Bài 26: Phong trào kháng chiến chống Pháp cuối thế kỉ XIX

Bi 26. PHONG TRO KHẠNG CHIÃÚN CHÄÚNG
PHẠP TRONG NHỈỴNG NÀM CÚI THÃÚ K XIX
(TT)
TIÃÚT 41. II. NHỈỴNG CÜC KHÅÍI NGHÉA LÅÏN TRONG
PHONG TRO CÁƯN VỈÅNG
A. MỦC TIÃU BI HC:
1. Kiãún thỉïc: Qua bi, HS cáưn nàõm âỉåüc:
- Âáy l giai âoản 2 ca phong tro Cáưn Vỉång, phong tro phạt
triãøn mảnh â quy tủ thnh cạc trung tám khạng chiãún låïn, âọ l
cüc khåíi nghéa Ba Âçnh, Bi Sáûy, Hỉång Khã.
- Mäùi cüc khåíi nghéa cọ nhỉỵng âàûc âiãøm riãng, nhỉng táút c
cạc cüc khåíi nghéa do vàn thán, sé phu u nỉåïc lnh âảo.
- Táút c cạc cüc khåíi nghéa âãưu tháút bải, ngun nhán cå bn
l: Ngn cåì Cáưn Vỉång, hãû tỉ tỉåíng phong kiãún khäng âạp ỉïng
âáưy â, triãût âãø u cáưu khạch quan ca lëch sé v nguûn vng
ca qưn chụng, âọ l sau khi cạch mảng thnh cäng h mún xáy
dỉûng 1 x häüi täút âẻp hån, nhán dán âỉåüc áúm no, hảnh phục.
2. Tỉ tỉåíng: Giạo dủc cho hc sinh:
- Truưn thäúng u nỉåïc, âạnh giàûc ca dán täüc.
- Trán trng v kênh u nhỉỵng anh hng dán täüc hy sinh vç nghéa
låïn.
3. K nàng:
- Rn luûn cho HS k nàng sỉí dủng bn âäư âãø tỉåìng thût
diãùn biãún cạc cüc khåíi nghéa.
- Phán têch, täøng håüp, âạnh giạ cạc sỉû kiãûn lëch sỉí.
B. PHỈÅNG PHẠP: Nãu váún âãư, tho lûn nhọm.
C. CHØN BË:
1. Chøn bë ca giạo viãn:
- Bn âäư cạc cüc khåíi nghéa Ba Âçnh, Bi Sáûy, Hỉång Khã.
- nh cạc nhán váût lëch sỉí: Nguùn Thiãûn Thût, Phan Âçnh
Phng.

- Bng phủ.
- Phiãúu hc táûp.
2. Chøn bë ca HS:
- Soản v tr låìi cạc cáu hi trong bi.
D. TIÃÚN TRÇNH LÃN LÅÏP:
I. ÄØN ÂËNH :
II. KIÃØM TRA BI C: (khäng)
III. BI MÅÏI:
1. Giåïi thiãûu bi:
Hỉåíng ỉïng chiãúu Cáưn Vỉång ca vua Hm Nghi, phong tro u
nỉåïc mảnh m âàûc biãût åí Bàõc K, Trung K cọ 3 cüc khåíi nghéa
tiãu biãøu: Ba Âçnh, Bi Sáûy, Hỉång Khã. Váûy 3 cüc khåíi nghéa cọ
1
âiãøm gç giäúng v khạc nhau. Vç sao khåíi nghéa Hỉång Khã tiãu biãøu
nháút trong phong tro Cáưn Vỉång. Chụng ta tçm hiãøu bi måïi.
2. Triãøn khai bi:
HOẢT ÂÄÜNG CA GV V HS NÄÜI DUNG CHÊNH
a. Hoảt âäüng 1. Khåíi nghéa Ba Âçnh (1886 - 1887) 10'
HS âc: "Ba âçnh ... phng th kiãn cäú"
GV: Treo bn âäư khåíi nghéa Ba Âçnh v
giåïi thiãûu chụ gii.
? Em hy cho biãút cỉï âiãøm Ba Âçnh cọ
nhỉỵng nẹt gç näøi báût.
HS tr låìi: Vo ma mỉa, càn cỉï nhỉ hn
âo näøi giỉỵa cạnh âäưng nỉåïc mãnh mäng,
tạch biãût våïi cạc lng khạc. Gi l Ba Âçnh
vç mäùi lng cọ 1 ngäi âçnh, tỉì lng ny cọ
thãø nhçn tháúy âçnh ca lng kia. Xáy dỉûng
trãn 3 lng Thỉåüng Th, Máûu Thinh, M Khã
tảo thnh thãú chán kiãưng vỉỵng chàõc, phäúi

håüp våïi nhau trong chiãún âáúu. Phêa ngoi
cng l vng ngáûp nỉåïc, lu tre dy âàûc
bao quanh l rüng lụa.
⇒ Tỉì ngoi nhçn vo chè tháúy lu tre dy
âàûc, khäng phạt hiãûn cạc hoảt âäüng ca
nghéa qn trong càn cỉï, åí bãn trong nghéa
qn cọ thãø nhçn ra ngoi(qua cạc khe r
? Theo em, càn cỉï Ba Âçnh cọ âiãøm mảnh,
âiãøm úu gç.
HS tr låìi:
- Âiãøm mảnh: + Ạn ngỉỵ qúc läü 1
+ Tiãúp tãú bàòng âỉåìng biãøn
+ Hãû thäúng phng th kiãn
cäú, åí nåi xung úu cọ cäng sỉû vỉỵng
chàõc, cạc háưm chiãún âáúu xáy dỉûng hçnh
chỉỵ "chi"
- Âiãøm úu: Dãù bë bao váy, cä láûp, khọ
rụt lui.
GV: Khàóng âënh cỉï âiãøm Ba Âçh l chiãún
tuún phng th kiãn cäú.
? Lnh âảo cüc khåíi nghéa ny l ai.
GV: Phảm Bnh l viãn quan ch chiãún
treo áún tỉì quan vãư q, mäü qn khåíi
nghéa.
- Âinh Cäng Trạng q åí H Nam tỉìng lm
cỉûu chạnh täøng âãưu l quan ca triãưu
âçnh nhỉng khäng bàòng lng våïi cạc chênh
sạch ca triãưu âçnh → vãư åí áøn, chiãu mäü
nhán dán khåíi nghéa
GV: Tham gia cüc khåíi nghéa gäưm cọ

* Càn cỉï:
Ba Âçnh thüc huûn
Nga Sån (Thanh Hoạ)
- Chiãún tuún phng
th kiãn cäú.
* Lnh âảo.
Phảm Bnh, Âinh Cäng
Trạng.
2
ngỉåìi Kinh, Mỉåìng, Thại.
? Em cọ nháûn xẹt gç vãư lỉûc lỉåüng ca
nghéa qn.
HS tr låìi: Lỉûc lỉåüng âäng âo, 3 lng
âãưu thüc miãưn nụi nãn cọ sỉû ng häü
ca cạc dán täüc thiãøu säú.
? Cüc chiãún âáúu åí Ba Âçnh diãùn ra nhỉ
thãú no?
HS trçnh by trãn bn âäư.
- Cüc chiãún âáúu ạc liãût tỉì T12/ 1886 ÷
T1/1887, Phạp måí 3 âåüt táún cäng.
- Nghéa qn cáưm cỉû anh dng 34 ngy
âãm.
- Phạp liãưu chãút xäng vo, dng dáưu phun
lỉía thiãu rủi lu tre, triãût hả xoạ tãn 3
lng, nghéa qn måí âỉåìng mạu lãn M Cao
(thüc miãưn Táy Thanh Hoạ) khåíi nghéa tan
r.
GV: Ngy nay, Qung trỉåìng Ba Âçnh åí H
Näüi láúy tãn tỉì cüc khåíi nghéa ny.
GV: Càn cỉï Ba Âçnh mảnh vãư phng th.

Váûy càn cỉï Bi Sáûy cọ thãú mảnh gç?
* Diãùn biãún (sgk)
b. Hoảt âäüng 2: Khåíi nghéa Bi Sáûy (1883 - 1892) 10'
HS âc: "Ngay tỉì nàm 1883... du kêch âạnh
âëch"
GV treo bn âäư khåíi nghéa Bi Sáûy v giåïi
thiãûu:
Bi Sáûy gäưm cạc huûn: Vàn Lám, Vàn
Giang, Khoại Cháu, n M.
? Càn cỉï Bi Sáûy âỉåüc xáy dỉûng trãn
âëa hçnh ntn
HS tr låìi: - Bi Sáûy l vng hiãøm úu,
vng âáút c hoang, lau sáûy um tm, ám u,
sçnh láưy... cọ hãû thäúng háưm chäng, cảm
báùy, tråí nãn bê hiãøm.
- n ngỉỵ nhỉỵng tuún âỉåìng giao thäng
quan trng tỉì H Näüi → Hi Phng, H
Näüi → Thại Bçnh...thỉûc hiãûn läúi âạnh du
kêch.
GV: Lnh âảo cüc khåíi nghéa tỉì nàm
1883 - 1885 Âinh Gia Qú, tỉì 1885 lnh âảo
cüc khi nghéa l Nguùn Thiãûn Thût.
? Em biãút gç vãư lnh tủ Nguùn Thiãûn
Thût.
GV: Chiãúu hçnh nh Nguùn Thiãûn Thût.
HS tr låìi: Äng l th lénh cao nháút cüc
khåíi nghéa , tỉìng lm tạn tỉång qn vủ
* Càn cỉï:
Bi Sáûy (Hỉng n)
* lnh âảo: Âinh Gia

Qú, Nguùn Thiãûn
Thût.
* Diãùn biãún (sgk)
3
tènh Hỉng Hoạ. Triãưu âçnh k hiãûp ỉåïc
1883, äng vãư q mäü qn, láûp càn cỉï.
GV trçnh by diãùn biãún trãn lỉåüc âäư.
GV: chiãúu diãùn biãún.
- 1883 - 1889: Chiãún âáúu ạc liãût.
- 1889 - 1892: Duy trç cüc khåíi nghéa.
? Läúi âạnh âàûc trỉng trong khåíi nghéa Bi
Sáûy l gç
GV: Tuy cüc khåíi nghéa tháút bải, song
âãø lải trong kho tng nghãû thût qn sỉû
Viãût Nam läúi âạnh du kêch cọ hiãûu qu.
GV chuøn :
Cüc khåíi nghéa Ba Âçnh, Bi Sáûy cọ
âiãøm gç giäúng v khạc våïi cüc khåíi nghéa
Hỉång Khã.
c. Hoảt âäüng 3. Khåíi nghéa Hỉång Khã (1885 - 1895) 15'
GV treo bn âäư cüc khåíi nghéa Hỉång
Khã. Giåïi thiãûu cüc khåíi nghéa Hỉång Khã
diãùn ra trãn âëa bn räüng gäưm 4 tènh Thanh
Hoạ, Nghãû An, H Ténh, Qung Bçnh, âëa
bn chênh åí 2 tènh Nghãû An, H Ténh, cọ
âải bn doanh âọng åí Ngn Trỉåi (H
Ténh), phêa Táy giạp våïi nỉåïc bản lo,
rỉìng nụi hiãøm tråí.
? Theo em, càn cỉï Hỉång Khã cọ âiãøm gç
mảnh so våïi càn cỉï Ba Âçnh, Bi Sáûy.

HS tr låìi: Âëa bn räüng, di chuøn dãù
dng cọ thãø ra Bàõc vo Nam, thäng qua
Lo, âëa thãú hiãøm tråí âëch khọ táún cäng,
tiãu diãût.
GV: Lnh âảo cüc khåíi nghéa ny Phan
Âçnh Phng v Cao Thàõng.
? Em hy trçnh by âäi nẹt vãư lnh tủ
Phan Âçnh Phng v Cao Thàõng.
GV chiãúu hçnh nh Phan Âçnh Phng (1847 -
1895)
HS tr låìi:
- Phan Âçnh Phng l ngỉåìi cỉång trỉûc,
thàóng thàõn, äng phn âäúi viãûc phãú láûp
ca phã ch chiãún nãn bë cạch chỉïc âøi
vãư q, mäü qn, khåíi nghéa, quan ngỉû sỉí
trong triãưu.
- Cao Thàõng: l dng tỉåïng tr, cọ ti
thao lỉåüc, äng cọ nhiãưu âọng gọp trong
viãûc rn âục, chãú tảo v khê trang bë cho
nghéa qn.
? Trçnh by diãùn biãún cüc khåíi nghéa
* Càn cỉï:
Hỉång Khã (H Ténh)
* Lnh âảo:
Phan Âçnh Phng, Cao
Thàõng
* Diãùn biãún: 2 giai
âoản:
- GÂ1 (1885 - 1888) xáy
4

Hỉång Khã
HS: Trçnh by diãùn biãún cüc khåíi nghéa
Hỉång Khã.
Chia lm 2 giai âoản:
- GÂ1 (1885 - 1888) xáy dỉûng lỉûc lỉåüng.
- GÂ2 (1888 - 1895) cüc chiãún âáúu diãùn
ra ạc liãût
GV trçnh by trãn lỉåüc âäư:
- GÂ1 (1885 - 1888) xáy dỉûng lỉûc lỉåüng.
* Xáy dỉûng càn cỉï: 4 càn cỉï låïn
+ Càn cỉï Cäưn Cha (x Sån Lám) ạn ngỉỵ
âỉåìng sang Nghãû An, cáút giáúu lỉång
thỉûc, rn âục v khê.
+ Càn cỉï Thỉåüng Bäưng - Hả Bäưng, hãû
thäúng ho lu âäưn trải, càn cỉï låïn nháút
ca nghéa qn thåìi k âáưu.
+ Càn cỉï Trng Khã - Trê Khã, âáy l càn
cỉï dỉû bë cọ âỉåìng sang Lo, phng khi bë
âëch bao váy.
+ càn cỉï Vủ Quang, âëa thãú tỉû nhiãn
hiãøm tråí, låïn nháút ca nghéa qn trong
nhỉỵng nàm cúi cng ca cüc khåíi nghéa.
* Täø chỉïc lỉûc lỉåüng: 15 qn thỉï, mäùi
qn thỉï 100 → 500 ngỉåìi.
* V khê chãú tảo sụng trỉåìng theo máùu
ca Phạp.
- GÂ2 (1888 - 1895) cüc chiãún âáúu diãùn
ra ạc liãût
GV: Trçnh by nghéa qn Phan Âçnh Phng
âạnh thàõng tráûn låïn åí Vủ Quang

(17/10/1894) äng cho qn lãn táûn âáưu
ngưn säng chàût cáy âọng k chàûn nỉåïc
âáưu ngưn lải v chøn bë sàơn nhiãưu cáy
gäù låïn. Khi giàûc vỉìa âãú giỉỵa lng säng
thç äng cho qn phạ k trãn ngưn. Nỉåïc
âäø o xúng, kẹo theo nhỉỵng cáy gäù låïn.
Qn âëch pháưn bë nỉåïc cún báút ngåì,
pháưn bë gäù lao vo ngỉåìi, bë nghéa qn 2
bãn båì säng âạnh → chãút ráút nhiãưu.
GV: Phạp táûp trung binh lỉûc xáy dỉûng
hãû thäúng âäưn bäút nhàòm cä láûp nghéa
qn, måí cạc cüc táún cäng vo Ngn
Trỉåi, lỉûc lỉåüng nghéa qn suy úu, Phan
Âçnh Phng máút, khåíi nghéa tan r.
? Theo em vç sao khåíi nghéa Hỉång Khã kẹo
di 10 nàm lải tháút bải.
HS tr låìi: - Chãnh lãûch vãư lỉûc lỉåüng.
dỉûng lỉûc lỉåüng.
- GÂ2 (1888 - 1895) cüc
chiãún âáúu diãùn ra ạc
liãût
5