Đề cương chi tiết học phần Tài chính tiền tệ (Đại học Kinh tế TP..HCM)

ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC
TÀI CHÍNH – TIỀN TỆ
NĂM HỌC 2013

1. Thông tin chung
 Mã số môn học:
 Tổng số tín chỉ: 3
 Điều kiện tham dự: sau khi hoàn tất các môn học:


Kinh tế vi mô;



Kinh tế vĩ mô; và

 Nguyên lý kế toán.
 Giảng viên:
 PGS.TS. Sử Đình Thành
 PGS.TS. Vũ Thị Minh Hằng
 PGS.TS.Bùi Thị Mai Hoài
 TS. Phạm Quốc Hùng
 TS.Diệp Gia Luật
 Ths. Phạm Đặng Huấn
 Ths. Nguyễn Anh Tuấn
 Ths. Trương Minh Tuấn
2. Giới thiệu môn học
Môn học này cung cấp những kiến thức cơ bản về tài chính – tiền tệ như: Lý luận cơ bản
về tài chính và cấu trúc hệ thống tài chính; lý luận cơ bản về tiền tệ; khái quát những nội
dung cơ bản về các khâu tài chính trong hệ thống tài chính (tài chính công, tài chính
doanh nghiệp, hệ thống ngân hàng và các định chế tài chính trung gian phi ngân hàng);

tín dụng - lãi suất và hoạt động thị trường tài chính.
3. Mục tiêu môn học
Kết thúc môn học này, sinh viên có khả năng hiểu được các thông tin cơ bản về tài chính
– tiền tệ; mô tả và giải thích được cơ chế vận hành của hệ thống tài chính và thị trường tài
chính, sự luân chuyển các nguồn tài chính trong hệ thống tài chính; phân tích được mối
quan hệ giữa tiền tệ, tín dụng, lãi suất và thị trường tài chính. Vận dụng những kiến thức
học được từ môn học này, sinh viên có thể: (i) lý giải các vấn đề thực tiễn trong lĩnh vực
tài chính - tiền tệ (như: sự lựa chọn cấu trúc tài chính, sự biến động lãi suất, quyết định


1

phân bổ nguồn lực tài chính của các chủ thể tài chính...); (ii) làm cơ sở cho việc phân tích
các vấn đề có liên quan trong những môn học khác. Ngoài ra, thông qua phương pháp
giảng dạy tích cực và việc đề ra các nguyên tắc phải tuân thủ khi tham gia môn học, sinh
viên còn có thể phát triển được khả năng tư duy, hoàn thiện các kỹ năng mềm cũng như
thái độ.
Cụ thể, sau khi kết thúc môn học, sinh viên có thể đạt được các mục tiêu về tư duy, kiến
thức, kỹ năng và thái độ như sau:
 Tư duy:
Bước đầu hình thành khả năng tư duy hệ thống và tư duy phản biện trong việc
phân tích, tổng hợp, đánh giá các vấn đề tài chính – tiền tệ.
 Kiến thức:
 Hiểu và sử dụng đúng các thuật ngữ tài chính – tiền tệ, nhất là những thuật ngữ
gắn liền với các hoạt động kinh tế diễn ra hàng ngày như tài chính, nguồn tài
chính, hệ thống tài chính, cấu trúc tài chính, cấu trúc vốn, lãi suất, tránh thuế, cổ
phiếu, trái phiếu, chứng khoán phái sinh v.v…;
 Hiểu một cách cơ bản hoạt động tài chính của các chủ thể tài chính trong hệ thống
tài chính. Hiểu rõ sự luân chuyển nguồn lực tài chính giữa các chủ thể tài chính, cơ
sở để đưa ra một quyết định tài chính, các phương thức kiểm tra tài chính và biết

vận dụng những hiểu biết này trong thực tiễn cuộc sống và công việc;
 Hiểu cơ bản về nguyên lý hoạch định thuế ở góc nhìn doanh nghiệp (để tối thiểu
hóa chi phí thuế một cách hợp pháp);
 Hiểu một cách cơ bản và biết vận dụng lý thuyết thị trường hiệu quả, lý thuyết tài
chính hành vi, lý thuyết thông tin bất cân xứng, lý thuyết bộ ba bất khả thi… để lý
giải và xử lý một số vấn đề và hiện tượng tài chính – tiền tệ.
 Phân tích được mối quan hệ giữa tiền tệ, tín dụng, lãi suất và thị trường tài chính.
 Kỹ năng:
Kỹ năng chuyên môn:
 Bước đầu có khả năng phân tích và tổng hợp dữ liệu dưới dạng đơn giản để mô tả
thực trạng tài chính – tiền tệ.
 Biết cách sử dụng biểu đồ, đồ thị, sơ đồ khối, mô hình toán đơn giản để mô tả hoặc
giải thích các hiện tượng hay sự kiện tài chính – tiền tệ.
Kỹ năng mềm:
Trong quá trình học, sinh viên sẽ được rèn luyện các kỹ năng như: kỹ năng phát hiện
và giải quyết vấn đề; kỹ năng làm việc nhóm; kỹ năng thuyết trình.


2

 Thái độ:
Thông qua những qui định trong học tập (mục 9) kết hợp với phương pháp giảng dạy
tích cực và học tập chủ động, môn học sẽ góp phần xây dựng thái độ trung thực, hợp
tác, tôn trọng qui định, và thiện ý học hỏi.
4. Đề cương tổng quát
Những nội dung tối thiểu mà sinh viên sẽ được cung cấp qua môn học này gồm:
Tổng quan về tài chính
 Sự ra đời và phát triển của tài chính
 Bản chất của tài chính
 Chức năng của tài chính

 Hệ thống tài chính
Đại cương về tiền tệ
 Khái quát sự ra đời và phát triển
 Bản chất và chức năng
 Cung – cầu tiền tệ
 Lạm phát
Tài chính công
 Khu vực công và tài chính công
 Ngân sách nhà nước
 Các quỹ, các định chế tài chính nhà nước
 Chính sách tài khóa
Tài chính doanh nghiệp
 Bản chất và vai trò
 Cấu trúc tài chính
 Thu nhập và lợi nhuận
 Hoạch định thuế
Trung gian tài chính
 Khái niệm, đặc điểm và phân loại
 Vai trò


3

 Một số định chế trung gian tài chính tiêu biểu
Tín dụng và lãi suất
 Khái niệm và đặc điểm tín dụng
 Các hình thức tín dụng
 Lãi suất
Thị trường tài chính
 Khái niệm và cơ cấu

 Thị trường tiền tệ
 Thị trường vốn
 Thị trường tài chính và hiệu quả thông tin
5. Tài liệu tham khảo
(A)

Giáo trình Nhập Môn Tài Chính Tiền Tệ Chủ biên PGS.TS Sử Đình Thành và TS
Vũ Thị Minh Hằng Chủ biên, xuất bản
.

(B)

Mishkin, F. S., 2004, The Economics of Money, Banking and Financial Markets, 7th
Edition, Pearson Addison Wesley, Boston.

(C) Những tài liệu khác về tài chính – tiền tệ.
6. Phân bổ chương trình học (15 buổi, mỗi buổi 4 tiết)
Ngày
(số
tiết)

Nội dung giảng dạy
Tài liệu đọc (chương, Chuẩn bị của sinh Ghi chú
(tên chương, phần, phương phần)
viên
pháp giảng dạy)
(bài tập, thuyết
trình, giải quyết
tình huống…)
Ngày 1  Khảo sát ban đầu, giới (A): Chương 1

- Đọc trước các tài
và
thiệu vể môn học và (B) : Chapter 2
liệu; tự nghiên
( tiết)
thống nhất cách làm - Tạp chí Ngân hàng
cứu khái niệm về
việc; phân nhóm; giới 2010-2013
phạm trù tài
thiệu danh sách các vấn
chính; sự ra đời
đề làm việc nhóm.
và phát triển

h ng :
u n c
phạm trù tài
n ề
ch nh
chính
Bản chất của tài chính
- Phân nhóm.
Chức năng tài chính
Hệ thống tài chính
 H ớng dẫn s nh
ên
chuẩn ị ìm h ểu: (1) Hệ
thống tài chính của Mỹ /
so sánh với hệ thống tài

4
Ngày
(số
tiết)

Nội dung giảng dạy
Tài liệu đọc (chương, Chuẩn bị của sinh Ghi chú
(tên chương, phần, phương phần)
viên
pháp giảng dạy)
(bài tập, thuyết
trình, giải quyết
tình huống…)
chính Việt Nam; ( ) Tự
do hóa tài chính.
Ngày 3  Chương : Nh ng vấn -(A): Chương ; 5; 6
- Đọc trước các tài
(4 tiết)
đề cơ bản về tiền tệ và -(B) Chapter 1, 3,14,
liệu;
17,18
chính sách tiền tệ
- Nộp bài tập
Sự ra đời và phát triển của -Tạp chí Phát triển kinh
nhóm (1)
tiền tệ
tế, Tạp chí Tài chính,
Bản chất và chức năng tiền Tạp chí Ngân hàng
tệ

xuất bản
11 - 2013
Cung cầu tiền tệ và lạm (liên quan đến các bài
phát
viết về lạm phát)
Chính sách tiền tệ
(SV tự ôn lại nội dung của
chương này, GV kiểm tra một
số nội dung cốt lõi thông qua
đặt các câu hỏi trên lớp)
 H ớng dẫn SV chuẩn ị
để h o lu n ch ng 3
Ngày 4 
h ng 3: T
ch nh -(A): Chương
- Đọc trước các tài
(4 tiết)
- Tạp chí Phát triển
công
liệu=> trả lời các
(Thảo luận, sau đó GV kinh tế, Tạp chí Tài
câu hỏi GV gợi
tóm lược vấn đề chính)
chính, Tạp chí Ngân
ý trong bộ học
9 H ớng dẫn chuẩn ị áo hàng xuất bản
liệu (trao đổi với
cáo nhóm ề các NHTM 2012 (liên quan đến các
các thành viên
bài viết về TCC)

ở VN.(4)
trong nhóm);
 Giao bài tập tình huống
- Nộp Ô chữ.(3)
cho buổi học kế tiếp.
Ngày 5 
(A): Chương9
h ng 4:T ch nh
- Đọc trước các tài
(4 tiết)
(B): Chapter 8
do nh ngh
liệu; tự nghiên
- Báo điện tử Tuổi
cứu khái niệm,
+Cấu trúc tài chính doanh
tr
cuối
tuần
vai trò tài chính
nghiệp
27/01/08.
doanh nghiệp;
+Cấu trúc nguồn vốn tài trợ
cấu trúc tài sản;
- Cùng nhau đọc báo
kinh doanh
thu nhập và phân
Chuyện lãi l các
Thu nhập và lợi nhuận

phối thu nhập.
đại gia Mỹ
Báo
Hoạch định thuế
điện
tử - Suy nghĩ về vận
Thảo luận tại lớp một vài
vn conomy.vn
dụng lt thông tin
tình huống mà GV gợi ý.
(Ngày 5 tháng
bất cân xứng
năm 2009)
trong vài tình
huống liên quan.
- Giải quyết bài
tập tình huống
GV ra buổi học
trước.


5
Ngày
(số
tiết)

Nội dung giảng dạy
Tài liệu đọc (chương, Chuẩn bị của sinh Ghi chú
(tên chương, phần, phương phần)
viên

pháp giảng dạy)
(bài tập, thuyết
trình, giải quyết
tình huống…)

Ngày 6 
(4 tiết) 

Thuyế rình (2);
K ểm r g ữ kỳ

Ngày 7 
(A): Chương 4,11,12
h ng 5: Trung g n
(4tiết)
(B): Chapter 9, 10,12
ch nh
+Vai trò trung gian tài chính
trong nền kinh tế
Một số trung gian tài chính
tiêu biểu: Định chế ngân
hàng (NHTM,…); Định chế
phi NH(CTy bảo hiểm,…)
 Hướng dẫn tìm hiểu về :
SGD
chứng
khoán
Tp.HCM và Hà nội; Sàn
Upcom (5);

Ngày 8 
và 9
(8 tiết) -

(A): Chương 3,4
(B): Chapter 4,5

Ngày
10 (4
tiết)

(A): Chương 15
(B) Chapter 7, 28

Chương 6: Tín dụng và
Lãi suất
Khái niệm tín dụng; Các
hình thức tín dụng
- Khái niệm lãi suất; các
loại công cụ nợ và hiện
giá
- Các loại lãi suất
- Cơ chế hình thành lãi
suất
 Hướng dẫn sinh viên
chuẩn bị tìm hiểu:
- khủng hoảng tín dụng
dưới chuẩn tại Mỹ (6)
- Nợ xấu của các
NHTMVN.(7)

Chương 7: Tổng quan về
thị trường tài chính
- Thị trường tiền tệ
- Thị trường vốn
 Báo cáo nhóm (5)
 Hướng dẫn chuẩn bị

-Làm việc nhóm và
chuẩn bị bài thuyết
trình;
-Thống nhất kịch
bản.
- Đọc trước các tài
liệu; tự nghiên
cứu khái niệm,
phân loại và đặc
điểm của trung
gian tài chính; tự
nghiên cứu các
trung gian tài
chính còn lại.
- X m các bảng số
liệu cuối tài liệu
handout và cuối
chương bảo
hiểm (A);
- Nộp BT nhóm
(4)
- Đọc trước các tài
liệu; tự nghiên

cứu vai trò tín
dụng; các loại lãi
suất; các nhân tố
ảnh hưởng đến
lãi suất; cấu trúc
rủi ro và cấu trúc
kỳ hạn của lãi
suất.
- Làm bài tập tình
huống GV giao.

-

Đọc trước các tài
liệu; tự nghiên
cứu sự hình
thành và phát
triển thị trường
tài chính; vai trò


6
Ngày
(số
tiết)

Ngày
11 (4
tiết)

Nội dung giảng dạy
Tài liệu đọc (chương, Chuẩn bị của sinh Ghi chú
(tên chương, phần, phương phần)
viên
pháp giảng dạy)
(bài tập, thuyết
trình, giải quyết
tình huống…)
thảo luận: Lý thuyết thị
thị trường tài
trường hiệu quả; Lý
chính.
thuyết tài chính hành vi;
- Chuẩn bị thuyết
Lý thuyết bộ ba bất khả
trình (5)
thi(8)
- Tra cứu trên các
trên w b để lấy
thông tin về hoạt
động thị trường
chứng khoán của
Việt
Nam:
.g
ov.vn/
.
vn/
tc
.org.vn/

huẩn
ị để huyế
- Thị trường tài chính
rình BT nhóm (8)
và hiệu quả thông tin.
Th o lu n BT nhóm (8)

Ngày
12 (4
tiết)
Tổng
cộng :
45 tiết

Ôn

Nộ
(6

nhóm
7)

7. Đánh giá
Điểm học phần bao gồm các thành phần như sau:
Nội dung đánh giá

Tỷ lệ đánh giá

1. Đánh g á quá rình
(1a) Hoạt động cá nhân:

-

Phát biểu trên lớp

-

Các hình thức khác th o qui định của giảng viên

(1b) Hoạt động nhóm:

50%
15%

15%


7
-

Bài tập nhóm, giải quyết tình huống th o nhóm

-

Thuyết trình th o nhóm

-

Các hình thức khác th o qui định của giảng viên

(Lưu ý:

 Đánh giá A,B,C cho từng cá nhân đối với hoạt động
nhóm;
 Lịch trình chuẩn bị, nộp bài tập nhóm và thuyết trình
x m chi tiết ở Mục 6)
(1c) Kiểm tra giữa kỳ
2. Th cuố kỳ

20%
50%

 Hình thức: Tự luận hoặc trắc nghiệm hoặc kết hợp tự luận và
trắc nghiệm (Bộ môn sẽ phổ biến trước m i khóa học).
 Nội dung: toàn bộ các nội dung trong chương trình môn học.

Tổng cộng

100%

8. Trang thiết bị hỗ trợ:
-

Bảng, viết, micro.

- Projector.
9. Các thông tin khác:








Yêu cầu sinh viên vào lớp đúng giờ, tham dự lớp tối thiểu 0% số buổi học; làm bài tập
nhóm và các bài kiểm tra giữa kỳ và cuối kỳ một cách nghiêm túc, tuyệt đối không copy
bài của người khác, nhóm khác;
Sinh viên phải chuẩn bị bài trước m i buổi lên lớp để nắm bắt được bài giảng trên lớp và
để có thể tham gia một cách tích cực vào các hoạt động trên lớp;
Trên lớp sinh viên tham gia vào bài giảng bằng cách đặt các câu hỏi, trả lời các câu hỏi
của giảng viên, trình bày quan điểm của mình về các vấn đề trong bài giảng, tham gia
thảo luận nhóm về các chủ đề mà giảng viên đặt ra, thảo luận chiều giữa sinh viên và
giảng viên, chia s kiến thức, kinh nghiệm và hiểu biết của mình về các vấn đề có liên
quan đến bài học…
Trong một số buổi học, sinh viên hoặc một nhóm sinh viên sẽ được yêu cầu nghiên cứu,
và thuyết trình trước lớp về bài học của buổi hôm đó. Sinh viên hoặc nhóm sinh viên đó
sẽ tiếp tục trả lời các câu hỏi của các sinh viên khác cũng như của giảng viên để làm rõ
các vấn đề của bài học. Giảng viên sẽ chốt lại các vấn đề chính, liên hệ với các sự kiện có
tính thời sự liên quan và đặt ra hướng nghiên cứu sâu hơn cho sinh viên;
Lớp học sẽ được tổ chức th o hướng tự học và tự tìm tòi nghiên cứu; cụ thể, các câu hỏi
của sinh viên hoặc các vấn đề sinh viên còn thắc mắc, trước tiên giảng viên sẽ cung cấp
tài liệu hoặc các nguồn thông tin (int rn t, sách, báo chí,…) có liên quan để sinh viên
nghiên cứu tự mình tìm ra câu trả lời./-