Một Số Hoạt Động Đo Lường (Kiểm Định, Hiệu Chuẩn) Phương Tiện Đo Trong Lĩnh Vực Quan Trắc Môi Trường

TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG
TRUNG TÂM QUAN TRẮC MÔI TRƢỜNG

MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG ĐO LƢỜNG
(KIỂM ĐỊNH, HIỆU CHUẨN) PHƢƠNG TIỆN ĐO TRONG
LĨNH VỰC QUAN TRẮC MÔI TRƢỜNG

DƢƠNG THÀNH NAM
Trƣởng phòng Kiểm chuẩn thiết bị
Mobile: 091.666.1078
Email:

Hà Nội, 6/2014


NỘI DUNG TRÌNH BÀY
Hệ thống văn bản quy phạm pháp
luật
Một số hoạt động đo lƣờng (kiểm
định, hiệu chuẩn) phƣơng tiện đo
Đơn vị thực hiện KĐ, HC

Thực trạng và định hƣớng KĐ, HC

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật
 Luật Bảo vệ môi trường số 52/2005/QH11 ngày 29/11/2005;

 Luật Đo lường số 04/2011/QH13 được Quốc hội nước Cộng hoà xã hội

chủ nghĩa Việt Nam khoá XIII, kỳ họp thứ 2 thông qua ngày 11 tháng 11
năm 2011;
 Nghị định 86/2012/NĐ-CP ngày 19/10/2012 của Chính phủ quy định chi

tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đo lường.
 Nghị định 165/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định
việc quản lý, sử dụng và danh mục các phương tiện, thiết bị kỹ thuật
nghiệp vụ được sử dụng để phát hiện vi phạm hành chính về trật tự, an
toàn giao thông và bảo vệ môi trường.
 Nghị định 27/2013/NĐ-CP ngày 29/03/2013 của Chính phủ quy định
điều kiện của tổ chức hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường.
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật


Thông tư 23/2013/TT-KHCN ngày 26/9/2013 của Bộ KHCN quy định về đo lường đối với phương tiện đo
nhóm 2:
•

Thông tư cũng đã ban hành danh mục phương tiện đo, biện pháp kiểm soát về đo lường và chu kỳ
kiểm định phương tiện đo trong lĩnh vực quan trắc môi trường như: Quả cân cấp chính xác E2, quả
cân cấp chính xác đến F1; hàm lượng bụi tổng số (TSP); nồng độ SO2, CO2, CO, NOx trong không
khí; phương tiện đo pH, oxy hòa tan (DO), độ dẫn điện (EC), độ đục (Tub), tổng chất rắn hòa tan
(TDS) trong nước; độ ồn và độ rung.



Thông tư 24/2013/TT-KHCN ngày 26/9/2013 của Bộ KHCN quy định về hoạt động kiểm định, hiệu chuẩn,
thử nghiệm phương tiện đo, chuẩn đo lường:
•

Trong đó, Điều 11 đã đề cập đến các nội dung về điều kiện, trình tự, thủ tục chỉ định thực hiện hoạt
động kiểm định, hiệu chuẩn (có lĩnh vực hoạt động được chứng nhận phù hợp với lĩnh vực đề nghị
chỉ định; Có đủ cơ sở vật chất kỹ thuật đáp ứng yêu cầu tại văn bản kỹ thuật đo lường Việt Nam;
Nhân viên kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phải có giấy chứng nhận hoàn thành khóa đào tạo về
kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm; Có đủ văn bản kỹ thuật đo lường Việt Nam về quy trình kiểm
định, hiệu chuẩn).



Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN quy định kiểm tra nhà nước về Đo lường



Các TCVN, ĐLVN có liên quan đến PTĐ

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Hoạt động đo lƣờng (KĐ, HC) PTĐ
Phƣơng tiện đo: là phương tiện kỹ thuật để thực hiện phép đo
(Mục 5, Điều 3, Luật Đo lường)

Hay PTĐ được hiểu là tên gọi chung để chỉ các thiết bị được
dùng độc lập hoặc kết hợp với một hoặc một số thiết bị phụ để
thực hiện phép đo.
Cấu tạo của PTĐ:
- Độc lập

- Kết hợp

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Hoạt động đo lƣờng (KĐ, HC) PTĐ
Đặc trưng

Khái niệm

Hiệu chuẩn

Kiểm định

Là việc xác định, thiết lập mối quan
Hoạt động đánh giá, xác nhận đặc tính kỹ
hệ giữa giá trị đo của chuẩn đo
thuật đo lường của PTĐ theo yêu cầu kỹ
lường, PTĐ với giá trị đo của đại
thuật đo lường
lượng cần đo

Căn cứ

Tiêu chuẩn, quy tắc, yêu cầu của
Yêu cầu của pháp luật
khách hàng

Mục tiêu

Đảm bảo kết quả nằm trong phạm vi sai
Mối liên hệ giữa số chỉ của thiết bị
số lớn nhất cho phép trong thời hạn hiệu
và giá trị thực quy ước
lực.

Chu kỳ
thực hiện

Tùy thuộc vào nhu cầu của khách Trong thời hạn đã ấn định cho lần kiểm
hàng
định tiếp theo

Đánh giá
kết quả

Bởi người sử dụng thiết bị

Đơn vị
thực hiện

Phụ thuộc vào năng lực PTN và

đặc trưng kỹ thuật của thiết bị

Bởi cơ quan kiểm định
Sai số cho phép lớn nhất đã được quy
định

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Hoạt động đo lƣờng (KĐ, HC) PTĐ

Bản chất kỹ thuật của hiệu chuẩn và kiểm định
Giống nhau: so sánh PTĐ với chuẩn để đánh

giá sai số và yêu cầu kỹ thuật đo lƣờng.
Khác nhau: là kiểm định theo yêu cầu của
pháp lý, bắt buộc áp dụng trong khi hiệu chuẩn
là tự nguyện.

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Phân loại PTĐ và biện pháp quản lý

Đối tượng

Phương tiện đo
(Khoản 1, Điều 4,
Thông tư 23/2013)

Phân loại

Nhóm 1
(Không có trong
danh mục nhóm 2)

Nhóm 2
(14 PTĐ có liên
quan đến QTMT)

Biện pháp quản lý

Theo yêu cầu KTĐL
do tổ chức, cá nhân
công bố áp dụng

Theo yêu cầu KTĐL
quy định tại ĐLVN
do cơ quan QLNN
quy định áp dụng

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014

Yêu cầu cơ bản đối với PTĐ?
Yêu cầu cơ bản đối với PTĐ quy định tại Điều 17, Luật Đo lƣờng:
 Phải được thể hiện trên PTĐ hoặc tài liệu đi kèm:

 Phạm vi đo/Giá trị danh định
 Cấp, độ, chính xác hoặc sai số
 Giá trị độ chia

 Cấu trúc của PTĐ phải đảm bảo sự ngăn ngừa sự can thiệp dẫn
đến làm sai lệch kết quả đo.
 Đặc tính kỹ thuật đo lường của PTĐ phải phù hợp với yêu cầu kỹ

thuật đo lường đã được tổ chức, cá nhân công bố (PTĐ nhóm 1)
hoặc do cơ quan quản lý nhà nước về đo lường có thẩm quyền
quy định áp dụng (PTĐ nhóm 2).
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Yêu cầu đối với PTĐ nhóm 1
 Đáp ứng các yêu cầu cơ bản đối với phương tiện đo tại
điều 17 của Luật Đo lường.

 Được kiểm định, hiệu chuẩn tự nguyện theo yêu cầu của
tổ chức, cá nhân hoặc khi có yêu cầu của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền.
 Việc kiểm định, hiệu chuẩn PTĐ nhóm 1 do tổ chức, cá
nhân sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, sử dụng PTĐ tự lựa

chọn, quyết định thực hiện tại tổ chức đã được cấp Giấy
xác nhận đăng ký hoạt động kiểm định, hiệu chuẩn.
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Yêu cầu đối với PTĐ nhóm 2
 Đáp ứng các yêu cầu cơ bản đối với phương tiện đo tại
điều 17 của Luật Đo lường và được kiểm soát một/một số

yêu cầu:
 Phê duyệt mẫu khi sản xuất, nhập khẩu;
 Kiểm định ban đầu trước khi đưa vào sử dụng;
 Kiểm định định kỳ trong quá trình sử dụng;
 Kiểm định sau sửa chữa.

 Một số phương tiện đo phải được thực hiện kiểm định đối
chứng khi kiểm định định kỳ: PTĐ trong QTMT không có
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Danh mục thiết bị QTMT phải kiểm định
(Thông tư 23/2013/TT-BKHCN ngày 26/9/2013 của Bộ KHCN)

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014

Kiểm tra đo lƣờng đối với PTĐ
(Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN)

1. Kiểm tra sự phù hợp của việc thể hiện đặc tính kỹ thuật
đo lường cơ bản của phương tiện đo.
2. Kiểm tra khả năng ngăn ngừa sự can thiệp dẫn đến làm
sai lệch kết quả đo của cấu trúc của phương tiện đo.
3. Kiểm tra sự phù hợp của đặc tính kỹ thuật đo lường của
PTĐ với yêu cầu đã được công bố hoặc quy định
4. Kiểm tra sự phù hợp của phương tiện đo với điều kiện về

lắp đặt, bảo quản, lưu giữ, sử dụng.
5. Kiểm tra việc thực hiện kiểm định, hiệu chuẩn phương
tiện đo theo các quy định hiện hành
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Kiểm tra đo lƣờng đối với PTĐ
(Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN)
1. Kiểm tra sự phù hợp của việc thể hiện đặc tính kỹ thuật đo lƣờng cơ
bản của phƣơng tiện đo.

a. Chuẩn mực:
-

Yêu cầu kỹ thuật đo lường cơ bản của phương tiện đo quy định trong

TCVN, ĐLVN, tài liệu tổ chức công bố; Yêu cầu sai số của phép đo trong
văn bản QPPL.

b. Kiểm tra:
-

Sự phù hợp thể hiện trên nhãn trên PTĐ hoặc tài liệu kỹ thuật (catalogue)
kèm theo PTĐ có thể hiện đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật đo lường cơ bản
(Phạm vi đo/Giá trị danh định;cấp, độ, chính xác…) so với chuẩn mực.

-

Sự phù hợp với mục đích sử dụng.
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Kiểm tra đo lƣờng đối với PTĐ
(Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN)
1. Kiểm tra sự phù hợp của việc thể hiện đặc tính kỹ thuật đo lƣờng cơ
bản của phƣơng tiện đo.

Cụ thể:
 Đối với PTĐ nhóm 1, sự phù hợp được xác định khi so sánh các
thông số kỹ thuật đo lường cơ bản của phương tiện đo với công

bố của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, mua bán, sử dụng
PTĐ đó.
 Đối với phương tiện đo nhóm 2, sự phù hợp được xác định khi so

sánh các thông số kỹ thuật đo lường cơ bản của phương tiện đo
với yêu cầu do cơ quan có thẩm quyền quy định tại TCVN hoặc
ĐLVN, hoặc tại các văn bản hướng dẫn của Tổng cục TCĐLCL.
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Kiểm tra đo lƣờng đối với PTĐ
(Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN)

2. Kiểm tra sự phù hợp của đặc tính kỹ thuật đo lƣờng
của PTĐ với yêu cầu đã đƣợc công bố hoặc quy định
 Chuẩn mực: tài liệu kỹ thuật của nhà sản xuất chỉ dẫn cụ thể về
việc niêm phong (đóng dấu, kẹp chì, dán tem niêm phong, vv…)
các vị trí, bộ phận, chi tiết có thể bị tác động để thay đổi đặc
tính kỹ thuật đo lường của phương tiện đo.
 Chuẩn bị: nghiên cứu bản mô tả nguyên lý cấu tạo, vận hành
của PTĐ hoặc hồ sơ đăng ký phê duyệt mẫu để xác định các bộ
phận, chi tiết, các vị trí của PTĐ cần được niêm phong để ngăn
ngừa sự can thiệp dẫn đến làm sai lệch kết quả đo.
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Kiểm tra đo lƣờng đối với PTĐ
(Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN)

2. Kiểm tra sự phù hợp của đặc tính kỹ thuật đo lƣờng
của PTĐ với yêu cầu đã đƣợc công bố hoặc quy định
 Kiểm tra:
 Thực hiện bằng cách xem xét, tính toán, đo đạc các thông
số để xác định sự phù hợp của các yêu cầu thuật đo lường
của chuẩn với quy định tại tài liệu, văn bản kỹ thuật đo
lường cụ thể. Tùy theo tính chất của phương tiên đo và mục
đích kiểm tra, đoàn kiểm tra có thể lựa chọn một hoặc vài
yêu cầu ký thuật đo lường cụ thể để thực hiện.
 Ghi biên bản
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Kiểm tra đo lƣờng đối với PTĐ
(Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN)

3. Kiểm tra sự phù hợp của phƣơng tiện đo với điều kiện
về lắp đặt, bảo quản, lƣu giữ, sử dụng
 Chuẩn mực:
 Tài liệu hướng dẫn lắp đặt, bảo quản, sử dụng của nhà sản
xuất phương tiện đo;
 Tiêu chuẩn, tài liệu kỹ thuật về nguyên lý cấu tạo, vận hành,
yêu cầu kỹ thuật và đo lường đối với phương tiện đo;
 Điều kiện kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm quy định trong
các trong các Quy trình kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm
tương ứng.
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014

Kiểm tra đo lƣờng đối với PTĐ
(Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN)

3. Kiểm tra sự phù hợp của phƣơng tiện đo với điều kiện
về lắp đặt, bảo quản, lƣu giữ, sử dụng
 Kiểm tra:
 Việc lắp đặt và sự đáp ứng các yêu cầu về lắp đặt, bố trí mặt bằng
(diện tích, sơ đồ bố trí PTĐ, thiết bị phụ…);

 Sự đáp ứng về các điều tại nơi sử dụng (ánh sáng, độ ồn, độ rung
động, nhiễu điện từ trường, điện áp…so với yêu cầu sử dụng;
 Văn bản của tổ chức về bảo quản, bảo dưỡng, sử dụng PTĐ;
 Hồ sơ: lý lịch PTĐ; ghi chép kiểm soát điều kiện môi trường (nhiệt
độ, độ ẩm, áp suất khí quyển, vv…); theo dõi về sử dụng, bảo trì…

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Kiểm tra đo lƣờng đối với PTĐ
(Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN)

4. Kiểm tra việc thực hiện kiểm định, hiệu chuẩn, thử
nghiệm phƣơng tiện đo theo các quy định hiện hành
a. Chuẩn mực
 Quy định trong: Luật Đo lường, các văn bản Quy phạm

pháp luật liên quan
 Các Quy trình kỹ thuật: kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm
liên quan

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Kiểm tra đo lƣờng đối với PTĐ
(Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN)
4. Kiểm tra việc thực hiện kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phƣơng
tiện đo theo các quy định hiện hành

b. Kiểm tra.
* Đối với PTĐ nhóm 1:
 Bằng chứng (tem, giấy chứng nhận) kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm
được cấp phải phù hợp với các quy định Thông tư số 24/2013/TTBKHCN.
 Bằng chứng kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm vẫn còn trong thời hạn
hiệu lực.
 Tổ chức cấp chứng chỉ kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm là các tổ
chức đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động kiểm định, hiệu
chuẩn, thử nghiệm.
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Kiểm tra đo lƣờng đối với PTĐ
(Thông tư 28/2013/TT-BKHCN ngày 17/12/2013 của Bộ KHCN)

4. Kiểm tra việc thực hiện kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phƣơng
tiện đo theo các quy định hiện hành

b. Kiểm tra.
* Đối với PTĐ nhóm 2
 Bằng chứng (tem, giấy chứng nhận) kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm
được cấp phải phù hợp với các quy định Thông tư số 24/2013/TTBKHCN.
 Bằng chứng kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm vẫn còn trong thời hạn
hiệu lực.
 Tổ chức cấp chứng chỉ kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm là các tổ
chức đã được được chỉ định theo Thông tư số 24/2013/TT-BKHCN.
Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Quản lý hoạt động KĐ, HC PTĐ?

Đăng ký cung
cấp dịch vụ kiểm
định, hiệu chuẩn
(ĐK…)
Thông tư
24/2013 quy định
về hoạt động
kiểm định, hiệu
chuẩn
Chỉ định thực
hiện hoạt động
kiểm định, hiệu

chuẩn

Điều kiện hoạt động:
- Được thành lập theo quy định
- Đủ cơ sở vật chất
- Tự công bố QTKĐ/HC
- Nhân viên
- Phải đăng ký hoạt động
- Đã được cấp GCN cung cấp dịch
vụ KĐ, HC
- Đủ cơ sở vật chất
- Chuẩn đo lường phải được hiệu
chuẩn tại tổ chức được chỉ định
- Nhân viên phải đào tạo tại TĐC
- QTKĐ theo ĐLVN

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Đơn vị thực hiện KĐ, HC
Ai thực hiện kiểm định/hiệu chuẩn?
 Điều 55 của Luật Đo lường quy định trách nhiệm của Bộ/ CQ ngang Bộ
 Thực hiện việc thanh tra, kiểm tra đo lường và kiểm định/hiệu
chuẩn trong ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước.
 Nghị định số 21/2013/NĐ-CP ngày 04/3/2013 của Chính phủ quy định
chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ TN&MT;
 m) Xây dựng và quản lý hệ thống quan trắc môi trường quốc gia;
hướng dẫn, kiểm tra và tổ chức thực hiện .... kiểm chuẩn (kiểm

định/hiệu chuẩn) thiết bị quan trắc môi trƣờng;
 Quyết định số 25/2014/QĐ-TTg ngày 25/3/2014 của Thủ tướng Chính phủ
quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của TCMT;
 b) Chủ trì, hướng dẫn, kiểm tra và tổ chức thực hiện ... kiểm
định/hiệu chuẩn thiết bị quan trắc môi trƣờng.

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014




Đơn vị thực hiện KĐ, HC

Hội thảo Quan trắc môi trƣờng Lần thứ 5, Hải Phòng 19 - 20/6/2014