Khảo sát các động từ tình thái trong Tiếng Việt

I H C QU C GIA HÀ N I
TR

NGă

IăH CăKHOAăH CăXĩăH IăVĨ NHÂNăV N


BỐIăTR NGăNGOĩN

KH O SÁT CÁC
NG T
TÌNH THÁI
TRONG TI NG VI T

LU N ÁN TI N S NG

HĨăN Iă- 2004

V N


I H C QU C GIA HÀ N I
TR

NGă

Iă H Că KHOAă H Că Xĩă H Iă VĨă NHÂNă V N



BỐIăTR NGăNGOĩN

KH O SÁT CÁC

NG T

TÌNH THÁI
TRONG TI NG VI T
CHUYÊNă NGĨNHăLệăLU NăNGỌNăNG
MĩăS :ă5.04.08

LU N ÁN TI N S NG

Ng

ih

1. GS. TS.

V N

ng d n khoa h c:
INH V N

C

2. PGS.TS. NGUY N V N HI P

HĨăN Iă- 2004

L IăCAMă OAN


Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các s li u, k t qu trong lu n án là trung th c
và ch a t ng có ai công b trong b t k công trình nào
khác.
TÁC GI LU N ÁN

BÙI TR NG NGOÃN


DANHăM CăCÁCăB NG


Trang
B ng 2.1 ............................................................................................................... 100
B ng 2.2 ............................................................................................................... 102
B ng 4.1 ............................................................................................................... 186

DANHăM CăNH NGă T ăVI Tă T T


- (*A)

:

A không ch p nh n đ

- ( T)

:

đ ng t

- ( TTT)

:

đ ng t tình thái

- (HVTL)

:

hành vi t i l i

- (HY)

:

hàm ý

- (TG )

:

ti n gi đ nh

- (TM)

:

t

- (VTTT)

:

v t tình thái

ng minh

c


M CăL C


Trang ph bìa

Trang

L i cam đoan
M cl c
Danh m c các b ng
Danh m c nh ng t vi t t t
M

Ch

U

1

ng 1. NH NGăV Nă

ăLụăLU NăLIÊNăQUANă

Nă

ăTĨI

1.1 Khái ni m tình thái

7

1.2 Khái ni m TTT và TTT trong ti ng Vi t
1.3 Các cách phân lo i TTT ti ng Vi t theo h
Ch

ng 2 : BÌNHăDI NăK Tă H Că C Aă

7

17

ng ng ngh a

30

NGăT ăTÌNHă THÁIă

TI NGăVI T

36

2.1 Ng đo n v t và nh ng thu c tính ng ngh a- ng pháp c a
đ ng t trong ng đo n v t

36

2.2 Trung tâm c a ng đo n đ ng t có TTT

38

2.3 C u trúc tham t c a ng đo n TTT

39

2.4 Thành t ph tr

40

c c a ng đo n TTT

2.5 Thành t ph sau c a ng đo n TTT

76

2.6 Vai trò c a TTT đ i v i s đ b t ch ng

98

2.7 T ng k t ch

99

Ch

ng III: BÌNHăDI NăNGH AăH CăC Aă TTTăTI NGăVI Tăăă

103

3.1

c đi m ng ngh a c a l p đ ng t tình thái nh n th c

103

3.2

c đi m ng ngh a c a l p đ ng t tình thái đ o ngh a

146

3.3 T ng k t ch
Ch

ng

ng

ng IV: BÌNHăDI NăD NGăH CăC Aă TTTăTI NGăVI Tăăă

159
163

4.1 M t s v n đ chung

163

4.2 TTT trong nh ng phát ngôn có HVTL thu c l p tái hi n

166


4.3 TTT trong nh ng phát ngôn có HVTL thu c l p đi u khi n

169

4.4 TTT trong nh ng phát ngôn có HVTL thu c l p bi u c m

187

4.5 TTT trong nh ng phát ngôn có HVTL thu c l p cam k t

192

4.6 TTT trong nh ng phát ngôn có HVTL thu c l p tuyên b

192

4.7 T ng k t ch

194

ng

K T LU N
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH
N

196
à CÔNG B

LIÊN QUAN

TÀI LU N ÁN

201

TÀI LI U THAM KH O

202


M

U

1.ăLíădoăch năđ ătài:ă
Trong nh ng n m g n đây, các nhà ngôn ng h c đã chuy n tr ng tâm
chú ý t ngôn ng h c c u trúc sang ngôn ng h c ch c n ng, quan tâm nhi u
h n đ n công n ng c a ngôn ng v i t cách là công c giao ti p và nh ng
bình di n làm nên ngh a c a câu. Khái ni m ng ngh a c a câu đ
không ch bó h p

c m r ng,

ngh a miêu t (representative) mà còn là ngh a tình thái

(modality), không ch quan tâm đ n hi n ngôn mà còn c g ng làm sáng t các
c ch làm n y sinh hàm ý, không ch quan tâm đ n phát ngôn tr n thu t v i
giá tr chân ngu c a nó mà còn quan tâm c nh ng phát ngôn có hi u l c t i
l i khác...
Trong b i c nh nh v y, các xu h
b c l m t s nh

ng ng pháp thiên v hình th c đã

c đi m không th b qua, đ c bi t

n ng l c gi i thích c a

chúng. Ng pháp ch c n ng, v i t cách là m t khuynh h
v ng ngh a, đ

ng ng pháp thiên

c hình thành đã ph n nào kh c ph c các nh

c đi m c a ng

pháp hình th c. M t trong nh ng tr ng tâm mà ng pháp ch c n ng hi n đang
theo đu i là nghiên c u tình thái c a câu.

ã có nh ng công trình nghiên c u

chuyên sâu v tình thái (J. Lyons, F.R. Palmer, T. Givón) trong t ng ngôn ng
c th hay xuyên ngôn ng . Trong nh ng ph

ng ti n ngôn ng đánh d u tình

thái thì các đ ng t tình thái ( TTT) (modal verbs) chi m m t v trí r t quan
tr ng, nh nh n đ nh c a Louis Goosens, m t trong nh ng c ng s c a nhà ng
pháp ch c n ng Hà Lan S. Dik: "Tình thái, trong t t c các ph
là m t thành t n i dung c a ngôn ng và các TTT là ph

ng di n c a nó,

ng th c quan tr ng

đ bi u th các đ c tr ng khác nhau c a tình thái trong h u h t các ngôn ng
trên th gi i" (Goosens: "Tình thái và các đ ng t tình thái: M t s v n đ đ t
ra đ i v i ng pháp ch c n ng", in trong A.M. Bolkesteine, 1985, trang 203).
Vi t Nam, các công trình dành cho tình thái r t ít, riêng v các
thì d

ng nh chúng ch a đ

c quan tâm nghiên c u đúng m c. Ch có l t

m t s bài báo s b kh o sát các đ ng t đ
nh m t trong nh ng ph

TTT

c, b , ph i đ c p đ n các

TTT

ng ti n bi u th tình thái (Hoàng Tu , [111]), m t vài


lu n án kh o sát sâu m t nhóm

TTT ho c trong các chuyên lu n ng pháp,

khi bàn đ n các ti n gi đ nh và hàm ý, m t s ví d v các

TTT đ

minh h a (Cao Xuân H o, [45], [47]). Trong chuyên lu n "

ng t trong ti ng

Vi t", Nguy n Kim Th n c ng ch m i phác qua vài trang v nhóm
tiêu chí phân lo i c ng nh các đ c tr ng ng ngh a ch đ

c nêu ra
TTT và

c nêu h t s c s sài

[89, tr.165-169]. Có th th y, nh ng v n đ sau đây hoàn toàn ch a đ

c

nghiên c u đúng v i t m quan tr ng c a chúng:
a) Xác đ nh các

TTT v i t cách là m t ti u l p đ ng t ( T) c h u

c a ti ng Vi t.
b) Vai trò c a các

TTT v i t cách là m t lo i ph

ng ti n bi u th các

n i dung tình thái c a câu (tình thái khách quan/ tình thái ch quan/ tình thái
nh n th c/ tình thái đ o ngh a...).
c) T ch c c a các đo n ng có
ch c đó v ph

TTT làm trung tâm cùng s lí gi i t

ng di n ng ngh a.

d) Vai trò c a

TTT trong t ch c c u trúc c a câu (s ch đ nh c a các

v ng là TTT đ i v i vi c l a ch n ch ng trong câu, vi c hi n th c hóa các
thành ph n ph khác).
e) Các ki u hành vi ngôn ng mà các

TTT có th tham gia bi u th .

Chính vì v y, chúng tôi đã ch n nghiên c u nh ng v n đ nêu trên.
Chúng tôi nh n th y r ng đây là m t vi c làm c n thi t đ i v i th c ti n nghiên
c u và gi ng d y Vi t ng

Vi t Nam hi n nay.

2.ăM căđíchăvàănhi măv ănghiênăc u:
Lu n án đ t cho mình nhi m v nghiên c u nh ng v n đ liên quan đ n
TTT.

ây là nh ng v n đ mang tính th i s , đ c bi t trong b i c nh ngày

càng có nhi u nhà nghiên c u quan tâm đ n các bình di n ng d ng c a câu và
đ y m nh các nghiên c u theo h

ng ng pháp - ng ngh a. C th , lu n án s

t p trung vào các nhi m v nghiên c u sau đây:
2.1. Xác đ nh các

TTT trong ti ng Vi t và các ti u l p c a nó.

Theo ng pháp truy n th ng, các ph m trù t v ng ng pháp nói chung
và các

TTT nói riêng đ

c phân xu t d a theo nh ng tiêu chí có tính nguyên


t c chung (ý ngh a ng pháp khái quát, các đ c đi m hình thái và cú pháp). Tuy
nhiên, lu n án ch n cách ti p c n c a ng pháp - ng ngh a. Theo đó, các
TTT trong ti ng Vi t c ng có nh ng đ c tr ng ng ngh a chung v i các
TTT trong các ngôn ng khác, đó là:
"a.

ng t chính bi u th s kh i đ u, k t thúc, duy trì, thành công, th t

b i, c g ng, ý đ nh, ngh a v ho c kh n ng đ i v i tr ng thái hay s ki n
đ

c nêu

b ng c a nó.

b. Ch th c a

TTT b t bu c c ng ph i là ch th c a ng

đo n v t

làm b ng " [Givón .T, 123, tr.533].
D a trên đ c đi m ng ngh a quan tr ng này, có th xác l p m t danh
sách các

TTT ti ng Vi t, phân bi t v i các ti u l p

T khác g n g i v i nó

nh các T ch thái đ m nh đ (ti c, e, ngh , ch c, m ng, bu n...), các đ ng t
khiên đ ng (b t, khi n, sai, nh ...). Các

TTT, c ng nh các

T khác, có ng

tr riêng c a mình.
Sau khi đ

c xác đ nh, các

TTT đ

c phân ra thành các ti u nhóm,

ti p t c d a vào các tiêu chí ng ngh a nh ti n gi đ nh và hàm ý tình thái.
2.2. Phân tích các

TTT ti ng Vi t theo các n i dung tình thái mà

chúng bi u th : tình thái khách quan hay tình thái ch quan, tình thái nh n th c
hay tình thái đ o ngh a... cùng các hàm ý tình thái đi kèm.
2.3. T ch c c a đo n ng có

TTT làm trung tâm. Lu n án s t p

trung vào các v n đ :
a) Các b ng c a

TTT. Nh đã bi t,

T khác làm b ng đi kèm. Các

TTT bao gi c ng đòi h i m t

T làm b ng này đ

c ng pháp ch c

n ng phân thành các ti u lo i theo các tiêu chí ch ý, đ ng, có k t
thúc, tr i nghi m...
b) Các tác t tình thái (ch ng h n, các h t v th i, th ) có th tham gia
vào ng đo n

TTT.

2.4. Vai trò c a v ng là

TTT trong c u trúc c a câu.

Lu n án t p trung kh o sát s ch đ nh c a v ng

TTT đ i v i vi c đ


b t ch ng .
2.5. M i quan h t

ng liên gi a câu có v ng là

TTTv i các ki u

hành vi t i l i mà câu đó có th th c hi n.
V n đ này n m trong m t khung miêu t r ng h n đó là s ch đ nh, tác
đ ng qua l i gi a n i dung m nh đ và khung tình thái c a câu. Qua vi c kh o
sát l c ngôn trung c a các phát ngôn ch a TTT, lu n án hy v ng s góp ph n
làm sáng t m t vài khía c nh c a v n đ .
3.ăụăngh aălỦălu năvàăỦăngh aăth căti năc aăđ ătài:
Có th xem đ tài chúng tôi là đ tài đ u tiên đi sâu tìm hi u m t cách có
h th ng toàn b ti u lo i TTT ti ng Vi t, đ ng th i ch ra các đ c đi m ng
pháp, ng ngh a, ng d ng c a l p t này trong s so sánh v i các ti u lo i T
khác c a ti ng Vi t.
3.1. V ph

ng di n lý lu n, lu n án góp ph n nghiên c u b n ch t và

đ c tr ng c a l p

TTT ti ng Vi t trên c ba bình di n k t h c, ngh a h c và

d ng h c. T đó, lu n án góp ph n làm sáng t h n vai trò c a các
t cách là m t lo i ph

TTT v i

ng ti n bi u th các n i dung tình thái c a câu, vai trò

c a đ ng t tình thái trong t ch c c u trúc c a câu... Nói cách khác, lu n án
góp ph n d ng lên m t b c tranh toàn c nh v l p
3.2. V ph

TTT ti ng Vi t.

ng di n th c ti n, k t qu c a lu n án s góp thêm nh ng t

li u xác đáng cho vi c biên so n m t s giáo trình, tài li u v ngôn ng Vi t có
liên quan đ n ph m vi đ tài; ph n nào có ích cho các công trình nghiên c u
đ i chi u l p

TTT ti ng Vi t v i TTT c a các ngôn ng khác. Lu n án có

th xây d ng thành m t chuyên đ riêng đ gi ng d y cho sinh viên khoa Ng
v n. Lu n án c ng có th b sung nh ng tri th c c n thi t cho ng
c ng nh ng

in

i Vi t Nam

c ngoài h c ti ng Vi t, giúp h có th s d ng đ t hi u qu

cao l p t này.
4.ăPh
4.1 Ph

ngăphápănghiênăc uăvàăt ăli uănghiênăc u:
ng pháp nghiên c u:

Lu n án u tiên dùng ph

ng pháp quy n p, t nh ng quan sát t li u

mà đ xu t và lý gi i v n đ . Trong quá trình thu th p và x lý t li u, m t s


th pháp c a ng pháp truy n th ng và ng pháp ch c n ng đã đ
linh ho t đ làm n i rõ và phát hi n b n ch t c a đ i t
c i bi n, thay th , t nh l c, b sung, chêm xen...
đ nh h

c v n d ng

ng.

ó là các th pháp

nh h

ng c a lu n án là

ng c a ng pháp ng ngh a, vì v y khi nêu mô hình hay miêu t các

k t h p hình th c, bao gi lu n án c ng c g ng truy tìm nh ng nguyên nhân
v ng ngh a đ gi i thích chúng.
4.2. T li u nghiên c u:
Lu n án thu th p t li u thu c v ti ng Vi t hi n đ i. C th , t li u
trong lu n án đ

c thu th p t các ngu n:

- T đi n Ti ng Vi t do Hoàng Phê ch biên - Nxb Giáo d c, 1997.
- Nh ng tác ph m v n h c Vi t Nam và nh ng b n d ch các tác ph m
v nh cn

c ngoài, nh ng v n b n báo chí ti ng Vi t.

- Nh ng cu c giao ti p h i tho i đ
ngày c ng đ

c quan sát, ghi chép tr c ti p hàng

c dùng trong lu n án này.

5.ăB ăc căc aălu năán:
Lu n án g m 214 trang, trong đó ph n chính v n là 200 trang. Ngoài
ph n m đ u và k t lu n, lu n án g m 4 ch

ng:

Nh ng v n đ lí lu n liên quan đ n đ tài.

Ch

ng I:

Ch

ng II: Bình di n k t h c c a đ ng t tình thái ti ng Vi t.

Ch

ng III: Bình di n ngh a h c c a đ ng t tình thái ti ng Vi t.

Ch

ng IV: Bình di n d ng h c c a đ ng t tình thái ti ng Vi t.


TÀI LI U THAM KH O


PH NăTI NGăVI T
1. ChuăThu ăAn (2001), "Phân tích đ c đi m ng pháp - ng ngh a c a đ ng
t trong m i liên h v i ch c n ng c u t o câu c u khi n", Ngôn ng (2), Hà
N i.
2. Nguy nă Th ă nh (2000), "Ti ng Vi t có thái b đ ng không?", Ngôn ng
(5), Hà N i.
3. Di păQuangăBan (1981), "Bàn v v n đ kh i ng (hay ch đ ) trong ti ng
Vi t", In trong Nguy n Tài C n (ch biên): M t s v n đ v ngôn ng h c

Vi t Nam, Nxb

H & THCN, Hà N i.

4. Di păQuangăBan (1984), C u t o câu đ n ti ng Vi t,
5. Di păQuangăBan (1994), "M t khuynh h

HSP I, Hà N i.

ng phân tích câu t các m t s

d ng, ý ngh a, cú pháp", Ngôn ng (4), Hà N i.
6. Di păQuangăBan (1996), Ng pháp ti ng Vi t, T p 2, Nxb GD, Hà N i.
7. Di pă Quangă Bană- Nguy năTh ăThu nă(2000), "L i bàn v v n đ câu b
đ ng trong ti ng Vi t", Ngôn ng (7), Hà N i.
8. BanăTuăTh ăKhaiăTrí (1971), T đi n Vi t Nam, Khai Trí, Sài Gòn.
9. Nguy nă Tàiă C n (1975), T lo i danh t trong ti ng Vi t hi n đ i, Nxb
KHXH, Hà N i.
10. Nguy nă Tàiă C n (1975), Ng pháp ti ng Vi t: Ti ng - T ghép ng , Nxb

o n

H&THCN, Hà N i.

11. Nguy nă Tàiă C n (1978), "Quá trình hình thành th đ i l p gi a ba t
“đ

c”, “b ”, “ph i”, Ngôn ng (2), Hà N i.

12. LêăC n,ăPhanăThi u,ăDi păQuangăBan,ăHoàngăV năThung (1983), Giáo

trình ng pháp ti ng Vi t, Nxb GD, Hà N i.
13. Chafe W.L (1998), Ý ngh a và c u trúc c a ngôn ng , Nxb GD, Hà N i.
ă H uă Châuă (1979), "Cách x lý nh ng hi n t

14.

ng trung gian trong

ngôn ng h c", Ngôn ng (1), Hà N i.
15.

ăH uăChâuă(1981), T v ng ng ngh a ti ng Vi t, Nxb GD, Hà N i.

16.

ăH uăChâuă(1985), Các y u t d ng h c c a ti ng Vi t, Ngôn ng (4),
Hà N i.
ăH uăChâuă(1986), Các bình di n c a t và t ti ng Vi t, Nxb KHXH,

17.

Hà N i.
ăH uăChâuă(1986), C s ng ngh a h c t v ng, Nxb

18.

H & THCN,

Hà N i.
ă H uă Châu (1992), Ng pháp ch c n ng d

19.

i ánh sáng c a d ng h c

hi n nay, Ngôn ng (1),(2), Hà N i.
ă H uă Châu (ch biên), BùiăMinhăToán (1993),

20.

ic

ng ngôn ng

h c, t p 2, Nxb GD, Hà N i.
ă H uă Châu (2001),

21.

ic

ng ngôn ng h c, t p II: Ng d ng h c,

Nxb GD, Hà N i.
ăH uăChâuă- CaoăXuânăH o (1995), Ti ng Vi t 12, Ban KHXH, Nxb

22.

GD, Hà N i.
ăH uăChâuă- CaoăXuânăH o (1996), Tài li u giáo khoa thí đi m Ti ng

23.

Vi t 12, Sách giáo viên, Nxb GD, Hà N i.
24. Tr

ngă V nă Chìnhă - Nguy nă Hi nă Lê (1963), Kh o lu n v ng pháp

Vi t Nam,

i h c Hu .

25. Tr năChút (1986), "Tr l i v n đ “câu đ c bi t” trong ti ng Vi t", In trong
Nh ng v n đ ngôn ng h c v các ngôn ng Ph

ng

ông, Vi n Ngôn

ng h c, Hà N i.
26. Nguy nă

că Dân (1977), "Logic và s ph đ nh trong ti ng Vi t", Ngôn

ng (3), Hà N i.


27. Nguy nă

că Dân (1984), "Ng ngh a các t h :

nh h

ng ngh a c a

t ", Ngôn ng (2), Hà N i.
28. Nguy nă

căDân (1984), "Ng ngh a các t h : Ngh a c a c p t ", Ngôn

ng (4), Hà N i.
29. Nguy nă

că Dân (1987), Lôgich-ng ngh a-cú pháp, Nxb

H&THCN,

Hà N i.
30. Nguy nă

căDân (1996), Lôgich và ti ng Vi t, Nxb GD, Hà N i.

31. Nguy nă

căDân (1998), "Bi u th c ng vi", Ngôn ng (2), Hà N i.

32. Nguy nă

căDân (1998), Ng d ng h c, t p 1, Nxb GD, Hà N i.

33. H uă

tă- Tr năTríăDõiă- àoăThanhăLan (1998), C s ti ng Vi t, Nxb

GD, Hà N i.
34. Lêă ông (1991), "Ng ngh a-ng d ng c a h t ti ng Vi t: ý ngh a đánh
giá c a các h t ", Ngôn ng (2), Hà N i.
35. Lêă ông (1992), "Ng ngh a - ng d ng c a h t : Siêu ngôn ng và h t
ti ng Vi t", Ngôn ng (2), Hà N i.
36. Lêă ông - Hùngă Vi t (1995), "Nh n m nh nh m t hi n t

ng ng d ng

và đ c tr ng ng ngh a - ng d ng c a m t s tr t nh n m nh trong ti ng
Vi t", Ngôn ng (2), Hà N i.
37. Lêă ông (1996), Ng ngh a - ng d ng câu h i chính danh (trên ng li u
ti ng Vi t), Lu n án PTS,

HKHXH&NV, Hà N i.

38. Lêă ôngă - Nguy nă V năHi p (2001), Ng ngh a - ng d ng các ti u t
tình thái trong ti ng Vi t,
39.

inhăV nă

HKHXH&NV- HQGHN.

c (1978), "V m t cách hi u ý ngh a t lo i trong ti ng Vi t",

Ngôn ng (2), Hà N i.
40.

inhăV nă

c (1981), "M y nh n xét v tính không đ u nhau c a các y u

t t v ng - ng pháp

th c t ti ng Vi t", in trong Gi gìn s trong sáng

c a ti ng Vi t v m t t ng , T p 1, Nxb KHXH, Hà N i.
41. inhăV nă
N i.

c (1986), Ng pháp ti ng Vi t - T lo i, Nxb

H&THCN, Hà


42. Nguy năThi năGiáp (1985), T v ng h c ti ng Vi t, Nxb

H&THCN, Hà

N i.
43. Nguy năThi năGiápă(1996), T và nh n di n t ti ng Vi t, Nxb GD,

Hà

N i.
44. Ph măMinhăH c (ch biên) (1988), Tâm lý h c, T p I, Nxb GD, Hà N i.
45. CaoăXuânăH o (1991), Ti ng Vi t - S th o ng pháp ch c n ng,

Quy n

1, Nxb KHXH, TP H Chí Minh.
46. Caoă Xuână H o (ch biên), HoàngăXuânăTâm,ăNguy năV năB ng,ăBùiă
T tăT

m (1992), Ng pháp ch c n ng ti ng Vi t (Quy n 1) - Câu trong

ti ng Vi t: C u trúc - ch c n ng - công d ng, Nxb GD, Hà N i.
47. CaoăXuânăH o (1998), Ti ng Vi t - m y v n đ ng âm - ng ngh a - ng
pháp, Nxb GD, Hà N i.
48. Nguy nă V nă Hi pă (1991), "M t quang c nh v các thành ph n ph câu
ti ng Vi t", T p chí Khoa h c -

i h c T ng h p Hà N i.

49. Nguy năV năHi pă(1992), Các thành ph n ph c a câu ti ng Vi t, Lu n án
PTS,

i h c T ng h p Hà N i.

50. Nguy nă V nă Hi pă (1994), "Tình thái ng trong h th ng thành ph n ph
c a câu ti ng Vi t", T p chí Khoa h c (5) ,

i h c T ng h p Hà N i.

51. Nguy năV năHi pă(2000), "M t th nghi m v vai trò c a ng ngh a trong
phân tích cú pháp", T p chí Khoa h c (3),
52. Nguy nă V năHi p (2001), "H

HQG Hà N i.

ng đ n m t cách miêu t và phân lo i các

ti u t tình thái cu i câu ti ng Vi t" Ngôn ng (4), Hà N i.
53. Nguy năV năHi pă(2001), "V m t khía c nh phân tích t m tác đ ng tình
thái", Ngôn ng

(8), Hà N i.

54. Lêă Trungă Hoaă (1985), "Nh n xét v cách dùng t “đ

c”, “b ”, “ph i”,

“m c”, “ch u” trong m t s v n b n c a th k XVIII", Ngôn ng (3), Hà
N i.
55.

inhăThanhăHu (1995), Ti ng Vi t - ng âm, ng pháp, Nxb GD,
N i.

Hà


56. PhanăKhôi (1955), Vi t ng nghiên c u, Hà N i.

57. Tr nă Tr ngă Kimă - Bùiă K ă - Ph mă Duyă Khiêmă (1940), Vi t Nam v n
ph m, Nxb Tân Vi t, Sài Gòn.
58. Nguy năLai (1977), "M t vài đ c đi m c a nhòm t ch h

ng đ

c dùng

d ng đ ng t trong ti ng Vi t hi n đ i", Ngôn ng (3), Hà N i.
59. Nguy năLai (1990), Nhóm t ch h
tr

ng

ng v n đ ng trong ti ng Vi t, T sách

i h c T ng h p Hà N i.

60. L uă Vână L ng (1970), "Nghiên c u ng pháp ti ng Vi t trên quan đi m
ng đo n t ng b c có h t nhân", Ngôn ng (3), Hà N i.
61. L uăVânăL ng ch biên (1988), Nh ng v n đ ng pháp ti ng Vi t, Nxb
KHXH, Hà N i.
62. L uă Vână L ng (1988), "V nguyên t c phân đ nh t lo i ti ng Vi t", In
trong Ti ng Vi t và các ngôn ng

ông Nam Á, Nxb KHXH, Hà N i.

63. L uăVânăL ng ch biên (1992), Nh ng v n đ ng pháp ti ng Vi t hi n
đ i, Nxb KHXH, Hà N i.
64. H ăLê (1976), V n đ c u t o c a ti ng Vi t hi n đ i, Nxb KHXH,

Hà

N i.
65. H ăLê (1991), Cú pháp ti ng Vi t, Quy n 1, Nxb KHXH, Hà N i.
66. H ăLêă(1992), Cú pháp ti ng Vi t, Quy n 2, Nxb KHXH, Hà N i.
67. H ăLê (1993), Cú pháp ti ng Vi t, Quy n 3, Nxb KHXH, Hà N i.
68.

ăTh ăKimăLiên (1999), Ng pháp ti ng Vi t, Nxb GD, Hà N i.

69. Nguy năV năL c (1995), K t tr c a đ ng t ti ng Vi t, Nxb GD, Hà N i.
70. Lyons J. (1996), Nh p môn ngôn ng h c lý thuy t, Nxb GD, Hà N i.
71. LêăV năLỦ (1972), S th o ng pháp Vi t Nam, Sài Gòn.
72. HoàngăPhê (1982), “Ti n gi đ nh và hàm ý trong ng ngh a c a t ”, Ngôn
ng (2), Hà N i.
73. HoàngăPhê, 1989, Lôgich ngôn ng h c, Nxb KHXH, Hà N i.
74. HoàngăPhê (ch biên) (1997), T đi n ti ng Vi t, Nxb

à N ng,

à N ng.


75. HoàngăTr ngăPhi n (1980), Ng pháp ti ng Vi t - Câu, Nxb H& THCN,
Hà N i.
76. Nguy nă Phúă Phongă (2002), Nh ng v n đ ng pháp ti ng Vi t, Nxb
HQGHN, Hà N i.
77. Nguy năAnhăQu (1988), H t trong ti ng Vi t hi n đ i, Nxb KHXH, Hà
N i.

78. Nguy năTh ăQuy (1995), V t hành đ ng ti ng Vi t và các tham t c a nó
(so sánh v i ti ng Nga và ti ng Anh), Nxb KHXH, Hà N i.
79. H uăQu nh (1980), Ng pháp ti ng Vi t hi n đ i, Nxb GD, Hà N i.
80. Saussure F.de. (1973), Giáo trình ngôn ng h c đ i c

ng, Nxb KHXH,

Hà N i.
81. Stêpan p.J.S. (1984), Nh ng c s c a ngôn ng h c đ i c

ng, Nxb

H

& THCN, Hà N i.
82. Solnseva, N.V. (1992), “S chi ph i c a tác th đ i v i đ ng t ”, Ngôn ng
(1), Hà N i.
83. V ă Th ă Th ch (1985), “Ng ngh a và c u trúc c a đ ng t ti ng Vi t”,
Ngôn ng (3), Hà N i.
84. V ă Th ă Th ch (1988), “Ng ngh a và ch c n ng c a các t “đ

c”, “b ”,

“ph i” trong ti ng Vi t”, Ngôn ng (1), Hà N i.
85. LêăXuânăTh i (1969), “C m t và phân tích câu theo c m t ”, Ngôn ng
(1), Hà N i.
86. LêăXuânăTh i (1984), “V vi c hi n th c hoá ti n gi đ nh t h p c a đ ng
t – tính t ( trên c li u ti ng Vi t )”, Ngôn ng (3), Hà N i.
87. LêăXuânăTh i (1995), Câu ch v trong ti ng Vi t, Nxb KHXH, Hà N i.
88. Nguy năKimăTh n (1964), Nghiên c u v ng pháp ti ng Vi t, t p 2, Nxb

KHXH, Hà N i.
89. Nguy năKimăTh n (1977),

ng t trong ti ng Vi t, Nxb KHXH, Hà N i.


90. Nguy năKimăTh n (1981), C s ng pháp ti ng Vi t, NxbT ng h p, TP.HCM.
91. LỦă Toànă Th ng (1981), “Gi i thi u lý thuy t phân đo n th c t i câu”,
Ngôn ng (1), Hà N i.
92. LỦă Toànă Th ngă - Nguy nă Th ă Nga (1982), “Tìm hi u thêm v lo i câu
“N2 - N1 -V”, Ngôn ng (1), Hà N i.
93. Tr năNg căThêmă- HoàngăHuyăL p (1991), “Th bàn v t và vi c phân
lo i t ti ng Vi t trong cách nhìn t v n b n”, Ngôn ng (2), Hà N i.
94. Lêă Quangă Thiêm (1985), “Nh n xét v đ c đi m ng ngh a c a m t ki u
câu ti ng Vi t”, Ngôn ng (4), Hà N i.
95. Hu nhăV năThông (2000), “M y nh n xét v v t tình thái và ý ngh a th
(aspeet) trong ti ng Vi t”, Ngôn ng (8), (10), Hà N i.
96. Nguy năTh ăThu n (1999), “Ph

ng di n d ng h c (hành đ ng ngôn ng )

c a các đ ng t tình thái “nên”, “c n”, “ph i”, Ngôn ng (1), Hà N i.
97. Nguy năTh ăThu n (1999), “Tình thái và ngh a tình thái c a đ ng t “nên”
trong ti ng Vi t”, Ngôn ng và đ i s ng (1), Hà N i.
98. Nguy nă Th ă Thu n (2001), “Th gi i thuy t tính ch t “chuy n ti p” c a
đ ng t tình thái “ph i” trong m i quan h v i các đ ng t tình thái “nên”,
“c n”, và “b ”, “đ

c”, Ngôn ng (7), Hà N i.

99. Nguy năTh ăThu nă(2003), Các đ ng t tình thái “nên, c n, ph i, b , đ

c”

trong câu ti ng Vi t, Lu n án TS, Vi n Ngôn ng h c, Hà N i.
100. Nguy năMinhăThuy t (1986), “Vai trò c a các t “b ”, “đ

c” trong câu b

đ ng ti ng Vi t”, in trong Nh ng v n đ ngôn ng h c v các ngôn ng
Ph

ng

ông, U ban KHXH VN, Hà N i.

101. Nguy năMinhăThuy t (1988), "Cách xác đ nh thành ph n câu ti ng Vi t",
in trong Ti ng Vi t và các ngôn ng
102. Nguy nă Minhă Thuy t (1989), “

ông Nam Á, Nxb KHXH, Hà N i.
ng, tính t và c m ch v làm ch

ng ”, Ngôn ng (3), Hà N i.
103. Nguy nă Minhă Thuy t (1994), "Th gi i đáp hai v n đ c b n v thành
ph n câu", in trong L uăV năL ng (ch biên): Nh ng v n đ ng pháp


ti ng Vi t hi n đ i, Nxb KHXH, Hà N i.
104. Nguy nă Minhă Thuy t - Nguy nă V nă Hi p (1994), “V khái ni m nòng

c t câu”, Ngôn ng (4), Hà N i.
105. Nguy nă Minhă Thuy t (1995), "Các ti n phó t ch th i - th trong ti ng
Vi t", Ngôn ng (2), Hà N i.
106. Nguy năMinhăThuy tă- Nguy năV năHi pă(1998), Thành ph n câu ti ng
Vi t, Nxb
107. Bùiă

HQGHN, Hà N i.

căT nh (1952), V n ph m Vi t Nam, Nxb Ph m V n T

108. BùiăMinhăToán (1980), “Các câu có v ng liên h p đ

i, Sài Gòn.

c bi u hi n b ng

đ ng t trong ti ng Vi t”, Ngôn ng (4), Hà N i.
109. BùiăMinhăToán (1984), “Chung quanh vi c xác đ nh các quan h ng pháp
liên h p và chính ph trong các chu i đ ng t ”, Ngôn ng (4), Hà N i.
110. Nguy năNg căTrâm (1991),

c tr ng ng ngh a ng pháp c a nhóm t

bi u th tâm lí - tình c m trong ti ng Vi t, Lu n án phó ti n s , Vi n Ngôn
ng h c, Hà N i.
111. Hoàngă Tu (1988), "V khái ni m tính thái”, Ti ng Vi t, Ngôn ng (1),

Hà

N i.
112. HoàngăTu (1988), “V v n đ thành ph n câu”, Ti ng Vi t - s ph c a
Ngôn ng (1), Hà N i.
113. HoàngăTu ă- LêăC nă- Cùă ìnhăTú (1962), Giáo trình v Vi t ng , t p 1,
2,

i h c S ph m, Hà N i.

114. BùiăT tăT

m (ch biên) (1994), Giáo trình ti ng Vi t, Nxb KHXH, Hà N i.

115. U ăbanăKHXHVN (1983), Ng pháp ti ng Vi t, Nxb KHXH, Hà N i.
116. Ph mă Hùngă Vi t (1994), "V n đ tình thái v i vi c xem xét ch c n ng
ng ngh a c a tr t ti ng Vi t", Ngôn ng (2), Hà N i.

PH NăTI NGăN

CăNGOĨI

117. Austin J.L (1962), How to do things with words, Cambridge, Harvard


University Press.
118. Bybee J, Perkins R, Pagliuca W, The Evolution of Grammar – Tense,
Aspect, and Modality in the languages of the world. Chicago and London:
The University of Chicago Press.
119. Dik S.M. (1989), The Theory of Functional Grammar, Part 1: The
Structure of the Clause, Dordrecht, Foris.
120. Dixon R.M.W. (1991), A New Approach to English Grammar, on

Semantic Principles, New York, Oxford University Press.
121. Fillmore Ch,J (1968), The Case for Case. In Bach and Harms, eds:
Universals in linguistic theory, 1 – 88, New York, Holt, Rinehart and
Winston.
122. Givónă T. (1990), Mind, Code and Context: Essays in Pragmatics.
Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
123. GivónăT. (1990), Syntax, a functional – typogical introduction, volume 2,
Amsterdam. Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
124. Lyons J. (1977), Semantics, Two volumes, Cambridge University Press.
125. Palmer F.R. (1986), Mood and Modality, Cambridge University Press.
126. Searle J.R. (1969), Speech acts: an assay in the philosophy of language,
Cambridge University Press.
127. Jakhontov (1971), Nh ng nguyên t c phân tích thành ph n câu trong
ti ng Hán, b n ti ng Nga.

NGU NăNG ăLI U
128. BáoăTu iătr (t n m 1998 đ n n m 2003).
129. BáoăThanhăniên (t n m 1998 đ n n m 2003).
130. Nam Cao (1977), Nam Cao tác ph m, t p 2, Nxb VH, Hà N i.
131. Nguy năMinhăChâu (1999), Truy n ng n Nguy n Minh Châu, Nxb K ,
Hà N i.


132. Tr năChi n (1990), Con b i, Nxb TPM, Hà N i.
133. L uă Khi tă Ch

ng (1996), Truy n vui Trung Qu c (Nguy n S n Liên

d ch t ti ng Trung), Nxb PN, Hà N i.
134. XuânăDi u (1987), Tuy n t p Xuân Di u, t p 2, Nxb VH, Hà N i.

135. Nguy n Vi tăHà (1999), C h i c a Chúa, Nxb VH, Hà N i.
136. Ph măTh ăHoài (1989), Mê l , Nxb T ng h p Phú Khánh, Nha Trang.
137. TôăHoài (2000), Cát b i chân ai, Nxb H i nhà v n, Hà N i.
138. Nguy năCôngăHoan (1984), Tuy n t p Nguy n Công Hoan, t p 2, Nxb
VH, Hà N i.
139. MaăV năKháng (2002), Côi cút gi a c nh đ i, Nxb K , Hà N i.
140. Tr nă

ngăKhoa (2000),

141. Tr nă

ngăKhoa (2001), Ng

o chìm, Nxb TN, Hà N i.
i th

ng g p, Nxb TN, Hà N i.

142. Caoă Hànhă Ki n (2003), Linh S n (Tr n

nh d ch t ti ng Pháp), Nxb

PN, Hà N i.
143. Th chăLam (1987), Gió đ u mùa, Nxb VH, Hà N i.
144. Nhi uă tácăgi (1979), Tr

ng S n - Th v n ch n l c 1959-1979, Nxb

VH, Hà N i.

145. Nhi uătácăgi ă(1985), Truy n ng n Vi t Nam 1945-1985, Nxb VH, Hà N i.
146. Nhi uătácăgi (1985), Truy n ng n Vi t Nam 1945-1985, Nxb GD, Hà N i.
147. Nhi uătácăgi (1988), Tuy n t p truy n ng n Vi t Nam 1945-1954, Nxb
H & THCN, Hà N i.
148. Nhi uătácăgi (1989), V n xuôi lãng m n Vi t Nam 1930-1945, t p 8, Nxb
KHXH, Hà N i.
149. Nhi uătácăgi (1990), V n xuôi lãng m n Vi t Nam 1930-1945, t p 6, Nxb
KHXH, Hà N i.
150. Nhi uătácăgi (1990), V n xuôi lãng m n Vi t Nam 1930-1945, t p 7, Nxb
KHXH, Hà N i.


151. Nhi uă tácă gi (1999), Tuy n t p truy n vi t cho thi u nhi t sau Cách
M ng Tháng Tám, Nxb GD, Hà N i.
152. Nhi uătácăgi (2000), V n ngh Quân đ i - Truy n ng n hay và đo t gi i
1957-1999, Nxb HP, H i Phòng.
153. J.K. Rowling (2000), Harry Porter, nhi u t p nh , Lý Lan d ch t ti ng
Anh, Nxb Tr , Thành ph H Chí Minh.
154. Nguy năHuyăThi p (1999), M a Nhã Nam, Nxb VH, Hà N i.
155. Nguy năQuangăThi u (ch biên) (2000), Tác gi nói v tác ph m, NXB
Tr , TP H Chí Minh.
156. Nguy năTuân (1981), Tuy n t p Nguy n Tuân, t p 1, Nxb VH, Hà N i.