Công nghệ tế bào động vật trong trị bệnh ở người

CÔNG NGHỆ TẾ BÀO ĐỘNG VẬT TRONG TRỊ BỆNH Ở NGƯỜI
GVHD : PGS.TS Khuất Hữu Thanh


Công nghệ tế bào động vật?


Công nghệ tế bào động vật ở Việt Nam?



Ở Việt Nam, ứng dụng công nghệ tế bào động vật theo hướng phục vụ công tác điều trị và chữa bệnh cho con người
được chú ý từ rất sớm.



Cho đến nay, ở Việt Nam có 12 bệnh viện tiến hành ghép
thận, 4 bệnh viện thực hiện ghép gan, 3 bệnh viện thực hiện
cấy ghép gan thành công.


Công nghệ tế bào động vật ở Việt Nam?



Hiện nay, ở nước ta đã có 5 ngân hàng tế bào gốc được thành lập:

1.

Ngân hàng tế bào gốc máu cuống rốn của Bệnh viện Truyền máu và Huyết
học Thanh phố Hồ Chí Minh.

2.
3.
4.
5.

Ngân hàng máu của Bệnh Viện Quân Y 103.
Công ty cổ phần Mekophar.
Công ty cổ phần Ngọc Tâm.
Ngân hàng máu của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

Toàn cảnh labo trung tâm tế bào gốc của Vinmec


Công nghệ tế bào động vật ở Việt Nam?



Một trong những hướng ứng dụng công nghệ tế bào động vật ở nước ta
được quan tâm và đạt nhiều thành tựu đáng kể là sản xuất vaccin phục vụ
tiêm chủng mở rộng và phòng dịch.



Công ty cổ Vaccin và Sinh phấm số 1 là đơn vị nghiên cứu sản xuất và
kinh doanh các loại vaccin và sinh phẩm y tế dành cho người. Công ty đã
sản xuất nhiều vaccin như vaccin viêm gan A, viêm gan B,…

Nghiên cứu sản xuất vắcxin tại Công ty Vắc xin và sinh phẩm số 1

Công nghệ tế bào động vật ở Việt Nam?



Về công nghệ phôi, nhiều nghiên cứu công nghệ thụ tinh trong ống nghiệm đã thành công,
đã ứng dụng điều trị vô sinh ở người, đã có hàng ngàn trẻ em ra đời nhờ công nghệ thụ
tinh trong ống nghiệm.


ỨNG DỤNG CN TẾ BÀO ĐỘNG VẬT TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH Ở
NGƯỜI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Điều trị bệnh thiếu hụt miễn dịch tổ hợp trầm trọng.
Điều trị thoái hóa khớp gối.
Tế bào gốc da trong chữa bỏng.
Chữa bênh thiếu máu hồng cầu hình lưỡi liềm.
Ứng dụng trong cấy ghép mô và cơ quan.
Chữa bệnh vô sinh.
Một số ứng dụng khác


1. Điều trị bênh thiếu hụt miễn dịch tổ hợp trầm trọng (SCID)



Bệnh SCID là bệnh gây thiếu hụt miễn dịch tổ hợp trầm trọng ở
người làm giảm sút sức khỏe con người, có thể gây tử vong.



Nguyên nhân: Do rối loạn di truyền, gây mất chức năng tế bào miễn dịch
Lympho T, lympho B, tế bào NK, …

Cậu bé tội nghiệp sống cả đời trong những túi khí vô trùng


Điều trị bệnh ADA-SCID



Sơ đồ điều trị bệnh ADA - SCID

Tách các TB lympho T từ máu người bị bệnh do sai hỏng gen ADA nuôi cấy trong phòng thí nghiệm

Thiết kế vecto virut mang gen ADA bình thường

Trộn các vecto virut mang gen ADA bình thường với tế bào lympho T bị hỏng gen ADA, nuôi cấy TB trong các điều kiện thích hợp

Sàng lọc kiểm tra kết quả và lựa chọn các tế bào Lympho T đã được chuyển gen có mang ADA bình thường

Đưa các tế bào lympho T mang gen bình thường trở lại cơ thể người bệnh

Theo dõi hoạt động của gen liệu pháp


Điều trị bệnh X-SCID


Nguyên tắc: Cũng tương tự như đối với bệnh ADA-SCID, nhưng ở đây ta cần phải thay thế gen ɣc bị hỏng trên
NST giới tính X bằng gen ɣc bình thường.


2. Điều trị thoái hóa khớp gối



Nguyên nhân

 Nguyên phát: Sự lão hóa do tuổi tác , lớp sụn ở các đầu khớp dần bị mòn, hệ thống
dây chằng tại vùng xương này trở nên lỏng lẻo

 Thứ phát: Các biến đổi dị dạng do bẩm sinh, tác động bên ngoài, tăng trọng quá tải
 ...


Thoái hóa khớp gối
Click to edit Master text styles
Second level
Third level
Fourth level
Fifth level

Phương pháp điều trị



Cấy ghép tự thân tế bào gốc mô mỡ

 Tế bào gốc nguồn gốc mô mỡ (Adipose

Tissue Adult stem cellsAT-ASCs) có rất nhiều ở vùng đùi , bụng ...

 AT-ASCs

có thể phát triển thành các tế bào đặc hiệu nguồn gốc
trung mô như tế bào mỡ, nguyên bào sợi, tế bào cơ, xương, sụn…
trong những môi trường có các yếu tố tăng trưởng phù hợp


Quy trình cấy ghép tự thân tế bào gốc mỡ


3. Tế bào gốc da trong chữa bỏng



Công nghệ nuôi cấy nguyên bào sợi trong điều trị bỏng





Tính sinh miễn dịch thải ghép thấp

Nguyên bào sợi là loại tế bào của trung bì được sử
vết bỏng :

dụng rộng rãi nhất trong nuôi cấy điều trị vết thương

Cung cấp một số yếu tốtăng trưởng như TGFb, PDGF, KGF
Tạo ra các thành phần
và cung cấp các sợi laminin,elastin, fibronetin để tế bào biểu
biểu mô hóa che phủ vết thương

mô

đệm gian bào làm nền cho quá trình biểu mô hóa
bám
và trượt trên đó giúp tăng nhanh quá trình


Quy trình lấy mẫu và nuôi cấy


Công nghệ nuôi cấy tế bào sừng da tự thân trong điều trị bỏng


4. Chữa bệnh thiếu máu hồng cầu hình lưỡi liềm


Nguyên nhân: Do bệnh di truyền, do đột biến Gen Beta-golobin làm thay đổi chức năng của các

phân tử protein: HbA  HbS



Tác hại:

 Kẹt trong các mạch máu nhỏ, có thể làm chậm hoặc chặn lưu lượng máu và ôxy đến các
bộ phận của cơ thể.

 Hồng cầu sinh ra không bù đắp được số lượng chết đi gây ra hiện tượng thiếu máu.
 Biến chứng: Đột quỵ, hội chứng ngực cấp tính, tăng áp động mạch phổi, thiệt hại cơ quan,
mù lòa,…


Điều trị bệnh?



Vector liệu pháp sử dụng trong điều trị



5. Cấy ghép mô và cơ quan


Cấy ghép mô và cơ quan là cách hiệu quả duy nhất cứu sống bệnh nhân
trong trường hợp các mô và cơ quan trong cơ thể bị tổn thương.



Mô, cơ quan có thể được ghép vào cùng vị trí cũ của mô bệnh đã phải cắt bỏ
(ghép tim, ghép phổi, ruột non...), hoặc khác vị trí (ghép thận, ghép tụy...).

Cấy ghép gan thành công


5. Cấy ghép mô và cơ quan


Vào năm 1990, bác sĩ Joseph E. Murray người khơi dòng ghép tạng, nhận giải Nobel y học.


5. Cấy ghép mô và cơ quan



Nguồn tạng để ghép:

 Từ người sống cho tạng
 Từ người đã bị chết não


5. Cấy ghép mô và cơ quan



Nhật ghép phổi thành công từ người hiến tạng sống



Ông Satpal Mahal, 46 tuổi, người đã được cấy ghép gan
thành công từ một người đã chết


6. Chữa vô sinh



25/7/1978: em bé đầu tiên được sinh ra bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm