giao an tam cam

Tấm cám
(SGK Ngữ văn 10 - nâng cao , tập 1)
Hà Thị Vinh Tâm, GVTHPT Anh Sơn II, Nghệ An
Tiết 1 :
A. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh

1. Hiểu đợc mâu thuẫn giữa thiện và ác, ớc mơ ở hiền gặp lành thể hiện tinh
thần lạc quan và tinh thần nhân đạo của nhân dân.
2. Thấy đợc nghệ thuật sử dụng yếu tố kỳ ảo, lời kể chuyện hấp dẫn tạo nên
nét đặc sắc của nghệ thuật truyện Tấm cám nói riêng và cổ tích thần kỳ nói
chung.
B. Ph ơng tiện thực hiện :

- Giáo viên: SGK, SGV , máy chiếu, bảng phụ, phấn màu.
- Học sinh: tìm hiểu, chuẩn bị trớc bài học theo sự hớng dẫn của giáo viên.
C. Cách thức tiến hành
Giáo viên tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các ph ơng pháp đọc sáng tạo, gợi
tìm, nêu vấn đề với hình thức trao đổi, thảo luận (giao cho học sinh tìm những tài
liệu có liên quan đến bài học, đọc trớc phần tri thức đọc - hiểu trong SGK tr.83).
D. Tiến hành dạy học :

1. Kiểm tra bài cũ : Thế nào là truyện cổ tích?

2.Giới thiệu bài mới :
Truyện cổ tích là thể loại tự sự bằng văn xuôi, th ờng kể về số phận của các
kiểu nhân vật : ng ời mồ côi, ngời em, ngời lao động giỏi qua đó thể hiện quan
niệm đạo đức, lý tởng, mơ ớc của nhân dân về hạnh phúc và công lý xã hội . Để
thấy đợc điều đó, chúng ta hãy cùng đi vào tìm hiểu truyện Tấm cám- một trong
những truyện đặc sắc của kho tàng cổ tích Việt Nam.
3. Bài mới:

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học
sinh
Nội dung cần đạt
I. H ớng dẫn học sinh tìm
hiểu chung.
* Qua phần tiểu dẫn và
phần tri thức đọc-hiểu,
em cần lu ý những nội
dung chính nào?
* Hớng dẫn học sinh đọc
văn bản trong SGK .
- Lu ý : + Đọc to, rõ ràng,
chậm rãi, mạch lạc.
+ Giải nghĩa
từ khó.
* Hớng dẫn học sinh tìm
hiểu chủ đề, bố cục của
văn bản.
- Em hiểu thế nào là chủ
đề?
- Chủ đề của truyện Tấm
cám là gì?
- Truyện Tấm Cám có thể
chia làm mấy phần ? Nội
dung chính của mỗi phần
là gì ?
- Dựa vào tiểu dẫn
và phần tri thức
đọc-hiểu sau

truyện để trả lời.
- Học sinh mở
SGK, tr.76
- Học sinh dựa vào
SGK.
- Học sinh dựa vào
bài Văn bản văn
học để trả lời:
Chủ đề là vấn đề
cơ bản xuyên suốt
trong văn bản văn
học.
- Học sinh dựa vào
SGK và bài soạn ở
nhà để trả lời .
I. Tìm hiểu chung .
1.Tiểu dẫn
* Ba nội dung chính:
- Phân loại truyện cổ tích : có 3 loại:
+ Truyện cổ tích về loại vật.
+ Truyện cổ tích thần kỳ.
+ Truyện cổ tích sinh hoạt.
- Đặc điểm của truyện cổ tích thần kỳ
:
+ Nội dung: Phản ánh ớc mơ, nguyện
vọng, lý tởng xã hội của nhân dân
thông qua chiến thắng tất yếu của cái
đẹp, cái thiện.
+ Nghệ thuật: sử dụng yếu tố kỳ ảo
trong cốt truyện , làm cho truyện hấp

dẫn và thờng kết thúc có hậu .
- Tấm cám thuộc truyện cổ tích thần
kỳ. Đây là loại truyện phổ biến ở
nhiều nớc trên thế giới (564 kiểu
truyện Tấm cám).
2. Văn bản : Tấm cám
a. Chủ đề :
Miêu tả cuộc đời bất hạnh và con
đờng dẫn đến hạnh phúc của Tấm.
Đồng thời thể hiện cuộc đấu tranh
không khoan nhợng để giành và giữ
hạnh phúc của Tấm. Thể hiện quan
niệm: thiện thắng ác, ở hiền gặp lành
và triết lý về hạnh phúc của nhân
dân.
b. Bố cục : truyện chia làm 2 phần:
- Phần I : Từ đầu đến ở đâu ra mà
đẹp thế

Miêu tả thân phận và con
đờng dẫn đến hạnh phúc của Tấm .
- Phần II: Phần còn lại: miêu tả cuộc
đấu tranh không khoan nhợng để
giành và giữ hạnh phúc của Tấm.


* GV dẫn dắt : Để hiểu rõ bố
cục đó của truyện, chúng ta đi
sang phần Đọc - hiểu .
II. H ớng dẫn đọc- hiểu

- Ngay từ đầu truyện, thân
phận của Tấm đã đợc miêu tả
nh thế nào ? Gợi cho em suy
nghĩ gì về Tấm ?

-Mâu thuẫn trong gia đình giữa
Tấm và mẹ con Cám đợc phản
ánh nh thế nào ? Hãy phân tích.
(Dùng bảng phụ, hoặc máy
chiếu để minh họa).
-Trong phạm vi gia đình, mâu
thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám
là mâu thuẫn trên bình diện
gì ?
GV diễn giảng : Mẹ con Cám
không chỉ ức hiếp, bóc lột về
vật chất ( bắt làm lụng vất vả,
bị tớc đoạt yếm đỏ ) mà còn
bóc lột Tấm về tinh thần
(không cho đi xem hội).
- Suy rộng ra, phản ánh mâu
thuẫn xung đột gì của xã hội ?
Xung đột ấy trong truyện cổ
tích thờng đợc giải quyết theo
hớng nào ?
* GV diễn giảng : và nh vậy,
nhân vật Tấm dù trải qua nhiều
khó khăn vất vả nhng cuối cùng
sẽ giành đợc hạnh phúc.
- Vậy, con đờng dẫn đến hạnh

phúc của Tấm ra sao ?
- Em hiểu thế nào là yếu tố kì
ảo ? Đây là đặc trng của loại
truyện cổ tích gì ? Đặc trng đó
thể hiện nh thế nào trong
truyện Tấm Cám ?
-Dựa vào văn
bản trong
SGK để trả
lời.
- HS dựa vào
văn bản
trong SGK để
trả lời câu
hỏi .
- HS căn cứ
vào các chi
tiết để suy
luận.
- HS suy
nghĩ trả lời .

II. Đọc và hiểu :
1.Thân phận và con đ ờng dẫn đến
hạnh phúc của Tấm .

* Thân phận :
+ Mồ côi
+ ở với dì ghẻ.
+ Phận gái

+ Làm lụng vất vả

Là một ngời con gái bất hạnh , hiền
lành, chăm chỉ.
Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám :
Tấm
Mẹ con Cám
- Làm lụng vất vả
- Chăm chỉ, chịu khó
(chi tiết bắt tép).
- Chân thật, cả tin (bị Cám lừa, nghe lời
dì ghẻ )
- Cam chịu, phụ thuộc (bắt nhặt thóc gạo)
-Bị khinh bỉ, hắt hủi (chi tiết thử giày)
- Cám đợc nuông chiều rong chơi .
- Cám lời biếng,láu cá
-Mu mẹo (mụ dì ghẻ lừa Tấm đi chăn
Trâu đồng xa)
-Đày đoạ, bóc lột.
- Coi thờng Tấm.

Trong phạm vi gia đình, mâu thuẫn
giữa Tấm và mẹ con Cám là mâu thuẫn,
xung đột trên bình diện đạo đức (có sự
phân biệt trong gia đình).


- Suy rộng ra, là mâu thuẫn : thiện - ác,
tốt xấu trong xã hội . Mâu thuẫn đó
trong truyện cổ tích sẽ đ ợc giải quyết

theo hớng thiện thắng ác, ở hiền sẽ gặp
lành.

Tấm cám
(SGK ngữ văn 10 - nâng cao , tập 1)
Tiết 2:
A. Mục tiêu cần đạt :
Giúp học sinh hiểu đợc :
1. Cuộc đấu tranh quyết liệt, không khoan nh ợng giữa thiện và ác. Ước mơ thiện
thắng ác, ở hiền gặp lành của nhân dân lao động đ ợc giải quyết và thực hiện triệt
để trong truyện cổ tích thần kỳ (cụ thể là trong truyện: Tấm Cám).
2. Nghệ thuật sử dụng yếu tố kỳ ảo - đặc tr ng quan trọng, tạo nên sức hấp dẫn
của truyện Tấm Cám nói riêng và truyện cổ tích thần kỳ nói chung .
B. Ph ơng tiện thực hiện :
- GV : SGK, SGV, máy chiếu, bảng phụ, phấn màu.
- HS : tìm hiểu, chuản bị trớc bài học theo sự hớng dẫn của giáo viên .
C. Cách thức tiến hành :
GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các ph ơng pháp đọc sáng tạo, gợi tìm,
nêu vấn đề với hình thức trao đổi và thảo luận nhóm (chuẩn bị chia lớp học sinh
thành 4 nhóm) ; giao cho học sinh tìm những tài liệu có liên quan đến bài học .
D. Tiến hành dạy học :
1. Kiểm tra bài cũ : nêu tóm tắt truyện Tấm Cám và nêu nội dung mà tiết trớc đã
học ở phần đọc hiểu văn bản này ?
2. Chuyển tiếp từ tiết 1 sang tiết 2: ở phần 1, các em đã đ ợc tìm hiểu về thân
phận và con đờng dẫn đến hạnh phúc của Tấm. Hạnh phúc đã đến với Tấm - Tấm
đợc làm hoàng hậu nhng mẹ con Cám lại đang tâm c ớp mất :
Dịu dàng là thế Tấm ơi
Mà sao em phải thiệt thòi vì sao ?
Liệu Tấm có cam chịu mãi không ? Và hạnh phúc của Tấm có phải do Bụt đem lại
nữa hay không ? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu phần 2.

3. Bài mới: