Quản lý hoạt động dạy học ở trường Trung học cơ sở Cổ Tiết-Tam Nông-Phú Thọ theo hướng đổi mới giáo dục hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

BÙI ĐỨC HẢI

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ CỔ TIẾT-TAM NÔNG-PHÚ THỌ
THEO HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

BÙI ĐỨC HẢI

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ CỔ TIẾT-TAM NÔNG-PHÚ THỌ
THEO HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên nghành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS Đỗ Thị Thu Hằng

HÀ NỘI - 2016

LỜI CẢM ƠN

Với lòng biết ơn sâu sắc, tác giả xin trân thành cảm ơn tới các thầy giáo, cô giáo
của trường Đại học Giáo dục- Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giúp đỡ tác giả trong
học tập, nhất là trong quá trình tiến hành làm đề tài khoa học này.
Xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới TS. Đỗ Thị Thu Hằng – người đã
hướng dẫn giúp đỡ, động viên tác giả trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thiện luận
văn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, chuyên viên phòng Giáo dục - Đào tạo
huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ, Ban giám hiệu, các thầy cô giáo và các em học sinh
trường Trung học cơ sở Cổ Tiết, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ, đã tạo điều kiện thuận
lợi, cung cấp các thông tin, tài liệu cần thiết để viết đề tài nghiên cứu của mình, tham gia
phỏng vấn trong suốt quá trình tác giả thực hiện luận văn.
Xin được gửi lời biết ơn đến gia đình, bạn bè, đồng môn đã luôn quan tâm, tạo
mọi điều kiện trong suốt quá trình tác giả học tập và nghiên cứu luận văn.
Mặc dù bản thân đã cố gắng nhiều nhưng thời gian nghiên cứu có hạn nên đề tài
không thể tránh khỏi thiếu sót, rất mong các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp thông
cảm giúp đỡ, góp ý và đưa ra những chỉ dẫn quý báu để luận văn được hoàn thiện hơn./.
Xin chân thành cảm ơn ./.
Hà nội, ngày 05 tháng 5 năm 2016
Tác giả luận văn

Bùi Đức Hải


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BGH

Ban giám hiệu

CBQL

Cán bộ quản lý

CNTT

Công nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

DH

Dạy học

GD

Giáo dục

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

HĐ

Hoạt động

HĐDH

Hoạt động dạy học

HS

Học sinh

KTĐG

Kiểm tra đánh giá

PPDH

Phương pháp dạy học

TBDH

Thiết bị dạy học

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông


MỤC LỤC
Lời cám ơn .............................................................................................................. i
Danh mục chữ viết tất ............................................................................................. ii
Mục lục ................................................................................................................... iii
Danh mục bảng ....................................................................................................... vii
Danh mục biểu ........................................................................................................ viii
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1
2. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 2
3. Giả thuyết nghiên cứu......................................................................................... 2
4. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 3
5. Đối tượng, khách thể nghiên cứu ....................................................................... 3
5.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................... 3
5.2. Khách thể nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu......................................................................... 3
6.1. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3
6.2. Đối tượng khảo sát........................................................................................... 3
6.3. Thời gian nghiên cứu ....................................................................................... 3
7. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 3
7.1. Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về hoạt động dạy học và quản lý hoạt động
dạy học trường Trung học cơ sở ............................................................................ 3
7.2. Điều tra khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động và quản lý hoạt
động dạy học tại trường THCS Cổ Tiết-Tam Nông-Phú Thọ ................................ 3
7.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS Cổ
Tiết-Tam Nông-Phú Thọ ....................................................................................... 3
8. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 3
8.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ..................................................................... 3

8.2. Phương pháp quan sát ..................................................................................... 3
8.3. Phương pháp điều tra ....................................................................................... 4
9. Những đóng góp của đề tài ................................................................................. 4
9.1. Ý nghĩa lý luận ................................................................................................ 4
9.2. Ý nghĩa thực tiễn ............................................................................................. 4
10. Cấu trúc luận văn .............................................................................................. 4
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN
NAY........................................................................................................................ 5
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................... 5
1.1.1.Những nghiên cứu của ngoài nước ................................................................ 5
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước ...................................................................... 7
1.2. Một số khái niệm cơ bản ................................................................................. 8
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ............................................ 8
1.2.2. Dạy học và hoạt động dạy học ..................................................................... 12
1.2.3. Quản lý hoạt động dạy học ........................................................................... 13
1.2.4. Hoạt động dạy học trong trường THCS ....................................................... 15
1.3. Một số định hướng về quản lý trường THCS trong giai đoạn đổi mới căn bản
toàn diện ................................................................................................................ 17
1.3.1. Trường THCS trong hệ thống Giáo dục Quốc dân Việt Nam ...................... 17
1.3.2. Nội dung cơ bản của đổi mới GD THCS hiện nay ....................................... 18
1.4. Một số vấn đề lý luận về hoạt động dạy học ở trường THCS ......................... 22
1.4.1. Mục tiêu dạy học .......................................................................................... 22
1.4.2. Hoạt động dạy của GV ................................................................................. 22
1.4.3. Hoạt động học của HS .................................................................................. 24
1.5. Quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS ................................................... 26
1.5.1. Quản lý hoạt động dạy của GV .................................................................... 27
1.5.2. Quản lý hoạt động học của HS ..................................................................... 33

1.5.3. Quản lý hoạt động đổi mới phương pháp dạy học ....................................... 35
1.6. Một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS trong
bối cảnh đối mới căn bản toàn diện ....................................................................... 36
1.6.1. Phẩm chất, năng lực lãnh đạo ....................................................................... 36
1.6.2 Chất lượng đội ngũ giáo viên ........................................................................ 37
1.6.3 Chất lượng đầu vào của học sinh. .................................................................. 37
1.6.4. Sự quan tâm của lãnh đạo cấp trên ............................................................... 37
1.6.5. Tình hình kinh tế, phong trào giáo dục địa phương ..................................... 37
Tiểu kết chương 1 ................................................................................................... 38
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TẠI TRƢỜNG
THCS CỔ TIẾT -TAM NÔNG - PHÚ THỌ ..................................................... 39
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế, giáo dục huyện Tam Nông- Phú Thọ............. 39
2.1.1. Vài nét về vị trí địa lý, kinh tế xã hội xã Cổ Tiết - Tam Nông- Phú Thọ .... 39
2.1.2. Vài nét về tình hình giáo dục huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ .................... 39
2.1.3. Khái quát về trường THCS Cổ Tiết – Tam Nông – Phú Thọ ....................... 40
2.2. Giới thiệu về khảo sát ...................................................................................... 45
2.2.1. Mục đích khảo sát ......................................................................................... 45
2.2.2. Nội dung khảo sát ......................................................................................... 45
2.2.3. Phương pháp khảo sát ................................................................................... 45
2.2.4. Đối tượng khảo sát........................................................................................ 46
2.3. Kết quả khảo sát .............................................................................................. 46

2.3.1. Kết quả khảo sát thực trạng HĐDH ở trường THCS Cổ Tiết - Tam Nông
- Phú Thọ ....................................................................................................... 46
2.3.2. Kết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS Cổ
Tiết-Tam Nông- Phú Thọ. ...................................................................................... 57
2.3.3. Quản lý hoạt động học của HS ..................................................................... 64
2.4. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS Cổ Tiết - Tam Nông

- Phú Thọ ................................................................................................................ 65


2.4.1. Những điểm mạnh ........................................................................................ 65
2.4.2. Những điểm yếu ........................................................................................... 67
2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong quản lý hoạt động dạy học ở trường THCS
Cổ Tiết, Tam Nông, Phú Thọ ................................................................................. 67
Tiểu kết chương 2 ................................................................................................... 69
CHƢƠNG 3:BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ CỔ TIẾT- TAM NÔNG - PHÚ THỌ .......................... 70
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ......................................................................... 70
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ................................................................ 70
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ............................................................... 70
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ............................................................... 71
3.2. Các biện pháp quản lý HĐDH của hiệu trưởng trường THCS Cổ Tiết .......... 71
3.2.1. Nâng cao nhận thức về đổi mới hoạt động dạy học cho giáo viên ............... 71
3.2.2. Quản lý việc xây dựng kế hoạch dạy học và hoạt động dạy học của GV đáp ứng
mục tiêu, nhiệm vụ của từng năm học .................................................................... 72
3.2.3. Thay đổi cách thức quản lý hoạt động học của HS .................................... 76
3.2.4. Chỉ đạo đổi mới quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn và phương pháp dạy
học cho giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới nội dung, chương trình ..................... 78
3.2.5. Đổi mới kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học ............................................. 81
3.2.6. Khai thác có hiệu quả các điều kiện hỗ trợ quản lý hoạt động dạy học của GV
................................................................................................................................ 84
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ..................................................................... 87
3.4. Khảo sát tính khả thi và tính cấp thiết của các biện pháp quản lý hoạt động dạy học
ở trường THCS Cổ Tiết – Tam Nông – Phú Thọ ................................................... 88
3.4.1. Tổ chức thăm dò ........................................................................................... 88
3.4.2. Kết quả thăm dò ............................................................................................ 90
Tiểu kết chương 3 ................................................................................................... 94

KẾT LUẬN- KHUYẾN NGHỊ ............................................................................ 95
1. Kết luận:

....................................................................................................... 95


2. Khuyến nghị ....................................................................................................... 96
2.1 Đối với Bộ Giáo dục và đào tạo ....................................................................... 96
2.2 Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Thọ ........................................................ 96
2.3 Đối với UBND huyện Tam Nông..................................................................... 96
2.4 Đối với Phòng GD&ĐT Tam Nông ................................................................. 96
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 98
PHỤ LỤC .............................................................................................................. 100


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Quy mô học sinh trường THCS Cổ Tiết qua các năm học. .............. 41
Bảng 2.2: Cơ cấu đội ngũ giáo viên và GV dạy giỏi năm học 2015-2016........ 42
Bảng 2.3: Số lượng GV dạy giỏi huyện, LĐTT và CSTĐ cơ sở 4 năm gần đây.

................................................................................................................... 43
Bảng 2.4: Số lượng GV trực tiếp tham gia giảng dạy năm học 2015 – 2016 .. 46
Bảng 2.5: Kết quả về mức độ thực hiện mục tiêu DH chương trình THCS...... 47
Bảng 2.6: Chất lượng đội ngũ giáo viên trong các năm gần đây ...................... 48
Bảng 2.7: Kết quả mức độ thực hiện nội dung chương trình GD ................... 49
Bảng 2.8: Hoạt động dạy học trên lớp của GV tại trường THCS Cổ Tiết ........ 50
Bảng 2.9: Thực trạng đổi mới PPDH ở trường THCS Cổ Tiết ......................... 51
Bảng 2.10: Xếp loại học lực trong các năm gần đây ......................................... 52
Bảng 2.11: Xếp loại hạnh kiểm trong các năm gần đây ................................... 53
Bảng 2.12: Kết quả khảo sát 3 môn Toán, Ngữ Văn, T.Anh các năm gần đây .54

Bảng 2.13: Kết quả thi vào THPT các năm gần đây ......................................... 55
Bảng 2.14: Nhận thức về HĐ dạy học và quản lý HĐDH trung học cơ sở ....... 56
Bảng 2.15: Nhận thức về quản lý việc thực hiện chương trình dạy học ........... 57
Bảng 2.16: Thực trạng quản lý chuẩn bị bài lên lớp của GV trường THCS Cổ tiết 57
Bảng 2.17: Thực trạng quản lý giờ lên lớp của GV .......................................... 58
Bảng 2.18: Thực trạng quản lý việc KTĐG kết quả học tập của HS ................ 59
Bảng 2.19: Thực trạng thực hiện quản lý đổi mới phương pháp....................... 60
Bảng 2.20: Thực trạng quản lý hoạt động cơ sở vật chất, thiết bị dạy học ứng dụng CNTT
vào dạy học ........................................................................................................ 62
Bảng 2.21: Thực trạng quản lý việc tự học của HS ........................................... 64
Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm nhận thức về tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất
........................................................................................................................... 90
Bảng 3.2: Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý HĐGDNGLL

92


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Chấp hành TW Đảng Cộng Sản Việt Nam , Nghị quyết số 29/NQ -TƯ về đổi
mới căn bản toàn diện giáo dục Việt Nam, 2013.
2. Đặng Quốc Bảo(1999), Khoa học tổ chức và quản lý , một số vấn đề lý luận và thực
tiễn. Nxb Thống kê, Hà Nội.
3. Đặng Quốc Bảo (1997), Một số khái niệm về quản lý giáo dục, Trường Cán bộ quản
lý GD&ĐT, Hà Nội.
4. Bill Clinton, Lời kêu gọi hành động vì sự nghiệp giáo dục của Mĩ ( A Call to Action
for American education), Tài liệu dịch của Viện thông tin khoa học xã hội.
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Điều lệ trường THCS, THPT, và THPT có nhiều cấp học,
2012.
6. Bộ GD&ĐT , Luật Giáo dục, NXB Chính trị Quốc gia, 2005.
7. Nguyễn Phúc Châu(2010), Quản lý nhà trường. Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội.

8. Nguyễn Quốc Chí- Nguyễn Thị Mỹ Lộc(2012), Đại cương khoa học quản lý. Nxb
Đại học Quốc gia, Hà Nội.
9. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc(2012), Lý luận đại cương về quản lý. Nxb
ĐHQG Hà Nội.
10. Nguyễn Đức Chính, Vũ Lan Hƣơng(2015)- Phát triển chương trình Giáo dục- NXB
GD VN.
11 . Đảng bộ xã Cổ Tiết, Văn kiện Đại hội Đảng bộ khóa 30, nhiệm kỳ 2015-2020.
12. Phạm Minh Hạc(1992), Một số vấn đề về tâm lý học. Nxb Giáo dục, Hà Nội.
13.Phạm Minh Hạc(1998), Một số vấn đề giáo dục học và khoa học giáo dục.Nxb Giáo
dục, Hà Nội.
14.Hà Sĩ Hồ (1985), Những bài giảng về quản lý trường học. Nxb Giáo dục, Hà Nội.
15.Huyện ủy Tam Nông, Văn Kiện Đại hộ Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2015-2020
16.Lịch sử Đảng bộ xã Cổ Tiết
17.Nguyễn Thị Mỹ Lộc( chủ biên) và các tác giả(2013), Khoa học quản lý giáo dụcMột số vấn đề lý luận và thực tiễn. Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.
18.Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2001); Sự phát triển các quan điểm giáo
dục hiện đại
19.Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Quốc Chí- Một số vấn đề lý luận và
thực tiễn
20.Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2012), Quản lý giáo dục, một số vấn đề lý luận và thực tiễn.
Nxb ĐHQG Hà Nội


21.M.I. Kôn đa côp(1984), Cơ sở lý luận của khao học quản lý giáo dục. Trường Cán bộ
quản lý giáo dục, Hà Nội.
22.Phòng Giáo dục & Đào tạo Tam Nông, Báo cáo Tổng Kết năm học 2012-2013
23.Phòng Giáo dục & Đào tạo Tam Nông, Báo cáo Tổng Kết năm học 2013-2014
24. Phòng Giáo dục & Đào tạo Tam Nông, Báo cáo Tổng Kết năm học 2014-2015
25.Nguyễn Ngọc Quang (1989), Một số khái niệm về quản lý giáo dục.Trường Cán bộ
quản lý giáo dục, Hà Nội.
26.Quốc Hội nƣớc CH XHCN Việt Nam, Nghị quyết 88/2013/QH ngày 28/11/2014.

27.Phạm Viết Vƣợng(2008), Giáo dục học. Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội.