................................................................................................8
8. LUẬN ĐIỂM CẦN BẢO VỆ VÀ ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN ...............................................................8
8.1. NHỮNG LUẬN ĐIỂM CẦN BẢO VỆ.....................................................................................................................8
8.2. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN...................................................................................................................9
9. CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN ..................................................................................................................... 9
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ Ở CÁC TRƯỜNG
TRUNG CẤP
CHUYÊN NGHIỆP..................................................................................................................................... 11


1.1. TỔNG QUAN VỀ LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ................................................................................11
1.1.1. NHỮNG NGHIÊN CỨU VỀ CHẤT LƯỢNG VÀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM...........................11
1.1.2. NHỮNG NGHIÊN CỨU VỀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG VÀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM. 20
1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN................................................................................................................... 30
1.2.1. QUẢN LÝ VÀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC................................................................................................................30
1.2.2. ĐÀO TẠO VÀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO.................................................................................................................33
1.2.3. CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO VÀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO...........................................................................35
1.2.4. QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ (TQM)...................................................................................................39
1.2.5. QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ...............................................................40
1.3. MÔ HÌNH QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ....................................................................................41
1.3.1. TRIẾT LÝ CỦA HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ.............................................................................41
1.3.2. MỤC TIÊU VÀ ĐẶC TRƯNG CỦA HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ....................................................41

1.3.3. NGUYÊN TẮC CỦA HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ ......................................................................42
1.3.4. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ..............................................................42
1.3.5. CHU TRÌNH THỰC HIỆN HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ ...............................................................43
1.3.6. KHẢ NĂNG VẬN DỤNG TQM VÀO QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở CÁC TRƯỜNG TCCN HIỆN NAY ......................................46
1.4. QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP
CHUYÊN NGHIỆP..................................................................................................................................... 49
1.4.1. KHÁI QUÁT VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP.......................................................49
1.4.2. QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIỆP CẬN TQM Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP.............................................53
1.4.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN TQM...........................................................59
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1............................................................................................................................... 62
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP KHU VỰC MIỀN ĐÔNG
NAM BỘ................................................................................................................................................. 63
2.1. KHÁI QUÁT ĐẶC ĐIỂM CHUNG VỀ KINH TẾ-XÃ HỘI VÀ GIÁO DỤC TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP VÙNG
ĐÔNG NAM BỘ....................................................................................................................................... 63
2.1.1. ĐĂC ĐIỂM TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI VÙNG ĐÔNG NAM BỘ........................................................................63
2.1.2. KHÁI QUÁT GIÁO DỤC TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP VÀ CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP KHU VỰC MIỀN
ĐÔNG NAM BỘ................................................................................................................................................66
2.2. TỔ CHỨC KHẢO SÁT THỰC TRẠNG ................................................................................................... 73
2.2.1. MỤC TIÊU KHẢO SÁT................................................................................................................................73
2.2.2. CÁCH THỨC KHẢO SÁT..............................................................................................................................73
2.2.3. CÁCH THỨC VÀ QUY ƯỚC XỬ LÝ SỐ LIỆU......................................................................................................74
2.3. THỰC TRẠNG ĐÀO TẠO Ở CÁC TRƯỜNG TCCN KHU VỰC MIỀN ĐÔNG NAM BỘ................................75
2.3.1. VỀ THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG HỌC SINH ĐẦU VÀO........................................................................................75
2.3.2. THỰC TRẠNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO ..................................................................................................76
2.3.3. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ...........................................................................................................79
2.3.4. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CƠ SỞ VẬT CHẤT................................................................................................79
2.3.5. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC..........................................................................................................81
2.3.6. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG HỌC SINH TỐT NGHIỆP........................................................................................84
2.4. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP MIỀN ĐÔNG NAM BỘ

.............................................................................................................................................................. 86
2.4.1. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÁC YẾU TỐ ĐẦU VÀO...............................................................................................86
2.4.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÁC YẾU TỐ QUÁ TRÌNH - HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC............................................................91


2.4.3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÁC YẾU TỐ ĐẦU RA- HỌC SINH TỐT NGHIÊP.................................................................95
2.5. THƯC TRẠNG CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIỆP CẬN QUẢN LÝ CHẤT
LƯỢNG TỔNG THỂ.................................................................................................................................. 97
2.5.1. THỰC TRẠNG CÁC YẾU TỐ KHÁCH QUAN......................................................................................................97
2.5.2. THỰC TRẠNG CÁC YẾU TỐ CHỦ QUAN..........................................................................................................99
2.5. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG............................................................................................... 101
2.5.1. THUẬN LỢI...........................................................................................................................................101
2.5.2. KHÓ KHĂN............................................................................................................................................102
2.5.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG..................................................................................................................................102
2.5.4. NGUYÊN NHÂN CỦA NHỮNG HẠN CHẾ ......................................................................................................104
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2............................................................................................................................. 106
CHƯƠNG 3
CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ Ở CÁC TRƯỜNG
TRUNG CẤP
CHUYÊN NGHIỆP KHU VỰC MIỀN ĐÔNG NAM BỘ..................................................................................107
3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ NGUỒN NHÂN LỰC KHU VỰC MIỀN ĐÔNG NAM BỘ
ĐẾN NĂM 2020..................................................................................................................................... 107
3.1.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI KHU VỰC MIỀN ĐÔNG NAM BỘ ĐẾN NĂM 2020............................107
3.1.2. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC KHU VỰC MIỀN ĐÔNG NAM BỘ ĐẾN NĂM 2020.........................109
3.2. CÁC NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP............................................................................................111
3.2.1. ĐẢM BẢO TÍNH ĐỒNG BỘ, HỆ THỐNG ......................................................................................................111
3.2.2. ĐẢM BẢO TÍNH KẾ THỪA ........................................................................................................................111
3.2.3. ĐẢM BẢO TÍNH THỰC TIỄN .....................................................................................................................112
3.2.4. ĐẢM BẢO TÍNH KHẢ THI..........................................................................................................................112
3.3. GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ Ở CÁC TRƯỜNG

TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP CÁC TỈNH MIỀN ĐÔNG NAM BỘ...............................................................113
3.3.1. NHÓM CÁC GIẢI PHÁP CHUNG..................................................................................................................114
3.3.2. NHÓM CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ Ở CÁC TRƯỜNG TCCN
KHU VỰC MIỀN ĐÔNG NAM BỘ.........................................................................................................................128
3.3.3. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP........................................................................................................150
3.4. KHẢO NGHIỆM VỀ CÁC GIẢI PHÁP ................................................................................................. 153
3.4.1. MỤC ĐÍCH KHẢO NGHIỆM ......................................................................................................................153
3.4.2. NỘI DUNG KHẢO NGHIỆM ......................................................................................................................153
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ĐẦU VÀO............................................................................................................................154
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH.........................................................................................................................154
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ĐẦU RA..............................................................................................................................154
3.4.3. PHƯƠNG PHÁP KHẢO NGHIỆM ................................................................................................................154
3.4.4. KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM .........................................................................................................................154
3.5. THỰC NGHIỆM MỘT GIẢI PHÁP ..................................................................................................... 156
3.5.1. MỤC ĐÍCH THỰC NGHIỆM.......................................................................................................................156
3.5.2. NỘI DUNG THỰC NGHIỆM.......................................................................................................................157
3.5.3. TỔ CHỨC THỰC NGHIỆM........................................................................................................................157
3.5.4. PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THƯC̣ NGHIÊM
̣ ...........................................................................................161
3.5.5. MỘT SỐ KẾT LUẬN VỀ THỰC NGHIỆM .......................................................................................................166
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3............................................................................................................................. 167


KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................................................................... 169
1. KẾT LUẬN.......................................................................................................................................... 169
2. KIẾN NGHỊ......................................................................................................................................... 171
2.1. ĐỐI VỚI CHÍNH PHỦ.............................................................................................................................171
2.2. ĐỐI VỚI BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO.....................................................................................................171
2.3. ĐỐI VỚI SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO.....................................................................................................172
2.4. ĐỐI VỚI CÁC TRƯỜNG TCCN...............................................................................................................172

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ..............................................................173
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................................... 174


BẢNG NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT
CL

Chất lượng

CĐ

Cao đẳng

CLĐT

Chất lượng đào tạo

CLGD

Chất lượng giáo dục

CBQL

Cán bộ quản lý

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐBCL

Đảm bảo chất lượng

ĐT

Đào tạo

ĐH

Đại học

GD

Giáo dục

GV

Giáo viên

GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

GD-ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GDCN

Giáo dục chuyên nghiệp

HS

Học sinh

HTQLCL

Hệ thống quản lý chất lượng

HTĐBCL

Hệ thống đảm bảo chất lượng

KĐCL

Kiểm định chất lượng

KH-KT

Khoa học- kĩ thuật

NXB

Nhà xuất bản

QL

Quản lý

QLCL

Quản lý chất lượng

QCCTNB

Quy chế chi tiêu nội bộ

SX-DV

Sản xuất- dịch vụ

TQM

Quản lý chất lượng tổng thể

TQC

Kiểm soát chất lượng toàn diện

TCVN

Tiêu chuẩn Việt Nam

TCCN

Trung cấp chuyên nghiệp

TTLĐ

Thị trường lao động

TBDH

Thiết bị dạy học


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
SƠ ĐỒ 1.1. QUAN NIỆM VỀ CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC...............................................................................37
SƠ ĐỒ 1.2. MÔ HÌNH TQM THEO BUSINESS EDGE...................................................................................40
SƠ ĐỒ 1.3. CHU TRÌNH QUẢN LÝ CỦA DEMING.......................................................................................44
SƠ ĐỒ 1.4.: VÒNG QUẢN LÝ ISHIKAWA................................................................................................... 45
SƠ ĐỒ 1.5. CẢI TIẾN LIÊN TỤC HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG...........................................................45
SƠ ĐỒ 1.6: NỘI DUNG CỦA QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN TQM Ở TRƯỜNG TCCN...........................55
SƠ ĐỒ 3.1. HỆ THỐNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO TCCN THEO TIẾP CẬN TQM..................................................113


DANH MỤC CÁC BẢNG
BẢNG 1.1. SO SÁNH SỰ KHÁC BIỆT GIỮA ISO 9000 VÀ TQM....................................................................47
BẢNG 2.1. TÌNH HÌNH TUYỂN SINH CỦA TRƯỜNG TCKTCN ĐỒNG NAI.....................................................75
BẢNG 2.2. ĐÁNH GIÁ VỀ TỈ TRỌNG LÝ THUYẾT VÀ THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO.........77
BẢNG 2.3. ĐÁNH GIÁ VỀ CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO................................................................................77
BẢNG 2.4: YÊU CẦU CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG ĐỐI VỚI ĐÀO TẠO...............................................78
BẢNG 2.5. THỐNG KÊ VỀ CBQL, GIÁO VIÊN TCCN MIỀN ĐNB...................................................................79
BẢNG 2.6. ĐÁNH GIÁ CƠ SỞ VẬT CHẤT, TRANG THIẾT BỊ DẠY HỌC..........................................................80
BẢNG 2.7. ĐÁNH GIÁ VỀ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC......................................................................................82
BẢNG 2.8. ĐÁNH GIÁ NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH CHƯA TỐT. ...............83
BẢNG 2.9. KẾT QUẢ TỐT NGHIỆP 3 NĂM GẦN ĐÂY CỦA TRƯỜNG TC KINH TẾ ĐỒNG NAI.........................84
BẢNG 2.10. KẾT QUẢ TỐT NGHIỆP 3 NĂM GẦN ĐÂY CỦA TRƯỜNG TC KTCN ĐỒNG NAI...........................84
BẢNG 2.11. ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO TCCN..............................................................................85
BẢNG 2.12. ĐÁNH GIÁ QUẢN LÝ CÔNG TÁC TUYỂN SINH.........................................................................86

BẢNG 2.13. ĐÁNH GIÁ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN.............................................................................87
BẢNG 2.14. QUẢN LÝ CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO.....................................................................................89
BẢNG 2.15. QUẢN LÝ CSVC..................................................................................................................... 90
BẢNG 2.16. QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC........................................................................................... 91
BẢNG 2.17. ĐÁNH GIÁ CÁC VẤN ĐỀ VỀ DẠY HỌC.....................................................................................93
BẢNG 2.18. ĐÁNH GIÁ VỀ QUẢN LÝ NGƯỜI HỌC.....................................................................................94
BẢNG 2.19. QUẢN LÝ HỌC SINH TỐT NGHIÊP.......................................................................................... 95
BẢNG 2.20. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO...............................................................99
BẢNG 2.21. ĐÁNH GIÁ MỐI QUAN HỆ GIỮA NHÀ TRƯỜNG VÀ DOANH NGHIỆP.....................................100
BẢNG 3.1. TỔNG HỢP Ý KIẾN VỀ TÍNH CẦN THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ...................154
BẢNG 3.2. CHỈ ĐẠO VIỆC XÂY DỰNG KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC...............................................161
BẢNG 3.3. THỰC HIỆN CÔNG TÁC TỔ CHỨC TRONG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY ..................................162
BẢNG 3.4. ĐIỀU HÀNH, LÃNH ĐẠO HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY CỦA GIÁO VIÊN........................................163
BẢNG 3.5. KIỂM TRA HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY CỦA GIÁO VIÊN..............................................................163
BẢNG 3.6. BẢNG TỔNG HỢP TỰ ĐÁNH GIÁ CỦA CÁC KHOA...................................................................164


DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC
PHỤ LỤC: 1
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN
(DÀNH CHO GIÁO VIÊN TRƯỜNG TCCN).................................................................................................... 2
PHỤ LỤC: 2
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN
(DÀNH CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TCCN)......................................................................................... 6
PHỤ LỤC: 3
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN
(DÀNH CHO HỌC SINH TRƯỜNG TCCN)..................................................................................................... 9
PHỤ LỤC: 4
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN
(DÀNH CHO NGƯỜI TUYỂN DỤNG VÀ QUẢN LÝ LAO ĐỘNG)....................................................................13

PHỤ LỤC: 5
BIÊN BẢN PHỎNG VẤN........................................................................................................................... 15
PHỤ LỤC: 6
TỔNG HỢP PHIẾU KHẢO SÁT................................................................................................................... 17
PHỤ LỤC: 7
CBQL, GV THAM GIA GẶP GỠ, TRAO ĐỔI, PHỎNG VẤN............................................................................18
PHỤ LỤC: 8
CÁC CÔNG TY THAM GIA KHẢO SÁT........................................................................................................ 19
PHỤ LỤC: 9
THỐNG KÊ CSVC VÀ CƠ CẤU TỔ CHỨC CÁC TRƯỜNG TCCN KHU VỰC TỈNH MIỀN ĐÔNG NAM BỘ...........20
PHỤ LỤC: 10
THỐNG KÊ CBQL TRƯỜNG VÀ GIÁO VIÊN TCCN KHU VỰC MIỀN ĐÔNG NAM BỘ.....................................23
PHỤ LỤC: 11
PHIẾU KHẢO SÁT CÁC GIẢI PHÁP............................................................................................................. 24
PHỤ LỤC: 12
QUYẾT ĐỊNH........................................................................................................................................... 26
PHỤ LỤC: 13
MẪU: ĐT 02............................................................................................................................................ 27
PHỤ LỤC: 14
MẪU: ĐT-04............................................................................................................................................ 28
PHỤ LỤC: 15
MẪU: ĐT-05............................................................................................................................................ 29
PHỤ LỤC: 16
MẪU: ĐT-06............................................................................................................................................ 32
PHỤ LỤC: 17
BIÊN BẢN KIỂM TRA HỒ SƠ..................................................................................................................... 34
PHỤ LỤC: 18
MẪU: ĐT-09............................................................................................................................................ 35
PHỤ LỤC: 19
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN...................................................................................................................... 36

PHỤ LỤC: 20
CÁC QUY TRÌNH QUẢN LÝ....................................................................................................................... 37


1

MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Bước vào thế kỷ XXI, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ tiếp tục phát
triển với nhịp độ nhanh, tạo ra những thành tựu có tính đột phá làm thay đổi nhanh
chóng, sâu sắc và có vai trò ngày càng lớn, quyết định đến sự phát triển kinh tế - xã
hội và phát triển con người. Tri thức và thông tin trở thành yếu tố quyết định lợi thế
trong cạnh tranh và phát triển. Phát triển Giáo dục - Đào tạo là một trong những
động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp Công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện
phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh
tế nhanh và bền vững.
Xu thế toàn cầu hoá, hội nhập kinh tế quốc tế và sự nghiệp công nghiệp hoá,
hiện đại hoá, xây dựng nền kinh tế tri thức đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao
đảm bảo cho sự phát triển bền vững của đất nước. Nhiệm vụ chính của giáo dục và
đào tạo là cung cấp nguồn nhân lực đó. Để thực hiện nhiệm vụ này, giáo dục và đào
tạo nói chung, giáo dục đại học và trung cấp chuyên nghiệp của nước ta nói riêng,
không những phải mở rộng quy mô mà còn phải không ngừng nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo.
Trong quá trình hội nhập quốc tế, giáo dục TCCN ở Việt nam chịu nhiều thách
thức của các quốc gia có tiềm lực kinh tế, khoa học công nghệ phát triển, có kinh
nghiệm quản lý và vận hành các khuôn khổ pháp lý khá chặt chẽ. Phát triển giáo
dục TCCN đòi hỏi phải đảm bảo đáp ứng nhu cầu nhân lực của các ngành kinh tếdịch vụ ở nước ta đồng thời cần tính tương thích với các tiêu chuẩn của khu vực và
thế giới, trong điều kiện nguồn lực và kinh nghiệm còn hạn chế. Sự thay đổi về

khoa học và công nghệ tại nơi sản xuất và dịch vụ diễn ra không ngừng đã tác động
lớn đến giáo dục TCCN. Kiến thức và kỹ năng của người học nhanh chóng lạc hậu
so với đòi hỏi của thị trường lao động đã đặt ra những vấn đề lớn đối với giáo dục
TCCN. Nhìn tổng thể, chất lượng giáo dục TCCN chưa đáp ứng được những đòi
hỏi bức thiết từ thị trường lao động trong nước và khu vực.


2

Mục tiêu của chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020 là đến năm 2020, nền
giáo dục nước ta được đổi mới căn bản và toàn diện theo hướng chuẩn hoá, hiện đại
hoá, xã hội hoá, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế; chất lượng giáo dục được nâng
cao một cách toàn diện, gồm: giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, năng lực sáng tạo,
năng lực thực hành, năng lực ngoại ngữ và tin học; đáp ứng nhu cầu nhân lực, nhất
là nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước và xây dựng nền kinh tế tri thức; đảm bảo công bằng xã hội trong giáo dục và
cơ hội học tập suốt đời cho mỗi người dân, từng bước hình thành xã hội học. Hoàn
thiện cơ cấu hệ thống giáo dục nghề nghiệp và đại học; điều chỉnh cơ cấu ngành
nghề và trình độ đào tạo, nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu nhân lực
cho phát triển kinh tế - xã hội; đào tạo ra những con người có năng lực sáng tạo, tư
duy độc lập, trách nhiệm công dân, đạo đức và kỹ năng nghề nghiệp, năng lực ngoại
ngữ, kỷ luật lao động, tác phong công nghiệp, năng lực tự tạo việc làm và khả năng
thích ứng với những biến động của thị trường lao động và một bộ phận có khả năng
cạnh tranh trong khu vực và thế giới. Đến năm 2020, các cơ sở giáo dục nghề
nghiệp có đủ khả năng tiếp nhận 30% số học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở; tỷ lệ
lao động qua đào tạo nghề nghiệp và đại học đạt khoảng 70%; tỷ lệ sinh viên tất cả
các hệ đào tạo trên một vạn dân vào khoảng 350 - 400. Điều này đang đặt ra cho
giáo dục nghề nghiệp nói chung và giáo dục TCCN nói riêng những thách thức to
lớn.
Cùng với quá trình phát triển về quy mô và đa dạng hóa các loại hình giáo

dục- đào tạo, chất lượng đào tạo và quản lý chất lượng đào tạo TCCN đã và đang là
mối quan tâm của toàn xã hội cũng như ngành Giáo dục- Đào tạo. Quản lý chất
lượng đào tạo là nhiệm vụ quan trọng và được đặt lên hàng đầu trong nhà trường
TCCN, vì đào tạo là hoạt động trung tâm, đặc trưng của nhà trường chuyên nghiệp
nói chung và trường TCCN nói riêng. Mọi hoạt động khác trong nhà trường đều
nhằm mục đích hỗ trợ công tác đào tạo, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.
Người quản lý nhà trường có vai trò chủ yếu trong việc ứng dụng khoa học quản lý,


3

vận dụng linh hoạt, sáng tạo những biện pháp quản lý, để thực hiện thắng lợi các
mục tiêu giáo dục đề ra.
Khu vực miền Đông Nam Bộ là vùng kinh tế phát triển nhất Việt Nam, dân số
đông và dẫn đầu cả nước về kim ngạch xuất khẩu, đầu tư nước ngoài, GDP cũng
như các yếu tố khác, có ảnh hưởng đặc biệt quan trọng, mang tính quyết định đối
với tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của cả nước. Nhu cầu về lao động, đặc biệt là
lao động qua đào tạo rất cao. Tuy nhiên,Theo đánh giá của Bộ Giáo dục- Đào tạo
thì: “chất lượng giáo dục tuy đã có những chuyển biến tích cực nhưng nhìn chung
vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu giáo dục, còn hạn chế về giáo dục văn hóa và lịch
sử dân tộc, đạo đức và lối sống, kỹ năng sống cho học sinh. Công tác quản lý giáo
dục chuyên nghiệp ở cấp tỉnh chưa thực hiện hiệu quả những công việc được phân
cấp cho địa phương, năng lực đội ngũ còn khá nhiều hạn chế”. [8; tr14]. Mặc dù các
trường TCCN trên địa bàn có nhiều cố gắng, tìm tòi hướng đi cho mình nhằm nâng
cao chất lượng đào tạo, nhưng công tác quản lý đào tạo còn nhiều lúng túng.
Thực tế hiện nay chất lượng đào tạo TCCN còn thấp, công tác quản lý đào tạo
còn chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Vì vậy phải có biện pháp quản lý đào tạo phù
hợp với thực tế của các trường TCCN nhằm nâng chất lượng đào tạo của các trường
TCCN, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động và yêu cầu phát triển kinh tế - xã
hội của khu vực miền Đông Nam Bộ cũng như của cả nước. Trong thời gian vừa

qua đã có nhiều công trình, luận án nghiên cứu về quản lý đào tạo song chưa có
Luận án nào nghiên cứu về quản lý đào tạo các trường TCCN ở khu vực miền Đông
Nam Bộ theo tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể.
Chính từ cơ sở lý luận và thực tiễn này, nghiên cứu sinh chọn đề tài: Quản lý
đào tạo theo tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể ở các trường Trung cấp chuyên
nghiệp khu vực miền Đông Nam Bộ làm đề tài luận án.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, khảo sát và đánh giá thực trạng về quản lý đào
tạo tại các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ, xây dựng các giải pháp quản
lý đào tạo theo tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể nhằm nâng cao chất lượng đào


4

tạo tại các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ, đáp ứng nhu cầu nhân lực xã
hội.
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động quản lý đào tạo ở các trường TCCN
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý đào tạo theo tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể ở các Trường trung
cấp chuyên nghiệp khu vực miền Đông Nam Bộ.
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Công tác quản lý đào tạo ở các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ
đã được thực hiện và đạt một số kết quả, tuy nhiên vẫn còn những hạn chế, cụ thể
trong công tác tuyển sinh, tổ chức quá trình đào tạo, việc liên kết với các doanh
nghiệp. Nếu khảo sát, đánh giá được thực trạng và xây dựng các giải pháp quản lý
đào tạo theo tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể bao gồm quản lý đầu vào, quản lý
quá trình, quản lý đầu ra phù hợp với thực tiễn các trường TCCN thì có thể nâng
cao chất lượng đào tạo ở các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ.

5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý đào tạo theo tiếp cận quản lý chất lượng
tổng thể ở các trường TCCN.
5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý đào tạo ở các trường TCCN khu vực
miền Đông Nam Bộ.
5.3. Xây dựng các giải pháp quản lý đào tạo theo tiếp cận quản lý chất lượng
tổng thể ở các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ
5.4. Thực nghiệm một giải pháp ở trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ
6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
6.1. Phạm vi địa bàn nghiên cứu
Khảo sát cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và các doanh nghiệp, người sử
dụng lao động ở 18 trường TCCN thuộc các tỉnh miền Đông Nam Bộ, gồm: Đồng
Nai; Bình Dương; Bà Rịa-Vũng Tàu; Bình Phước; Tây Ninh.


5

6.2. Thời gian nghiên cứu
Từ năm 2012 đến năm 2016.
7. PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
7.1. Phương pháp luận
7.1.1. Phương pháp luận duy vật biện chứng
Quan điểm duy vật biện chứng đòi hỏi phải xem xét vấn đề đào tạo và quản lý
đào tạo TCCN một cách khách quan, khoa học trong mối quan hệ biện chứng với
các tác động qua lại và sự vận động, phát triển của công tác quản lý đào tạo trong
các giai đoạn phát triển của giáo dục cả nước nói chung và khu vực Miền Đông
Nam Bộ nói riêng.
7.1.2. Tiếp cận hệ thống - cấu trúc
Luận án tiếp cận theo quan điểm hệ thống để nghiên cứu về quản lý đào tạo
theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể tại các trường TCCN là xem xét các

thành tố và các mối quan hệ của chúng trong cấu trúc hệ thống quản lý đào tạo ở
trong các trường TCCN và ngoài nhà trường. Hoạt động quản lý đào tạo có mối liên
hệ chặt chẽ với các hoạt động giáo dục và quản lý giáo dục khác trong trường
TCCN.
Xem xét và xây dựng hệ thống quản lý đào tạo theo quan điểm TQM tại
trường TCCN theo hệ thống cấu trúc thứ bậc quản lý và các thành phần cấu thành
quá trình quản lý đào tạo ở trường TCCN trong mối quan hệ chặt chẽ từ đến Ban
giám hiệu, Phòng nghiệp vụ, khoa, tổ chuyên môn. Nhận diện các yếu tố bên trong
và bên ngoài tác động đến hệ thống quản lý đào tạo của các trường TCCN.
7.1.3. Tiếp cận lịch sử-logic
Tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của các quan niệm về giáo dục và
quản lý giáo dục; đào tạo và quản lý đào tạo; chất lượng đào tạo và quản lý chất
lượng đào tạo; các mô hình quản lý chất lượng tổng thể qua các giai đoạn phát triển
và tính logic của nó khi áp dụng vào trường TCCN, cũng như mức độ hợp lý, logic
khi áp dụng trong quản lý đào tạo ở các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ
hiện nay.


6

7.1.4. Tiếp cận thực tiễn
Luận án tiếp cận theo quan điểm thực tiễn các trường TCCN để nghiên cứu về
quản lý đào tạo và đề xuất các giải pháp quản lý đào tạo theo tiếp cận TQM. Để đưa
ra được hệ thống các giải pháp quản lý đào tạo phù hợp với các trường TCCN khu
vực miền Đông Nam Bộ cần căn cứ vào kết quả nghiên cứu thực trạng ở các trường
TCCN đó, lấy cơ sở thực tiễn làm tiền đề cho việc đề xuất hệ thống quản lý đào tạo
và các biện pháp triển khai hệ thống quản lý đó.
7.1.5. Tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể
Quản lý đào tạo tiếp cận TQM là thực hiện các nguyên tắc của TQM, đảm bảo
và từng bước nâng cao chất lượng đào tạo, thỏa mãn các nhu cầu nhân lực, hướng

tới khách hàng, đề cao vai trò lãnh đạo, huy động tất cả mọi người tham gia, chú
trọng quá trình, tư duy hệ thống, cải tiến liên tục của người học. Các hoạt động
trong nghiên cứu luận án này đều dựa vào các quan điểm chủ đạo này để nghiên
cứu lý luận và đánh giá thực trạng về quản lý chất lượng đào tạo trường TCCN khu
vực miền Đông Nam Bộ và áp dụng các quan điểm này để xây dựng hệ thống biện
pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động quản lý đào tạo tại các trường
TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ.
7.2. Phương pháp nghiên cứu
7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp: phân tích - tổng hợp; khái quát hoá và hệ thống
hoá; so sánh; đối chiếu; mô hình hoá các công trình nghiên cứu, các chủ trương,
chính sách của Đảng, Nhà nước, của ngành giáo dục, của các cấp quản lý, các tài
liệu, giáo trình tham khảo và thông tin chính thức trên mạng Internet của các trường
TCCN và số liệu thống kê chính thức của Bộ GD&ĐT, Tổng cục thống kê để thực
hiện đề tài, làm rõ các khái niệm cơ bản, các luận điểm...về đào tạo, quản lý đào tạo
và quản lý đào tạo TCCN theo TQM tại trên cơ sở đó hình thành cơ sở lý luận của
luận án.


7

7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
- Mục đích điều tra: Nhằm khảo sát, đánh giá khách quan về thực trạng quản
lý đào tạo tại các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ; khảo sát tính cần thiết
và khả thi của hệ thống biện pháp quản lý đào tạo theo quan điểm TQM ở các
trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ; đánh giá kết quả thực nghiệm một biện
pháp quản lý đào tạo theo tiếp cận TQM.
- Nội dung điều tra: Tìm hiểu thực trạng đào tạo và quản lý đào tạo tại các
trường TCCN khu vực tỉnh miền Đông Nam Bộ; Khảo sát tính cần thiết và tính khả

thi của hệ thống biện pháp quản lý chất lượng đào tạo theo quan điểm TQM ở các
trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ; Lấy ý kiến đánh giá kết quả thực
nghiệm một số biện pháp tại trường Trung cấp công nghiệp Bình Dương.
- Đối tượng điều tra: Cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh đang học tại
trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ và người sử dụng lao động tại các khu
công nghiệp của Đồng Nai.
- Công cụ điều tra: Bộ phiếu khảo sát thực trạng đào tạo và quản lý đào tạo ở
một số trường TCCN khu vực tỉnh miền Đông Nam Bộ; Bộ phiếu lấy ý kiến về tính
cần thiết và tính khả thi của hệ thống biện pháp quản lý chất lượng đào tạo theo
TQM ở các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ; Bộ phiếu khảo sát trước và
sau thực nghiệm một biện pháp quản lý đào tạo theo tiếp cận TQM ở trường Trung
cấp công nghiệp Bình Dương.
7.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Gặp trực tiếp 16 cán bộ quản lý và 7 người đại diện sử dụng lao động để
phỏng vấn, thu thập thông tin điều tra thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị, tình
hình đào tạo, chất lượng đào tạo của các trường TCCN khu vực miền Đông Nam
Bộ.
7.2.2.3. Phương pháp quan sát
Trực tiếp đến các trường TCCN trong khu vực để quan sát hoạt động của giáo
viên và học sinh, dự giờ 5 tiết lí thuyết và 6 tiết thực hành tại trường TCKTCN


8

Đồng Nai, Trường TCCN Bình Dương, Trường TCKT Đồng Nai, quan sát khu vực
thực hành, sân chơi, bãi tập, phục vụ cho quá trình điều tra thực trạng.
7.2.2.4. Phương pháp thực nghiệm
Luận án đã thực nghiệm một biện pháp “Quản lý hoạt động dạy của giáo viên”
ở trường TCCN Bình Dương để kiểm chứng biện pháp được xây dựng là cần thiết
và khả thi, phù hợp với cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đào tạo ở các trường

TCCN khu vực tỉnh miền Đông Nam Bộ. Ngoài ra, thông qua thực nghiệm làm
sáng tỏ giả thuyết khoa học của luận án là nếu xây dựng và thực hiện được các biện
pháp quản lý đào tạo theo tiếp cận TQM tại các trường TCCN khu vực miền Đông
Nam Bộ thì sẽ nâng cao được chất lượng hoạt động quản lý đào tạo tại trường
TCCN khu vực tỉnh miền Đông Nam Bộ, qua đó nâng cao chất lượng đào tạo ở các
trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ, đáp ứng nhu cầu nhân lực của khu vực
và cả nước.
7.2.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng phần mềm Excel 2010 và các bài toán tính %, tính trung bình, tính tỉ
lệ tương quan để xử lý số liệu khảo sát về thực trạng và kiểm chứng tính cần thiết
và tính khả thi của kết quả nghiên cứu.
8. LUẬN ĐIỂM CẦN BẢO VỆ VÀ ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
8.1. Những luận điểm cần bảo vệ
Quản lý chất lượng tổng thể là cách tiếp cận hiện đại và là cơ sở lý luận chủ
đạo để xây dựng khung lý thuyết về quản lý đào tạo ở các trường TCCN khu vực
miền Đông Nam Bộ của luận án.
Công tác quản lý đào tạo ở các trường trường TCCN khu vực miền Đông Nam
Bộ có những hạn chế và bất cập. Một trong những nguyên nhân chính là do các
trường trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ chưa xây dựng và triển khai
được hệ thống quản lý đào tạo nói chung và quản lý đào tạo theo tiếp cận quản lý
chất lượng tổng thể.


9

Các biện pháp quản lý chất lượng đào tạo ở các trường TCCN khu vực miền
Đông Nam Bộ theo tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể được đề xuất trong luận án
có cơ sở khoa học và thực tiễn và có tính cần thiết và khả thi cao.
Nghiên cứu quản lý đào tạo theo tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể ở trường
TCCN là vấn đề cần thiết hiện nay, hướng tới chuẩn chất lượng, hiệu quả, thực hiện

đổi mới toàn diện giáo dục TCCN.
8.2. Những đóng góp của luận án
- Về mặt lý luận: Các kết quả nghiên cứu về lý luận của luận án góp phần làm
sáng tỏ cơ sở lý luận về quản lý đào tạo theo tiếp cận TQM ở các trường TCCN, đã
và đang là xu hướng phát triển mới về lý luận quản lý đào tạo. Việc nghiên cứu và
vận dụng quan điểm TQM tạo cơ sở khoa học để xây dựng các giải pháp quản lý
đào tạo ở các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ. Luận án dựa trên quan
điểm TQM xây dựng các giải pháp quản lý đào tạo bên trong nhà trường nhằm đảm
bảo và từng bước nâng cao chất lượng đào tạo của các trường TCCN nói chung và
các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ nói riêng.
- Về mặt thực tiễn: Làm rõ thực trạng đào tạo và công tác quản lý đào tạo ở
các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ còn có nhiều hạn chế do nhiều
nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân chính là các trường TCCN khu vực miền
Đông Nam Bộ chưa quan tâm xây dựng và triển khai hệ thống quản lý chất lượng
đào tạo bên trong nhà trường. Để đảm bảo và từng bước nâng cao chất lượng đào
tạo, công tác quản lý đào tạo các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ, kết
quả nghiên cứu của luận án cho thấy cần xây dựng và triển khai hệ thống quản lý
chất lượng bên trong nhà trường theo tiếp cận quản lý chất lượng tổng thể. Kết quả
nghiên cứu trong khuôn khổ luận án cho thấy nếu các trường TCCN khu vực miền
Đông Nam Bộ triển khai thực hiện hệ thống giải pháp quản lý đào tạo theo tiếp cận
TQM thì sẽ nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu của các doanh nghiệp về
lao động.
9. CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN
Trong luận án gồm các phần như sau:


10

MỞ ĐẦU
CHƯƠNG 1: Cơ sở lý luận quản lý đào tạo theo tiếp cận quản lý chất lượng

tổng thể ở các trường TCCN
CHƯƠNG 2: Thực trạng đào tạo và quản lý đào tạo ở các trường TCCN khu
vực miền Đông Nam Bộ
CHƯƠNG 3: Các giải pháp quản lý đào tạo theo tiếp cận quản lý chất lượng
tổng thể ở các trường TCCN khu vực miền Đông Nam Bộ
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Danh mục các công trình nghiên cứu đã công bố
Danh mục tài liệu tham khảo
Phụ lục


11

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO TIẾP CẬN QUẢN LÝ
CHẤT LƯỢNG TỔNG THỂ Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP
CHUYÊN NGHIỆP
1.1. TỔNG QUAN VỀ LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
1.1.1. Những nghiên cứu về chất lượng và chất lượng đào tạo trên thế giới và
Việt Nam
1.1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới
Chất lượng luôn là vấn đề quan trong nhất của giáo dục, và việc phấn đấu
nâng cao chất lượng đào tạo bao giờ cũng được xem là nhiệm vụ quan trọng nhất
của bất kỳ cơ sở đào tạo nào. Mặc dù có tầm quan trọng như vậy nhưng chất lượng
vẫn là một khái niệm khó định nghĩa, khó xác định, khó đo lường, và cách hiểu của
người này cũng khác với cách hiểu của người kia. Chất lượng có một loạt định
nghĩa trái ngược nhau và rất nhiều cuộc tranh luận xung quanh vấn đề này đã diễn
ra tại các diễn đàn khác nhau mà nguyên nhân của nó là thiếu một cách hiểu thống
nhất về bản chất của vấn đề. Dưới đây là 6 quan điểm về chất lượng trong giáo dục.
[7],[23,tr447]

Chất lượng được đánh giá bằng "Đầu vào". Một số nước phương Tây có quan
điểm cho rằng "Chất lượng một trường đại học phụ thuộc vào chất lượng hay số
lượng đầu vào của trường đó". Quan điểm này được gọi là "quan điểm nguồn lực”.
[7]
Chất lượng được đánh giá bằng "Đầu ra". Một quan điểm khác về chất lượng
giáo dục cho rằng "đầu ra" của giáo dục đại học có tầm quan trọng hơn nhiều so với
"đầu vào" của quá trình đào tạo. "Đầu ra" chính là sản phẩm của giáo dục đại học
được thể hiện bằng mức độ hoàn thành công việc của sinh viên tốt nghiệp hay khả
năng cung cấp các hoạt động đào tạo của trường đó.[7]
Chất lượng được đánh giá bằng "Giá trị gia tăng". Quan điểm thứ 3 về CLGD
cho rằng một trường có tác động tích cực tới sinh viên khi nó tạo ra được sự khác
biệt trong sự phát triển về trí tuệ và cá nhân của sinh viên. " Giá trị gia tăng" được


12

xác định bằng giá trị của "đầu ra" trừ đi giá trị của "đầu vào", kết quả thu được: là
"giá trị gia tăng" mà nhà trường đã đem lại cho sinh viên và được đánh giá là
CLGD.
Chất lượng được đánh giá bằng "Giá trị học thuật" Đây là quan điểm truyền
thống của nhiều trường đại học phương Tây, chủ yếu dựa vào sự đánh giá của các
chuyên gia về năng lực học thuật của đội ngũ cán bộ giảng dạy trong từng trường
trong quá trình thẩm định công nhận chất lượng đào tạo đại học. Điều này có nghĩa
là trường đại học nào có đội ngũ giáo sư, tiến sĩ đông, có uy tín khoa học cao thì
được xem là trường có chất lượng cao.
Chất lượng được đánh giá bằng "Văn hoá tổ chức riêng" Quan điểm này dựa
trên nguyên tắc các trường đại học phải tạo ra được "Văn hoá tổ chức riêng" hỗ trợ
cho quá trình liên tục cải tiến chất lượng. Vì vậy một trường được đánh giá là có
chất lượng khi nó có được "Văn hoá tổ chức riêng" với nét đặc trưng quan trọng là
không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo. Quan điểm này bao hàm cả các giả thiết

về bản chất của chất lượng và bản chất của tổ chức. Quan điểm này được mượn từ
lĩnh vực công nghiệp và thương mại nên khó có thể áp dụng trong lĩnh vực giáo dục
đại học.
Chất lượng được đánh giá bằng "Kiểm toán" Quan điểm này về CLGD xem
trọng quá trình bên trong trường đại học và nguồn thông tin cung cấp cho việc ra
quyết định. Nếu kiểm toán tài chính xem xét các tổ chức có duy trì chế độ sổ sách
tài chính hợp lý không, thì kiểm toán chất lượng quan tâm xem các trường đại học
có thu thập đủ thông tin phù hợp và những người ra quyết định có đủ thông tin cần
thiết hay không, quá trình thực hiện các quyết định về chất lượng có hợp lý và hiệu
quả không. Quan điểm này cho rằng nếu một cá nhân có đủ thông tin cần thiết thì
có thể có được các quyết định chính xác, và chất lượng GD được đánh giá qua quá
trình thực hiện, còn "Đầu vào" và "Đầu ra" chỉ là các yếu tố phụ. [7; tr 96-98]
Chất lượng trong sản xuất- kinh doanh
Vào những năm 50 của thế kỷ XX, QLCL trong sản xuất – kinh doanh rất
được quan tâm với nhiều nhà nghiên cứu như Shewhart, Edward Deming, Crosby


13

v.v.. xuất phát từ ý tưởng đầu tiên của các tác giả như Eli Whitney, Winslow
Taylor, Karl Friedrich Bens về QLCL từng công đoạn của sản phẩm.
Được xem là cha đẻ của ngành kiểm soát chất lượng thống kê, tác giả Walter
A. Shewhart (1891-1967) đã kết hợp thành công những nguyên tắc của thống kê, kỹ
thuật, kinh tế và áp dụng lý thuyết thống kê vào công việc để giải quyết những yêu
cầu của ngành công nghiệp [1]. Trong cuốn sách“Phương pháp thống kê từ quan
điểm kiểm soát chất lượng”, ông đã thảo luận về khái niệm giải quyết vấn đề và đề
xuất ra nền tảng cho chu trình bốn bước để cải tiến chất lượng: lập kế hoạch - thực
hiện - kiểm tra - tiến hành thường được biết đến dưới tên gọi là chu trình chất lượng
Shewhart. Về sau tác giả W. Edwards Deming cùng W.A Shewhart đã đặt nền
móng cho việc kiểm soát chất lượng bằng công cụ thống kê. Ông cho rằng “Chất

lượng là trách nhiệm của tất cả mọi người” và ông đã biến thể chu trình của
Shewhart thành chu trình Deming như sau: Lập kế hoạch – Thực hiện – Kiểm soát Hành động [1].
Tác giả Joseph M. Juran (1904) là một nhà tư vấn về quản lý chất lượng của
thế kỷ 20, người đã làm thay đổi cách thức kinh doanh của nhiều công ty và cách
suy nghĩ của họ về chất lượng và quản lý chất lượng. Ngoài phương pháp thống kê
ông đã bổ sung thêm khía cạnh con người vào quản lý chất lượng. Ông cũng đã áp
dụng Quy tắc Pareto, hay quy luật 80 – 20 vào chất lượng và vạch ra ba nhân tố để
quản lý chất lượng gồm: lập kế hoạch, kiểm soát và cải tiến [1].
Tác giả Armand V. Feigenbaum (1922), người sáng tạo ra thuật ngữ Kiểm
soát Chất lượng Tổng thể - nay được biết đến là Quản lý Chất lượng tổng thể
(TQM). Ông cũng đã góp phần phát triển nó trong hơn 60 năm qua. Kiểm soát chất
lượng toàn diện - nền móng của việc quản lý hiện đại - được áp dụng rộng rãi như
một triết lý hoạt động rõ ràng trong tất cả các ngành kinh tế. Ông viết cuốn sách bán
chạy nhất của mình “Kiểm soát chất lượng tổng thể” cuốn sách mô tả những nguyên
lý về chất lượng tổng thể, đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ và là đóng góp vĩ đại
nhất trong sự nghiệp của Feigenbaum [1].


14

Tác giả Philip Crosby (1926 – 2001), tham gia vào lĩnh vực chất lượng từ
năm 1952, đã trở thành bậc thầy trong lĩnh vực quản lý chất lượng và nhấn mạnh
tầm quan trọng của công việc “Thực hiện đúng ngay từ đầu” và trình bày sơ đồ về
quản lý chất lượng trong phương pháp 14 bước của ông. Thành tựu nổi tiếng của
ông là đề xướng ra tiêu chuẩn mô hình hoàn hảo dựa vào khái niệm về hệ thống
không sai lỗi – Zero Defect. Năm năm sau đó, ông đã đưa ra khái niệm tích hợp về
hệ thống này vào bốn khía cạnh của chất lượng được đề cập đến trong tác phẩm
Quality Without Tears [1]. Ông qua đời vào năm 2001 và luôn giữ vững vị trí là nhà
tư tưởng về chất lượng lỗi lạc trên thế giới.
Được biết đến nhiều nhất là tác giả Kaoru Ishikawa (1915-1989) vì tên của

ông được đặt cho một công cụ chất lượng: Biểu đồ Ishikawa, hay còn được gọi là
“Biểu đồ Xương cá” hoặc “Biểu đồ Nhân quả” [1]. Biểu đồ xương cá là một trong
số những công cụ quan trọng mà Ishikawa phát triển, đây có lẽ là đóng góp quan
trọng nhất do biểu đồ này chỉ ra nhiều nguyên nhân có thể nảy sinh của một vấn đề
và thường được sử dụng ở giai đoạn động não. Bên cạnh đó, vai trò cốt yếu của ông
chính là giúp tạo ra một chiến lược chất lượng cụ thể cho Nhật Bản theo đó người
Nhật chú trọng vào sự tham gia rộng rãi về chất lượng - không chỉ từ lãnh đạo đến
nhân viên trong một tổ chức, mà còn là từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc của vòng đời
sản phẩm.
Có rất nhiều cách nhìn mới về quản lý và kiểm soát chất lượng xuất hiện trong
hai thập niên cuối của thế kỷ XX như: ISO, QFD, Kaizen, Zero Defect Program, Six
sigma, PDCA, Quality circle, TQM…Trong đó, TQM luôn luôn được các nhà
nghiên cứu về khoa học quản lý quan tâm và được xem là một cách thức, phương
pháp quản lý hiệu quả nhất. Hiện nay, một số nước đã áp dụng thành công mô hình
TQM trong sản xuất, kinh doanh và trong giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học.
Chất lượng trong đào tạo
Vào những năm cuối của thế kỷ XX, nhiều tác giả như E. Stalls (1993) đã viết
về quản lý chất lượng tổng thể (TQM) trong giáo dục [62]; Harvey và Green (1993)
viết về các khía cạnh thể hiện của chất lượng giáo dục như sự xuất sắc, hoàn hảo, sự


15

phù hợp và thể hiện giá trị [70]; E.Stanley và W. Patrick (1998) viết về bảo đảm
chất lượng trong giáo dục đại học ở Hoa Kỳ và Anh Quốc; Austin (1985) viết về lý
thuyết giá trị gia tăng trong giáo dục và các nghiên cứu về ứng dụng TQM trong
giáo dục của J.M Juran,... Trong đó, giai đoạn cải tiến liên tục còn được gọi là quản
lý chất lượng tổng thể (TQM) được coi là mức độ cao nhất của QLCL [70].
Những năm gần đây, quản lý chất lượng tổng thể đã được áp dụng vào giáo
dục ở một số nước phát triển trên thế giới như Anh, Pháp, Hà Lan, Hoa Kỳ... nhằm

tạo ra một văn hóa chất lượng và trách nhiệm của mỗi thành viên trong một nhà
trường phải cố gắng hết sức mình, đáp ứng tối đa yêu cầu học tập của sinh viên và
nhu cầu cấp bách của xã hội. Mô hình TQM chỉ có thể đạt được khi mọi người có ý
thức nâng cao chất lượng thông qua nhận thức khái niệm và công cụ đo lường, đánh
giá chất lượng.
Một số nhà nghiên cứu và quản lý giáo dục trên thế giới có những nhận định
về việc áp dụng TQM vào giáo dục như sau:
Tác giả Silva Roncelli – Vaupot quan niệm hệ thống quản lý chất lượng giáo
dục là một hệ thống nhằm đảm bảo chất lượng giáo dục thông qua quy trình quản lý
và giám sát việc thực hiện với mục đích hòa nhập quá trình đào tạo với những cơ
chế thích hợp để đảm bảo chất lượng theo từng công đoạn của quá trình đào tạo.
Quá trình này phải có kế hoạch cụ thể, sản phẩm tạo ra phải được thiết kế, phải có
chiến lược cụ thể nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra [70]
Các tác giả như DeCosmo et Al (1991), Edwell(1993), Sherr và Lozier (1991),
Bonser (1992) cho rằng các đơn vị giáo dục có thể chuyển hướng theo TQM giống
như các đơn vị kinh doanh và sự thích nghi của TQM trong giáo dục là do sự thúc
ép về nhu cầu cấp bách trong quản lý chất lượng (DeCosmo et Al, 1991) [70];
Tác giả Crawford và Shutler (1999) đã so sánh lợi ích của việc áp dụng TQM
trong quản lý giáo dục và cho rằng TQM như một mô hình ba chiều bao gồm: Thiết
kế, Quá trình và Đầu ra; bên cạnh đó, Deming viết về những kinh nghiệm về áp
dụng TQM trong QLGD đã minh chứng sự khẳng định của ông rằng TQM có thể
thực hiện trong lĩnh vực giáo dục [70].


16

Với những đóng góp nghiên cứu lớn lao trên, các tác giả và các công trình
nghiên cứu đã đặt nền móng căn bản về lý luận (triết lý, quan điểm, mô hình..) cùng
các công cụ, phương pháp, cơ chế quy trình về chất lượng và quản lý chất lượng
trong lĩnh vực sản xuất - kinh doanh dịch vụ và Giáo dục đào tạo (cũng là một loại

hình dịch vụ) đồng thời khẳng định rõ ràng vai trò quan trọng của việc quản lý chất
lượng ảnh hưởng đến mọi lãnh vực từ kinh tế, quốc phòng, y tế và giáo dục.
1.1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam
Vấn đề chất lượng và chất lượng giáo dục là vấn đề đang rất được quan tâm,
đặc biệt trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Nhiều
văn bản của nhà nước đề cập đến vấn đề chất lượng và chất lượng giáo dục, đào tạo
mở đường cho nghiên cứu về chất lượng trong lĩnh vực giáo dục.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ
sung, phát triển năm 2011) của Đảng cộng sản Việt Nam “ Giáo dục và đào tạo có
sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần
quan trọng phát triển đất nước, xây dựng nền văn hoá và con người Việt Nam. Phát
triển giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách
hàng đầu; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư phát triển. Đổi mới căn bản và
toàn diện giáo dục và đào tạo theo nhu cầu phát triển của xã hội; nâng cao chất
lượng theo yêu cầu chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập
quốc tế, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đẩy mạnh xây
dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học tập suốt
đời.”
Nghị quyết 29/TW về đối mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam đến
2020: "Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào
tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu
học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát
huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ
quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả.